1)ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΣΥΝΑΦΕΙΑΣ Ἤ ΑΘΕΟΛΟΓΗΣΙΑ;
Ακούγεται απίστευτο, είναι όμως αληθινό! Κάποιοι «θεολόγοι» των καιρών μας, αφού εξάντλησαν κάθε μέθοδο εντυπωσιασμού των ανθρώπων, επιχειρούν τώρα ένα προκλητικό βήμα στη θεολογική τους σκέψη: Όμιλούν για νέο είδος θεολογίας, την όποια τοποθετούν πάνω και πέρα από την πατερική θεολογία και την ονομάζουν «συναφειακή θεολογία».
Τί σημαίνει ο όρος «συναφειακή θεολογία»; Σύμφωνα με την ερμηνεία πού δίνουν οι ίδιοι, σημαίνει το να βρίσκεται ή θεολογική σκέψη σε επαφή (συνάφεια) με το σύγχρονα προβλήματα. Τα σημερινά προβλήματα, λένε, διαφέρουν πολύ από αυτά πού αντιμετώπισαν οι Πατέρες στην εποχή τους- επομένως δενμπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε με την πατερική θεολογία- χρειαζόμαστε μια σύγχρονη θεολογική σκέψη! Χρειαζόμαστε τη θεολογία της «συνάφειας»!’Ο προβληματισμός αυτός αναδείχθη κε κυρίως σε διεθνές συνέδριο πού δι οργανώθηκε από την Ακαδημία Θεολογικών Σπουδών στο Βόλο, συνεχίζεται όμως με σχετικές δημοσιεύσεις σε θεολογικά περιοδικά.
Μελετώντας τα σχετικά κείμενα διαπιστώνει κανείς και μια πρωτοφανή επίθεση κατά του κορυφαίου Ρώσου θεολόγου π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, ό όποίος προ αρκετών δεκαετιών είχε ρίξει το σύνθημα «επιστροφή στη θεολογία των Πατέρων», μίλησε για ανάγκη «νεοπατερικής σύνθεσης» (δηλαδή για θεολογική δημιουργία ποτισμένη από το πνεύμα των Πατέρων) και υποστήριξε σταθερά και αποδεικτικά ότι «ό ελληνισμός αποτελεί αιώνιο χαρακτηριστικό του Χριστιανισμού».
Ειδικά αυτό το τελευταίο οι θεολόγοι της «συνάφειας» το χαρακτήρισαν «αγκάθι» στη θεολογική σκέψη του Φλωρόφσκυ. Φυσικά δεν πρωτοτύπησαν, αφού αυτός υπήρξε ό κυριότατος λόγος για τον όποιο τον πολέμησαν οι άλλοι ομοεθνείς του, πού ήθελαν να επιβάλουν πλήρη έκρωσισμό της ορθόδοξης θεολογίας.
Όσον άφορα τον κύριο προβληματισμό τους, είναι να θλίβεται κανείς, διαπιστώνοντας την αδιέξοδη πορεία πού ακολουθούν και ή όποια, αντί να λύνει τα σύγχρο να προβλήματα, τα περιπλέκει περισσότερο και δημιουργεί και άλλα χειρότερα και πιο πολύ περιπλεγμένα και αδιέξοδα!
Με πιο απλά αλλά και ξεκάθαρα λόγια: Ή θεολογία της «συνάφειας» είναι στην ουσία άθεολογησία και είναι καθαρά προτεσταν τικής προελεύσεως· δηλαδή πλάνη!
Μήπως είναι υπερβολικός ένας τέτοιος χαρακτηρισμός;
Η επικαιρότητα της πατερικής θεολογίας
Απάντηση πειστικότατη στο παραπάνω ερώτημα δίνει ένα εξαίρετο κείμενο του μεγάλου θεολόγου π. Γεωργίου Φλωρόφσκυ, στο όποιο διαπραγματεύεται ακριβώς αυτό το ζήτημα. Γράφει:
«Συχνά με κατέχει αίσθημα περίεργον. Όταν μελετώ τούς αρχαίους κλασσικούς της χριστιανικής θεολογίας, τούς Πατέρες της Εκκλησίας, βρίσκω να σχετίζονται πε ρισσότερο με τα προβλήματα και τις ταλαι πωρίες της εποχής μου παρά ή παραγωγή των νέων θεολόγων. Οι Πατέρες πάλευαν με προβλήματα υπαρξιακά, με τις αποκαλύψεις των αιωνίων θεμάτων πού καταγράφηκαν στην Αγία Γραφή. Θα διακινδύνευα να διατυπώσω τη γνώμη ότι ό Μ. Αθανάσιος και ό Αυγουστίνος είναι πολύ περισσότερο σύγ χρονοι από πολλούς από τούς σύγχρονους θεολόγους, Ό λόγος είναι απλούστατος: ασχολούνταν με πράγματα και όχι με τούς χάρτες, ενδιαφέρονταν όχι τόσο για το τί μπορεί να πιστέψει ό άνθρωπος, όσο για το τί έχει πράξει ό Θεός για τον άνθρωπο. Οφείλουμε “σε μια εποχή όπως ή δική μας” να διευρύνουμε τις προοπτικές μας, να αναγνωρίσουμε τούς δασκάλους της αρχαιότητας και να επιχειρήσουμε για την εποχή μας μια υπαρξιακή σύνθεση της χριστιανικής εμπειρίας». Και προσθέτει:
«Σήμερα ζούμε σε εποχή διανοητικού χάους. Ίσως ό σύγχρονος άνθρωπος δεν έχει ακόμα καταλήξει πουθενά και ή ποικιλία των γνωμών δεν παρέχει ελπίδες προσεγγίσεως. Πιθανόν το μόνο φως στο διανοητικό σκοτάδι της απελπιστικής εποχής μας είναι ακριβώς αυτή “ή άπαξ παραδοθείσα τοις άγίοις πίστις” (Ιούδα 3), όσο απαρχαιωμένη κι αν φαίνεται ή γλώσσα της πρώτης Εκκλησίας κρινόμενη με τα παροδικά μέτρα μας».«Επιστροφή στους Πατέρες», τόνιζε ό Φλωρόφσκυ, «σημαίνει να προχωρήσουμε, όχι να οπισθοδρομήσουμε. Αυτό πού χρειαζόμαστε είναι να είμαστε πιστοί στο πνεύμα, όχι στο γράμμα των Πατέρων, να αφήσουμε τούς εαυτούς μας να πυρακτωθούν από τη φλόγα της αναμμένης εμπνεύσεως τους, όχι να συγκεντρώνουμε δείγματα για βοτανική συλλογή»!
Καίριες επισημάνσεις ενός πραγματικά μεγάλου θεολόγου! Το σύνθημα του ήταν: «Μπροστά με τούς Πατέρες»! Οι σημερινοί θεολογούντες φωνάζουν: «Πέρα από τους Πατέρες»! Αλλά πέρα από τούς Πατέρες είναι το χάος, ή πλάνη. Τόσο δύσκολο είναι να γίνει αντιληπτό αυτό;
«Ο ΣΩΤΗΡ» 15/09/2010
Πηγή:http://aktines.blogspot.com/2010/09/blog-post_8914.html
VatopaidiFriend
Πηγή εἰκόνας:
http://www.impantokratoros.gr/dat/F46CEDBD/image1.jpg?634213662383132500
2)Ἐπίθεση κατά τῶν Φιλοκαλικῶν Πατέρων.
Η Φιλοκαλία. Μωυσής Αγιορείτης
Όταν η Ελλάδα εισήλθε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η εφημερίδα “Le Mont” έγραφε: “Σήμερα εισήλθε στην ευρωπαϊκή κοινότητα η χώρα τη Φιλοκαλίας.”. Η Φιλοκαλία είναι ένα βιβλίο που πρωτοεκδόθηκε στη Βενετία το 1782. Πρόκειται για συγκέντρωση εκλεκτών αγιοπατερικών κειμένων, για όσους αγαπούν την πνευματική ζωή, την ουσιαστική σχέση με τον ζώντα Θεό. Συγκεκριμένα, κατά τον τίτλο του σημαντικού αυτού βιβλίου, που χαρακτήρισε μία εποχή και έναν τρόπο ζωής, αναφέρεται: “Φιλοκαλία των Ιερών Νηπτικών. Συνερανισθείσα παρά των Αγίων και Θεοφόρων Πατέρων ημών, εν η διά της κατά την πράξιν και θεωρίαν ηθικής φιλοσοφίας, οι νους καθαίρεται, φωτίζεται και τελειούται”. Μιλάμε λοιπόν για φιλοκαλική εποχή, φιλοκαλικούς πατέρες και φιλοκαλισμό”.Οι συντάκτες του σπουδαίου βιβλίου και τότε κατηγορήθηκαν από ορισμένους ως σκοταδιστές και τους προσήψαν το σκωπτικό προσωνύμιο Κολλυβάδες, για άλλη όμως αιτία. Σήμερα, μετά από μελέτη, έκδοση κειμένων και εκτίμηση η επιστήμη αποφαίνεται ότι το έργο τους ήταν λίαν αξιόλογο και έδωσε πνοή νέα στην ορθόδοξη πνευματική ζωή. Οι προστάτες του κολλυβαδικού - φιλοκαλικού κινήματος στέφθηκαν υπό αγιωνυμίας, και αυτό λέει πολλά.
Έπειτα από διακόσια χρόνια και πλέον έρχεται ο συγγραφέας Στέλιος Ράμφος, που πέρασε από διάφορα ιδεολογικά ρεύματα, να αμφισβητήσει τη φιλοκαλική προσφορά με το νέο του βιβλίο
“Το αδιανόητο τίποτα. Φιλοκαλικά ριζώματα του νεοελληνικού μηδενισμού”. Ας σημειωθεί ότι κάποτε μας είχε συγκινήσει με γραφές του και είχαμε μακρές συζητήσεις στην ταπεινή μας καλύβη, μαζί με
τον Κώστα Ζουράρι. Νομίζω ότι ο κ. Ράμφος το παρατραβάει το σκοινί στις ερμηνείες, σχολιασμούς και αναλύσεις του σε κείμενα που πλησιάζονται με ένα εντελώς άλλο τρόπο.
Εμμέσως πλην σαφώς μας λέει πως το αντιδυτικό και γνήσια αναγεννητικό κίνημα των ιεροπρεπών κολλυβάδων, κατά τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη, έφερε όλη την κακοδαιμονία στην Ελλάδα. Οι φιλοκαλικοί πατέρες, Γρηγόριος ο Παλαμάς, ο φωστήρας της Θεσσαλονίκης, ο νηπτικός Αγιορείτης, ο μέγας θεολόγος, ο ησυχαστής και διδάχος, όπως και ο σοφότατος και πολυγραφότατος, ασκητής του Άθωνα, νεοησυχαστής Νικόδημος ο Αγιορείτης και οι συν αυτώ μακάριοι άνδρες περιόρισαν την εκκλησία, την έκλεισαν στο καβούκι της, την έβγαλαν εκτός ιστορίας, ώστε να ταλαιπωρούμεθα έως σήμερα. Το μόνο που δεν λέει είναι ότι και η σημερινή οικονομική κρίση προέρχεται από την ακολούθηση του πνεύματος του ησυχασμού. Η προκλητική, βάναυση, αθεόφοβη, ωμή και υπερήφανη απαξίωση του ιερού ησυχασμού, του παλαμισμού, του κολλυβαδισμού και φιλοκαλισμού αγγίζει ή ξεπερνά τα όρια της αιρέσεως;
Μάλιστα βρέθηκε καθηγητής της θεολογικής σχολής του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο κ. Πέτρος Βασιλειάδης, γνωστός για τις μοντέρνες ιδέες του, να χαρακτηρίσει “συγκλονιστικό” το βιβλίο του κ. Σ. Ράμφου κατά του ησυχασμού. Ότι ο ησυχασμός, λέει, βλέπει μόνο το χθες και όχι το αύριο και δημιουργεί διχασμό στην ψυχή. Ο κ. Π. Βασιλειάδης τονίζει τη ρήση του κ. Σ. Ράμφου ότι οι μελετητές της Φιλοκαλίας σήμερα μετεωρίζονται “ανάμεσα σε ουράνια προσδοκία και απογεμένη ιστορικότητα”.
Είναι λυπηρό να γράφονται αυτά τόσο εύκολα και αυτές οι εντελώς προσωπικές ερμηνείες να επικροτούνται από θεολόγους και να προσυπογράφουν ότι η Σύνοδος του 1351 έθεσε οριστικά την Εκκλησία στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Η ιστορία όμως πιστεύω θα προσπεράσει τέτοιες ιδέες. Ο κύριος της ιστορίας είναι ο Χριστός και η εκκλησία είναι το ζωντανό σώμα Του. Αυτός δίνει πνοή στην εκκλησία και στον κόσμο. Οι ερμηνείες του βιβλίου είναι τόσο πρωτότυπες όσο παράξενες και οι υψηλές του πτήσεις δημιουργούν ισχυρές πτώσεις και οδηγούν σε ένα αδιανόητο τίποτε…
Φιλοκαλία σημαίνει αγάπηση του ωραίου. Ο ωραίος είναι ο Χριστός. Η σύνδεση με τον Χριστό ωραιοποιεί τη ζωή μας. Η φιλοκαλία μας λέει πώς θα επιτευχθεί αυτό. Ο Ντοστογιέφσκι λέει ότι η ωραιότητα θα σώσει τον κόσμο. Η ωραιότητα είναι ο Χριστός. Ιδιαίτερα σήμερα σε μια εποχή εκκοσμικεύσεως και αποστασίας έχουμε μεγάλη την ανάγκη του ησυχασμού, της μελέτης της φιλοκαλίας, της συνδέσεως με τον Χριστό και την εκκλησία του.
Εφημερίδα Μακεδονία 26/9/10
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου