Με τα απολιθώματα του παρελθόντος ή με την ελπίδα του μέλλοντος;

Με τα απολιθώματα του παρελθόντος ή με την ελπίδα του μέλλοντος;

του Πρωτ. π. Θωμά Βαμβίνη

Δημοσιεύθηκε με θριαμβευτικό ύφος στον εβδομαδιαίο τύπο, αλλά και στο διαδίκτυο (in.gr), η ακόλουθη είδηση: «Εντοπίστηκε ο χαμένος κρίκος στην αλυσίδα της εξέλιξης του ανθρώπου». Κάτω από αυτόν τον εντυπωσιακό τίτλο, που υποβάλλει την ιδέα ότι πλέον λύθηκε επιστημονικά το πρόβλημα της εμφάνισης του ανθρώπου πάνω στη γη, πληροφορούμαστε ότι πρόκειται για την αποκάλυψη ενός σκελετού που «ανήκει σε ένα θηλυκό πρωτεύον θηλαστικό».

Το «επιστημονικό» ρεπορτάζ στο οποίο αναφερόμαστε έχει μεγάλο ενδιαφέρον, γιατί παρουσιάζει ανάγλυφα το πως η προπαγάνδα συμπλέκεται με την επιστήμη προκειμένου να στηρίξη αυθαίρετα ιδεολογήματα. Στην προκειμένη περίπτωση το ιδεολόγημα που γίνεται προσπάθεια να στηριχθή είναι αυτό που συνοδεύει, ως μεταφυσικό υπόβαθρο, την εξελικτική θεωρία του Δαρβίνου, σύμφωνα με το οποίο η κτίση και ειδικότερα η ζωή, για να υπάρχη, δεν έχει ανάγκη από κάποια αιτιώδη αρχή, όπως απαιτεί η φιλοσοφία, ούτε από κάποιο δημιουργό Θεό, όπως θέλει η θεολογία. Ο έμβιος κόσμος αυτοδημιουργείται, αυτοπραγματώνεται μέσω της φυσικής επιλογής, και εν πολλοίς τυχαία.

Ας παρακολουθήσουμε όμως λίγο το ρεπορτάζ. Αφού, λοιπόν, ενημερωνόμαστε από τον τίτλο του, ότι «εντοπίστηκε ο χαμένος κρίκος στην αλυσίδα της εξέλιξης του ανθρώπου» και στην πρώτη γραμμή του διαβάζουμε ότι πρόκειται για μια «εντυπωσιακή αποκάλυψη για την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους», μένουμε με την εντύπωση ότι η έρευνα για την εξελικτική θεωρία ολοκληρώθηκε και ότι ο Δαρβίνος επαληθεύτηκε. Έτσι, το προπαγανδιστικό μήνυμα σφηνώνεται στο μυαλό μας και δεν δίνουμε σημασία στις επόμενες λεπτομέρειες. Όμως, στην συνέχεια του ρεπορτάζ διαβάζουμε ότι το νέο εύρημα είναι «ο πρώτος ολοκληρωμένος σκελετός ενός εξαφανισμένου εδώ και εκατομμύρια έτη ζώου, το οποίο σύμφωνα με τους επιστήμονες αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς και χαμένους ως σήμερα κρίκους στην αλυσίδα της εξέλιξης που οδήγησε στην εμφάνιση του ανθρώπου». Ο προσεκτικός αναγνώστης βλέπει σ’ αυτό το παράθεμα ότι «ο χαμένος κρίκος» έγινε ένας «από τους πιο σημαντικούς και χαμένους ως σήμερα κρίκους στην αλυσίδα της εξέλιξης». Δηλαδή, υπάρχουν και άλλοι σημαντικοί χαμένοι κρίκοι που πρέπει να βρεθούν, ώστε να συναρμολογηθή η αλυσίδα της εξέλιξης, όπως βέβαια την φαντάζονται οι εξελικτικοί βιολόγοι.

Το ότι υπάρχουν πολλοί τέτοιοι χαμένοι κρίκοι το μαθαίνουν στην Βιολογία τους και οι μαθητές της Γ τάξης του Λυκείου, που αυτές τις μέρες δίνουν εξετάσεις σ’ αυτό το μάθημα. Διαβάζουν στο βιβλίο τους, σχετικά με τα δεδομένα που μας δίνει η Παλαιοντολογία, ότι «δυστυχώς το αρχείο των απολιθωμάτων δεν είναι πλήρες. Αυτό οφείλεται στο ότι η δημιουργία των απολιθωμάτων, καθώς και η ανακάλυψή τους, είναι κατά κύριο λόγο μια τυχαία διαδικασία. Επιπλέον δεν απολιθώθηκαν όλοι οι οργανισμοί... Πολλά εξάλλου απολιθώματα μπορεί να καταστράφηκαν... Όλα αυτά έχουν ως αποτέλεσμα να μην υπάρχει ένα πλήρες αρχείο απολιθωμάτων για όλους τους οργανισμούς που έζησαν κάποτε στη Γη. Έτσι το φυλογενετικό δέντρο που κατασκευάζεται [δηλαδή το διάγραμμα που δείχνει το πως εξελίχθηκαν τα διάφορα είδη] είναι ένα παζλ από το οποίο όμως λείπουν κομμάτια».

Ας έλθουμε όμως στην συνέχεια του ρεπορτάζ που είναι αποκαλυπτικότερη. Αφού ο συντάκτης του, προπαγανδιστικά και πάλι, αποφαίνεται ότι το απολίθωμα του ζώου που βρέθηκε κοντά στην Φρανκφούρτη «ανήκε στην κλάση Αdapidae, ένα ξεχωριστό είδος θηλαστικών από τα οποία προήλθαν στη συνέχεια οι πίθηκοι και οι άνθρωποι», κατόπιν, αυτοαναιρούμενος, μας ενημερώνει ότι «οι επιστήμονες γνώριζαν για την ύπαρξη αυτών των ζώων και μάλιστα ορισμένοι είχαν διατυπώσει την άποψη ότι τα Αdapidae συνδέονταν με την εμφάνιση του ανθρώπου, όμως τα ευρήματα ήταν λίγα και έτσι δεν μπορούσε να στηριχθή αυτή η θεωρία». Η αρχική απόφανση του δημοσιογράφου, ότι, δηλαδή, από την κλάση Αdapidae προήλθαν οι πίθηκοι και οι άνθρωποι, στην συνέχεια μεταβάλλεται σε άποψη που «ορισμένοι» είχαν διατυπώσει και η οποία «δεν μπορούσε να στηριχθή», γιατί «τα ευρήματα ήταν λίγα». Και καταλήγει το ρεπορτάζ: «Τώρα ωστόσο οι επιστήμονες όχι μόνο συμφωνούν ότι το ζώο αυτό [που βρέθηκε στην Φρανκφούρτη] έχει σχέση με τον άνθρωπο, αλλά και ότι αποτελεί και σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα της εξέλιξης». Σημαντικό κρίκο, όχι όμως τον μοναδικό, που έλειπε, και πάντα βέβαια κατά την άποψη ορισμένων.

Μετά από τον σχολιασμό του ρεπορτάζ είναι νομίζω δικαιολογημένο το ερώτημα: Τι επιδιώκει η θριαμβολογία του τίτλου του; Γιατί τόση χαρά από την εύρεση ενός χαμένου κρίκου από την αλυσίδα της ζωικής μας εξέλιξης; Γιατί τόσος καημός να αποδειχθούμε εξελιγμένα ζώα, αυτόνομες βιολογικές μονάδες; Γιατί τόσο κρυπτόμενο μίσος σε ο,τι δικό μας υπερβαίνει το σώμα μας;

Ο Δαρβινισμός είναι μια θεωρία που βρίσκεται σε πολύ χαλαρή σχέση με αυτό που ονομάζεται αυστηρή επιστήμη, όπως άλλωστε και κάθε θεωρία που ασχολείται με την αρχή του σύμπαντος η την αρχή της ζωής. Οι βεβαιότητες γι’ αυτές τις θεωρίες και προπαντός οι θριαμβολογίες των οπαδών τους, όταν ανακοινώνεται η εύρεση κάποιων στοιχείων που θεωρείται ότι τις ενισχύουν –εννοείται, πάντοτε σύμφωνα με το ερμηνευτικό μοντέλο που εισάγουν οι ίδιες οι προς επαλήθευση θεωρίες– είναι φαινόμενα που χρειάζονται μελέτη από ψυχολογική, αλλά και από θεολογική άποψη.

Θα ήταν αφελές, ως μη ειδικός, να επιχειρήσω κριτική του Δαρβινισμού με βάση δεδομένα από την επιστημονική έρευνα που πραγματοποιείται στον τομέα της Βιολογίας. Τέτοιου είδους κριτική γίνεται –και είναι αυστηρή– από ειδικούς ερευνητές, από τους οποίους άλλοι απορρίπτουν τελείως τον Δαρβινισμό και άλλοι τον «εξελίσσουν» η τον «μεταλλάσσουν», ώστε να μην βρίσκεται σε κραυγαλέα αντίθεση με τα πορίσματα της σύχρονης επιστήμης, οπότε σήμερα πλέον δεν μιλάμε για Δαρβινισμό, αλλά για Νεοδαρβινισμό• μια «βιολογικώς τροποποιημένη» θεωρία για να μπορέση να επιβιώση στο περιβάλλον της αυστηρής επιστημονικής κριτικής που της γίνεται.

Όμως ο Δαρβινισμός έχει ξεφύγει από το στενό πλαίσιο της επιστήμης. Έχει «μεταλλαχθή» σε κοινωνικό φαινόμενο, σε πίστη, σε κίνημα, σε μεταφυσική θεωρία. Είναι μια αντίδραση προς τον Θεό του δυτικού Μεσαίωνα. Στηρίζεται εν πολλοίς σε βεβαιότητες που δεν επαληθεύονται από την παρατήρηση και το πείραμα. Δεν μπορούν άλλωστε να επαληθευτούν, ούτε φυσικά να διαψευστούν, γιατί απλούστατα στην πρώτη εμφάνιση της ζωής δεν υπήρχε παρατηρητής, ούτε επίσης και στις μακρές φάσεις της εξέλιξής της υπήρχε άνθρωπος, αυτόπτης μάρτυρας, για να τις περιγράψη. Και φυσικά δεν είναι δυνατή η πειραματική επαλήθευση της εξέλιξης από το άλογο ζώο στον λογικό άνθρωπο. Η προσπάθεια επαλήθευσης της δαρβινικής θεωρίας παρομοιάζεται από ορισμένους με αστυνομική επιχείρηση για την διαλεύκανση ενός σκοτεινού εγκλήματος, στο οποίο από ελάχιστα διαθέσιμα στοιχεία, καλύπτοντας τα κενά τους με υποθετικά σενάρια, πρέπει να εντοπισθούν και να κατονομασθούν οι ένοχοι.

Όμως γιατί ασχολούμαστε τόσο με το βιολογικό παρελθόν του ανθρώπου ερευνώντας απολιθώματα ζώων και δεν ερευνούμε τον άνθρωπο, όπως τον αισθανόμαστε σήμερα στον εαυτό μας κι’ όπως τον βλέπουμε στους διπλανούς μας, με συνείδηση, κριτήρια, βούληση, ελευθερία επιλογής, με απογοητεύσεις και με ελπίδες που αγκυροβολούν το ενδιαφέρον στο μέλλον; Γιατί δεν ερευνούμε επιστημονικά την προοπτική εξέλιξης του είδους μας σε άλλο επίπεδο ύπαρξης, που συνδέεται με το ξύπνημα και τον φωτισμό της ψυχής μας, της άγνωστης σε πολλούς, διότι την ταυτίζουν με τις βιολογικές λειτουργίες τους;

Αυτού του είδους η εξέλιξη, όσο και αν θεωρείται από ορισμένους μεταφυσική, υπόκειται στην παρατήρηση και το πείραμα. Υπάρχουν γι’ αυτήν αυτόπτες μάρτυρες. Υπάρχει και επαληθεύσιμη μέθοδος. «Γεύσασθε και ίδετε». Αυτή η μέθοδος βρίσκεται κοντύτερα στην αυστηρή επιστήμη απ’ ο,τι ο Δαρβινισμός.

Αυτόν τον επιστημονικό χαρακτήρα του Χριστιανισμού τον είχαν καταλάβει πολύ καλά οι αρχαίοι σοφοί πρόγονοί μας, οι οποίοι δεν είδαν σ’ Αυτόν μιαν άλλη θρησκεία κάπως καλύτερη από την δική τους. Είδαν μια επαληθεύσιμη μέθοδο μετεξελίξεως του ανθρώπου από θνητό φίλαυτο πλάσμα σε κατά χάρη θεό, θεό ελευθερίας και αγάπης. Γι’ αυτό και εντάχθηκαν στο σώμα του.

 http://www.parembasis.gr/2009/09_05_04.htm