Ράπισμα στήν κυοφορούμενη αἵρεση τῆς «μεταπατερικῆς» θεολογίας

 ΟΜΙΛΙΑ ΑΠΟΦΟΙΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΤΕΛΕΤΗ ΕΠΙΔΟΣΗΣ ΤΩΝ ΠΤΥΧΙΩΝ ΤΗΣ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ ΣΧΟΛΗΣ ΑΠΘ

Οἱ περισσότεροι ἀπὸ ἐμᾶς ποῦ βρισκόμαστε ἐδῶ σήμερα, ξεκινήσαμε νὰ σπουδάσουμε Θεολογία καὶ βρεθήκαμε σ’ αὐτὸ τὸ χῶρο ἀπὸ προσωπική μας ἐπιλογή.

Καὶ ἡ ἐπιλογὴ αὐτὴ προῆλθε ἀπὸ μία βαθύτερη ἐσωτερικὴ ἀνάγκη.

Ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ ἀρχῆς του θρησκεύει διότι δὲν μπορεῖ νὰ ἐξαντληθεῖ στὴν ψυχοσωματική του ὕπαρξη. Γιὰ νὰ ὁλοκληρωθεῖ ὀντολογικὰ ἀναζητᾶ κάτι βαθύτερο. Κι’ αὐτὸ τὸ βαθύτερο μόνον ὁ ἐνσαρκωμένος Λόγος τοῦ Θεοῦ μπορεῖ νὰ τοῦ τὸ δώσει, μέσα ἀπὸ τὸ μυστηριακό Του σῶμα, τὴν Ἐκκλησία.

Συχνὰ ἀκοῦμε πὼς ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία δὲν εἶναι ἐπιστήμη. Αὐτὸ δὲν ἀληθεύει. Ἡ Ὀρθόδοξη Θεολογία εἶναι ἐπιστήμη καὶ μάλιστα θετική, διότι ἔχει γνωστικὸ ἀντικείμενο καὶ χρησιμοποιεῖ ἐπιστημονικὴ μέθοδο.

Ὁ Πατὴρ Γεώργιος Μεταλληνὸς τονίζει ὅτι «στὴν Ὀρθόδοξη παράδοση διακρίνουμε τὴ γνώση τοῦ ἀκτίστου ἀπὸ αὐτὴ τοῦ κτιστοῦ. Ἡ γνώση τοῦ κόσμου εἶναι φυσικὴ καὶ ἀποκτᾶται μὲ τὴν ἐπιστημονικὴ ἔρευνα. Ἡ γνώση τοῦ Θεοῦ (θεογνωσία) εἶναι ὑπερφυσικὴ καὶ ἐπιτυγχάνεται μὲ τὴν συνέργεια τοῦ  ἀνθρώπου μὲ τὸν Θεό.

…μέθοδος τῆς θείας γνώσης εἶναι ἡ νήψη - κάθαρση τῆς καρδιᾶς.

Θεολογία λοιπὸν εἶναι ἡ γνωσιολογία καὶ γνώση τοῦ ἀκτίστου.

Ἐπιστήμη ἡ γνωσιολογία καὶ γνώση τοῦ κτιστοῦ.

Ἡ γνώση στὴν ἐπιστήμη τῆς πίστεως ὀνομάζεται θέωση καὶ εἶναι ὁ μόνος σκοπὸς τῆς Ὀρθοδοξίας.

Ὅλα τὰ λοιπὰ εἶναι μέσα πρὸς αὐτὸ τὸ τέλος.       

Ἡ παρατήρηση καὶ τὸ πείραμα, βασικὲς παράμετροι τῆς ἐπιστημονικῆς μεθόδου, ὑπάρχουν καὶ στὴν ἐπιστήμη τῆς πίστεως.

Στὴν ἡσυχαστικὴ μέθοδο θεογνωσίας ὑπάρχει ἡ παρατήρηση ὡς θέα τοῦ ἀκτίστου φωτὸς - τῆς θείας ἄκτιστης ἐνέργειας καὶ τὸ πείραμα ὡς δυνατότητα ἐπανάληψης αὐτῆς τῆς ἐμπειρίας, ποὺ εἶναι κοινὴ σ' ὅλους τους ἐπιστήμονες τῆς πίστεως, δηλαδὴ τοὺς Ἁγίους. Ὅ,τι συνεπῶς εἶναι γιὰ τοὺς φυσικοὺς ἐπιστήμονες τὸ τηλεσκόπιο ἢ τὸ μικροσκόπιο, γιὰ τοὺς ἐπιστήμονες τῆς πίστεως εἶναι ἡ «καθαρὰ καρδία», ποὺ γίνεται ἕνα εἶδος «θεοσκοπίου».

Ἡ Θεολογία, ὡς λόγος περὶ τοῦ Θεοῦ, μ' αὐτὴν τὴν προϋπόθεση, λειτουργεῖ ὡς θετικὴ ἐπιστήμη καὶ ὄχι ὡς μεταφυσική, στοχαστικὴ δηλαδὴ θεολόγηση.

Οἱ φυσικὲς ἐπιστῆμες ἐπιδιώκουν τὴν θέαση τοῦ μακροκόσμου καὶ τοῦ μικροκόσμου. Ἡ ἐπιστήμη τῆς πίστεως στοχεύει στὴν θέα(ση) τοῦ Θεοῦ, ὡς ἀκτίστου φωτός, δηλαδὴ στὴν θέωση».

Ἀπὸ δῶ σήμερα βγαίνουμε μὲ τὸν τίτλο τοῦ θεολόγου. Ποιὲς εἶναι ὅμως οἱ προϋποθέσεις γιὰ νὰ εἶναι κανεὶς θεολόγος καὶ ὄχι θεολογῶν; Γιὰ νὰ εἶναι, μὲ βάση τὰ παραπάνω, ἐπιστήμων τῆς Θεολογίας; Ποιὲς οἱ προϋποθέσεις δηλαδὴ, τοῦ ὀρθοδόξως καὶ ἀπλανῶς θεολογεῖν; Εἶναι θεολόγος αὐτὸς πού ἁπλὰ στοχάζεται ἢ αὐτὸς πού πάσχει τὰ θεία;

Ἀκολουθώντας τὴν προαναφερθεῖσα ἐπιστημονικὴ μέθοδο, τίθεται ὡς στόχος καί πρωταρχικὸ μέλημά μας ἡ διαδικασία κάθαρσης ἀπὸ τὰ πάθη, διαδικασία ποὺ μᾶς δίδαξαν οἱ ἅγιοι νηπτικοὶ πατέρες. Θεολόγος εἶναι ὁ παθῶν, ὄχι ὁ μαθῶν τά Θεῖα. Δηλαδὴ αὐτὸς ποὺ θεολογεῖ ἐμπειρικῶς, ὁ θεόπτης, ὁ μέτοχός τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. .

Ἐφόσον κανεὶς δὲν ἔχει φθάσει στὰ μέτρα αὐτά, δὲν ἔχει φθάσει στὴ θεογνωσία, ἡ μόνη ἀσφαλὴς ὁδὸς γιὰ νὰ θεολογεῖ ἀπλανῶς καί ὀρθοδόξως, εἶναι νὰ εἶναι ἑπόμενος τοῖς ἁγίοις πατρᾶσι, δηλαδὴ ἑπόμενος τῶν ἀληθινὰ θεραπευμένων καὶ κατὰ συνέπεια ἑνωμένων μὲ τὸν ἄκτιστο Θεό, διὰ τῆς ἀκτίστου θεοποιοῦ θείας χάριτος ἀνθρώπων.

Οἱ πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, διατύπωσαν ἐν Συνόδῳ, τὴ δογματική της συνείδηση. Στὶς Οἰκουμενικὲς Συνόδους ἔχει ἐπικυρωθεῖ ἡ ἁγιοπνευματικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας.

Ἐμεῖς λοιπὸν ὀφείλουμε νὰ ἔχουμε ὡς γνώμονα θεολογικῆς ἔκφρασης, ἐφόσον δὲν εἴμαστε θεόπτες, τὶς ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων καὶ τοὺς ἅγιους πατέρες. Οἱ ἀποφάσεις αὐτὲς δὲν ἀλλάζουν, δὲν ἐπιδέχονται νεωτερισμῶν καὶ δὲν ἀποτελοῦν «παρωχημένη μορφὴ σκέψεως» - ἀντιθέτως, θα λέγαμε ὅτι ἀποτελούν «προχωρημένη» μορφὴ σκέψεως.

Τὸ Ὀρθόδοξο δόγμα περιφρουρεῖ καὶ ὁριοθετεῖ- χωρὶς νὰ ἐξαντλεῖ βέβαια- τὸ Ὀρθόδοξο ἦθος- ποὺ εἶναι ἔκφραση τῆς ζώσας σχέσης κτιστοῦ - ἀκτίστου. Ἡ Ἐκκλησία πρῶτα πράττει καὶ μετὰ θεολογεῖ καὶ ὁ τρόπος τοῦ ἀπλανῶς θεολογεῖν εἶναι θεοδίδακτος.

Ἡ ἀκαδημαικὴ Θεολογία λοιπὸν πρέπει νὰ εἶναι ἔκφραση τῆς χαρισματικῆς Θεολογίας ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν ἐμπειρικὴ βίωση τοῦ ἀκτίστου. Νὰ ἐκφράζει μὲ μέσα κτιστὰ καὶ ἐργαλεῖα ἐπιστημονικὰ καὶ φιλοκαλικὰ ἀναθεμελιωμένα τὴν ἐπιστήμη τῆς ἐμπειρικῆς Θεολογίας.

Ὅποια καὶ ἂν εἶναι ἡ μετέπειτα πορεία μας στὴ ζωή, ἀπὸ ὁποιαδήποτε θέση κι ἂν διδάξουμε Θεολογία, αὐτὸ πρέπει νὰ θυμόμαστε.

Καὶ γ’ αὐτὸ εὐχαριστοῦμε, τὸ Θεὸ πάνω ἀπ΄ ὅλα, ποὺ εὐδόκησε, δι΄ εὐχῶν τῶν πνευματικῶν μας πατέρων καὶ τῶν γονέων μας, νὰ διδαχθοῦμε τὰ παραπάνω ἀπὸ τοὺς ἀληθινοὺς ἐπιστήμονες τῆς Θεολογίας. Αὐτοὺς ποὺ μᾶς δίδαξαν ἀληθινή, βιωματική, ἑπόμενη τοῖς ἁγίοις πατρᾶσι Θεολογία.

Τοὺς εὐχαριστοῦμε θερμά, μέσα ἀπὸ τὴν καρδιά μας γιὰ τὴν ἀγάπη τους, τὴν ὑπομονή τους καὶ τὴν ἐμμονή τους, σὲ εἰσαγωγικά, νὰ μᾶς μάθουν τὸ πέρας καὶ τὸ μέτρο τῆς ὀντολογικῆς τελειώσεώς μας, ποὺ εἶναι ὁ Τριαδικὸς Θεός.

Ε.Ρ.

Ἀπόφοιτος Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ.

Ἡ τελετή καί ἡ ἀνωτέρω ὁμιλία ἔγινε τή Δευτέρα, 28 Νοεμβρίου 2011.

Πηγή:Τό λάβαμε μέσω ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου