Ἐμπειρικὴ δογματικὴ. Τρία κείμενα. Μέρος ΣΤ΄. Μεταφρασμένο και στά Ἀραβικά

Τό ἑλληνικό κείμενο προέρχεται ἀπό τόν Όρθόδοξο Τύπο ἀρ. φύλ. 1865 4 Φεβρουαρίου 2011 καί ἡ μετάφρασή του στά ἀραβικά ἔγινε ἀπό τόν π. Ἀθανάσιο Χενεῖν.

 3. Ἐμπειρικὴ δογματικὴ

Βέβαια κάποιος, ποὺ διαβάζει τέτοια κείμενα, ποὺ ἀναλύουν τὰ δόγματα τῆς Ἐκκλησίας, μπορεῖ νὰ θεωρήση ὅτι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας φιλοσοφοῦσαν, ὅπως ἔκαναν καὶ οἱ θεολόγοι τῶν Μονοφυσιτῶν καὶ γι᾽ αὐτὸ πρέπει νὰ παρακάμπτονται αὐτὲς οἱ φιλοσοφικὲς ἀναλύσεις, γιὰ νὰ ἀποκτήσουμε κοινωνία μεταξύ μας.
Ἡ ἄποψη αὐτὴ δὲν εὐσταθεῖ. Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ὅταν ὁριοθέτησαν τὸ ὀρθόδοξο δόγμα, καὶ στὴν προκειμένη περίπτωση τὸ Χριστολογικό, δὲν τὸ ἔκαναν γιὰ νὰ ἀναπτύξουν τὴν φιλοσοφία. Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν ἀποδοχὴ τῆς μαρτυρίας τῶν Προφητῶν καὶ τῶν Ἀποστόλων εἶχαν καὶ δική τους ἀποκαλυπτικὴ πείρα.
Μὲ τὴν ἀποκαλυπτικὴ ἐμπειρία, κατὰ τὴν θεοπτία τῶν τριῶν Φώτων τῆς Ἁγίας Τριάδος, εἶχαν ἐμπειρία ὅτι τὸ Δεύτερο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐνηνθρώπησε καὶ ἑπομένως καὶ αὐτὴ ἡ τεθεωθεῖσα ἀνθρώπινη φύση στὸν Χριστὸ ἔγινε πηγὴ τῆς ἀκτίστου Χάριτος καὶ ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ. Ἔβλεπαν τὸ ἕνα Φῶς, ποὺ ἦταν πηγὴ τῶν ἄλλων Τριῶν Φώτων καὶ ἦταν ἄσαρκο (Πατέρας), ἔβλεπαν ἕνα ἄλλο Φῶς, ποὺ προερχόταν ἀπὸ τὸ Πρῶτο, ἀλλὰ ἦταν σεσαρκωμένο (Χριστὸς) καὶ ἔβλεπαν ἕνα ἄλλο Φῶς, ποὺ προερχόταν ἀπὸ τὸ Πρῶτο, ἀλλὰ δὲν ἦταν σεσαρκωμένο (Ἅγιον Πνεῦμα).

 Ἔπειτα, ὅταν κοινωνοῦσαν τοῦ Σώματος καὶ τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, κατὰ τὴν θεία Εὐχαριστία, εὑρισκόμενοι οἱ ἴδιοι σὲκατάσταση ἐμπειρίας, αἰσθάνονταν πνευματικά τό τεθεωμένο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ διὰ τοῦ ὁποίου ἐνεργοῦσε ἡ ἄκτιστος ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ὁπότε ἀντιλαμβάνονταν ὅτι δὲν ἦταν ἕνας κοινὸς ἄρτος, ἀφοῦ ἀλλοίωνε καὶ μεταμόρφωνε τὴν ὅλη ὕπαρξή τους.
 Τὸ ἴδιο αἰσθάνονταν, ὅταν πρόφεραν μὲ κατάνυξη τὸ ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, τοῦ ἐνανθρωπήσαντος Υἱοῦ καὶ Λόγου τοῦ Θεοῦ. Καὶ στὶς τρεῖς αὐτὲς περιπτώσεις (θεοπτία, θεία Κοινωνία, νοερὰ προσευχὴ) βίωναν ἐνυπόστατο ἄκτιστο φῶς καὶ ἐνυπόστατη θεία ἐνέργεια, γι᾽ αὐτὸ καὶ εἶχαν προσωπικὴ πείρα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ τῆς ἐνεργείας Του.
Αὐτὴν τὴν ἐμπειρία, ποὺ εἶχαν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, τὴν ἐξέφρασαν μὲ τοὺς ὅρους, ποὺ χρησι-μοποιοῦσαν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη, γιὰ νὰ ἀνατρέψουν τὶς αἱρέσεις τῶν στοχαστῶν θεολόγων, ποὺ δὲν εἶχαν προσωπικὴ ἀποκαλυπτικὴ ἐμπειρία. Αὐτὴ εἶναι ἡ διαφορὰ μεταξὺ τῶν Ἁγίων Πατέρων καὶ τῶν αἱρετικῶν.

4. Τρία κείμενα

Τὰ θέματα αὐτά, ποὺ παρουσίασαμὲ συνοπτικὸ καὶ ἁπλὸ τρόπο εἶναι σοβαρὰ καὶ βεβαίως ἀπαιτεῖται μελέτη σὲ βάθος. Ὑπάρχουν τρία βασικὰκείμενα, τὰ ὁποῖα χρήζουν βαθυτέρας μελέτης ἀπὸ ὅ σους ἐνδιαφέρονται περισσότερο. Τὸ ἕνα εἶναι τὰ “δώδεκα κεφάλαια” τοῦ Ἁγίου Κυρίλλου Ἀλεξανδρείας, ποὺ εὑρίσκονται στὴν Γ΄ ἐπιστολὴ τοῦ Ἁγίου αὐτοῦ Πατρὸς πρὸς τὸν Νεστόριο, τὸ δεύτερο εἶναι οἱ “διαλλαγές” τοῦ Ἰωάννου, ποὺ ἀνευρίσκονται στὴν ἐπιστολὴ τοῦ Ἁγί ου Κυρίλλου πρὸς τὸν Ἰωάννη Ἀντιοχείας, καὶ τὸ τρίτο εἶναι ὁ “Τόμος” τοῦ Πάπα Ρώμης Λέοντος.
Ὑπάρχει μιὰ θεολογικὴ ἑνότητα μεταξὺ τῶν τριῶν αὐτῶν κειμένων, δηλαδὴ τὸ ἕνα δὲν ἀναιρεῖ τὰ ἄλλα, ἀφοῦ καὶ τὰ τρία αὐτὰ κείμενα ἐγράφησαν μὲ διαφορετικὴ ἀφορμή. Τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι καὶ τὰ τρία αὐτὰ κείμενα συνδέονται στενὰ μὲ τὸν ὅρο τῆς Δ΄ Οἰκουμενικῆς Συνόδου καὶ τοὺς ὅρους τῶν μετέπειτα Συνόδων ἤτοι τῆς Ε΄ καὶ τῆς ΣΤ΄ Οἰκ. Συνόδου. Τὸ συμπέρασμα εἶναι ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ ὑποστηριχθῆ ἀπὸ ὀρθοδόξου πλευρᾶς ὅτι ἐπετεύχθη συμφωνία μεταξὺ Ὀρθοδόξων καὶ Ἀντιχαλκη-δονίων στὴν Χριστολογία, καὶ ὅτι ἡ διαφωνία ὑπάρχει μόνον ὡς πρὸς τὴν ἀναγνώριση τῶν Οἰκ. Συνόδων. Κάτι τέτοιο εἶναι ἀντιφατικό.
Πῶς ἐπῆλθε συμφωνία στὸ Χριστολογικὸ δόγμα, ὅταν δὲν γίνονται ἀποδεκτὲς οἱ Οἰκουμενικὲς Σύνοδοι ποὺ τὸ καθόρισαν; Ἐπίσης, ὁ ὀρθότερος χαρακτηρισμὸς τῶν ἀνθρώπων αὐτῶν δὲν εἶναι ἁπλῶς Ἀντιχαλκηδόνιοι ἢ Προχαλκηδόνιοι, ἀλλὰ Μονοφυσίτες, ἀφοῦ δέχονται τὴν ἄποψη ὅτι ὁ Χριστὸς ἀποτελέσθηκε “ἐκ δύο φύσεων”, ἀλλὰ δὲν παραδέχονται συγχρόνως καὶ τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία ὅτι ὁ Χριστὸς ἐνεργεῖ καὶ “ἐν δύο φύσεσιν” “ἐν μιᾷ ὑποστάσει”».

Τὰ αὐτὰ συμπεράσματα καὶ ὑπὸ τοῦ π. Θεοδ. Ζήση

Ὁ Πρωτοπρεσβύτερος π. Θεόδωρος Ζήσης, Ὁμότιμος Καθηγητὴς
τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Α.Π.Θ. διερεύνησε, ἂν οἱ Ἀρμένιοι εἶναι
Ὀρθόδοξοι μὲ βάσει τὰς θέσεις τοῦ Μεγάλου Φωτίου. Εἰς τὸ ἐμπεριστατωμένον ἄρθρον του κατέληγεν εἰς τὰ ἴδια συμπεράσματα, εἰς τὰ ὁποῖα καταλήγει ἡ ἀνάλυσις τοῦ Σεβ. Ναυπάκτου. Δημοσιεύομεν τὰ ἀκόλουθα ἀποσπάσματα ἐκ τοῦ ἄρθρου τοῦ π. Θεοδώρου Ζήση. Αὐτὰ ἔχουν ὡς ἀκολούθως:

Ὁ χωρισμός τους ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν

«Περιέργως ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ περασμένου αἰῶνος ἄρχισε νὰ προβάλλεται μία θέση ἄκρως ἀντίθετη πρὸς τὴν μακραίωνα αὐτή, συνοδικῶς κατοχυρωμένη καὶ διὰ πολλῶν καὶ μεγάλων Ἁγίων, ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους καὶ ὁ Μέγας Φώτιος,
ἐπιβεβαιωμένη παράδοση τῆς Ἐκκλησίας, ἡ θέση καὶ ἡ ἄποψη κατὰ τὴν ὁποίαν οἱ Ἀρμένιοι κατ᾽ ἀρχήν, ποὺ μᾶς ἐνδιαφέρουν ἐδῶ, ἀλλὰ καὶ οἱ ἄλλοι Ἀντιχαλκηδόνιοι Μονοφυσίτες, Συροϊακωβίτες, Κόπτες καὶ Αἰθίοπες, μὲ τοὺς ὁποίους εἶναι ἑνωμένοι οἱ Ἀρμένιοι, δὲν εἶναι Μονοφυσίτες, οὔτε αἱρετικοὶ ἑπομένως, ἀλλὰ ἔχουν τὴν ἴδια μὲ μᾶς ὀρθόδοξη πίστη.
Ὁ χωρισμός τους, ἡ ἀπόσχισή τους ἀπὸ τὴν Μία Ἁγία Καθολικὴ καὶ Ἀποστολικὴ Ἐκκλησία δὲν ὀφείλεται σὲ θεολογικοὺς λόγους, σὲ διαφορές μας δηλαδὴ στὴν πίστη. Ὀφείλεται περισσότερο σὲ ἱστορικοὺς πολιτικοὺς λόγους καὶ ἐν μέρει στὴν διαφορετικὴ κατανόηση τῆς χριστολογικῆς ὁρολογίας. Φταίει δηλαδὴ ἡ ἔναντι τῶν λαῶν αὐτῶν δυσμενὴς πολιτικὴ τοῦ Βυζαντίου, ποὺ τοὺς ἀνάγκασε νὰ χωρισθοῦν ἀπὸ τὴν ἑνιαία ὀρθόδοξη αὐτοκρατορία καὶ ἡ ἀδυναμία τῶν θεολόγων καὶ τῶν δύο πλευρῶν νὰ ξεπεράσουν τὶς λέξεις καὶ τοὺς ὅρους, ποὺ τὰ κατανοοῦσαν διαφορετικά, καὶ νὰ μείνουν στὰ πράγματα, στὸ περιεχόμενο.

Τὸ Παγκόσμιον Συμβούλιον

Παρακολουθώντας κανεὶς αὐτὲς τὶς ἐκτιμήσεις εὔκολα διαπιστώνει ὅτι μὴ θεολογικοὶ λόγοι κυριαρχοῦσαν ὄχι τότε, ἀλλὰ τώρα. Τότε ἡ ἑνότητα στὴν πίστη, βασικὴ ἐκκλησιολογικὴ θέση καὶ ἀπαίτηση, εἶχε υἱοθετηθῆ ἀπὸ τὸ γνήσιο χριστιανικὸ κράτος, ποὺ εὐθυγραμμιζόταν ἀπόλυτα μὲ τὴν Ἐκκλησία, ὡς βασικὴ προϋπόθεση γιὰ τὴν ἑνότητα καὶ τοῦ κράτους.
Τώρα ποὺ ὁ κόσμος διασπάσθηκε σὲ πάμπολλες κρατικὲς ἑνότητες ἀπὸ πολιτικὴ ἄποψη, ποὺ τείνουν παρὰ ταῦτα σὲ πολιτικὴ ἑνότητα, ἡ μὴ θεολογικὴ καὶ ἀπαράδεκτη ἐκκλησιολογικὰ ἄποψη, ποὺ καλλιεργεῖται ἰδιαίτερα στὰ πλαίσια τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν ἐκτιμᾶ ὅτι πρέπει καὶ οἱ ἐκκλησίες, ἀκολουθώντας τὰ κράτη ἢ τὸν κόσμο θεολογικά, νὰ ἑνωθοῦν, ὄχι ἐξασφαλίζοντας προηγουμένως τὴν ἑνότητα στὴν πίστη καὶ στὴν ἀλήθεια (ἕνωσις ἐν τῇ ἀληθείᾳ), ἀλλὰ διατηρώντας τὶς διαφορές τους (ἕνωσις ἐν τῷ ψεύδει), ἀφοῦ κατὰ τὴν ἄποψη αὐτή, ποὺ ἐκφράσθηκε καὶ ἐκφράζεται μὲ τὴν γνωστὴ θεωρία τῶν κλάδων καὶ ἄλλες νεότερες θεωρίες, καμμία ἀπὸ τὶς ὑπάρχουσες ἐκκλησίες, οὔ τε ἡ Ὀρθόδοξη, δὲν δικαιοῦται νὰ διεκδικήσει τὴν ἀποκλειστικότητα στὴ διαδοχὴ τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Καθολικῆς καὶ Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας, ποὺ τὴν συναποτελοῦν ὡς ἑνιαῖο δένδρο ὅλες οἱ διεσπασμένες ἐκκλησίες, ὡς κλάδοι αὐτοῦ τοῦ δένδρου.
Ὁ πιὸ ἁπλὸς βέβαια ἀγρότης, ποὺ δὲν ἔχει τὴν σοφία τῶν εἰσηγητῶν τῆς θεωρίας γνωρίζει πώς, ὅταν ἕνα κλαδὶ ἀποκοπεῖ ἀπὸ τὸν κορμὸ τοῦ δένδρου καὶ δὲν τρέφεται ἀπὸ τοὺς ἴδιουςἀκριβῶς χυμούς, ποὺ κυκλοφοροῦν στὸ δένδρο, ξηραίνεται. Ἄν, πρὶν ξεραθεῖ, φυτευθεῖ καὶ βλαστήσει, ἀποτελεῖ ἄλλο ξεχωριστὸ δένδρο, φύεται κοντὰ στὸ δένδρο τῆς Ἐκκλησίας, καὶ δὲν ἀνήκει σ᾽ αὐτή, “παραφύεται”, καὶ αὐτὸ συμβαίνει μὲ τὶς αἱρέσεις.
Ἡ αὐστηρὴ καὶ σοβαρὴ ἀντιμετώπιση τῶν διαφορῶν στὴν πίστη θεωρεῖται πλέον σήμερα μεσαιωνικὴ στάση καὶ συμπεριφορά, ἀσυμβίβαστη μὲ τὴν νοοτροπία καὶ τὶς τάσεις τῆς ἐποχῆς μας, γνώρισμα ὀλίγων φανατικῶν καὶ ζηλω τῶν, οἱ ὁποῖοι μὲ τὴν ἐπιμονή τους στὰ θέματα πίστεως ζημιώνουν πολὺ π.χ. τοὺς ἀδελφοὺς Κόπτες τῆς Αἰγύπτου, ποὺ τοὺς ἀφήνουν μόνους καὶ ἀπροστάτευτους στὴν πλημμυρίδα τῶν Ἰσλαμιστῶν τῆς Αἰγύπτου ἢ ἀδυνατίζουν μέσα στὸ Παγκ. Συμβούλιο Ἐκκλησιῶν τὴν πλευ ρὰ τῶν Ὀρθοδόξων, ποὺ θὰ ἦταν πιὸ ἰσχυροί, ἀπέναντι τῶν πολυαρίθμων καὶ πανίσχυρων Προτεσταντῶν, ἂν προσετίθεντο στοὺς Ὀρθοδόξους οἱ Ἀντιχαλκηδόνιοι Μονοφυσίτες.

 3 –العقيدة ا لابائية الاختبارية

Εμπειρική Δογματική

ان من يقرأ هذه النصوص التى تحلل العقائد الارثوذكسية قد يخرج بالانطباع ان الارثوذكس يتفلسفون كما فعل اللاهوتيون المونوفيزيتيون ولهذ يجب ان نتخلص من هذه التفاسير الفلسفية لكى نصل الى الوحدة فى المسيح وفى الافخارستيا أى الا شفاء الانسانية .هذا الكلام لا اساس له من الصحة لان الاباء حينما صاغواالعقائد لم يكونوا يتفلسفون بل ساروا على درب الانبياء والرسل فى اختبار الحقائق الالهية ورؤيه المجد الالهى. هذا الاختبار هو الرؤية الالهية لاشعاعات انوار الثالوث القدوس وذاقوا خبرة ان الاقنوم الثانى من الثالوث قد تأنس وان هذه الطبيعة البشرية للمسيح بكل مكوناتها الانسانية(جسد ونفس وعقل ومشيئة وارادة )قد تألهت بالاتحاد باللاهوت وصارت ينبوع لافعال النعمة الالهية الغير المخلوقة وهنا يمكن لليشرية أن تأخذ ما للاهوت فى المسيح المتجسد.رأوا النور الواحد  المتجسد والذى هو ينبوع للانوار الاخرى والذى هو الاب الغير المتجسد ورأوا النور الثانى الذى هو المسيح المتجسد واختبروا النور الثالث الذى هو الروح القدس المنبثق من الأب.ظهرت ارثوذكسية الاباء فى الاختبار العملى فى الليتورجيات والتسابيح والتماجيد حيث يشتركون فى شركة جسد ودم المسيح ويشعرون بالروح بحضور جسد المسيح المتأله اى الطبيعة الانسانية فى شركتها مع الطبيعة الالهية ولما كانت الطبيعتا ن لهما كل الخواص الخاصة فى وحدة الاقنوم الواحد الكلمة فان ارثوذكسية الاباء قد أشركتهم فى سر التأله اى سر الافخارستيا حيث يأكل المؤمن بالحقيقة جسد المسيح ويشرب دمه ويكون الجميع معا الكنيسة الواحدة المقدسة الجامعة الرسولية. هنا يظهر الفارق مع المونوفيزيتيين الذين يعلمون بان الافخارستيا لا تمثل الحضور الحقيقى للمسيح فى الخبز والخمر وبرفضون عقيدة تأله الانسان ورئاسة كهنوت المسيح وهنا يتحول جسد المسيح الى مجرد خبز تحل عليه البركة والكهنوت الى سلطةوليس خدمة  والتوبة الى تقوية للأرادة (لان المسيح حسب المونوفيزيتيين ليس له ارادة انسانية)وليس التغيير والتجديد الشامل للطبيعة البشرية فى طبيعة المسيح المتحدة باللاهوت . عاش الاباء الارثوذكس الافخارستيا كقوة غيرت حياتهم وجددت لاهوتهم وصيرتهم شبيهين  بابن الله حتى ان ذهبى الفم قد قال اننا نخرج بعد الافخارستيا كالأسود . نفس القوة ذاقوها حينما صلوا باسم يسوع الصلاة الدائمةνοεράν προσευχήν التى تنير الذهن لانه ليس اسما عاديا بل هو الاسم الحسن الذى للكلمة كلمة الله .هذه الحالات الاختبارية الثلاثة اى رؤية الله  بالاستنارة والتأله والافخارستيا كجضور واقعى وحقيقى للمسيح وصلاة اسم يسوع الدائمة بانزال العقل فى القلب  جعلت الاباء يحيون فى شركة النور الغير المخلوق والفعل الالهى المتأنقم. لهذافان معرفتهم بسر الثالوث وبتأنس الابن ووحدة الطبيعة الانسانية مع الطبيعة الالهية انما كانت معرفية اختبارية وكيانية وليست عقلانية.لقد ذاقوا معرفة الثالوث فى اختبار افعاله الاتية نحونا فى طبيعة الابن الانسانية المتحدة باللاهوت وفى عمل الروح القدس المحيى وفى شركة المؤمنين مع الأسقف المستنير بمواهبهم الروحية واللاهوتية المتعددة فى الوحدة.لقد ساعدت هذه الاختبارات الاباء على ان يجدوا التعبيرات اللاهوتية والانسانية المناسبة فى عصرهم وعلى أن يعمدوا فى الروح اللغة اليونانية صعبة المرأس  لكى يفندوا اراء الهراطقة والذين لم يكونوا متمتعين بالاعلانات الالهية وهذا هو الفارق الجوهرى بين الاباء الارثوذكس والهراطقة.

4 -النصوص الثلاث

Τρία κείμενα

ان هذه الرؤية التى قدمناها بشكل مختصر لهى قضايا جادة ومصيرية وتحتاج الى دراسات متعمقة وتأمل واف ولهذ نقدم للذين يقررون التعمق فى دراسة هذه القضايا أهم النصوص التأسيسية للعقيدة الخرستولوجيا :

أولا: الفصول الاثنى عشر للقديس كيرلس الكبير والواردة فى رسالة كيرلس الثالثة الى نسطور والنص الثانى هو رسالة المصالحات بين  كيرلس الكبير الى يوحنا الانطاكى والنص الثالث هو نص طومس لاون بابا روما . توجد وحدة لاهوتية بين هذه النصوص الثلاثة لا يلغى احد هذه النصوص الاخر بل يكمله لان الثلاثة نصوص تمت كتابتها لاسباب مختلفة أثناء الازمة الخرستولوجية.ترتبط هذه النصوص الثلاثة بنصوص ايمان مجمع خلقيدونية بل وترتبط بنصوص المجامع اللاحقة الخامس والسادس . نفهم من هذه كله انه لا يمكن القول بان هناك اتفاقا قد تم بين الارثوذكسيين         والمونوفيزتيين  حول موضوع الخرستولوجيا وان الخلاف فقط  كما يدعون يدور حول قبول المجامع المسكونية . هذا الكلام متناقض فكيف يتم الاتفاق على العقيدة الخرستولوجية بينما لا يتم قبول المجامع المسكونية التى قررتها , لهذا نحن نرى ان التسمية الحقيقية لهؤلاء الناس هى المونوفيزيتيين وليس غير خلقيدونيين لانهم يقبلون نظريا ان المسيح يتكون من طبيعتين ولكنهم لا يقبلون عمليا وليتورجيا التعاليم الارثوذكسية بان المسيح يعمل فى الطبيعتين كأقنوم واحد .

ثانيا :أراء البروفسور الاب ثيؤدوروس زيزيس

انفصال المونوفيزيتيين عن الايمان الارثوذكسى

يطرح البروفسور زيزيس قضية ارثوذكسية الأرمن ويقارن عقائدهم بكتابات القديس فوتيوس البطريرك المسكونى ويصل الى نفس النتائج التى وصل اليها المطران ايروثيؤس . يقول الاب زيزيس ( ساد فى السنين الاخيرة من القرن الماضى رأيا غريبا  مضادا لأراء الأباء فى المجامع المسكونية وعند القديس فوتيوس .يقول هذا الرأى أن الأرمن ومعهم الكنائس التى  فى شركة معها مثل الاقباط والاحباش واليعاقبة هم ليسوا مونوفيزيتيين ولكنهم لديهم نفس الايمان معنا نحن الارثوكس .يذهب هذا الرأى ان الانفصال الذىقاموا به ضد الكنيسة الارثوذكسية لا يعود الى اسباب لاهوتية ولكن الى اسباب سياسية وايضا الى الاختلاف فى فهم التعبيرات الخرستولوجية, السبب كما يرون  هو موقف السياسة البيزنطة من هذه الشعوب وعدم قدرة اللاهوتيين من الجانبين على تعدى الخلاف فى التعبيرات الخرستولوجية للوصول الى جوهر القضية الخرستولوجية).

1 -مجلس الكنائس العالمى

ونظرية الفروع

حينما يتابع الباحث هذه الافكار يلاحظ ان قضية العوامل التاريخية والسياسية لم تكن فى الماضى بل فى  الحاضر لانه فى ايام المجمع فى ايام الامبراطورية المسيحية كانت الدولة تحافظ على الايمان الارثوذكسى لان وحدة الكنيسة كانت اساسا لوحدة الدولة ولم يكن الاميراطور يتدخل فى قرارات المجامع اللاهوتيةبل كان حاميا لها وضامنا لتنفيذها .نحن نعيش اليوم فى عالم مترامى الاطراف وغير موحد ولكن عالم اليوم يميل الى الوحدة فى السياسة والوحدة على مستوى المسيحيين ولهذا ظهر مجلس الكنائس العالمى   والذى يدعو الى وحدة المسيحيين ليس على أساس الحق والعقيدة بل على أساس نظرية الجذر الواحد والفروع المتعددة. ترى هذه النظرية انه ليس من حق اى كنيسة قائمة الأن ولا حتى الأرثوذكسية أن تتدعى بانها الكنيسة الواحدة المقدسة الجامعة الرسولية بل أن كل الكنائس هى فروع فى شجرة واحدة.ان الفلاح البسيط  يعرف أكثر  من اصحاب نظرية الفروع فهو  يعرف ان الفرع هومن أصل الشجرة وانه اذا سقط من الشجرة الأم ولم يتغذى على غذائها فانه ييبس ويقع وهذه هى الهرطقات.

يعتبر البعض ان التمسك بالاصول الايمانية والقواعد العقائدية اليوم هو ردة الى العصور الوسطى لان روح العصر لا تحتمل مثل هذه التوجهات فالافضل ان لا نترك االأرمن للأتراك والاخوة الاقباط ضحية لتعصب الاسلاميين والأحياش للفقر والتخلف وانه يمكن ان يكون المونوفيزيتيين  لنا سندا فى مجلس الكنائس ضد الاغلبية الغير الارثوذكس .

 Ἀναβάσεις
  11η Ὀκτωβρίου 2012

http://anavaseis.blogspot.gr/2012/10/blog-post_5452.html