Φανταστικό, Φαντασία, Φάντασμα
Αρχιμ.
Ιεροθέου Βλάχου** Νυν Μητροπολίτου
Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ
Με
το θέμα της φαντασίας, που είναι σπουδαιότατο για την μεταμόρφωση του ανθρώπου
και την πορεία του προς την θέωση, έχω ασχοληθεί στα βιβλία μου, ιδιαιτέρως στο
βιβλίο μου με τίτλο «Θεραπευτική αγωγή», καθώς επίσης και σε μερικές σελίδες
στο άλλο βιβλίο μου «Ψυχική ασθένεια και υγεία». Δεν θέλω, βέβαια, να επανέλθω
πάνω στο θέμα αυτό, γιατί πιστεύω ότι αναπτύχθηκε διεξοδικά, αλλά θέλω να
υπογραμμίσω μερικά σημεία, τα οποία θεωρώ πολύ απαραίτητα για την κατανόηση
των θέσεων του κεφαλαίου εκείνου περί φαντασίας.
1) Οι άγιοι Πατέρες που
ασχολήθηκαν και έγραψαν για το θέμα αυτό δεν ξεκίνησαν από ψυχoλoγικές έρευνες, ούτε
από την προσπάθεια απλώς να ερευνήσουν επιστημονικά τον εσωτερικό κόσμο του
ανθρώπου. Άλλωστε ξέρουμε από την διδασκαλία της Ορθοδόξου Εκκλησίας ότι οι
άγιοι Πατέρες δεν ήταν επιστήμονες του γραφείου, αλλά Ποιμένες του λαού του
Θεού. Και φυσικά είχαν την εμπειρία πως ενεργεί η Χάρη του Θεού μέσα στον
άνθρωπο.
Με άλλα λόγια οι άγιοι Πατέρες γνώρισαν πολύ καλά την ψυχή, όπως είναι μετά το συνταρακτικό
γεγονός της πτώσεως, και στην συνέχεια γνώρισαν την ψυχή και όλον τον εσωτερικό
κόσμο του ανθρώπου, όπως αναγεννάται με την Χάρη του Θεού. Έτσι
έκαναν τις παρατηρήσεις τους πάνω στο θέμα της φαντασίας όχι κινούμενοι από
ψυχολογικές, επιστημονικές έρευνες, αλλά από την εμπειρία που είχαν και με
σκοπό, φυσικά, να καθοδηγήσουν τον λαό του Θεού. Και όταν οι άγιοι
Πατέρες χρησιμοποίησαν την ορολογία των φιλοσόφων και επιστημόνων της εποχής
εκείνης δεν ταυτίζονταν πέρα για πέρα με τις θεωρίες τους.