Αλεβισμός και Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς
Αρχιμ. Ιεροθέου Σ. Βλάχου
Σχόλια
του νυν Μητροπολίτη Ναυπάκτου κ.Ιεροθέου στον ισχυρισμό του καθηγητή
Δ.Κιτσίκη ότι ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς είχε εντυπωσιασθεί από τον
Αλεβισμό, «που τόσο κοντά ευρισκόταν στην Ορθοδοξία», ώστε ειλικρινά
πίστεψε πως σύντομα οι Τούρκοι θα γίνονταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι...
Ο Καθηγητής της Ιστορίας του Πανεπιστήμιου της Οττάβας Δημήτριος Κιτσίκης
σε άρθρο του στην «Παράδοση» αναφέρεται στο φαινόμενο του αλεβισμού,
που παρουσιάζεται έντονα στην Τουρκία και δημιουργεί σ’ αυτήν
προβλήματα. Μεταξύ των άλλων λέγεται ότι «ο όρος αλεβισμός» εμφανίστηκε
στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μονάχα στον 19ο αιώνα, για να χαρακτηρισθούν
οι ετερόδοξοι. Συνεπώς πρωτύτερα σήμαινε απλώς, όπως και στο Ιράν,
οπαδό του σιϊσμού. Πέρα από την ύπαρξη των Αλεβίδων και του όρου
αλεβισμού, ο Καθηγητής παρουσιάζει και την φυσιογνωμία του αλεβισμού,
γράφοντας: «Την ουσία όμως του Αλεβισμού, δηλαδή την σύνθεση σαμανισμού, σιϊσμού και ελληνοορθοδοξίας τη συναντάμε ήδη στο γενάρχη Οσμάν, η οποία μέσω των σουφιστικών ταγμάτων θα συνεχισθεί μέχρι τον 20ο αιώνα»1.
Από
τις παρατηρήσεις του Καθηγητού φαίνεται ότι οι Αλεβίδες είναι ένα κράμα
σαμανισμού, σιϊσμού και ελληνορθοδοξίας. Ιδίως αυτό το τελευταίο, αν
πραγματικά συμβαίνει, είναι πολύ ενδιαφέρον σημείο για μας τους
Ορθοδόξους. Ο Καθηγητής χρησιμοποιεί διάφορα παραδείγματα για να
υποστηρίξη τις απόψεις του. Δεν έχω πρόθεση να τα αμφισβητήσω, δεδομένου
μάλιστα ότι δεν είμαι επιστήμων ιστορικός, και φυσικά ούτε ποτέ
ασχολήθηκα με το σοβαρό αυτό θέμα.
Οφείλω
όμως να παρατηρήσω ότι κλονίστηκα σημαντικά από την χρησιμοποίηση ενός
παραδείγματος από την ζωή του Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, που συνέβη
κατά τον χρόνο της αιχμαλωσίας στους Τούρκους.