Ῥωμανίδης: «Ἐκεῖνο ποὺ χρειάζεται κανείς γιὰ νὰ ἀποκτήσει νοερὰ προσευχὴ εἶναι νὰ ἔχει Πνευματικὸ Πατέρα μέ νοερὰ προσευχή»

Φωτογραφία: Γέροντας Ἰωσὴφ ἡσυχαστὴς (1897-1959) μὲ τὴ συνοδεία του

Ἀπὸ τὸ βιβλίο: «Ἐμπειρικὴ Δογματική τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας 

κατὰ τὶς προφορικὲς παραδόσεις τοῦ π. Ἰωάννου Ρωμανίδη» τόμος Β΄,  

τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἰεροθέου

Προκειμένου νὰ ἀποκτήσει κανεὶς τὸν φωτισμὸ τοῦ νοῦ καὶ τὴν ἀδιάλειπτη νοερὰ προσευχή, ποὺ εἶναι ἐπίσκεψη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, εἶναι ἀπαραίτητη ἡ παρουσία Πνευματικοῦ Πατρός, ποὺ γνωρίζει τὰ θέματα αὐτὰ ἐμπειρικῶς καὶ μπορεῖ νὰ καθοδηγήσει πνευματικὰ τὸν ἄνθρωπο.

«Ἐκεῖνο ποὺ χρειάζεται ὁ ἄνθρωπος γιὰ νὰ ἀποκτήσει νοερὰ προσευχὴ εἶναι νὰ ἔχει Πνευματικὸ Πατέρα ποὺ ἔχει νοερὰ προσευχή. Αὐτὸ εἶναι τὸ πιὸ βασικό. Διότι εἶναι ἀδύνατο ἢ τουλάχιστον σχεδὸν ἀδύνατον νὰ μάθει κανεὶς τὴν νοερὰ προσευχή, διαβάζοντας περὶ νοερᾶς προσευχῆς. Μὲ τὴν ἀνάγνωση δὲν βγαίνει τίποτε. Πρέπει νὰ ἔχει Πνευματικὸ Πατέρα. Αὐτὸ εἶναι σαφές».

Ὁ Πνευματικὸς Πατέρας λέγεται Κατηχητής, ποὺ καθοδηγεῖ τὸν ἄνθρωπο, μὲ τὴν...

ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νὰ περάσει ἀπὸ τὴν κάθαρση στὸν φωτισμό, καὶ ἀκόμη λέγεται διδάσκαλος.

Μὲ αὐτὴν τὴν ἔννοια μπορεῖ νὰ εἶναι κανεὶς Πνευματικὸς καθοδηγὸς ἔστω καὶ ἂν δὲν εἶναι Κληρικός. Δὲν πρόκειται, δηλαδή, γιὰ τὸ Μυστήριο τῆς Ἐξομολογήσεως, ἀλλὰ γιὰ τὴν πνευματικὴ καθοδήγηση, προκειμένου νὰ φθάσει ὁ ἄνθρωπος στὴν νοερὰ προσευχή.

«Καὶ ὅταν εἶναι κάποιος στὴν φώτιση, εἶναι Πνευματικὸς Πατέρας καὶ ἂς μὴν ἔχει χειροτονηθεῖ. Μπορεῖ νὰ ἔχει σκοτώσει ἀνθρώπους, ἅμα καθαρισθεῖ ὅμως στὴν καρδιά του καὶ φωτισθεῖ, αὐτὸς ὁ φωτισμὸς τὸν κάνει ἴσον μὲ ὅλους τους ἄλλους.

Καὶ τὸ ὅτι εἶναι πνευματικὰ ἴσος, δὲν σημαίνει ὅτι ἐξάπαντος θὰ χειροτονηθεῖ. Μπορεῖ νὰ μὴ χειροτονηθεῖ ποτέ, διότι ἔχει κωλύματα, δὲν μπορεῖ νὰ χειροτονηθεῖ. Παρὰ ταῦτα ὅμως, μπορεῖ νὰ εἶναι μέγας ἅγιος τῆς Ἐκκλησίας. Δὲν εἶναι μονοπώλιο τῶν Κληρικῶν αὐτὴ ἡ θεραπεία. Ἡ θεραπεία μπορεῖ νὰ γίνει ἀπὸ τὸν ὁποιονδήποτε ποὺ ἔχει τὴν νοερὰ προσευχή, ἐνῶ ὁ Κληρικὸς εἶναι ὁ ἱερουργὸς τῶν Μυστηρίων. Ἄλλο τὸ ἕνα, ἄλλο τὸ ἄλλο. Γι' αὐτό, πάντα στὴν Ὀρθοδοξία διαχωρίζονταν αὐτὰ τὰ πράγματα. Τελετουργικὰ εἶναι ὁ λειτουργός. Ἀλλὰ Πνευματικὸς Πατέρας θὰ εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔφτασε στὸν φωτισμό». 

Αὐτὴ εἶναι μία ζωντανὴ παράδοση στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Πάντοτε ὑπάρχουν ζωντανοὶ πνευματικοὶ ὀργανισμοί, τοὺς ὁποίους ὁ ἄνθρωπος, ποὺ ἐπιδιώκει αὐτὴν τὴν ζωή. Πρέπει νὰ ἀναζητήσει.

«Ἕνας, ὅμως, ποὺ δὲν καταλαβαίνει περὶ φωτισμοῦ καὶ Θεώσεως καὶ ἂς εἶναι ἕνας θεολόγος, καθηγητὴς Πανεπιστημίου, καὶ διαβάζει, θὰ πεῖ: "Τώρα ἄστα, μὲ αὐτὰ ἀσχολεῖσαι, εἶναι δεισιδαιμονίες, μυθιστορήματα" κλπ. Ἂν εἶναι ἔτσι, τότε πάει καὶ ἡ Ἁγία Γραφὴ περίπατο καὶ ὁ Μωυσῆς δὲν ἔχει καμιὰ ἀξία κ.ο.κ.

Ἀλλὰ ἔχουμε τοὺς ἴδιους τούς ζωντανοὺς ὅμοιους ἀνθρώπους. Ὑπάρχουν τέτοιοι ἄνθρωποι ποὺ εἶναι ζωντανοί, μὲ νοερὰ προσευχή, ποὺ φθάνουν στὴν θεοπτία καὶ αὐτὲς οἱ ἐμπειρίες εἶναι πραγματικότητες. Ἀλλὰ γιὰ νὰ ξέρει κανεὶς ὅτι εἶναι πραγματικότητες, πρέπει νὰ πάει νὰ ψάξει νὰ βρεῖ αὐτοὺς τοὺς ἀνθρώπους. Ἂν δὲν ὑπάρχουν αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι καὶ ἐκλείψει αὐτὴ ἡ παράδοση, αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἐξέλιπε μία ἐπιστήμη.

Δηλαδή, ἐὰν σήμερα ἐκλείψουν οἱ γιατροὶ καὶ μείνουν μόνο τὰ βιβλία τους καὶ τὰ διαβάζουμε καὶ δὲν ἔχουμε τὴν ζωντανὴ παράδοση τῆς ἰατρικῆς, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἀναστήσουμε πάλι τὴν ἰατρικὴ ὅπως εἶναι σήμερα. Τὸ ἴδιο καὶ γιὰ ὅλες τὶς ἐπιστῆμες, ἂν ἐκλείψει ἡ ζωντανὴ παράδοση. Γι' αὐτὸ καὶ γιὰ τὴν Ὀρθοδοξία, ἂν ἐκλείψει ἡ ζωντανὴ παράδοση, θὰ ξεχασθεῖ. Ὅπως στὴν Δύση ἐξέλιπε, ξεχάστηκε».

Τὰ περὶ νοερὸς προσευχῆς περιγράφονται θαυμάσια στὸ βιβλίο «Περιπέτειες ἑνὸς προσκυνητοῦ».

«Ἂν θέλετε νὰ ἔχετε ἔτσι μία συνοπτικὴ καὶ πολὺ γρήγορη ἀντίληψη περὶ αὐτοῦ τοῦ πράγματος, σᾶς παρακαλῶ πολὺ νὰ διαβάσετε, μπορῶ νὰ σᾶς τὸ ἐπιβάλω κιόλας, ὡς μέρος τοῦ μαθήματος, ἂν θέλω δηλαδή, ἀπειλώντας ὅτι θὰ σᾶς δώσω κανένα ἐρώτημα, δηλαδή, ἐπάνω στὸ βιβλίο, εἶναι μικρούτσικο βιβλίο καὶ λέγεται: "Περιπέτειες ἑνὸς προσκυνητοῦ". Λοιπὸν αὐτὸ τὸ βιβλίο, "Περιπέτειες ἑνὸς προσκυνητοῦ", παρακαλῶ, τουλάχιστον τὸ πρῶτο βιβλίο, δὲν ξέρω ἐὰν στὰ Ἑλληνικὰ εἶναι καὶ τὰ δύο, διότι εἶναι δύο βιβλία ποὺ ἔχουν μεταφρασθεῖ καὶ δὲν εἶναι βέβαιο ἐὰν εἶναι ἀπὸ τὸν ἴδιο συγγραφέα. Καὶ ἦταν ἕνας Ρῶσος περιηγητής, ἕνας αὐτὸ ποὺ θὰ λέγαμε σήμερα ἀγροῖκος καὶ ἀγράμματος, σήμερα ἔτσι θὰ λέγαμε ὅτι ἦταν ἀγράμματος, ἐνῶ πολλὲς φορὲς οἱ ἀγράμματοι εἶναι πιὸ γραμματισμένοι ἀπὸ τοὺς ἐγγράμματους. Καὶ βρῆκε αὐτὸς ἕναν Πνευματικὸ Πατέρα καὶ ἔμαθε τὴν νοερὰ προσευχή, καὶ περιγράφει πῶς τὴν ἀπέκτησε». 

Αὐτὸς ὁ ἁπλοϊκὸς ἄνθρωπος εἶχε τέτοια παράδοση, ποὺ διάβαζε τὴν «Φιλοκαλία», ἡ ὁποία κυκλοφόρησε πρὸ τῆς ἐπαναστάσεως τοῦ 1821 στὴν περιοχὴ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας καὶ διαδόθηκε καὶ ἔξω ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα «στὰ ἄλλα μέρη τῆς Ρωμηοσύνης, Ἤπειρο, Μακεδονία, Θεσσαλία, Θράκη, Πόντο, Καππαδοκία, Μικρὰ Ἀσία, στὰ νησιά, στὴν Κρήτη, σ' ὅλη τὴν Μέση Ἀνατολή, μέχρι τὸν Δούναβη, μέχρι τὴν Βεσσαραβία τῆς Ρωσίας».

«Καὶ μετὰ ὑπάρχει καὶ ἕνα ἄλλο βιβλίο, τὸ ὁποῖο δημοσιεύθηκε στὰ Ἑλληνικά, τοῦ πατρὸς Σιλουανοῦ. Καὶ αὐτὸ εἶναι πάρα πολὺ σπουδαῖο, διότι εἶναι γεμάτο ἀπὸ πατερικὴ θεολογία, εἶναι ὅλο πατερικό, δηλαδή, ἔχει τὰ πιὸ βαθειὰ γνωσιολογικὰ προβλήματα ἐκεῖ μέσα, χωρὶς ὁ ἴδιος νὰ τὸ καταλάβει. Ὁ ἴδιος, ἐπειδὴ δὲν ἤξερε φιλοσοφία καὶ ἱστορία φιλοσοφίας καὶ ψυχολογία, ψυχιατρικὴ κ.ο.κ. δὲν τὰ ξέρει αὐτὰ τὰ πράγματα, γι' αὐτὸ καὶ ὁ ἴδιος δὲν εἶναι σὲ θέση νὰ ἀξιολογήσει αὐτὰ ποὺ εἶπε. Ἀλλὰ αὐτὰ ποὺ λέει καὶ γράφει ἔχουν καταπληκτικὴ σημασία γιὰ τὴν ἱστορία τῆς φιλοσοφίας καὶ τῆς γνωσιολογίας κ.ο.κ. Καταπληκτικὴ σημασία.

Καὶ φοβᾶμαι πολὺ ὅτι ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα, ὅσοι διαβάζουν τὶς "Περιπέτειες ἑνὸς προσκυνητοῦ", τὸν π. Σιλουανό, τὰ διαβάζουν εὐσεβιστικὰ καὶ συναισθηματικά. Τὸ μεγαλύτερο λάθος εἶναι αὐτὰ τὰ βιβλία νὰ διαβάζονται συναισθηματικὰ καὶ εὐσεβιστικά, διότι οὔτε γιὰ συναισθήματα εἶναι αὐτὰ τὰ βιβλία οὔτε γιὰ εὐσεβισμό. Οὔτε τὸ ἕνα οὔτε τὸ ἄλλο. Εἶναι πάρα πολὺ σοβαρὰ βιβλία ἐξ ἐπόψεως ψυχιατρικῆς, ψυχολογίας καὶ φιλοσοφίας κ.ο.κ., πού πρέπει μὲ σοβαρότητα νὰ διαβάζονται καὶ ὄχι νὰ διασκεδάζεται ἡ φαντασία τῶν εὐσεβῶν.

Αὐτὸ γίνεται ἐδῶ στὴν Ἑλλάδα. Διαβάζουν εὐσεβεῖς καὶ μποροῦν νὰ διαβάσουν καὶ κανένα Κίργκεγκαρ, ἢ  κανένα Φραντσέζο, ὕστερα διαβάζουν ἕναν Ἐγγλέζο, διαβάζουν ἕναν Γερμανὸ περὶ προσευχῆς, μπορεῖ νὰ διαβάσουν τὴν ζωὴ τοῦ Χριστοῦ ἑνὸς Ἰταλοῦ καὶ νὰ διαβάζουν καὶ τὶς "Περιπέτειες ἑνὸς προσκυνητοῦ" καὶ τὸν π. Σιλουανὸ καὶ νὰ μὴν καταλαβαίνουν ὅτι ὑπάρχει διαφορὰ καὶ τὰ κάνουν ὅλα ἕνα. Ὅλα τὰ ἀνακατεύουν, Ὅλα μαζί.

Μπορεῖ νὰ πάρουν καὶ ἕνα βιβλίο ποὺ γράφτηκε περὶ εὐσεβείας ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν διάβολο καὶ νὰ μὴν τὸ ἔχουν καταλάβει. Γι' αὐτὸ χρειάζεται πάρα πολλὴ προσοχή, προσοχὴ καὶ πάρα πολλὴ προσευχή. Λοιπόν, ἡ ἀκρίβεια τῆς προσευχῆς ἔχει πάρα πολὺ μεγάλη σημασία».