Ἀρχιμανδρίτου Σάββα Ἁγιορείτου
Κήρυγμα 10/3/22
«Ὅταν ἐξ αἰτίας κάποιας ἡδονῆς ἡ καρδία μετακινηθεῖ ἀπὸ τὸν συνήθη τόπο, ἀπὸ τὴν συνήθη θέση τῆς φιλοπονίας της, τότε γίνεται δύσκολη στὸ νὰ συγκρατηθεῖ, ὅπως ὁ βαρύτατος λίθος ποὺ γλίστρησε σὲ κατωφέρεια» λέγει ὁ Ἀββᾶς Μάρκος ὁ Ἀσκητὴς στὸ σύγγραμμά του Περὶ τῶν οἰομένων ἐξ ἔργων δικαιοῦσθαι. Μᾶς μιλάει γιὰ τὴν ἦττα τοῦ νοός, τῆς καρδίας ἀπὸ τὴν φιληδονία, ὁπότε διώχνεται ἡ φιλοπονία· ἡ ἀγάπη δηλαδὴ γιὰ τὴν κακοπάθεια, γιὰ τὸν πόνο, γιὰ τὸν κόπο χάριν τοῦ Θεοῦ. «Ὅταν» λέγει λοιπόν, «ὑφ’ ἡδονῆς τινὸς ἡ καρδία παρακινηθῇ τοῦ τῆς φιλοπονίας τόπου (σαλευθεῖ, δηλαδὴ φύγει μακριὰ ἡ καρδιὰ ἀπὸ τὴν ἀγάπη γιὰ τὸν πόνο καὶ τὸν Θεό, γιὰ τὴν κακοπάθεια καὶ γιὰ τὴν ταπείνωση ποὺ ἔρχεται ἀπὸ αὐτό), «τότε λίθου βαρυτάτου δίκην ἐπὶ κατάβασιν ὀλισθήσαντος, δυσεπικράτητος γίνεται»· τότε, σὰν ἕνας λίθος, σὰν μιὰ πέτρα ἡ ὁποία πῆρε τὴν κατηφόρα γλίστρησε σὲ μία κατωφέρεια, αὐτὴ τότε δὲν μπορεῖ νὰ συγκρατηθεῖ. Ὅπως ὁ λίθος δὲν μπορεῖ νὰ συγκρατηθεῖ ποὺ πῆρε τὴν κατηφόρα, ἔτσι καὶ ἡ καρδιὰ ἡ ὁποία θὰ πάψει νὰ ἀγαπᾶ τὸν κόπο γιὰ τὸν Θεό, φύγει ἀπὸ τὸν τόπο τῆς φιλοπονίας ἐξ αἰτίας τοῦ δελεάσματος τῆς ἡδονῆς, χάνεται καὶ καταστρέφεται αὐτὴ ἡ καρδιὰ καὶ δὲν μπορεῖ πλέον νὰ συγκρατηθεῖ στὴν κατωφερῆ πορεία, τὴν καθοδικὴ πορεία. Μᾶς μιλάει λοιπὸν ὁ Ἅγιος ὅτι πρέπει νὰ πολεμᾶμε τοὺς λογισμοὺς αὐτοὺς ποὺ μᾶς δελεάζουν καὶ μᾶς ἐμβάλλουν τὴν ἀγάπη πρὸς τὴν ἡδονή· νὰ πολεμᾶμε τὴν φιληδονία ποὺ εἶναι ἕνα ἀπὸ τὰ κορυφαῖα πάθη.
«Ἡ φιληδονία» λέει ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος, «ἀνοίγει τὴν πόρτα τῆς ψυχῆς μας στὸν ἐχθρό». Ὅπως λέει καὶ ἐδῶ ὁ Ἀββᾶς Μάρκος, ὅτι ἡ καρδιὰ ἡ ὁποία θὰ σαλευθεῖ ἀπὸ τὸν τόπο τῆς φιλοπονίας ἐξ αἰτίας κάποιας ἡδονῆς, παίρνει τὸν κατήφορο τὸν πνευματικό. Τὸ ἴδιο μᾶς λέει ἐδῶ καὶ ὁ Ἅγιος Θεοφάνης ὁ Ἔγκλειστος, ὅτι ἡ φιληδονία ἀνοίγει τὴν πόρτα τῆς ψυχῆς μας στὸν ἐχθρό, δηλαδὴ σὲ κάθε δαιμονικὴ ἐνέργεια καὶ ἐπήρεια. Καὶ βεβαίως, μετὰ ὁ ἐχθρὸς θὰ ἀνακινήσει τὰ πάθη. «Ἄν λοιπὸν τὴν πολεμήσεις τὴν φιληδονία» λέει ὁ Ἅγιος Θεοφάνης, «μὲ σταθερὴ ἀποφασιστικότητα, πολὺ δύσκολα θὰ σὲ κυριέψει ὁποιοδήποτε πάθος».
«Ἡ φιληδονία γεννάει τὴν γαστριμαργία καὶ τὴν πορνεία» θὰ μᾶς διδάξει καὶ ὁ Ὅσιος Παῒσιος ὁ Βελιτσκόφσκυ. Γι’ αὐτὸ λέγει, «πολέμησε τὴν φιληδονία γιὰ νὰ νικήσεις τὰ πάθη σου». Ἐκεῖνος ποὺ ἀπαρνήθηκε τὶς ἡδονές, ἔχει ἀποβάλλει ὁλοκληρωτικὰ τὴν φιλαυτία σὲ κάθε ἐκδήλωση τῆς ἐλεύθερης βουλήσεώς του. Ἔχει ἀρχίσει νὰ μισεῖ τὸν ἑαυτό του σ’ αὐτὴν τὴν σύντομη ζωὴ γιὰ χάρη τῆς οὐράνιας Βασιλείας.Ἔχει ἀποκτήσει ἀκράδαντη πίστη καὶ ἀκλόνητα στηρίζεται στὸν Θεὸ σὲ ὅλες τὶς θλίψεις καὶ τὶς ἀνάγκες του. Χρειάζεται λοιπὸν νὰ ἀγωνιστοῦμε! Κάποιος ἱερομόναχος εἶχε φήμη εὐλαβοῦς καὶ πολλοὶ τὸν θεωροῦσαν σεβαστὸ λόγῳ τοῦ ἐξωτερικοῦ σχήματος. Μέσα του ὅμως κρυφὰ μολύνονταν ἀπὸ λογισμοὺς φιληδονίας. Κάποτε ποὺ ἐπιτελοῦσε τὴν Θεία Λατρεία, ὅταν ἔφτασε ἡ ὥρα τοῦ Χερουβικοῦ Ὕμνου καὶ αὐτὸς ἔσκυψε ὡς συνήθως διαβάζοντας τὴν εὐχὴ «οὐδεὶς ἄξιος τῶν συνδεδεμένων σαρκικαῖς ἐπιθυμίαις καὶ ἡδοναῖς προσέρχεσθαι ἤ προσεγγίζειν ἤ λειτουργεῖν Σοι, Βασιλεῦ τῆς δόξης» πέθανε ξαφνικὰ καὶ ἡ ψυχή του τὸν ἄφησε σ’ αὐτὴν τὴν στάση.
«Εἶναι ἀδύνατον νὰ σβήσει κανεὶς τὴν φλόγα τῆς φιληδονίας» θὰ μᾶς διδάξει ὁ Ἅγιος Κασσιανὸς ὁ Ρωμαῖος, «ἄν δὲν μπορέσει νὰ συγκρατήσει τὴν ἐπιθυμία τῆς κοιλίας του. Ἡ ἁγνότητα τοῦ ἐσωτερικοῦ ἀνθρώπου πιστοποιεῖται ἀπὸ τὴν πρόοδο ποὺ ἔχει ἐπιδείξει κανεὶς σ’ αὐτὴν τὴν ἀρετή». Ὅσο περισσότερο καὶ τελειότερα ἔχει νικήσει κανεὶς τὴν ἐπιθυμία τῆς κοιλίας τόσο ἐξαγνίζεται, τόσο νικᾶ τὴν φιληδονία. «Πολλοὶ ποὺ ἔζησαν ὅλη τους τὴν ζωὴ μέσα στὶς ἡδονὲς» λέει καὶ ὁ Ἅγιος Δημήτριος τοῦ Ροστώφ, «φθάνοντας στὸ τέλος τῆς ζωῆς τους, συνειδητοποίησαν πὼς τίποτα δὲν ἀπόλαυσαν· πὼς ὅλα ἦταν ἕνα φευγαλέο ὄνειρο ποὺ ἄφησε πίσω του μόνο πίκρα». Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ δὲν συγκινεῖ τὶς καρδιὲς τῶν φιληδόνων, γιατὶ τὰ ἀγκάθια τοῦ πάθους πνίγουν κάθε καλὸ σπόρο ποὺ πέφτει μέσα τους καὶ ἔτσι, δὲν ὁδηγοῦνται στὴν μετάνοια. Καὶ ὅπως λέει ὁ Ἅγιος, «μπορεῖ νὰ περάσουν ὅλη τους τὴν ζωὴ καὶ στὸ τέλος νὰ καταλάβουν ὅτι τίποτε δὲν κέρδισαν, τίποτε δὲν χάρηκαν παρὰ μόνο πίκρα».
Ὁ Κύριος τὸ λέγει ὅτι ἡ φιληδονία μοιάζει μὲ τὰ ἀγκάθια τὰ ὁποῖα πνίγουν τὸν σπόρο στὴν παραβολὴ τοῦ σπορέως· «τὸ δὲ εἰς τὰς ἀκάνθας πεσὸν, οὗτοί εἰσιν οἱ ἀκούσαντες, καὶ ὑπὸ μεριμνῶν καὶ πλούτου καὶ ἡδονῶν τοῦ βίου πορευόμενοι συμπνίγονται καὶ οὐ τελεσφοροῦσι (Λουκ. 8, 14).
«Κάθε σαρκικὴ ἡδονὴ» λέει καὶ ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κροστάνδης, «νὰ τὴν λογαριάζεις ὡς πίκρα ἐνῷ κάθε σαρκικὴ ἀπώλεια ὡς κέρδος. Νὰ θεωρεῖς ὅλα τὰ πολύτιμα πράγματα σκύβαλα. Νὰ θεωρεῖς τὶς ὑγιεινὲς καὶ θρεπτικὲς τροφὲς ἀνθυγιεινὲς καὶ βλαβερές, γιατὶ εὔκολα μποροῦν νὰ βλάψουν τὴν ψυχή σου. Μοναδική σου ἡδονὴ ἄς εἶναι ὁ Χριστός. Μοναδική σου ἐλπίδα Ἐκεῖνος ποὺ δημιούργησε τὰ πάντα ἐκ τοῦ μηδενός». «Ὅποιος ἔχει παραδοθεῖ» μᾶς ἐπισημαίνει καὶ ὁ Ἅγιος Ἰγνάτιος Μπραντσιανίνωφ, «ὅποιος ἔχει παραδοθεῖ στὸν ὑπερβολικὸ ὕπνο καὶ τὴν κοιλιοδουλία, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν μολύνεται μὲ ἡδυπαθεῖς κινήσεις. Ὅσο ἡ ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα συγκλονίζονται ἀπὸ αὐτὲς τὶς κινήσεις, τόσο ὁ νοῦς εὐχαριστεῖται μὲ τοὺς σαρκικοὺς λογισμοὺς καὶ τόσο ὁ ὅλος ἄνθρωπος γίνεται ἀνίκανος νὰ ἀντιληφθεῖ τὶς νέες καὶ ἄγνωστες σ’ αὐτὸν κινήσεις ποὺ ἐνεργεῖ μέσα του ἡ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». «Ὅποιος ἀγαπᾶ τὴν ἡδονὴ» μᾶς λέγει ὁ Ἀββᾶς Μάρκος ὁ Ἀσκητής, «λυπᾶται γιὰ τὶς κατηγορίες καὶ τὴν κακομεταχείρηση». «Ἡ ψυχὴ τοῦ ἀνθρώπου» λέει καὶ ἕνας σύγχρονος Ἁγιορείτης Γέροντας, «διψᾶ τὴν πνευματικὴ ἡδονὴ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ ὅταν δὲν τὴν βρίσκει καταφεύγει στὴν ἄλλη ἡδονή, τὴν σαρκικὴ ποὺ παράγει ὁ διάβολος καὶ ἡ ἁμαρτία». «Οἱ φιλήδονοι» λέει καὶ ὁ π. Γερμανὸς ὁ Σταυροβουνιώτης ὁ Γέροντας, «οἱ φιλήδονοι καταντοῦν καὶ αἱρετικοί. Ἡ φιληδονία καὶ ἡ φιλοσαρκία ψυχραίνει καὶ ἐξαφανίζει τὴν ἀγάπη στὸν Θεό». Τελικά, ὁ φιλήδονος ἄν δὲν χαλιναγωγήσει τὸ πάθος του, φεύγει ἐκτὸς Ἐκκλησίας καὶ ἐκτὸς σωτηρίας. Γίνεται ἀκόμα καὶ αἱρετικός, γιατὶ παύει πλέον νὰ ἀγαπᾶ τὸν Θεό. «Τὰ μάτια τοῦ χοίρου» ἔλεγε ἕνας Γέροντας, «εἶναι ἔτσι φυσιολογικὰ φτιαγμένα ὥστε νὰ βλέπουν ἀναγκαστικὰ στὴν γῆ καὶ ποτὲ νὰ μὴν μποροῦν νὰ κοιτάξουν στὸν οὐρανό. Ἔτσι εἶναι καὶ ἡ ψυχὴ ἐκείνου ποὺ γλυκάθηκε ἀπὸ τὶς ἡδονές. Ἄν κατρακυλήσει μιὰ φορὰ στὸν βοῦρκο τῆς ἡδυπάθειας, δὲν μπορεῖ πιὰ νὰ συλλογιστεῖ τὰ ἐπουράνια». Γι’ αὐτὸ πρέπει νὰ πολεμᾶμε τὴν ἡδονὴ γιὰ νὰ μὴν φτάσουμε στὴν ἡδυπάθεια καὶ κυριευθοῦμε ὁλοκληρωτικὰ ἀπὸ αὐτὸ τὸ φοβερὸ πάθος, καὶ τότε δὲν θὰ μποροῦμε νὰ συγκρατήσουμε τὸν ἑαυτό μας καὶ τὴν καρδία μας, ὅπως λέγει ὁ Ἀββᾶς Μάρκος.
Ἄς γίνουμε φιλόπονοι γιὰ τὸν Θεό. Ἄς ἀγαπήσουμε τοὺς κόπους τοὺς ἑκούσιους καὶ τοὺς ἀκούσιους γιὰ χάρη τῆς κάθαρσης ἀπὸ τὰ πάθη καὶ γιὰ χάρη τῆς ταπεινώσεως, καὶ ἔτσι θὰ κερδίσουμε μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ τὴν σωτηρία μας.
Τῷ δὲ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου