Ἅγιος Διάδοχος Ἐπίσκοπος Φωτικῆς τῆς Παλαιᾶς Ἠπείρου
29 Μαρτίου
Ἅγιος Διάδοχος, Ἐπίσκοπος Φωτικῆς, εἶναι μία μεγάλη πατερική καί μοναχική φυσιογνωμία τοῦ 5ου αἰῶνος μ.Χ. Τό ἔτος 458 μ.Χ. ὑπογράφει, ὡς Ἐπίσκοπος Φωτικῆς, μαζί μέ ἄλλους Ἠπειρῶτες Ἐπισκόπους, ἐπιστολή πρός τόν αὐτοκράτορα Λέοντα τόν Α’ περί τοῦ θανάτου τοῦ Προτερίου Ἀλεξανδρείας, τήν ὁποία ἐπιστολή πιθανῶς συνέταξε ὁ ἴδιος. Ὡς ἐκ τούτου εἶναι προφανές ὅτι ὁ Ἅγιος Διάδοχος ἀναδείχθηκε σέ Ἐπίσκοπο Φωτικῆς μεταξύ τῶν ἐτῶν 451 - 458 μ.Χ.
Ὁ ἱερός Φώτιος διασώζει πληροφορία τῆς συνοδικῆς Ἐπιστολῆς τοῦ Σωφρονίου Ἱεροσολύμων, κατά τήν ὁποία μεταξύ τῶν κυριοτέρων ἀντιπάλων τῶν Μονοφυσιτῶν ἦταν καί ὁ Ἅγιος Διάδοχος, ἂν καί ἡ ἀρχιερατεῖα του τοποθετεῖται στήν μετά τήν Σύνοδο τῆς Χαλκηδόνος ἐποχή. Ὁ Ἐπίσκοπος Βίτης Βίκτωρ, κατά τό ἔτος 486 μ.Χ., στήν Ἱστορία τοῦ διωγμοῦ τῆς Ἀφρικανικῆς Ἐπαρχίας χαρακτηρίζει τόν Ἅγιο «ὡς ἄξιο παντός εἴδους ἐπαίνου, διότι σώζονται πολυάριθμα μνημεῖα λόγου του ὑπέρ τοῦ καθολικοῦ δόγματος». Ἀπό αὐτό ὑποθέτουμε ὅτι ὁ Ἅγιος Διάδοχος πρέπει νά κοιμήθηκε πρό τοῦ 486 μ.Χ., ποῦ ἦταν τό ἔτος συγγραφῆς τῆς Ἱστορίας τοῦ Βίκτωρος.
Ὁ Ἅγιος Διάδοχος εἶναι κάτ ἐξοχήν ἀσκητικός συγγραφέας, πλαισιώνει ὅμως τήν ἀσκητική του μέ τή θεολογία. Καί ἐνῷ παρουσιάζει τό δικό του πρωτότυπο τρόπο ἐκφράσεως, δέν ἀπομακρύνεται ἀπό τά παραδεδεγμένα. Ὡς πρός τήν θεολογική ἔκφραση διακρίνεται γιά τή λεπτότητα, τήν ἀκρίβεια καί τή θέρμη. Εἶναι ἄγνωστος ὁ ἀριθμός τῶν ἔργων τοῦ Ἁγίου Διαδόχου, ἀλλά ἔχουν διασωθεῖ τρία: «Ὅρασις», «Λόγος εἰς τήν Ἀνάληψιν τοῦ Κυρίου» καί «Λόγος ἀσκητικός γνώσεως πρακτικῆς καί διακρίσεως πνευματικῆς».
Τό βιβλίο μέ τίτλο «Τά ἑκατόν γνωστικά κεφάλαια» εἶναι τό σπουδαιότερο βιβλίο τοῦ Ἁγίου Διαδόχου Φωτικῆς. Ὅπως πολύ εὔστοχα παρατηρεῖ ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἰερόθεος, στό βιβλίο αὐτό γίνεται λόγος γιά τή γνώση τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι ὑπαρξιακή καί ὄχι ἐγκεφαλική - στοχαστική.
Ὁ Ἅγιος Διάδοχος στό προοίμιο τοῦ βιβλίου αὐτοῦ ἐκθέτει τούς «δέκα ὅρους», πού εἶναι κατά κάποιο τρόπο τά κύρια σημεῖα τοῦ βιβλίου καί θά μπορούσαμε κατ’ ἐπέκταση νά ἰσχυρισθοῦμε ὅτι εἶναι οἱ δέκα ὅροι τῆς πνευματικῆς ζωῆς.
Συγκεκριμένα γράφει:
