Ε΄ ΚΥΡΙΑΚH ΤΩΝ ΝΗΣΤΕΙΩΝ
Ο ΑΓΙΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ
ΓΙΑ ΤΗ ΘΕΑΡΕΣΤΗ ΝΗΣΤΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΨΥΧΟΣΩΤΗΡΙΑ ΕΛΕΗΜΟΣΥΝΗ
Υπάρχουν μερικά θαλάσσια μέρη που τρέφουν μεγάλα κητώδη θηρία. Όσοι λοιπόν πλέουν σε αυτά τα μέρη κρεμούν κώδωνες στα πλευρά των πλοίων, ώστε τα θηρία τρομαγμένα από τον ήχο τους να φεύγουν. Και του δικού μας βίου η θάλασσα τρέφει πολλά και φοβερότερα θηρία, τα πονηρά πάθη δηλαδή και τους εφόρους των παθών, τους δαίμονες, που είναι πονηρότεροι. Επιπλέει σε αυτή τη θάλασσα σαν πλοίο η Εκκλησία του Θεού και αντί για κώδωνες έχει τους πνευματικούς διδασκάλους, ώστε με τον ιερό ήχο της διδασκαλίας τους νʼ απομακρύνει τα νοητά θηρία. Αυτό προφανώς προτυπώνοντας η στολή του Ααρών, είχε εύηχους κώδωνες ραμμένους στα άκρα της και σύμφωνα με όσα είχαν θεσμοθετηθεί, έπρεπε να ακούγεται ο ήχος τους, όταν λειτουργούσε ο Ααρών.
Και εμείς από την άλλη, μεταφέροντας καλά τους τύπους στην πνευματική τους διάσταση, ας ηχήσουμε τώρα σε σας πνευματικά, και μάλιστα κατά τον καιρό της νηστείας, οπότε επιτίθενται αγρίως φανερά και αφανή θηρία• φανερά μεν η γαστριμαργία, η μέθη και τα παρόμοια, ενώ άλλα που ενεδρεύουν αφανώς, η κενοδοξία και η υπερηφάνεια, η υπεροψία και η υποκρισία. Ο ίδιος λοιπόν ήχος είναι και φυγαδευτήριο των θηρίων τέτοιου είδους και φυλακτήριο των όσων ασκούν τη νηστεία.
Είναι λοιπόν η νηστεία και η ακρασία αντίθετα μεταξύ τους, όπως η ζωή και ο θάνατος. Η νηστεία είναι εντολή ζωής, που είναι συνομήλικη της ανθρώπινης φύσεως, αφού δόθηκε από τον Θεό στον Αδάμ κατά την αρχή στον παράδεισο, για διαφύλαξη της ζωής και της θείας χάριτος που είχε δοθεί σʼ αυτόν από τον Θεό. Η δε ακρασία είναι συμβουλή για τον θάνατο σώματος και ψυχής, που δόθηκε δολίως από τον Διάβολο στον Αδάμ διά της Εύας για έκπτωση της ζωής και απομάκρυνσή της από τον Θεό θείας χάριτος• διότι ο Θεός θάνατο δεν δημιούργησε, ούτε ευχαριστείται με την απώλεια των ζώντων. Ποιος άνθρωπος λοιπόν θέλει να βρει ζωή και χάρη στον Θεό από τον Θεό; Ας αποφύγει την θανατηφόρο ακρασία και ας προστρέξει στη θεοποιό νηστεία και εγκράτεια, για να επανέλθει χαρούμενος στον παράδεισο.
Ο Μωυσής, νηστεύοντας επάνω στο όρος σαράντα ημέρες, πέταξε σε ύψος θεοπτίας και δέχθηκε πλάκες θεοσέβειας• ο δε λαός των Εβραίων κάτω μεθώντας, εξέπεσαν σε ασέβεια και κατασκεύασαν είδωλο μόσχου σε ομοίωμα του αιγυπτίου θεού Άπιδος, και αν δεν στεκόταν μεσίτης προς τον Θεό, αφού με την ανηλεή εξόντωση των ομογενών του που προηγήθηκε, τον εξιλέωσε, δεν θα τους λυπόταν καθόλου ο Θεός[Έξ.32,1 κ.ε.].