Ὁ ρόλος τῆς μητέρας στήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν.(Μέρος Z΄). Ὁμιλίες μέ τον ἱερομόναχο Πατέρα Σάββα Ἁγιορείτη.

«Ὁ ρόλος τῆς μητέρας στήν ἀγωγή τῶν παιδιῶν»

Μέρος Z΄

Ὁμιλίες μέ τον ἱερομόναχο Πατέρα Σάββα Ἁγιορείτη.

(άπομαγνητοφωνημένη ομιλία που μπορείτε να ακούσετε εδώ ή εδώ)

Μέρος Α - Μέρος Β  -Μέρος Γ΄ - Μέρος Δ  -   Μέρος Ε΄   - Μέρος ΣΤ' 

18. Η ΑΝΕΣΗ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗΝ ΑΝΙΑ. Η ΚΑΛΟΠΕΡΑΣΗ ΑΧΡΗΣΤΕΥΕΙ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ.

-Ξέρετε τί θά πεῖ ἀνία;
-Βαρεμάρα.
Ὅταν πήγαινα στό πανεπιστήμιο καί ἔβλεπα στά ἕδρανα ἐπάνω γραμμένο τό «βαριέμαι, βαριέμαι, βαριέμαι...»
- Καλά ὅλοι βαριοῦνται ἐδῶ μέσα;
-Ναί... καί ξέρετε γιατί βαριοῦνται;
-Διότι ὑπάρχει ἄνεση, καλοπέραση πολλή, ἡ ὁποία ἔχει σάν ἀποτέλεσμα τήν ἀνία.
Αὐτός εἶναι  λόγος ἐξ αἰτίας τοῦ ὁποίου ὁ Θεός προκαταβολικῶς ἔβαλε στή ζωή  τοῦ ἀνθρώ¬που τόν κόπο καί τήν ταλαιπωρία. Τοῦ τά ἔδωσε σάν ἕνα κάποιο χαλινάρι, πού τόν συγκρατεῖ καί τόν προστατεύει ἀπό τήν ἀχρήστευσή του.
  -Βλέπετε;
Ὅ,τι δέν ἐργάζεται, ὅ,τι δέν χρησιμοποιεῖται,  σκουριάζει.
Τό βλέπουμε αὐτό καί στά μηχανήματα καί παντοῦ: Ἕνα αὐτοκίνητο λ.χ. πού δέν κινεῖται, σιγά σιγά ἀχρηστεύεται. Ὅταν δέν χρησιμοποιεῖται δέν θά μείνει ὅπως εἶναι... γιατί εἶναι φτιαγμένο γιά νά
κινεῖται...Μιά μπαταρία πού δέν χρησιμοποιεῖται, δέν φορτίζεται-ἐκφορτίζεται, καταστρέφεται. Μετά μένει ἀπό μπαταρία τό αὐτοκίνητο...
Ἔτσι κι ὁ ἄνθρω¬πος...Ὅσο δέν κινεῖται, ὅσο δέν σκληραγωγεῖται, ὅσο δέν κακοπαθεῖ... τόσο σιγά- σιγά ἀχρηστεύεται. Ἀχρηστεύεται σωματικά καί διανοητικά. Λένε λ.χ. γιά τό Ἀλτζχάιμερ ὅτι πρέπει νά κάνουμε ἀσκήσεις στή διάνοιά μας γιά νά μήν τό πάθουμε. Ὅσο ἀφήνεις τό μυαλό σου, τήν διάνοιά
σου νά μήν κάνει τίποτε, τόσο αὐτή καταστρέφεται.
Νά λοιπόν  γιατί ὁ Θεός ἔδωσε τόν κόπο καί τήν ταλαιπωρία στόν Ἀδάμ καί στήν Εὔα καί σ’ ὅλους ἐμᾶς. Μᾶς τά ἔδωσε ἀπό ἀγάπη, σάν ἕνα χαλινάρι γιά νά μήν ἀχρηστευόμαστε.  Εὔλογα λοιπόν  συμπεραίνει κανείς ὅτι ἡ ἄκαιρη καί ὑπερβολική φροντίδα τῶν γονιῶν γιά τά παιδιά τους θά πρέπει νά ἀποφεύγεται.

19. Η ΑΚΑΙΡΗ ΚΑΙ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ Η ΥΠΕΡΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ ΑΝΩΡΙΜΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΟΥΣ.

-Ἄκαιρη καί ὑπερβολική ἔ;
Προσέξτε, δέν λέμε νά τά ἀφήσετε τελείως ἀφρόντιστα, ἀλλά νά μήν τούς δίνεις τά πάντα στό χέρι.  Διότι αὐτό εἶναι καταστροφικό γιά τήν σωματική, ἀλλά προπάντων  γιά τήν ψυχική τους ὑγεία.
 Ἔλεγε ὁ Πατήρ Προφύριος, αὐτός ὁ ἁγια¬σμένος ἄνθρωπος ὅτι ἡ ὑπερ- προστασία, κάνει τά παιδιά...
-Τί προξενεῖ στά παιδιά ἡ ὑπερπροστασία, ξέρετε;
-Τά κάνει ἀνώριμα τά παιδιά.  Ἡ ὑπέρπροστασία, κατά τήν ὁποία ἡ μάννα εἶναι συνέχεια πίσω ἀπό τό παιδί σάν ὑπηρέτης καί συνέχεια τό «κανακεύει»-παρατηρεῖ ἀρρωστημένα λέγοντας «μή, μή,  μή τό κάνεις αὐτό, μή τό ἄλλο, μή τό ἄλλο»...Λοιπόν αὐτή ἡ ἀγωγή τά κάνει ἀνώριμα τά παιδιά.

20. Η ΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΚΟΡΙΤΣΙΟΥ. Η ΑΠΟΜΑΚΡΥΝΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΣΜΙΚΗ ΠΟΛΥΤΕΛΕΙΑ, ΤΟΥΣ ΣΤΟΛΙΣΜΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑ.

Εἰδικότερα στήν μητέρα ἀναθέτει ὁ Ἅγιος Ἱεράρχης τήν ἰδιαίτερη ἀγωγή τῆς θυγατέρας.
«Ἄς μαθαίνει» ,λέγει,« ἡ μητέρα στήν κόρη της, τό νά ἀπομακρύνεται, τό νά ἀπέχει ἀπό τήν κοσμική πολυτέλεια».
 Ἐννοεῖται βέβαια, ὅτι ἔχει ἀπο¬μακρυνθεῖ καί ἡ ἴδια...  Ἄν ἡ ἴδια βάφεται καί καθρεφτίζεται καί ὅλα αὐτά πού ξέρετε, πολύ φυσικά καί τό κοριτσάκι της, πού τήν βλέπει, θά κάνει τά ἴδια.  Στήν ἀρχή θά πάρει κρυφά, τίς μπογιές τῆς μαμᾶς, τά καλλυντικά κ.λ.π....μετά θά τά κάνει φανερά.  Τό ἀντίθετο λοιπόν ἀπό τήν φιλαρέσκεια καί τόν στολισμό θά πρέπει νά μάθει ἡ μητέρα στήν κόρη...
 Ἡ ἀποχή ἀπό τήν πολυτέλεια, τόν στολισμό καί τήν κενοδοξία, ἀπο¬-τελεῖ κεντρικό σημεῖο ἀναφορᾶς τοῦ Ἱεροῦ Πατέρα γιά τήν χριστιανική  ἀγωγή τοῦ γυναικείου φύλου. Σ΄ αὐτά πού εἶναι εἶναι ἐπιρρεπές τό παιδί, σ’αὐτά θά  πρέπει νά δοθεῖ ἰδιαίτερη βαρύτητα ἀπό τήν μητέρα, ὥστε νά μήν ὑποχωρήσει στήν κακή ροπή τό νεαρό μέλος τοῦ Χριστοῦ.
Τό γυναικείο φύλο πράγματι ρέπει πρός τήν πολυτέλεια, τόν στολισμό, τήν κενοδοξία. «Κενόδοξον τοῦτον τό ζῶον» λέει ἕνα Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας...«Τό ζῶον»... δηλαδή ἡ γυναῖκα...Δέν τό λέγει ὑποτιμητικά...Θέλει νά πεῖ, αὐτός ὁ ζωντανός ὀργανισμός , αὐτή ἡ ζωντανή ὕπαρξη, εἶναι κενόδοξη.
 Γιά αὐτό προσέξτε, κατ’ ἐξοχήν ἐσεῖς, πρέπει νά πολεμήσετε τήν κενοδοξία μέσα σας.  Αὐτό τό πάθος γίνεται αἰτία πολλῶν πτώσεων καί ψεμμάτων καί ἀτίμωσεων ἀκόμα. Διότι «πᾶς ὁ ὑψῶν ἑαυτόν ταπεινωθήσεται» ὅπως εἶπε ὁ Κύριος.

21. Η ΑΓΩΓΗ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΑΡΧΙΖΕΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΗΛΙΚΙΑ (ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΤΙΓΜΗ ΤΗΣ ΣΥΛΛΗΨΕΩΣ ΜΕ ΤΗΝ ΑΓΙΑ ΖΩΗ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ).

Τό σημαντικότερο ἐδῶ εἶναι, ὅτι ἡ ἀγωγή αὐτή θά πρέπει νά ἔχει τήν ἀφετηρία της στήν πρώτη κιόλας παιδική ἡλικία.  Μήν περιμένεις νά διδάξεις τήν κόρη σου τήν περιφρόνηση στά κοσμικά στολίδια καί στά βαψίματα, ὅταν φθάσει στήν ἐφηβεία.  Θά πρέπει ἀπό μικρό κοριτσάκι νά τό ἐμπνεύσεις ὥστε νά τά ἀποστρέ¬φεται αὐτά. Ἡ μητέρα πιθανόν νά μήν τά΄χει στό σπίτι ὅλα αὐτά τά σύνεργα (κραγιόν, στολίδια κ.λ.π.) ἀλλά τό κοριτσάκι θά τά δεῖ στίς φιλενάδες, στό σχολεῖο, στά συγγενικά σπίτια ἐνδεχομένως.  Θυμᾶμαι εἶχα πάει σέ μιά κατασκήνωση γιά νά ἐξομολογήσω τά παιδιά καί νά τούς κάνω Θεία Λειτουργία. Ἦταν κοριτσάκια τοῦ δημοτικοῦ κι ἀπ΄τήν ἄλλη πλευρά, σέ ἄλλο κτίριο ἦταν τ΄ ἀγοράκια, τοῦ δημοτικοῦ ἐπίσης. Λοιπόν... τά μέν κοριτσάκια εἴχανε σχεδόν ὅλα ἀπό μερικούς καθρέπτες, χτένες καί ἀπό  ἕνα σακουλάκι μέ «σύνεργα» μπογιές,  πώς τά λέτε αὐτά κραγιόν... καί ὅλη τήν ἡμέρα -ὅπως διαπίστωναν οἱ μεγαλύτεροι πού τά φρόντιζαν-  χτενιζόντουσαν, βαφόντουσαν καί καθρεπτίζονταν...Κοριτσάκια  Πέμπτης - Ἔκτης δημοτικοῦ .  Ἀπ’ τήν ἄλλη μεριά τ’ ἀγόρια ἦταν στόν κόσμο τους... παίζανε μπάλα συνεχῶς...
Τά κοριτσάκια λοιπόν τί συνέβαινε; Παρέσερνε τό ἕνα τό ἄλλο. Δέν ὑπῆρχε σωστή ἀγωγή ἀπ΄τό σπίτι...Διότι γιά νά φέρουν αὐτά τά «σύνεργα» ἐκεῖ, σημαίνει ὅτι οἱ μητέρες τούς  τά δώσανε. Ἤ μήπως τά πήρανε κρυφά;...  Τό κάθε παιδάκι ἔχει αὐτά πού τοῦ ἔβαλε ἡ μαμά του στή βαλίτσα του... Ἄρα οἱ μητέρες τούς τά βάλανε αὐτά στήν τσάντα τους. Τελείως λάθος ἀγωγή...
Ἀπ΄τήν πρώτη παιδική ἡλικία θά πρέπει λοιπόν τά κοριτσάκια, νά μαθαίνουν νά περιφρονοῦν τά στολίδια καί τήν «περιποίηση» τοῦ ἑαυτοῦ τους. Αὐτονόητο βεβαίως εἶναι ὅτι γιά νά ἀσκήσει ἡ μητέρα τήν παραπάνω παιδαγωγία στήν κόρη της, θά πρέπει ἡ ἴδια νά τό ἔχει βιώσει προηγουμένως. Ἔτσι θά μπορέσει κατόπιν νά τήν διδάξει ἐπιτυχημένα.

22. ΟΙ ΘΥΓΑΤΕΡΕΣ ΜΙΜΟΥΝΤΑΙ ΤΙΣ ΜΗΤΕΡΕΣ ΤΟΥΣ.

Στίς συναναστροφές τους οἱ θυγατέρες ἀρέσκονται νά μιμοῦνται τά ἤθη τῶν μητέρων τους.  Οἱ μητέρες σάν πρότυπα μιμήσεως τῶν θυγατέρων τους μπο¬ροῦν νά τίς βλάψουν ἤ νά τίς ὠφελήσουν, ἀνάλογα μέ τόν τρόπο πού ζοῦνε .  Λέει ὁ Ἅγιος Ἱερός  Χρυσόστομος:
- «Θυγάτριον ἔχεις;» δηλ. «ἔχεις κοριτσάκι»;
«Ὅρα»δηλ. «πρόσεξε» «μή διαδέξηται τήν βλάβην»«μήν τό κάνεις διάδοχο στήν βλάβη σου». Εἶσαι ἐσύ  βλαμμένη... , συγνώμη δηλαδή... ἔχεις βλα¬φτεῖ ἐσύ; (διότι ἡ ἁμαρτία εἶναι βλάβη)...
-Λοιπόν... μήν κάνεις διάδοχο καί τό παιδί σου στήν ἀρρώστεια σου. Σταμάτησε ἐσύ τό κακό στόν ἑαυτό σου, γιά νά μήν ἔχεις καί διάδοχο μετά- γιά νά μήν κληροδοτήσεις τή βλάβη καί στούς ἀπογόνους σου. Τό παιδάκι σου θά μιμηθεῖ ἐσένα.
-Διότι λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος «φιλεῖ γάρ πως» «ἀγαπάει», συνηθίζε-ται...κατά κανόνα συμβαίνει... τί;
-«Τά ἤθη τῶν μητέρων νά ρυθμίζουν τά ἤθη τῶν παιδιῶν», οἱ συνήθειες τῶν μητέρων εἶναι καθοριστικές γιά τίς συνήθειες τῶν παιδιῶν.

23. ΑΓΩΓΗ ΜΕ ΘΕΤΙΚΟ ΤΡΟΠΟ ΚΑΙ ΠΡΟΤΡΟΠΕΣ.

Οἱ μητέρες ὀφείλουν καί μέ θετικό τρόπο νά ἀσκοῦν καί νά καθοδη-γοῦν τίς κόρες τους στήν ἀρετή. Ὄχι μόνο «μή», «μή κάνεις αὐτό, μή κάνεις τό ἄλλο», ἀλλά καί θετικά...Νά τούς λένε «κάνε αὐτό, κάνε ἐκεῖνο» χωρίς βέβαια καταπίεση...Ἀλλά ὀφείλουν οἱ μητέρες νά προτρέπουν-συμβουλεύουν-παρακινοῦν τά παιδιά τους στό ἀγαθό... εἶναι ἔργο τους καί αὐτό.
«Νά τίς ἐπιβλέπετε», λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, μιλώντας στίς μητέρες γιά τίς κόρες τους.«Τίς κόρες σας νά τίς ἐπιβλέπετε, νά τίς ἐκπαιδεύετε, ὥστε νά γίνουν νοικοκυρές. Περισσότερο ἀπό ὅλα ὅμως νά τίς ἐκπαιδεύετε ὥστε νά εἶναι εὐλα¬βεῖς».Πρό πάντων ἡ εὐλάβεια· ὄχι μόνο νά ξέρει νά φτιάχνει ὡραῖα φαγητά...«Νά τίς ἐκπαιδεύετε ὥστε νά εἶναι  σεμνές, ἀφιλάργυρες (νά μήν ἀγαπᾶνε τά ἀργύρια, τά χρήματα) καί νά ἀποφεύγουν τούς καλλωπισμούς».



24. Η ΣΩΣΤΗ ΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ.

Μάλιστα ὁ ἱερός Πατήρ στήν ἀγωγή αὐτή τῶν θυγατέρων προσδίδει εὐρύτερες παιδαγωγικές καί κοινωνικές διαστάσεις.  Ἡ σωστή ἀγωγή τῶν κοριτσιῶν ἔχει σημασία γενικότερη, γιά ὅλη τήν κοινωνία.
«Ἄν τίς διαπλάσετε μέ αὐτό τόν τρόπο»,λέγει,«ὥστε  νά εἶναι ἀφιλάργυρες, νά μήν ἀγαπᾶνε τούς καλλωπισμούς, τίς ὀμορφιές, τά πλεξίματα τῶν μαλλιῶν (καί ὅλα αὐτά τά γνωστά: κομμωτήρια, βαψίματα κ.λ.π.) δέν θά σώσετε μόνο αὐτές, ἀλλά καί τούς ἄνδρες, μέ τούς ὁποίους  θά τίς ὑπανδρεύσετε. Καί ὄχι μόνο τόν ἄντρα (σώζει μία καλή γυναίκα) ἀλλά καί τά παιδιά, πού θά γεννηθοῦν... ἀκόμα καί τά ἐγγόνια...
Ὅταν ἡ ρίζα εἶναι καλή τότε καί τά κλαδιά θά ἁπλώσουν καλύτερα, καί γιά ὅλα αὐτά θά πάρετε τόν μισθό σας... Νά γίνονται ὅλα μέ πολύ ἐπιμέλεια σάν να μήν ὠφελεῖ κανείς μόνο μιά ψυχή ἀλλά πολλές διά μέσου τῆς μιᾶς. Ἔτσι, πνευματικά καλλιεργημένη ἡ κόρη θά πρέπει νά βγεῖ ἀπ΄ τό πατρικό σπίτι, γιά νά ἔρθει σέ γάμο. Ὅπως ἀκριβῶς ὁ ἀληθινά σωστός ἀθλητής, ἔτσι βγαίνει καί ἡ σωστά μεγαλωμένη κόρη ἀπό τήν παλαίστρα..Κατέχοντας τήν ἐπιστήμη τῆς συζυγικῆς ζωῆς καί τῆς ἀνατροφῆς τῶν παιδιῶν μέ κάθε λεπτομέρεια, ὀφείλει (καί μπορεῖ μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ) νά μεταβάλλει ὅλα τά μέλη τῆς οἰκογένειας της πρός τό καλό, σύμφωνα μέ τήν δική της ψυχική ὀμορφιά. Ὅπως ἡ μαγιά μεταβάλει ὅλο τό φύραμα».
-Βλέπετε τί ὡραῖα τά λεέι ὁ Ἱερός Χρυσόστομος;    

συνεχίζεται ...