«Περί Ἀρετῆς ἤτοι εἰς τόν βίον Μωϋσέως» (Ἁγίου Γρηγορίου Νύσσης)

Αποσπάσματα από το έργο:

"Εις τον του Μωυσέως Βίον"

Τού αγίου Γρηγορίου Νύσσης

Σε ελεύθερη απόδοση της Ευγενίας Σοφρά - Μάθεση

Πηγή: Βιβλίο "Μωσαϊκή Ράβδος ... Βιβλικά Πατήματα Γ΄". Έκδοση τού Γραφείου Νεότητας και Κατηχήσεως τής Ιεράς Μητροπόλεως Μεγάρων και Σαλαμίνας, με δαπάνη τού Γενικού Ταμείου Έργων Φιλαδελφίας τής Ι. Μητρ. με επιμέλεια και θεολογική εισαγωγή τού π. Χρυσοστόμου Κουλουριώτη, με πρόνοια τού Σεβ. Μητροπ. Μεγάρων και και Σαλαμίνος Βαρθολομαίου. Επτάλοφος ΑΒΕΕ. Μάιος 2008.

Μετάφραση σε υπέροχη γλώσσα, αποσπασμάτων ενός υπέροχου έργου τού αγίου Γρηγορίου Νύσσης.

Όντας γέροντας στην ηλικία, θεωρώ καλό και συνετό, Καισάριε, να υποχωρήσω στις απαιτήσεις της φιλομαθούς σου νεότητας και να περιγράψω τον τέλειο βίο σύμφωνα με ένα βιβλικό αγιογραφικό πρότυπο.

Πώς να σου μιλήσω όμως, για την αρετή και την τελειότητα, όταν αυτές από την φύση τους δεν έχουν όρια; O ίδιος ο Θεός είναι Φύση απέραντη και απεριόριστη, συνεπώς είναι αδύνατον να πετύχει κανείς το τέλειο, επειδή το όριό τους χάνεται στο άπειρο. Συνετότερα, θα έλεγα ότι η φύση του ανθρώπου είναι τέτοια, ώστε να επιθυμεί και επιδιώκει όσο γίνεται μεγαλύτερη συμμετοχή στο καλό. Αυτό διδάσκει η Αγία Γραφή και μας προτρέπει να μελετήσουμε το βίο ενδόξων ανδρών, διορθώνοντας έτσι τη δική μας πορεία στο πολυτάραχο πέλαγος του κόσμου. Άλλωστε η ζωή των Αγίων Ανδρών γι’ αυτό το λόγο ιστορείται με τόσες λεπτομέρειες για να μπορούν να τους μιμούνται αυτοί που κοπιάζουν για την απόκτηση του αγαθού.

Ας πάρουμε, λοιπόν, ως πρότυπο τον Μωυσή και ας προσπαθήσουμε να κατανοήσουμε το βίο της τελειότητας, όσο αυτή είναι δυνατή στη χωμάτινη φύση μας.

Η γέννηση τού Μωυσή

Ἅγιος Προφήτης Μωϋσῆς ὁ Θεόπτης

ΜΩΫΣΗΣ Ο ΘΕΟΠΤΗΣ

(4 Σεπτεμβρίου)

Πρωτ. π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Γεννήθηκε στην Αίγυπτο σε μια εποχή κατά την οποία είχε νομοθετηθεί η θανάτωση των αρσενικών παιδιών των Εβραίων. Έζησε, γιατί έτσι το θέλησε ο Θεός. Η μητέρα του για να τον σώση από τον θάνατο, τον ξάπλωσε μέσα σε ένα καλάθι, που το άλειψε με πίσσα για να μη βουλιάζη, και τον άφησε σε ένα ποτάμι. Εκεί τον βρήκε η κόρη του Φαραώ και επειδή της έκανε εντύπωση η χαρούμενη όψη του, θέλησε να τον υιοθετήση και τον έδωσε σε κάποια Εβραία να της τον μεγαλώση. Ο Θεός οικονόμησε έτσι τα πράγματα ούτως ώστε να βρεθή στην αγκαλιά της μητέρας του και να θηλάζη το μητρικό γάλα. Όταν μεγάλωσε, αρνήθηκε να ονομάζεται γιός της κόρης του Φαραώ. Περιφρόνησε τα πλούτη, τις αμαρτωλές ηδονές και την ψεύτικη ανθρώπινη δόξα και προτίμησε να συγκακουχείται με τον λαό του Θεού.

Να μην αναπαύουμε τον άλλον στα πάθη του (Γέροντος Παϊσίου)

- Γέροντα, όταν κάποια γυναίκα μας πη: «δεν με κατάλαβε ο πνευματικός», τι πρέπει να της πούμε;
- Πέστε της: «Μήπως εσύ δεν του έδωσες να καταλάβη; Μήπως το σφάλμα είναι δικό σου;». Σ’ αυτές τις περιπτώσεις να προβληματίζετε τον άλλον, να μην τον δικαιολογήτε εύκολα. Τα πράγματα είναι πολύ λεπτά. Εδώ, βλέπεις, και τους πνευματικούς ακόμη τους μπερδεύουν.
- Και αν μας πη ότι δεν αναπαύεται στον πνευματικό της;
- Για να μην αναπαύεται, μήπως φταίει και αυτή, μήπως ζητά να την αναπαύη ο πνευματικός στο θέλημά της. Κάποιος, ας υποθέσουμε, αδιαφορεί για την οικογένειά του και έχουν συνέχεια φασαρίες με την γυναίκα του. Θέλει να την χωρίση και έρχεται και μου κάνει παράπονα, με την απαίτηση να πάρω το μέρος του, για να διαλύσω την οικογένεια του! Αν του πω: «εσύ είσαι ένοχος για όλη την ιστορία», αν δεν συναισθανθή την ενοχή του, θα πη ότι δεν τον ανέπαυσα. Λένε δηλαδή μερικού: «δεν με ανέπαυσε ο πνευματικός», γιατί δεν τους λέει να κάνουν αυτό που θέλουν.

Ἡ ὑπομονή, ὁ σωματικός κόπος καί οἱ μετάνοιες

           Η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ

          1.            Ὑπομονή.

Ὁ Γέροντας Πορφύριος τόνιζε τήν σπουδαιότητα τῆς ὕπαρξης τῆς ὑπομονῆς προκειμένου νά θεραπευθεῖ ὁ ἄνθρωπος καί νά καρποφορήσει τήν σωτηρία. Ἡ ὑπομονή εἶναι ἀγάπη, ἀλλά καί θέμα πίστεως. Ἰδού ἀκριβῶς τά λόγια του:

«Εἶναι μεγάλο πράγμα, μεγάλη ἀρετή ἡ ὑπομονή. Ὁ Χριστός εἶπε: «Ἅμα δέν ἔχετε ὑπομονή, θά χάσετε τίς ψυχές σας· γιά νά τίς κερδίσετε, πρέπει νά ἔχετε ὑπομονή».(Πρβλ. Λουκ. 21,19). Ἡ ὑπομονή εἶναι ἀγάπη καί χωρίς ἀγάπη δέν μπορεῖς νά ἔχεις ὑπομονή. Εἶναι, ὅμως, καί θέμα πίστεως. Στήν πραγματικότητα, εἴμαστε ἄπιστοι, γιατί δέν ξέρομε πῶς τά φέρνει ὁ Θεός καί μᾶς ἀπαλλάσσει ἀπ' τίς δυσκολίες καί τίς στενοχώριες»[1]. 

Ὅλα πρέπει, σύμφωνα μέ τούς Ἁγίους Πατέρας, νά τά ἀντιμετωπίζομε μέ ὑπομονή καί ταπείνωση. Οἱ θλίψεις καί οἱ ἀντιδράσεις πού ἀντιμετωπίζουμε ἀπό τούς γύρω μας εἶναι ἡ γυμναστική τῆς ψυχῆς γιά τήν ἀπόκτηση τῆς ὑπομονῆς. «Ὅλα (ἔλεγε ὁ Γέροντας), νά τ' ἀντιμετωπίζετε μέ ἀγάπη, μέ καλοσύνη, μέ πραότητα, μέ ὑπομονή καί μέ ταπείνωση. Νά εἶστε βράχοι.

ΖΟΥΝ ΟΙ ΨΥΧΕΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΘΑΝΑΤΟ

ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΒΕΛΙΜΙΡΟΒΙΤΣ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΧΡΙΔΟΣ

Η Ορθόδοξη Εκκλησία κατέχει έναν ακένωτο θησαυρό αποδείξεων για τη ζωή μετά τον θάνατο. Μία απ’ τις αναρίθμητες αποδείξεις παραθέτουμε παρακάτω: ένα παράδειγμα για το ότι οι ψυχές των ανθρώπων ζουν μετά από τον σωματικό θάνατο και ότι η εκούσια υπακοή οδηγεί στην μακάρια αιωνιότητα.

3 Σεπτεμβρίου Συναξαριστής. Ανθίμου Επισκόπου, Θεοκτίστου Οσίου, Ζήνωνος, Βασιλίσσης, Χαρίτωνος, Αρχοντίωνος, Κωνσταντίνου Βασιλέα, Αριστίων Ιερομάρτυρα, Φοίβης Διακόνισσας, Πολυδώρου Νεομάρτυρα, Ιωάννου Ρώστωφ, Πέτρου Ιερέως, Ανακομιδή Λειψάνων Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης.

Ὁ Ἅγιος Ἄνθιμος ὁ Ἱερομάρτυρας Ἐπίσκοπος Νικομήδειας

Ἔζησε στὰ τέλη τοῦ 3ου αἰῶνα μ.Χ. καὶ πατρίδα του ἦταν ἡ Νικομήδεια.
Ἀπὸ μικρὸς διακρίθηκε γιὰ τὸν εὐσεβῆ ζῆλο του πρὸς τὰ θεία. Ὅταν ἐνηλικιώθηκε, ἡ ζωὴ του ἦταν ὑπόδειγμα σωφροσύνης καὶ ἀγάπης. Ἐπειδὴ πλούσια κατεῖχε τὸν θησαυρὸ τῶν θείων ἀληθειῶν, ἡ θερμή του διδασκαλία, ἐμπνεόμενη ἀπὸ ἀποστολικὸ ζῆλο, ἔβρισκε σχεδὸν πάντα ἀνταπόκριση στὶς ψυχὲς τῶν πιστῶν. Ἡ πνευματικὴ ἱκανότητα τοῦ Ἄνθιμου ὤθησε τοὺς χριστιανοὺς τῆς Νικομήδειας καὶ τὸν ἔπεισαν νὰ γίνει ἱερέας καὶ ἀργότερα ἐπίσκοπός τους.
Ὅταν, ὅμως, ἔγινε ὁ διωγμὸς ἐπὶ Διοκλητιανού, τὸν κυνήγησαν καὶ τὸν συνέλαβαν. Ὁ Διοκλητιανὸς τοῦ πρότεινε νὰ θυσιάσει στοὺς Θεοὺς γιὰ νὰ κερδίσει τὴν ζωή του, ἀλλιῶς τὸν περίμεναν φρικτὰ βασανιστήρια, καὶ τοῦ ἔδειξε τὰ ὄργανα ποὺ θὰ τὸν βασάνιζαν.
Ὁ Ἄνθιμος εἶπε: «Γιατὶ μοῦ τὰ δείχνεις; Γιὰ νὰ μὲ φοβίσεις; Αὐτὰ ἂς τὰ φοβοῦνται ἐκεῖνοι, γιὰ τοὺς ὁποίους ἡ παροῦσα ζωὴ εἶναι μόνο ἡδονὴ καὶ τὴν στέρησή της θεωροῦν μεγάλη ἀπώλεια. Ἀλλὰ σὲ μένα, ὅπως καὶ σὲ κάθε χριστιανό, αὐτὰ δὲν ἀσκοῦν καμιὰ γοητεία.