Α1)Τί εἶναι τά πάθη-Οἱ ὑπόλοιπες γνωστικές δυνάμεις: ἡ διάνοια, ἡ δόξα, ἡ φαντασία καί ἡ αἴσθηση.

  

 ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

 

 

Α1) ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΑΘΗ

 

Οἱ ὑπόλοιπες γνωστικές δυνάμεις: ἡ διάνοια, ἡ δόξα, ἡ φαντασία καί ἡ αἴσθηση.

α₂) Ἡ Διάνοια εἶναι μιά δύναμη τῆς ψυχῆς με τήν ὁποία μπορεῖ ἡ ψυχή συλλογιζόμενη (δηλ. με στοχασμό) νά γνωρίζει τά πράγματα. Γι’ αυτό καί λέγεται διάνοια, ἐπειδή διανοίγει κάποιαν ὁδό. Ἡ διάνοια συνδέεται μέ τήν λογική καί ἑδράζεται στόν ἐγκέφαλο. Δι’ αὐτῆς γνωρίζουμε τό περιβάλλον μας καί ὄχι τόν Θεό. Διά τοῦ νοῦ –καί μόνον δι’ αὐτοῦ– μποροῦμε νά γνωρίσουμε τόν Θεό (να μετέχουμε δηλ. στίς Θεῖες Ἐνέργειες καί ὄχι στήν Οὐσία Του). Καμμία ἄλλη ἀπό τίς πέντε γνωστικές ψυχικές δυνάμεις δέν εἶναι ἱκανή νά χρησιμοποιηθεῖ ὥστε νά ἑνωθεῖ ὁ ἄνθρωπος μέ τόν Θεό.

α₃) Ἡ Δόξα (γνώμη) εἶναι δύναμη τῆς ψυχῆς, μέ τήν ὁποία, χωρίς αἰτία γνωρίζει τά πράγματα.

α₄) Ἡ Φαντασία εἶναι δύναμη τῆς ἄλογης ψυχῆς¹⁵. Ἡ φαντασία εἶναι δύναμη μεταξύ τῆς αἴσθησης καί τῆς δόξας. Ἡ αἴσθηση δημιουργεῖ μία φαντασία καί ἡ φαντασία μία δόξα ἤ γνώμη. Αὐτήν ἡ δόξα γίνεται ἀντικείμενο ἐξέτασης ἀπό τήν διάνοια γιά τό ἄν εἶναι ἀληθής ἤ ὄχι. Ἄν εἶναι ἀληθής τότε τό κριθέν ὡς ἀληθές καλεῖται, κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό, ἐπίσης νοῦς.

Διά τῆς φαντασίας οἱ λογισμοί πού προέρχονται ἀπό τό περιβάλλον ἤ τήν μνήμη μολύνουν τήν καρδία. Γιά τοῦτο ἡ φαντασία ὀνομάζεται ἀπό τούς ἁγίους Πατέρες «γέφυρα τῶν δαιμόνων».

α₅) Αἴσθηση εἶναι ἡ δύναμη τῆς ψυχῆς μέ τήν ὁποία ἀντιλαμβάνεται τίς ὕλες»¹⁶δηλ. τά ὑλικά πρόσωπα καί πράγματα.

 

 

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

 

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη - Τί εἶναι καί πῶς θεραπεύονται (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) - Νέο βιβλίο 

 Σχῆμα 14Χ20.5 ,Σελίδες: 282, Τιμή: 9€, Παραγγελίες στό τηλέφωνο 6947612075 ἤ στό e- mail: hristospanagia@yahoo.gr  

15Γιά τήν φαντασία, πρβλ. Ἀρχ. Ζαχαρία Ζάχαρου, Ἀναφορά στή Θεολογία τοῦ Γέροντος Σωφρωνίου, Ἔσσεξ, σελ. 236-239: « Ἡ φαντασία, ὡς λειτουργία τοῦ νοῦ (Σ. Σ. δηλ. τῆς ψυχῆς), συνδέεται κατ’ ἀρχὰς μὲ τὴν ἐνέργεια τῶν χονδρῶν σαρκικῶν παθῶν (πρῶτο εἶδος φαντασίας).

Τὸ δεύτερο εἶδος φαντασίας ὀνομάζεται ὀνειροπόληση-ρεμβασμός. (σ. 236)

Τὸ τρίτο εἶδος φαντασίας ἔχει χαρακτήρα διανοητικὸ καὶ βασίζεται περισσότερο στὶς παραστάσεις τῆς μνήμης καὶ στὴ διαδικασία τῆς σκέψεως. ... χρήσιμο γιὰ τὴν λύση ἐνδοκοσμίων προβλημάτων καὶ πολύτιμο γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τοῦ τεχνικοῦ πολιτισμοῦ ...(Σ.Σ. Ἡ λεγόμενη δημιουργική φαντασία) δέν εἶναι ὡστόσο, κατά τήν γνώμη τοῦ Γέροντος (Σωφρονίου), ὠφέλιμο (τὸ τρίτο εἶδος φαντασίας) γιά τήν ἀπόκτηση τῆς καθαρᾶς προσευχῆς.

Τὸ τέταρτο εἶδος φαντασίας εἶναι καὶ τὸ πιὸ ἐπικίνδυνο γιὰ τὸν ἄνθρωπο τῆς προσευχῆς. Ἡ ἀνθρώπινη λογικὴ προσπαθεῖ νὰ συλλάβει τὸ μυστήριο τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἀναπληρώσει ἐκεῖνα ποὺ τὴν ξεπερνοῦν. ... θρησκευτικὴ φαντασία. Ἂν καὶ πολλοὶ τὸ ἐκτιμοῦν σὲ σημεῖο ὥστε νὰ τὸ ἀποκαλοῦν "θεολογικὴ δημιουργία", γιὰ τὸν Γέροντα (Σωφρόνιο τοῦ Ἔσσεξ) δὲν εἶναι παρὰ ἡ ὁδὸς πρὸς τὴν πλάνη. ... πλάθει τὸν Θεὸ κατὰ τὴν ἀνθρώπινη εἰκόνα καὶ ὁμοίωση. (σ. 237) ...Γιά νά φθάσει ὁ πιστός στήν καθαρά προσευχή, τόν ἐπιδιωκόμενο τέλειο αὐτόν καρπό τῆς νοερᾶς ἡσυχίας, πρέπει νά ὑπερπηδήσει ὅλα τά εἴδη τῆς φαντασίας (σελ. 239)».

16 Ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, TLG, Work #042 95.232.6 to Work #042 95.232.27.