Διάλογος περί τηλεοράσεως
μέ τόν γέροντα Πετρώνιο (†)
Δικαῖον τῆς Ρουμάνικης Σκήτης τοῦ Τιμίου Προδρόμου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγίστης Λαύρας Ἁγίου Ὅρους
μέ τόν γέροντα Πετρώνιο (†)
Δικαῖον τῆς Ρουμάνικης Σκήτης τοῦ Τιμίου Προδρόμου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεγίστης Λαύρας Ἁγίου Ὅρους
Γέροντος ἱερομ. Πετρωνίου Τανάσε
-Γιά νά κάνη κάποιος προσευχή, πρέπει νά συγκεντρώση τόν νοῦ του. Φυλακή τοῦ νοῦ καί προσευχή εἶναι, ὅπως λέγουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες, δεμένα τό ἕνα μέ τό ἄλλο, ὅπως τό σῶμα μέ τήν ψυχή. Δέν ὑπάρχει προσευχή χωρίς τήν φυλακή τοῦ νοῦ.
Ἡ περισυλλογή τοῦ νοῦ εἶναι ἡ περιφύλαξις τῶν πέντε αἰσθήσεων, ὅπως μᾶς λέγει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης: Φυλακή τῆς ὁράσεως, τῆς ἀκοῆς, τῆς γεύσεως ἀπ᾿ ὅλες τίς προκλήσεις πού ἔρχονται διά τῶν αἰσθήσεων, πού ἔρχονται σάν χείμαρρος στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά βάζη φραγμούς γιά νά φυλάγεται ἀπ᾿ αὐτές, οἱ ὁποῖες ἐρημώνουν ψυχικά τόν ἄνθρωπο καί τοῦ διασκορπίζουν τόν νοῦ του.
Ὁ ἄνθρωπος εἶναι μία καί μοναδική ὕπαρξις, πλασμένη ἀπό τόν Θεό κατ᾿ εἰκόνα καί ὁμοίωσίν Του. Καί ὁ Θεός εἶναι Ἕνας, Αὐτός μόνος καί μοναδικός Θεός. Ὁ διάβολος ὅμως εἶναι διασκορπισμός, ἐρήμωσις καί ἐξωτερίκευσις. Λέγεται στήν Παλαιά Διαθήκη καί τό λέμε κι ἐμεῖς στό Σύμβολο τῆς Πίστεως: «Πιστεύω εἰς Ἕνα Θεό...».
Εἴδατε τότε, ὅταν ὁ Σωτήρ ἐρώτησε τόν διάβολο, ἐκεῖνος τοῦ ἀπήντησε: Εἴμεθα λεγεών, δηλαδή πάρα πολλοί». Ὁ διάβολος, λοιπόν, διασκορπίζει καί ταράζει καί σκοτίζει τόν νοῦ τοῦ ἀνθρώπου. Ἔτσι ἡ τηλεόρασις εἶναι ἕνα δαιμονικό ἐργαλεῖο, διά τοῦ ὁποίου ὁ ἄνθρωπος μολύνεται καί κατά τό πρότυπό του καί μέ τόν διασκορπισμό πού τοῦ φέρει ὁ διάβολος στόν νοῦ του.
Δέν εἶναι δυνατόν νά διασκορπίζεσαι νοερά, νά ἐξωτερικεύεσαι, νά ἀσχολῆσαι μέ πολλές ὑποθέσεις καί νά θέλης νά ἑνωθῆς μέ τήν προσευχή. Στήν προσευχή πρέπει νά ἑνωθῆ ὁ νοῦς καί ἡ αἴσθησις, νά γίνουν ἕνα ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Διότι αὐτός εἶναι ὁ σκοπός τῆς νοερᾶς προσευχῆς.
Ὄχι νά λέγης πολλές προσευχές, νά λέγης μία προσευχή, καί ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου νά εἶναι προσηλωμένος σέ μία ἰδέα, τήν μνήμη τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ. Καί νά λέγει στόν ἑαυτό του ὅτι: «Ἐσύ, εἶσαι ὁ ἕνας, ἐνώπιον τοῦ μόνου Θεοῦ».
Τότε θά εἶναι πλέον ἡ προσευχή ἀληθινή. Ὁ ἕνας ἄνθρωπος ἑνωμένος μέ τόν Ἕνα καί μοναδικό Θεό κι αὐτός ὁ ἕνας ἄνθρωπος ἑνωμένος σωματικά καί ψυχικά. Ἀλλά, πῶς νά ἑνωθῶ, ἐάν διασκορπίζεται ὁ νοῦς μου βλέποντας καθημερινά τήν τηλεόρασι; Τώρα ἡ κονιορτοποίησις εἶναι παντοτεινή. Δέν μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος στόν αἰῶνα νά φθάση στήν πνευματική ἕνωσι, οὐδέποτε! Δέν γίνεται! Δέν μπορῶ σήμερα νά σκοτίζω τήν ψυχή μου καί αὔριο νά τήν περιμαζεύω πάλι. Ἀποκλείεται! Εἶναι δύο πράγματα τά ὁποῖα δέν ταιριάζουν καί δέν συμφιλιώνονται οὐδέποτε.
- Καί παρ᾿ ὅλα αὐτά πολλοί χριστιανοί, ἀφοῦ ἰδοῦν τό βράδυ τηλεόρασι, μετά πᾶνε νά κάνουν τήν βραδυνή τους προσευχή.
- Αὐτή δέν εἶναι προσευχή! Εἶναι μόνο μία τυπική προσευχή! Εἶναι ἁμαρτία, καί δέν εἶναι προσευχή, γιά νά μή φαντάζεσαι ὅτι μπορεῖς ταυτόχρονα νά ὑπηρετῆς καί τόν Θεό. Ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος μᾶς λέγει ἕνας λόγο πολύ αὐστηρό γι᾿ αὐτό τό θέμα. Ὅταν στέκεσαι στήν προσευχή ἀνάμεσα σέ ἀνθρώπους, μπορεῖς νά στέκεσαι μέ τίς πλάτες σου στόν ἄνθρωπο μέ τόν ὁποῖον συνομιλεῖς; Νά βλέπης σέ ἄλλο μέρος καί νά συνομιλῆς μαζί του; Φυσικά, δέν μπορεῖς. Στάσου πρόσωπο μέ πρόσωπο, συνωμίλησε μέ τόν ἄνθρωπο, δώσε προσοχή στά λόγια του, πρόσεχε τί θά τοῦ εἰπῆς καί ἀπάντησέ του στά δικά του θέματα. Συνεπῶς εἶναι μία στάσις σεβασμοῦ, καλῆς σχέσεως καί ἐπικοινωνίας.
Ὅταν στέκεσαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, μέ τήν Χάρι τοῦ Θεοῦ αἰσθάνεσαι διαφορετικά κοντά Του καί ἀγαπᾶς νά εἶσαι ἔτσι μέ τόν Θεό παρά μέ τούς ἀνθρώπους; Ἡ προσευχή εἶναι συνομιλία ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, εἶναι ἀνύψωσις τοῦ νοῦ. Πρέπει νά ἔχουμε τήν συνείδησι ὅτι ἀπευθυνόμεθα πρός τόν Θεό καί ὄχι στόν κ. Ποπέσκου ἤ στόν ἀρχηγό τοῦ κράτους τόν κ. Ἰονέσκου. Ἀπευθύνομαι στόν Δημιουργό καί Δεσπότη μου, ὁ ὁποῖος μέ βλέπει μέχρι τά βάθη τῆς καρδιᾶς μου καί ξέρει τί γίνεται στήν ψυχή μου. Αὐτός εἶναι ὁ Δεσπότης μου κι ἐγώ εἶμαι σκουλήκι. Αὐτός εἶναι ὁ Δημιουργός κι ἐγώ εἶμαι κτίσμα του. Πάντοτε πρέπει νά ἔχουμε ἀπέναντί του σεβασμό, εὐγνωμοσύνη, εὐλάβεια, φόβο καί τρόμο, ἰδιαίτερα εὐχαριστία. Ἐάν μποροῦσες νά εἶσαι ἔτσι ἀπέναντι τοῦ Θεοῦ, ἔτσι θά εἶσαι κι ὅταν ἀπευθύνεσαι μέ τήν προσευχή σου σ᾿ Αὐτόν.
Ἔτσι λοιπόν, δέν μπορῶ νά ἀπευθύνομαι στόν Θεό ὅπως νἆναι. Πρέπει νά ἀπευθύνομαι μέ τήν συνείδησι ὅτι λέγω κάτι στόν Θεό. Νά ξέρω τί εἶναι αὐτό πού τοῦ λέγω. Ὅταν πηγαίνω σ᾿ ἕνα πρόσωπο ἀπό τό ὁποῖον ἔχω ἀνάγκη νά μέ βοηθήση μέ κάτι, πῶς τοῦ ὁμιλῶ; Εὑρίσκομαι σέ δυστυχία, σέ δυσκολία, ἔχω ἀνάγκη νά μέ δανείση μερικά χρήματα. Τοῦ λέγω παρακλητικά: «Κύριε, σᾶς παρακαλῶ πάρα πολύ ἔχω μεγάλη, μεγάλη ἀνάγκη». Δέν μπορεῖς νά λέγης: «Κύριε, δός μου μερικά χρήματα!» Δέν τοῦ μιλᾶς ἔτσι. Τοῦ τό ζητεῖς μέ παράκλησι, μέ ἐπιμονή καί ὑπομονή μέ μία συγκεκριμένη ψυχική συμπεριφορά. Ἤ, ὅταν συγχαίρης ἕνα ἄνθρωπο, δέν τοῦ λέγεις μόνο ἔτσι, ξαφνικά: «Ἄνθρωπε, νά ζήσης!, ἀλλά μέ χαρά: «Νά ζήσετε, συγχαρητήρια». Βασικά, οἱ σχέσεις μεταξύ τῶν ἀνθρώπων γίνονται μέ αἰσθήματα πού περιέχονται σ᾿ αὐτό τό ὁποῖον ἐμεῖς ἔχουμε ψυχική ἐπικοινωνία. Καί, ὅταν λέγης στόν Θεό κάτι, πρέπει νά γίνεται μέ ἐκφράσεις ποῦ βγαίνουν μέσα ἀπό τήν ψυχική σου κατάστασι, δηλαδή μέ εὐλάβεια καί ταπείνωσι. Ὅταν κάνης αὐτή τήν ἐπικοινωνία χωρίς σοβαρότητα καί μέ εἰρωνεία, ἁμαρτάνεις πολύ περισσότερο. Ὁπότε τί προσευχή εἶναι αὐτή, πού γίνεται μέ τόν νοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀλλοῦ διασκορπισμένος. Μέ ποιόν νά ὁμιλήσω, ἀφοῦ δέν μπορῶ νά σκεφτῶ τί νά τοῦ εἰπῶ. Πρέπει νά σκέπτομαι καί νά αἰσθάνομαι ὅτι εἶμαι ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά, πῶς εἶναι δυνατόν νά συγκεντρωθῶ, νά αἰσθάνομαι ὅτι εἶμαι μπροστά στόν Θεό, πῶς εἶναι δυνατόν νά σκέπτομαι τά λόγια τά ὁποῖα λέγω, ὅταν ὁ νοῦς μου εἶναι φορτωμένος μέ αὐτά πού ἄκουσε κι αὐτά πού εἶδε στήν τηλεόρασι καί τά πάθη εἶναι ἔντονα μέσα στήν καρδιά; Ἀλλά ὁ ἐχθρός γιατί μᾶς τά φέρει στόν νοῦ; Γιά νά πῶ μερικά στερεότυπα λόγια ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ καί νά κάνω αὐτή τήν ἁμαρτία. Ἔε..αὐτό δέν εἶναι προσευχή.
- Εἴπατε ἐνωρίτερα ὅτι τό μεγαλύτερο σήμερα κακό στόν κόσμο εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ πλέον νά προσεύχεται, διότι παραμένει μακριά ἀπό τόν Θεό.
- Αὐτό εἶναι ἔργο τό ὁποῖον εἶναι πολύ δύσκολο νά τό κάνουμε. Ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι ἀναρριχημένος στήν τηλεόρασι, δέν μπορεῖ πλέον νά προσεύχεται. Ὄντας ψυχικά ἐρημωμένος, δέν μπορεῖ ἔκτοτε νά προσεύχεται καί χάνει τό καλλίτερο πρᾶγμα στήν ζωή του, τήν προσευχή. Ὁ Σωτήρ μᾶς λέγει: «νά προσεύχεσθε συνεχῶς» καί ἐννοεῖ αὐτό τό ἔργο.
Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέγει ὅτι ἀδιάκοπη προσευχή σημαίνει νά διατηρῆται ὁ νοῦς σέ ἕνα παντοτεινό δεσμό μέ τόν Θεό. Ἔτσι πρέπει νά εἶναι καί ἔτσι εἶναι, διότι ἐγώ εὑρίσκομαι πάντοτε κάτω ἀπό τήν παρουσία Του. Δέν μπορῶ νά στέκομαι μπροστά στόν Θεό καί ὁ νοῦς μου νά σκέπτεται ἄλλα πράγματα. Νά μή κυττάζω Αὐτόν!
Διότι αὐτό εἶναι ἔλλειψις σεβασμοῦ στό πρόσωπό Του. Ἐπειδή ὁ Θεός εἶναι πανταχοῦ παρών, πρέπει κι ἐμεῖς νά προσευχώμεθα ἀδιαλείπτως. Νά εἴμεθα πάντοτε σέ ἐσωτερικό δεσμό μέ τόν Θεό. Ὅπως δέν μποροῦμε νά ζήσουμε χωρίς τήν ἀναπνοή, ἔτσι δέν πρέπει νά ἀφήνουμε καί τήν προσευχή. Γι᾿ αὐτό λέγουν οἱ Ἅγιοι Πατέρες νά μάθουμε, ἀντικρύζοντας τά ἔργα καί βλέποντας πῶς διέρχονται μέσα στόν χρόνο, παράλληλα μαθαίνουμε καί γιά τόν σκοπό τους, τίς αἰτίες τῆς ὑπάρξεώς τους, μαθαίνουμε γιά τούς τρόπους ἀποκτήσεως τῶν ἀρετῶν καί πῶς νά γίνουμε ἐναρετώτεροι.
Βλέπε ὅτι ὁ Θεός μᾶς ἔδωσε τήν ἀνάγκη τοῦ ἀέρος. Ἀλλά γιατί ἔπλασε τόν ἄνθρωπο μέ τήν ἀνάγκη τοῦ ἀέρος, μέ τήν ἀναπνοή; Διότι, πρόσεχε, οἱ Ἄγγελοι δέν ἔχουν ἀνάγκη ἀπό ἀναπνοή. Δέν ἔχουν ἀνάγκη τοῦ ἀέρος. Δέν ζοῦν μέ τόν ἀέρα.
Ὁ Θεός ἔδωσε στόν ἄνθρωπο τήν ἀναγκαιότητα αὐτή, διότι χωρίς αὐτήν δέν μπορει νά ζήση κι ἀμέσως πεθαίνει γιά νά καταλάβη ὅτι ὑπάρχει καί κάτι ἄλλο. Ὄχι μόνο στό σῶμα, ἀλλά καί στήν ψυχή, ἐάν τῆς λείψη κάτι, πεθαίνει, δέν μπορεῖ νά ζήση. Γι᾿ αὐτό ἡ στενή σχέσις μέ τόν Θεό εἶναι ἀνάγκη, διότι χωρίς αὐτόν τόν δεσμό ὁ ἄνθρωπος, πεθαίνει.
Γι᾿ αὐτό λέγεται: «Προσεύχεσθε ἀδιαλείπτως» γιά νά εἴμεθα σέ στενή κοινωνία μέ τόν Θεό καί, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «Νά ἀναπνέης τόν Θεό, ὅπως ἀναπνέης τόν ἀέρα». Γι᾿ αὐτό λέγει καί ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος: «Ὄχι μακρές προσευχές, ἀλλά μικρές καί συχνές, γιά νά εἶσαι πάντοτε σέ στάσι προσευχῆς, διότι ἔτσι θά εἶσαι πάντοτε σέ ἑνότητα μέ τόν Θεό.
Πῶς μπορῶ νά κάνω αὐτή τήν ἐργασία, ὅταν εἶμαι ξένος ἀπ᾿ αὐτή τήν πνευματική πραγματικότητα, μέ αὐτά πού εἶδα καί ἄκουσα καί ἔζησα; Βασικά κέρδισα τό πρῶτο ἀπό τά κακά κι αὐτό εἶναι ἡ ἔλλειψις τῆς προσευχῆς.
Δεύτερον: Ζῶ ἕνα ἔργο τό ὁποῖον πρακτικά δέν πραγματοποιεῖται. Δηλαδή, εἶναι ἁμάρτημα τό ὁποῖον ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά τό κάνη ὅλη τήν ἡμέρα, κυρίως τήν σαρκική ἁμαρτία. Ἀλλά, στήν τηλεόρασι ἁμαρτάνεις καθημερινά καί παντοιοτρόπως.
Βλέποντας ἤ ἐνθυμούμενος τά ἀκόλαστα ἔργα τῆς τηλεοράσεως ὁ τηλεθεατής, ζῆ πάντοτε μέ τά αἰσθήματα τῆς ἀκολασίας μέσα στήν καρδιά του. Αὐτό τό πρᾶγμα εἶναι ἡ μεγαλύτερη δυστυχία στόν ἄνθρωπο, ἀπό τήν ὁποία καί δέν μπορει νά ἀπαλλαγῆ πλέον! Ἡ μεγαλύτερη πλάνη!
Διαστρέφεται ἡ ἴδια ἡ ὕπαρξις τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τά βάθη τῆς καρδιᾶς του, μετά ἀπ᾿ αὐτά τά ἁμαρτωλά βιώματα.
Στήν συνέχεια φθείρεται ψυχικά πλέον ὁ ἄνθρωπος καί χάνει τό πνευματικό του φῶς. Ὁ ἄνθρωπος αὐτός νομίζει ὅτι βλέπει, ἀλλά δέν βλέπει φυσιολογικά, διότι ὁ νοῦς καί τά μάτια του καί οἱ αἰσθήσεις του διεστράφησαν, σύμφωνα μέ τίς ἐμπαθεῖς ἐπιθυμίες του τίς ὁποῖες ἔζησε. Ἐάν ζῆ πάντοτε ἔτσι, πάντοτε καί διαστρέφεται καί καταστρέφεται σιγά σιγά ὅλο καί περισσότερο καί γίνεται ἀθεράπευτος. Δέν ἠμπορεῖ πλέον πάλι νά ἐπιστρέψη! Αὐτή ἡ ἀλήθεια εἶναι κατηγορηματική.
Τέλος Γ΄ Μέρους
***
Μετάφρασις ἀπό μοναχό Δαμασκηνό Γρηγοριάτη.
10-9-2009
Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου,
ἀπό τήν ἱεραποστολή τοῦ Κογκό, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν
παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς
Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν
ἄδεια δημοσίευσης.
Ἐπιμέλεια κειμένου Αναβάσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου