Γάμος καὶ οἰκογένεια. Πῶς θὰ γίνει κατορθωτὴ αὐτὴ ἡ ἑνότητα;α' μέρος

 

2. Πῶς θὰ γίνει κατορθωτὴ αὐτὴ ἡ ἑνότητα;

Α. Προσοχὴ στὴν ἐκλογή.

Ὅπως στὴν κοινωνική μας ζωὴ μετὰ ἀπὸ δοκιμὴ καὶ πείρα ἐπιλέγουμε τὸ συμφέρον μας καὶ προσέχουμε νὰ μὴν παρασυρθοῦμε ἢ παραπλανηθοῦμε καὶ στὸ σοβαρότατο καὶ ἀμετάβλητο μυστήριο τοῦ γάμου ἐπιβάλλεται ἡ κατάλληλη προσοχή.

Οὔτε οἱ ἀξίες, οὔτε ὁ πλοῦτος, οὔτε τὰ φανταστικὰ ὄνειρα, οὔτε καὶ ἡ πρόκληση τῆς μορφῆς τοῦ προσώπου πρέπει νὰ μᾶς δελεάζουν στὴν ἐκλογὴ τοῦ συντρόφου τῆς ζωῆς, ἂν κατ’ ἀρχὴν δὲν ἀποδειχτεῖ ἡ συμφωνία, ἡ ὁμογνωμία καὶ ἡ ἀποδοχὴ τῶν ὅρων καὶ κανόνων τῆς γνήσιας συζυγίας. Καὶ οἱ δύο μελλόνυμφοι πρέπει νὰ πιστεύουν στὴν ἀξία τῆς πατρότητας καὶ μητρότητας, χάριν τῶν ὁποίων καὶ ἐμεῖς ὑπάρχουμε. Ἐὰν οἱ δικοί μας γονεῖς ἀδιαφοροῦσαν γιὰ τὴν παιδοποιία, θὰ ὑπήρχαμε ἐμεῖς σήμερα;

Β. «Ἀγαπᾶτε ἀλλήλους».

Τὸ μέσο τῆς ἑνώσεως τῶν πολλῶν σὲ ἕνα εἶναι ἡ ἀγάπη, ποὺ καὶ αὐτὸ ὡς μυστήριο εἶναι σχεδὸν ἀνέκφραστο. Ἡ ἀγάπη εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός. «Ὁ Θεὸς ἀγάπη ἐστὶ» (Α’ Ἰω. 4,8). Ὁ Θεὸς δὲν ἔχει ἀγάπη σὰν ἕνα ἁπλὸ χαρακτηριστικὸ γνώρισμα. Εἶναι αὐτούσια ἀγάπη, ἡ ὁποία «οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς», «οὐ λογίζεται τὸ κακόν», «οὐκ ἀσχημονεῖ», τὰ πάντα συνδέει καὶ προνοεῖ, «πάντα στέγει» καὶ δικαίως οὐδέποτε ἐκπίπτει ἢ ἀδρανεῖ, ἢ ἐκλείπει, ἢ ἀδυνατεῖ.

Ὁ νόμος ὁλοκληρώνεται μὲ τὸ «ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν». Γι’ αὐτὸ ἡ Γραφὴ διατάσσει: «Ἐὰν προληφθῆ ἄνθρωπος ἐν τινι παραπτώματι, ὑμεῖς οἱ πνευματικοὶ (δηλ. οἱ φορεῖς τῆς ἀγάπης), καταρτίζετε τὸν τοιοῦτον» (Γαλ. 6,1) καὶ «ἀλλήλων τὰ βάρη βαστάζετε καὶ οὕτως ἀναπληρώσατε τὸν νόμον τοῦ Χριστοῦ» (Γαλ. 6,2).

Ἐὰν θέλουμε νὰ περιπατοῦμε «ἀξίως τῆς κλήσεώς» μας θὰ τὸ πετύχουμε μὲ ταπεινοφροσύνη καὶ πραότητα «ἀνεχόμενοι ἀλλήλους» μὲ ἀγάπη. Γίνεσθε μεταξὺ σας «χρηστοί, εὔσπλαχνοι, χαριζόμενοι ἐαυτοῖς» (Ἐφεσ. 4,32), ὑποτασσόμενοι μεταξὺ σας μὲ φόβο Θεοῦ.

Τὴν ἰδιοτέλεια, τὸ μεγαλύτερο ἀποτέλεσμα τῆς πτώσεώς μας, μόνον ἡ ἀγάπη μπορεῖ νὰ τὴ συντρίψει καὶ νὰ τὴ μεταστρέψει σὲ ἀνιδιοτέλεια. «Μηδεὶς τὸ ἑαυτοῦ ζητείτω, ἀλλὰ τὸ τοῦ ἑτέρου» (Α’ Κορ. 10,24), «πάντα ὑμῶν ἐν ἀγάπη γινέσθω» (Α’ Κορ. 16,14) καὶ τὸ σπουδαιότερο «ἐντέλλομαι ὑμῖν ἴνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» (Ἰω. 15,17).

Αὐτὴ ἡ ἀγάπη εἶναι ὁ ἀπαραίτητος κανόνας καὶ νόμος τῆς ζωῆς, τῆς ἑνότητας, τῆς ἁρμονίας, ποὺ καταλήγει στὸν Θεό, γίνεται ὅπως εἶναι ὁ Θεός, Ἀθάνατος καὶ Ἀΐδιος. Μέσω αὐτῆς ἐπιτυγχάνουμε τὴν ἁρμονία τοῦ γάμου ἀπὸ αὐτὴ τὴ ζωὴ ὡς τὴν αἰωνιότητα ἀφοῦ ὁ Θεός, ἡ παναγάπη, ἀποκαλύπτει ὅτι «ἐγὼ ζῶ καὶ ὑμεῖς ζήσεσθε» (Ἰω. 14,19) καὶ «ὅπου εἰμὶ ἐγώ, ἐκεῖ καὶ ὁ διάκονος ὁ ἐμὸς ἐσται» (Ἰω. 12,26). Ποιὸς εἶναι ὁ δικός του διάκονος παρὰ ὁ ὑπηρέτης τῆς ἀγάπης, ποὺ ὄχι μόνο ὑπηρετεῖ ἀνιδιοτελῶς, ἀλλὰ καὶ τὴν ἴδια τὴν ψυχὴ του πρόθυμα διαθέτει, ἂν ἡ ἀνάγκη τὸ ἀπαιτεῖ, γιὰ τὴ ζωὴ τῶν ἄλλων;

Δὲν εὐσταθοῦν οἱ προφάσεις τῆς δῆθεν ἰδιαιτερότητας τῶν χαρακτήρων ἢ τῶν συνηθειῶν καὶ τῆς ἐπιρροῆς τοῦ περιβάλλοντος, οὔτε καὶ αὐτῆς τῆς κληρονομικότητας. Ἡ συγκατάβαση τῆς σαρκώσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου, τοῦ Κυρίου μας, ἀνέπλασε καὶ μεταμόρφωσε ὅλη τὴ μεταπτωτική μας διαστροφὴ καὶ μᾶς πρόσθεσε ἐξουσία νὰ πατοῦμε «ἐπὶ ὄφεων καὶ σκορπίων καὶ πάσαν τὴν δύναμιν τοῦ ἐχθροῦ» (Λούκ. 10,19 ). «Πάντα ἰσχύομεν ἐν τῷ ἐνδυναμούντι ἡμᾶς Χριστῷ» (Φιλ. 4,13 ). Αὐτὸ τὸ μαρτυροῦν οἱ δεδικαιωμένοι δοῦλοι τοῦ Θεοῦ ποὺ ὑπερέβησαν τὸν νόμο τῆς φθορᾶς καὶ τῆς διαστροφῆς.

Γ. «Οἱ ἄνδρες ἀγαπᾶτε τὰς γυναίκας ἑαυτῶν».

Στὴ συζυγία ἡ ἀγάπη ἐπιβάλλεται καὶ γιὰ ἕνα ἀκόμη λόγο, ἂς ποῦμε καλύτερα ἀπὸ κάποια ἰδιαιτερότητα. Αὐτὸς εἶναι ἡ φύση τῆς γυναίκας, ποὺ ἀποδεικνύεται ὅτι εἶναι γέννημα καὶ προϊὸν ἀγάπης (δημιουργήθηκε ἀπὸ τὴν πλευρὰ τοῦ Ἀδὰμ ποὺ ἦταν κοντὰ στὸ μέρος τῆς καρδιᾶς) καὶ ἑπομένως δὲν ἰσορροπεῖ, ὅταν τὴ στερεῖται. Ἡ ἴδια πηγάζει ἀγάπη μέσω τῆς μητρότητάς της καὶ δίκαια ἀπαιτεῖ νὰ ἀγαπᾶται, ἀφοῦ καὶ ἡ ἴδια κατὰ φύση καὶ θέση ἀγαπᾶ.

Ἡ ἱστορία καὶ τὰ πράγματα μαρτυροῦν ὅτι ἂν οἱ σύζυγοι θέλουν νὰ πετύχουν τὴν ἁρμονία καὶ τὴν ὁμαλότητα μεταξύ τους, πρέπει νὰ ὑπάρχει μόνιμα μεταξύ τους ἡ ἀγάπη· εἰδικὰ ὅμως τοῦ ἄνδρα πρὸς τὴ γυναίκα του. Αὐτὸ ἀκριβῶς ἔκανε καὶ ὁ Χριστὸς πρὸς τὴν Ἐκκλησία του. Παρέδωσε τὸν ἑαυτό του γιὰ νὰ τὴν καταστήσει ἔνδοξη.

Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, αὐτὸς ὁ μέγιστος Ἱεράρχης, προκαλεῖ τὸν ἄνδρα νὰ μὴν κουράζεται νὰ δείχνει στὴ σύζυγό του τὴν ἀγάπη του καὶ ὅτι ὅλη ἡ θέληση καὶ ἡ προσπάθειά του εἶναι ἡ εὐτυχία της.

Αὐτό, δυστυχῶς, πολὺ ἀπουσιάζει σήμερα καὶ τὰ ἀποτελέσματα εἶναι ἀπελπιστικά. Ἡ σημασία καὶ ἡ φύση τῆς συζυγίας παραχαράχθηκε ἀπὸ τὴν ἐπίδραση τοῦ εὐρωπαϊκοῦ κυκεώνα, ποὺ τίποτε δὲ σεβάστηκε ἀπὸ τὴν ἀνθρώπινη προσωπικότητα καὶ τὶς πνευματικὲς καὶ ἠθικὲς ἀξίες, ποὺ οἱ προγονοί μας μὲ αὐτοθυσία κράτησαν.

Ἐπειδὴ ἡ αὔξηση τῶν ἀνθρώπων γίνεται μὲ τὴ νόμιμη συζυγία μὲ λύσσα ὁ ἀδίστακτος ἐχθρός του ἀνθρώπου, ὁ διάβολος, προσπαθεῖ νὰ διαλύσει τὰ ἤθη καὶ νὰ καταλύσει τὸ δεσμὸ τῆς ἀγάπης καὶ τῆς ἑνότητας. Τὸ τόσο σοβαρὸ θέμα τοῦ γάμου δὲν πρέπει νὰ παραμεληθεῖ μὲ τὶς παραχαράξεις τοῦ ἔνοχου καὶ ἀνώμαλου βίου γιὰ νὰ μὴν ἀκούσουμε καὶ ἐμεῖς, ὅπως οἱ παλαιοὶ ἀποστάτες τῶν ἠθικῶν ἀξιῶν, ποὺ ἀποκήρυξε ὁ Θεός: «οὐ μὴ καταμείνει τὸ πνεῦμα μου ἐν τοῖς ἀνθρώποις τούτοις διὰ τὸ εἶναι αὐτοὺς σάρκας» (Γεν. 6,3). Καὶ ἐπέφερε τὸν κατακλυσμὸ γιὰ νὰ τιμωρήσει τὴν ἀποστασία.

Ὁ σύζυγος γιὰ νὰ πετύχει εὔκολα αὐτὸ τὸ ρόλο -ἀνάλογα μὲ τὶς περιστάσεις-, θὰ πρέπει νὰ φέρεται στὴ σύζυγό του ἄλλοτε σὰν πατέρας, ἄλλοτε σὰν ἀδελφός, ἄλλοτε σὰν φίλος καὶ πάντοτε σὰν ἄνδρας της. Ἂν τὸ κάνει αὐτὸ θὰ πετύχει τὴν ἀτάραχη καὶ ἁρμονικὴ διάθεση τῆς συζύγου, ποὺ ἐνῶ σὲ πολλὰ σημεῖα εἶναι περισσότερο φιλότιμη καὶ ἔχει αὐτοθυσία, σὲ μερικὰ μικρῆς σημασίας συμβάντα ἀποθαρρύνεται καὶ μικροψυχεῖ.

Δὲν εἶναι ὑπερβολὴ οὔτε προσποίηση ἡ ἐκδήλωση ἀγάπης τοῦ συζύγου πρὸς τὴ γυναίκα του, ἀφοῦ μόνο στὴ νόμιμη συζυγία μπορεῖ νὰ ἐκδηλωθεῖ ἡ γνήσια καὶ πραγματικὴ ἀγάπη, ἐφ’ ὅσον «ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν». Καμιὰ ἄλλη ἐκδήλωση τρυφερότητας καὶ συμπάθειας δὲν μπορεῖ νὰ παραλληλισθεῖ μὲ τὸ «ἔσονται οἱ δύο εἰς σάρκα μίαν» τῆς νόμιμης συζυγίας ἀπὸ τὴν ὁποία προέρχεται ἡ καταβολὴ τῆς ἀνθρώπινης ζωῆς. Ἄλλωστε καὶ ἡ περιγραφὴ τοῦ γυναικείου φύλου, ποὺ εἶναι καὶ τὸ ἀσθενὲς μέρος, ἀπαιτεῖ τὴν πρακτική του συμπλήρωση ἀπὸ τὴν ἀνδρικὴ ἀγάπη καὶ αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος τῆς ζήλειας ποὺ πλεονάζει στὴ γυναίκα. Ὁ καλύτερος τρόπος δαμασμοῦ τῆς γυναικείας ζήλειας εἶναι πρακτικὰ ἡ γνήσια καὶ ἔμπρακτη ἐκδήλωση ἀγάπης τοῦ συζύγου πρὸς τὴ γυναίκα του.

Στὴ γενικὴ διαστροφὴ ποὺ ἐπικράτησε λόγῳ τῆς ἀποστασίας ἀπὸ τὸν Θεὸ «ἀνένδεκτον τοῦ μὴ ἐλθεῖν τὰ σκάνδαλα» (Λουκ. 17,1). Χρειάζεται πολλὴ προσοχὴ στὴ συγκράτηση τοῦ δεσμοῦ τῆς συζυγίας. Νὰ μὴ λαμβάνονται ὑπ’ ὄψιν τὰ σκάνδαλα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα πηγάζουν οἱ παρεξηγήσεις. Συνιστοῦμε, εἰδικὰ στὸν ἄνδρα, ὡς τὴν κεφαλή, νὰ μὴν προδίδει τὴν ἀγάπη καὶ τὸ σύνδεσμο μὲ τὴ σύζυγό του, γιατί ὁ διάβολος καὶ τὰ ὄργανά του οὐδέποτε θὰ παύσουν νὰ πολεμοῦν γιὰ νὰ πληγώσουν τὴ ρίζα τῆς ζωῆς.

Ἕνα δεῖγμα πραγματικῆς παρηγοριᾶς καὶ στηριγμοῦ, ποὺ μᾶς συμβούλευσαν οἱ γέροντες σύμβουλοί μας, καὶ τῶν δύο φύλων, γιὰ τὶς δύσκολες ὧρες εἶναι: «Μὴν ξεχνᾶτε ποτὲ τὴν πρώτη ἑβδομάδα τοῦ γάμου σας». Εἶστε οἱ ἴδιοι ὅπως καὶ τότε. Τίποτε δὲ σᾶς χωρίζει.

Ὑπενθυμίζουμε στοὺς ἄνδρες τὸ «συνοικοῦντες κατὰ γνῶσιν, ὡς ἀσθενεστέρῳ σκεύει τῷ γυναικείῳ» (Α’ Πέτ. 3,7). Αὐτὸ σημαίνει ὅτι ἡ παρεκτροπὴ τῆς συζύγου θεραπεύεται μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν τρυφερότητα, παρὰ μὲ τὴν ἐπίπληξη καὶ τὸ θυμό. Μὴν κάνεις παρατήρηση στὴ σύζυγό σου, σὲ περίπτωση λάθους, εἰδικὰ τὴν ὥρα τοῦ πειρασμοῦ καὶ τῆς αἰχμῆς. Ἐφάρμοσε τὸ λόγο τοῦ Δαβίδ: «Ἐγὼ δὲ ὡσεὶ κωφὸς οὐκ ἤκουον, καὶ ὡσεὶ ἄλαλος οὐκ ἀνοίγων τὸ στόμα αὐτοῦ» (Ψαλμ. 37,13). Σὲ ἄλλη ὥρα, ὅταν εἶστε μόνοι σας, μακριὰ ἀπὸ τὰ παιδιά, ἐὰν ὑπάρχουν, πάρε μὲ τρυφερότητα τὴ σύζυγό σου στὴν ἀγκαλιά σου καὶ πές της. «Ἀγάπη μου, δὲν ξέρεις πόσο σὲ ἀγαπῶ; Ἐγὼ θέλω νὰ εἶσαι μία ἀξιοπρεπὴς κυρία. Αὐτὸ ποὺ ἔκανες δὲν σὲ τιμᾶ». Τότε μόνο δέχεται τὸ σφάλμα καὶ ζητᾶ συνειδητὰ συγγνώμη. Αὐτὰ εἶναι γεννήματα τῆς πείρας. Ἐὰν τὴν ὥρα τοῦ λάθους ἢ τῆς ζημιᾶς, τὴν ἐλέγξεις, θὰ πεισμώσει, θὰ ἀνταπαντήσει, θὰ μουτρώσει, θὰ ἐπικαλεσθεῖ προφάσεις καὶ θὰ πεῖ ψέματα! Ἡ σύνεση προλαμβάνει, ἐὰν χρησιμοποιηθεῖ τὸ φάρμακο τῆς ἀγάπης.

Ἀπὸ τὴ μικρὴ ἐρευνά μας, ἀπὸ ὅσα ἀκούσαμε καὶ εἴδαμε, βγάλαμε τὸ συμπέρασμα ὅτι τὴν περισσότερη εὐθύνη γιὰ ὅ,τι κακὸ συμβαίνει στοὺς γάμους ἔχουν οἱ ἄνδρες, γιατί δὲν δείχνουν ἀγάπη στὶς συζύγους τους. Ἀγαποῦν, δυστυχῶς τὶς γυναῖκες, ἀλλὰ ὄχι τὶς δικές τους. Αὐτὴ εἶναι ἡ ρίζα τοῦ κακοῦ. Τότε φυτρώνει ἡ ζήλεια καὶ ἡ ὑποψία -μὲ τὰ γνωστὰ ἀποτελέσματα-, ἰδίως ὅταν καὶ οἱ γύρω διατείνονται ὅτι μᾶλλον κάτι συμβαίνει!

Τὸ γραφικὸ «ἄφετε καὶ ἀφεθήσεται» καὶ τὸ «ἀνεχόμενοι ἀλλήλων ἐν σπλάχνοις Ἰησοῦ Χριστοῦ» πρέπει νὰ ἐπικρατεῖ ἀπαραιτήτως γιὰ νὰ ὑπάρχει ὁμαλότητα στὴν οἰκογένεια. Πολλὰ λάθη καὶ σκληρότητα ἔχουν οἱ ἄνδρες. Συνήθως πλεονάζει ἡ ἀπροσεξία καὶ ἡ ὑποχώρηση στὰ θέματα ἠθικῆς, ποὺ στοὺς καιροὺς μας πέρασε τὰ ὅρια. Ἂν συμβεῖ κάτι τέτοιο στὴ γυναίκα, τότε ὁ πέλεκυς τῆς παιδείας καὶ ἐκδικήσεως πέφτει βαρύς.

Ἡ ἀγάπη πρὸς τὴ σύζυγο εἶναι ὡς πρὸς τὸν ἄνδρα καὶ δικαιοσύνη, γιατί τὸ μόνο πρόσωπο ποὺ ἀχώριστα καὶ πρακτικὰ θὰ παραμείνει στὸ πλευρὸ του εἶναι ἡ σύζυγός του, ἀφοῦ ὅλα τὰ πρόσωπα τοῦ περιβάλλοντός του σιγὰ-σιγὰ θὰ ἐκλείψουν, ἐνῶ στοὺς εὐσεβεῖς συζύγους ἡ συζυγία συνεχίζεται καὶ στὴν αἰωνιότητα.

συνεχίζεται...

πηγή: Γέροντος Ἰωσὴφ Βατοπαιδινοῦ, «Συζητήσεις στὸν Ἄθωνα», Ψυχωφελῆ Βατοπαιδινὰ 13, σ. 141-164
http://www.pemptousia.gr/2011/06/%CE%B3%CE%AC%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1/