Ψυχανάλυση καί σχιζοφρένεια : οἱ πατέρες καί ὁ Ἀϊνστάιν

ψ υ χ α ν ά λ υ σ η   κ α ι  σ χ ι ζ ο φ ρ έ ν ε ι α :

  ο ι   π α τ έ ρ ε ς  κ α ι   ο   Α ϊ ν σ τ ά ι ν

Σωτήρης Αδαμίδης

Απόσπασμα από το βιβλίο: "Θεραπευτική των πατέρων & ψυχανάλυση"

     Δανείζομαι από τη θαυμάσια σειρά του μητροπολίτη Ναυπάκτου και αγίου Βλασίου Ιεροθέου περί ορθοδόξου ψυχοθεραπείας το σχόλιό του:

  «Πολλοί σήμερα διδάσκουν ότι ο άνθρωπος μπορεί να έλθει σε γνώση του εαυτού του με την αυτοανάλυση και την ψυχανάλυση. Αλλά αυτό είναι πλάνη και μπορεί να οδηγήσει τον άνθρωπο σε φρικτά αποτελέσματα. Όταν κανείς αυτοαναλύεται, τότε το πιθανότερο είναι να καταλήξει στην σχιζοφρένεια.

  Η ασκητική μέθοδος είναι απλή. Επιδιώκουμε με την τήρηση του νου, με την κάθαρση και την επιστροφή του στην καρδιά δια της μετανοίας και της νοεράς προσευχής, με την τήρηση των εντολών του Χριστού, να τον ελευθερώσουμε από τις εικόνες και την αιχμαλωσία στα αισθητά πράγματα και έτσι, επιστρέφοντας στην καρδιά, να δει την ερήμωσή του την εσωτερική.

  Η γνώση του εαυτού μας γίνεται με την ενέργεια του Παναγίου Πνεύματος. Μόνον όταν η Χάρη του Θεού με την δικά μας εργασία, φωτίσει την ψυχή, γνωρίζουμε κάθε λεπτομέρεια του είναι μας με ακρίβεια. Γι' αυτό η θεραπεία του νου, μας φανερώνει την ύπαρξη των παθών, οπότε φωτιζόμενοι από το Άγιο Πνεύμα και ενδυναμούμενοι από Αυτό, μπορούμε να πολεμήσουμε εναντίον τους»[i].

  «Η θεραπεία της ψυχής είναι κυρίως και προπαντός η ζωοποίηση και ο φωτισμός του νοός. Δεν είναι απλώς η εύρεση των απωθημένων βιωμάτων. Ο άγιος Διάδοχος ο Φωτικής το λέγει σαφώς: νουν καθαρίσαι μόνου του Αγίου Πνεύματος εστίν» (με τον Θεό ενεργούντα και τον άνθρωπο συνεργούντα).

  Τα λέει ακόμα κι ο Αϊνστάιν με το δικό του βέβαια τρόπο σε συνέντευξή του στο περιοδικό Glimpses of the Great, αφού τονίζει ότι η ψυχανάλυση δεν είναι πάντα υγιής:

‘'Το να σκαλίζει κανείς το ασυνείδητό του συχνά δεν βοηθάει''. Και συνεχίζει:

  Ο μηχανισμός της κνήμης μας ελέγχεται από περίπου 100 διαφορετικούς μυς. Πιστεύετε ότι, αναλύοντας τις κνήμες μας και γνωρίζοντας ακριβώς ποιοι είναι οι μύες που ενεργοποιούν την κίνηση και με ποια σειρά θα την πραγματοποιήσουν, θα μας βοηθούσε στο να περπατήσουμε;

... Ίσως να θυμάστε την ιστορία με τον φρύνο και τη σαρανταποδαρούσα, λέει στη συνέχεια με το μυστηριώδες χαμόγελό του, που μερικές φορές φωτίζει τα υγρά σκούρα μάτια του σαν μια ατίθαση φλόγα.

 Η σαρανταποδαρούσα ήταν πολύ υπερήφανη για τα 100 πόδια της. Ο γείτονάς της, ο φρύνος, ήταν πολύ θλιμμένος, γιατί είχε μόνο δύο. Μια ημέρα μια διαβολική ιδέα έσπρωξε τον φρύνο να γράψει αυτό το γράμμα στη σαρανταποδαρούσα: αγαπητή κυρία, μπορείτε να μου πείτε ποιο από τα 100 πόδια σας είναι αυτό που κινείται πρώτο, όταν μετακινείται το υπέροχο σώμα σας από το ένα μέρος στο άλλο, και με ποια σειρά κινείται τα άλλα 99;

Όταν η σαρανταποδαρούσα έλαβε το γράμμα, άρχισε να σκέπτεται.

 Προσπάθησε πρώτα με το ένα πόδι, ύστερα με το άλλο. Τελικά ανακάλυψε φοβισμένη ότι δεν μπορούσε να κουνήσει ούτε ένα από τα πόδια της. Ήταν πλέον ανίκανη να περπατήσει! Ήταν παράλυτη! Είναι πιθανόν η ψυχανάλυση να παραλύει τις διανοητικές και τις συναισθηματικές διεργασίες μας με παρόμοιο τρόπο (η συνέντευξη στον Sylvester Viereck το 1930, επί εποχής Freud...)

  

[i]  Μητροπολίτου Ναυπάκτου &αγίου Βλασίου Ιεροθέου: Συζητήσεις για την ορθόδοξη ψυχοθεραπεία, τόμος γ', σελ. 90-91. Έκδοση Ιεράς Μονής Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας).