Ἡ Δ΄Οἰκουμενική Σύνοδος (451). Τό οἰκοδόμημα τῆς Χριστολογίας. (Μέρος Β΄). Στυλιανοῦ Γ. Παπαδοπούλου. خلقدونية أساس الخرستولوجية

Η Δ΄Οικουμενική Σύνοδος (451). Το οικοδόμημα της Χριστολογίας
Μέρος Β΄(Σελ.453-456)

خلقدونية أساس الخرستولوجية

Στυλιανού Γ. Παπαδοπούλου Ομοτίμου Καθηγητού του Τμήματος Θεολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών
 Μεταφορά στο διαδίκτυο Κων/νος Μαυρομουστακάκης θεολόγος.  Μετάφραση κειμένου στα Αραβικά π. Αθανάσιος Χενείν  Δημοσιεύτηκε από τις "Αναβάσεις"

Συνεδρίες

Α΄φάση εργασιών (περί Διοσκόρου και πίστεως).

Η Σύνοδος, που ήτανε η πολυπληθέστερη μέχρι τότε, συνήλθε στον ναό της Αγίας Ευφημίας της Χαλκηδόνας, στις 8 Αυγούστου. Είχανε κληθεί οι αρχιεπίσκοποι Ρώμης, Κωνσταντινουπόλεως, Αλεξανδρείας, Αντιοχείας και Ιεροσολύμων και οι Μητροπολίτες όλοι. 

Από την Δύση έλαβαν μέρος μόνον οι εκπρόσωποι του Ρώμης (επίσκοποι Πασχασίνος, Λουκένσιος και Ιουλιανός {Κώου}και ο ρωμαιος πρεσβύτερος Βονιφάτιος). Ο αριθμός των συνοδικών δεν είναι απόλυτα γνωστός. 

Οι υπογράψαντες Πρακτικά ήσαν 358, αλλά είχαν εξουσιοδότηση και για 94 άλλους επισκόπους, άρα οι συνοδικού ανέρχονταν, τουλάχιστον, σε 452. Παρέστησαν ακόμα και υψηλόβαθμοι αυτοκρατορικοί αξιωματούχοι, χάριν «ευκοσμίας»και «τάξεως». 

Είχαν όμως ισχυρό και συχνά ( στα διαδικαστικά) παρεμβατικό ρόλο, καθ όσον μάλιστα η Σύνοδος άρχισε το έργο της ως δικαστήριο της αντικανονικής συνόδου στην Έφεσο (449) και των πρωτεργατών της (Διοσκόρου κ.α). Ο Ρώμης με Γράμμα του στη Σύνοδο απαιτούσε να προεδρεύσει σ αυτήν ο Πασχασίνος, κάτι που σιωπηλά έγινε δεκτό, αλλά στην πραγματικότητα ο Ανατόλιος Κωνσταντινουπόλεως διαδραμάτισε τον πρώτο ρόλο στα εκκλησιαστικά θέματα και οι εκπρόσωποι του αυτοκράτορα στα διαδικαστικά και στα της ευταξίας. Ο Πασχασίνος φαίνεται να προήδρευσε μόνο στην συνεδρία όπου καθαιρέθηκε ο Διόσκορος.

Οι εργασίες της Συνόδου διήρκεσαν εως την 1^η Νοεμβρίου κι έγιναν 21 συνεδρίες, που στα όχι ομοιόμορφα Πρακτικά καταγράφονται ως 17 (στα ελληνικά) η 16 (λατινικά) Πράξεις.

Στην πρώτη συνεδρία ο Ευσέβιος Δορυλαίου κατήγγειλε τον Διόσκορο Αλεξανδρείας ως «ομόδοξον»του Ευτυχή (ACO II, I 2, σ.9).

Κατόπιν αναγνώσθηκαν τα Πρακτικά πρώτα της Ληστρικής συνόδου (449), για να καταδειχθούν η αυθαιρεσία και η κακοδοξία του Διοσκόρου, κι έπειτα της Ενδημούσης συνόδου του 448, για να αποδειχθεί η ορθοδοξία του Φλαβιανού, του οποίου ακυρώθηκε η καθαίρεση, όπως και αυτή του Ευσεβίου Δορυλαίου. 

Στο μεταξύ οι αντιπρόσωποι του Ρώμης απαιτήσανε την άμεση απομάκρυνση του Διοσκόρου, τον οποίο η Ρώμη είχε ήδη καταδικάσει. Επειδή όμως οι Αιγύπτιοι αντέδρασαν για την πρόσκληση και για την παρουσία στην Σύνοδο του Θεοδώρητου Κύρου και δη ως «κατηγόρου»(ACO II, I 1, σ.97), επήλθε συμβιβασμός: ο Διόσκορος παρέμεινε ως κατηγορούμενος (ACO II, 1, 1, σ.65,67), ενώ συμφωνήθηκε το θέμα του Θεοδωρήτου ως μη επείγον να εξετασθεί σε άλλη συνεδρία. 

Ο Θεοδώρητος, τον οποίο οι Αιγύπτιοι θεωρούσανε νεστοριανό, είχε προ πολλού συμφωνήσει με την Έκθεσιν πίστεως των διαλλαγών (433) και με τον Κύριλλο Αλεξανδρίας (τον οποίο παρεξηγώντας είχε άλλοτε ψέξει σκληρά), αλλά δεν είχε αναθεματίσει δημόσια τον Νεστόριο. 

Γι ΄αυτό, στην 9^η συνεδρία, όταν του ζητήθηκε ν΄αναθεματίσει τον Νεστόριο, εκείνος επέμενε νε εκθέσει πρώτα την πίστη του. Οι συνοδικοί όμως επέμεναν με την σειρά τους ότι δεν το χρειάζονταν («αναγνωσθήναι ουδέν θέλομεν» την ομολογία), αφού ο Θεοδώρητος είχε ήδη διατυπώσει ορθόδοξα την πίστη, καταδικάζοντας την αίρεση του Νεστορίου, και είχε δικαιωθεί συνοδικά (στην Ενδημούσα του 448 και στην Ρώμη). 

Έμενε μόνο και τυπικά, αλλά δημόσια κι επίσημα, να δηλώσει ότι αναθεματίζει τον Νεστόριο, όπως και το έπραξε («ανάθεμα Νεστορίω»). Τότε οι συνοδικοί «εβόησαν, Θεοδώρητος άξιος του θρόνου. Τη Εκκλησία τον Ορθοδόξον…Τον Ορθόδοξον διδάσκαλον η Εκκλησία απολάβη» (ACO II, I 3, σσ.9 -10).

Ιδιαίτερα στην πρώτη συνεδρία, το θέμα του Διοσκόρου κυριάρχησε, αλλά επιθυμία τούτου και μάλιστα του αυτοκράτορα Μαρκιανού ήτανε να εξετασθεί και να εκτεθεί πρώτα το θέμα της πίστεως (ACO II, I 1, σσ. 67, 86-87). 

Η Σύνοδος, αντίθετα, έκρινε ότι έπρεπε να προηγηθεί η κρίση του Διοσκόρου, διότι στην σύνοδο του 449 είχε δικαιώσει τον μονοφυσίτη Ευτυχή και είχε διατυπώσει μονοφυσιτίζουσες απόψεις. Έτσι, έγινε σύντομη συζήτηση – ανάκριση για όσα ο Διόσκορος έπραξε το 449 και δόθηκε η ευκαιρία πολλοί επίσκοποι, που τότε συνέπραξαν με αυτόν, να δηλώσουνε μετάνοια (όπως οι Βασίλειος Σελευκείας, Ιουβενάλιος Ιεροσολύμων κ.α.: ACO II, I 1, σ.111) ή να βεβαιώσουν ότι πιέσθηκαν τότε και «υπέγραψαν εις άγραφον χάρτην» ή ότι έγιναν επεμβάσεις στα Πρακτικά (ACO II, I, 1, σσ. 87-88).

Σημαντικότερο είναι όμως ότι κατά την συνοπτική συζήτηση – ανάκριση αυτή ο Διόσκορος, παρακάμπτοντας όσα ο Κύρριλος περί των δύο φύσεων έγραψε μετά το 431, ομολογούσε επίμονα: δύο φύσεις του Χριστού πριν από την ένωση και μία μετά την ένωση, αλλά «σεσαρκωμένην».

«ου δει νοείν δύο φύσεις, αλλά μίαν φύσιν του Λόγου σεσαρκωμένην» (ACO II, I, σ.112). «Το εκ δύο δέχομαι, το δύο ου δέχομαι» (στο ίδιο, σ. 118). «Μετά την ένωσιν δύο φύσεις ουκ εισί» (στο ίδιο, σ. 121).

    Όταν ο Ευσέβιος Δορυλαίου, Βασίλειος Σελευκείας, Μελίφθογγος Ιλιουπολιτών και α. του εξηγούσαν ότι στον ένα Χριστό υπάρχουν και οι δύο φύσεις («δύο φύσεις εν ενί προσώπω» ή «ένας Κύριος … εν δύο φύσεσι γνωριζόμενος»: ACO II, I, 1, σσ. 117, 121), ο Διόσκουρος χαρακτήριζε αυτά «καινοτομίας»και «δυσφημίας» (ACO II, I 1, σσ. 88, 118), ότι ένεκα τέτοιων απόψεων ορθά καθαιρέθηκε ο Φλαβιανός Κωνσταντινουπόλεως το 449 («φανερώς διά τούτο καθήρηται Φλαβιανός, ότι μετά την ένωσιν δύο φύσεις είπεν»: ACO II I 1, σ. 117 και 115). Συγχρόνως η Σύνοδος έκρινε ότι ο Φλαβιανός συμφωνεί με τον Κύριλλο Αλεξανδρείας ( στο ίδιο, σσ. 115, 116). 

Παρά ταύτα ο Διόσκορος έδειξε διατεθειμένος να καταδικάσει τον Ευτυχή, εάν αλήθευε ότι είχε δοκητικές αντιλήψεις (ACO II, I 1, σ. 92). Και, θέλοντας να διακριθεί από τον μονοφυσιτισμό του Ευτυχή, δήλωσε, όπως ο Κύριλλος, ότι δέχεται ασύγχυτες και άτρεπτες τις φύσεις του Κυρίου.

«ούτε σύγχυσιν, λέγομεν ούτε τροπήν, ούτε τομήν…» (ACO II, I 1, σ. 112).

Στην δεύτερη συνεδρία (13 Οκτ.) η Σύνοδος είχε σκοπό να εξετάσει λεπτομερέστερα την πίστη του Διοσκόρου, αλλ΄αυτός αρνήθηκε να προσέλθει και ν΄απολογηθεί. Στην Τρίτη μάλιστα πρόσκληση απήντησε ότι δεν έχει να προσθέσει κάτι σε όσα είπε στην προηγούμενη συνεδρία.

«Διόσκορος είπεν, αυτάρκως ανεδίδαξα την υμετέραν θεοσέβειαν, οις προσθήναι τι ου δύναμαι, αρκούμαι γαρ εκείνοις» (ACO II, I 2, σ.26). 

Αυτό σημαίνει ότι ο Διόσκορος δεν είχε την θεολογική ικανότητα να θεμελιώσει την άποψη του και να επιχειρηματολογήσει γι΄αυτήν. Εφόσον όμως επέμενε στις αποφάσεις της Συνόδου του 449 και στην μία φύση του Χριστού, η Σύνοδος, θεωρώντας ότι αυτός τραυμα΄τισε την ορθή πίστη (« την πίστιν παρέτρωσεν»: ACO II, I 2, σ. 111), τον καθήρεσε ( ΙΙ, Ι 2, σ. 42) και στην επόμενη συνεδρία τον εξόρισε. Φαίνεται όμως ότι δεν τον αξιολόγησε όπως τους ευρέτες αιρέσεων Νεστόριο και Ευτυχή, αλλά κυρίως ως υποστηρικτή του τελευταίου. Άλλωστε, στόχος κύριος της Συνόδου υπήρξαν οι δύο αυτοί ευρέτες αιρέσεων, ως αιρεσιάρχες.

Η μετάφραση του κειμένου στα Αραβικά από τον π. Αθανάσιο Χενείν

اول اعمال المجمع (بخصوص ديوسقوروس والايمان ):

انعقد المجمع الذى ضم اكبر عدد من المشاركين  فى تاريخ المجامع فى كنيسة القديسة أفوميا بخلقيدونية فى 8 أغسطس . وتم دعوة رؤساء اساقفة روما والقسطنطينية الاسكندرية وانطاكية واورشليم وكل المطارنة  ومن الغرب شارك ممثلين  روما الاساقفة باسخاسينوس ولوكينسيوس ويوليانوس  والكاهن الرومانى فونيفاتيوس   و عدد المجمعيين ليس  معروف لدينا جيدا  والذين وقعوا على الاعمال المجمعية وصلوا الى

 ( 358 ) وحملوا معهم توكيلات (94) اسقفا  وهكذا صار عدد المجتمعين 452 . وحضر ايضا نخبة من كبار قادة  الامبراطور  وذلك لسببين  اعطاء فخامة دنيوية للمجمع وحفظ النظام(χάριν εύκοσμίας καί τάξεως  ). ولقد مارسوا وبشكل ظاهر وبخاصة فى المسائل الادارية ضغوطا كبيرة  وذلك لان المجمع بداء اعماله  كمحكمة  ضد مجمع أفسس الغير القانونى (449 ) والقائمين عليه (ديوسقوروس الخ ). ولقد طلب اسقف روما فى رسالة له ان يترأس المجمع مندوبه باسخاسينوس  الامر الذى تم قبوله فى صمت  ولكن فى الواقع  مارس اناطوليوس اسقف القسطنطينية الدور الاول  فى الامور الكنسية وممثلوا الامبراطور سهروا على الامور الادارية وحفظ النظام . ويبدوا ان باسخاسينوس قد رأس فقط الجلسات التى حرمت ديسقورورس .

استمرت اعمال المجمع الى الاول من نوفمبر  وتم عقد 21 جلسة  والتى فى نصوص لعمال المجمع اليونانية  وصلت 17 واللاتينية 16 .

قام يوسيبيوس دوريلو وفى اول جلسة باتهام ديسقوروس بانه يشارك أفتيخوس ارائه(όμόδοξον ) وبعد قرأة اعمال المجمع اللصوصى (449) لكى يظهروا تهور وسوء تعليم ديوسقوروس وبعدها اعمال مجمع (448) وذلك لاظها ارثوذكسية  فلافيانوس والذى الغى حرمانه مع يوسيبيوس دوريلو . فى اثناء ذلك طلب مندوبى روما ابعاد ديوسقوروس  والذى سبق وادانته ولكن المصريون اعترضوا  على حضور ثيودوريتوس فى المجمع كموجه للاتهام و تم التوافق  فقد ظل ديوسقوروس كمتهم  بينما تم الاتفاق على تاجيل موضوع ثيؤدوريتوس وهو غير عاجل لجلسة اخرى . فلقد قبل ثيودوريتوس والذى اتهمه المصريون بالنسطورية من فترة  عريضة الايمان  (433 ) ووافق مع كيرلس الاسكندرى  ولكنه لم يحرم علنا نسطور . ولهذا ففى الجلسة التاسعة حينما طلب منه ان يحرم نسطور اصر على عرض ايمانه .فاصر المجتمعون على عدم ضرورة ذلك مادام انه قد سبق وعرض ايمانه الارثوذكسى  وادان بدعة نسطور وبرأه المجمع فى (448 ) وفى روما وهنا صرخ المجتمعون ان ثيؤدوريتوس جدير بكرسيه فى كنيسة الارثوذكسيين وهو معلم ارثوذكسى .

محاكمة ديوسقوروس :

لقد سيطر موضوع ديوسقوروس على الجلسة الاولى  ولكن رغبة ديوسقوروس والامبراطور ماركيانوس  كانت عرض وفحص موضوع الايمان ولكن المجمع رأى انه يجب يسبق ذلك موضوع ديوسقوروس  لانه فى مجمع (449 ) برأ المونوفيزيتى أفتيخوس  واعلن عن مواقف مونوفيزويتية . وهكذا صارت مناقشة قصيرة  لمحاكمة ديسقوروس  لما فعله فى( 449 )واعطيت الفرصة لاساقفة كثيرين كانوا معه ليعلنوا توبتهم  وليقرروا انه مورس عليهم ضغوض او وقعوا على اوراق بيضاء او انه قد تم التزوير فى اوراق المجمع(ύπέγραψαν είς άγραφον χάρτην ).

الامر الهام انه خلال المناقشة  تجاهل ديوسقوروس ما قاله كيرلس عن الطبيعتين  بعد( 431  )واعترف باصرار بطبيعتين فى المسيح قبل الاتحاد  وطبيعة واحدة بعد الاتحاد  ولكنها (متجسدة ):

(لا يمكن ان نعقل طبيعتين  ولكن واحدة  للكلمة المتجسدة  ...انا  اقبل من طبيعتين  بعد الاتحاد لا يوجد طبيعتان (ού δεί νοείν δύο φύσεις, άλλά μίαν φύσιν τού Λόγου σεσαρκωμένην .....τό έκ δύο  δέχομαι, τό δύο ού δέχομαι, τό δύο ού δέχομαι ....Μετά τήν ένωσιν δύο φύσεις ούκ είσί ).

 وحينما شرح له يوسيبيوس دوريليو وباسيليوس سيليفكياس  وميلوفثونجوس اليوبوليتون واخرين بأن  فى المسيح الواحد يوجد والطبيعتين ( طبيعتين فى شخص واحد  رب واحد معروف فى طبيعتين δύο φύσεις έν ένί προσώπω ...ένας Κύριος .....έν δύο φύσεσι γνωριζόμενος   ).

 أنبرى ديوسقوروس ليقول ان هذه الاقوال (تمزيق وتشريح)καινοτομίας   وذيوفيزيتيةδυοφημίας  واضاف انه بسبب هذه الاقوال تم حرمان وعن حق فلافيانوس فى 449 (Φανερώς διά τούτο καθήρηται Φλαβιανός, ότι μετά τήν ένωσιν δύο  φύσεις  είπεν ).                                                     

ولقد قرر المجمع ان فلافيانوس يتفق مع كيرلس  الاسكندرى .

وبالرغم من ذلك  فأن ديوسقوروس أظهر استعدادا  كبيرا فى ان يحكم على أفتيخوس  اذا ما ثبت انه يمتلك مفاهيم دوتوكية (δοκτικές  (άντιλήψεις  واراد ان يبتعد عن مونوفيزيتية أفتيخوس اعلن انه يقبل مثل كيرلس طبيعتين الرب بغير اختلاط ولا تغيير ولا تمزيق όπως ό Κύριλλος ότι δέχεται άσύγχυτες καί άτρεπτες τίς φύσεις τού Κύρίου ούτε σύγχυσιν, λέγομεν ούτε τροπήν, ούτε τομήν ................ ).

ولقد عقد المجمع العزم على مناقشة ابمان ديوسقوروس بشكل اكثر تفصيلا فى الجلسة الثانية ولكن ديوسقوروس رفض الحضور ليدافع عن نفسه  وفى الجلسة الثالثة اجاب بانه ليس لديه شيئا اخر يضيفه على ما قاله فى الجلسة السابقة ( Διόσκορος  είπεν αύταρκως άνεδίδαξα τήν ύμετέραν Θεοσέβειαν, οίς προσθήναι τι ού δύναμαι. άρκούμαι γάρ έκείνοίς ).  )

وهذا معناه ان ديوسقوروس لم يكن لديه  الكفأة اللاهوتية لكى يؤسس رأيه ويقدم حججه المؤيدة . ومادام أصر على قرارات  مجمع 449 وعلى طبيعة المسيح الواحدة  فأن المجمع  رأى انه قد أضر  بالايمان المستقيم (τήν πίστιν παρέτρωσεν  )     فقد قرر المجمع قطع ديوسقوروس وفى الجلسة اللاحقة امر بنفيه . يبدو ان المجمع لم يضع ديوسقوروس  على نفس مستوى  مؤسسى البدع نسطور وأفتيخوس  لان الهدف النهائى من المجمع كان  ملاحقة مؤسسى البدع اى رؤساء المبتدعين .

Το κείμενο του Στυλιανού Παπαδόπουλου είναι από το βιβλίο

ΘΕΟΛΟΓΙΑ  ΤΟΜΟΣ 77

 ΤΕΥΧΟΣ 2ον, 2006,

Η Δ΄ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ ΣΥΝΟΔΟΣ (451)

 "Το οικοδόμημα της Χριστολογίας"

Πηγή κειμένου στο διαδίκτυο και μετάφραση στα Αραβικά, Αναβάσεις

http://anavaseis.blogspot.gr/2012/09/451.html?utm_source=BP_recent