Ἡ διπλῆ ἀγάπη: Πρός τόν Χριστό καί πρός τόν συνάνθρωπο

 Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΗΣ ΨΥΧΗΣ 

ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΓΕΡΟΝΤΑ ΠΟΡΦΥΡΙΟ

 ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄

ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ

(Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Η ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ-ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΤΟΥ)

Ἡ διπλῆ ἀγάπη: Πρός τόν Χριστό καί πρός τόν συνάνθρωπο

Ὁ π. Πορφύριος ἀγάπησε πάνω ἀπό ὅλα τόν Χριστόν. Ἐξ αἰτίας αὐτοῦ ἀγάπησε καί ὅλον τόν κόσμο.Ὅταν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό, πού εἶναι «τά πάντα ἐν πᾶσι», τότε ἀγαποῦμε τούς πάντας καί τά πάντα. Τότε τούς θέλουμε ὅλους κοντά μας, μέσα μας.

Τότε πονᾶμε γιά ὅλους, διότι ζοῦμε τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι «ἡ τῶν πάντων ἑνότης καί κοινότης». Ἡ ἀγάπη πρός τόν Χριστό, μᾶς ἐντάσσει ὀργανικά στό Σῶμα Του καί συντηρεῖ αὐτήν τήν ζωντανή κοινωνία καί ἕνωση, πού μᾶς χαρίστηκε στό ἅγιο Βάπτισμα.

Ὁ Γέροντας βίωνε αὐτό, πού καί ὁ σύγχρονός του μεγάλος θεολόγος, πατήρ Σωφρόνιος Σαχάρωφ, διακηρύσσει:

Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, ὁ μετανοῶν καί ἀγαπῶν τόν Θεόν, «διά τῆς δυνάμεως τῆς Θείας ἀγάπης περιπτύσσεται τόν κόσμον ἅπαντα»⁹. Τόν περιπτύσσεται ἀγαπητικά καί προσεύχεται ἔμπονα «μέχρις αὐτολήθης καί μεγάλων δακρύων»¹⁰, βιώνοντας τόν παγκόσμιο πανανθρώπινο πόνο προσωπικά, σάν δικό του.

Ὁ Γέροντας εἶναι ὁ ἄνθρωπος, πού ἀγάπησε «μανικῶς» τόν Χριστό. Γι’ αὐτό καί ὁμολογοῦσε : Ὁ Χριστός εἶναι ἡ χαρά, τό φῶς, ὁ Παράδεισος.

Ὁ Χριστός γεμίζει μέ χαρά τούς «καθαρούς τῇ καρδίᾳ». Ἡ πληρότης πού νιώθει ὁ, γεμᾶτος Θεῖο Ἔρωτα, πιστός μοιάζει μέ μέθη. Αὐτή ἡ θεία μέθη εἶναι ἡ ἀρχή τῆς παραδείσιας ζωῆς, «ἐδῶ καί τώρα».

Γιά τόν Γέροντα ὁ Χριστός, ὁ Τριαδικός Θεός, εἶναι τό ἀκρότατον ἀγαθόν... Εἶναι ὅ, τι ἀνώτερο μπορεῖ νά ἐπιθυμήσει καί νά βιώσει ὁ ἄνθρωπος στή γῆ.

Εἶναι τό ἄγαθό τό πανυπέρκαλλο, τό πάνω ἀπό κάθε κάλλος, τό πάνω ἀπό κάθε ὀμορφιά. Στό Χριστό σταματᾶ κάθε πόθος, κάθε ἐπιθυμία, κάθε ἔφεση. Ὁ Θεῖος Ἔρωτας εἶναι τό ἀνώτατο ἀνθρώπινο βίωμα... Ποτέ δέ χορταίνεται.

Ὁ Χριστός Μας εἶναι ὁ Νυμφίος τῆς ψυχῆς μας.

Ὁ π. Πορφύριος ζοῦσε τό Θεῖο Ἔρωτα συνεχῶς, χωρίς κορεσμό. Ἐπληροῦτο ἀπό τή θεία ἀγάπη καί διακήρυσσε ὅτι ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό πρέπει νά εἶναι σχέση ἀγάπης, πού ξεπερνάει κάθε γνωστή ἀγαπητική σχέση: σχέση υἱοῦ πρός πατέρα, φίλου πρός φίλο, νυμφίου πρός νύμφη. Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Νυμφίος τῆς ψυχῆς μας. Ἡ ψυχή μας εἶναι ἡ νύμφη τοῦ Χριστοῦ, πού τόν ἀκολουθεῖ στό μαρτύριο, τοῦ Γολγοθᾶ, στή Σταύρωση, ἀλλά καί στήν Ἀνάσταση.

Ὁ χωρισμός ἀπό τόν Χριστό. Τό «μπέρδεμα», πού δημιουργεῖ ἡ ἁμαρτία καί τό «ξεμπέρδεμα» μέ τό Θεῖο Ἔρωτα.

Ὑπάρχει ὅμως κάτι, πού μᾶς βγάζει ἀπό αὐτή τήν ἀγαπητική σχέση μέ τόν Θεό καί μᾶς στερεῖ τόν Παράδεισο: ἡ ἁμαρτία. Ὁ Γέροντας ἔλεγε ὅτι «ἡ ἁμαρτία κάνει τόν ἄνθρωπο πολύ μπερδεμένο ψυχικά»¹¹.

Ἡ λέξη «μπέρδεμα» χρησιμοποιεῖται συνήθως ἀπό τόν Γέροντα, ἀντί τῆς λέξης ἐγωισμός ἤ ὑπερηφάνεια. Ὁ Γέροντας μιλοῦσε γιά «ψυχικό μπέρδεμα» καί γιά «μπερδεμένα παιδιά μπερδεμένων γονέων».

Τό ξεμπέρδεμα ἀπό τήν ἁμαρτία, ἔλεγε, γίνεται μόνο μέ τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, μέ τό Θεῖο Ἔρωτα. Ἡ πρός τόν Θεόν ἀγαπητική κίνηση, εἶναι ἡ μόνη θεραπευτική κίνηση, πού μπορεῖ καί πρέπει νά κάνει ὁ κάθε ἄνθρωπος.

«Ἀγαπῶ» δέ, τόν Θεόν σημαίνει, «τηρῶ τίς ἐντολές Του».

Ὁ Γέροντας ἐξ αἰτίας τῆς ὑπακοῆς του βίωσε τό ἀποτέλεσμα τῆς ἀγαπητικής αὐτῆς κίνησης πρός τόν Θεό. Γι’ αυτό καί διακήρυσσε ὅτι, ὁ Θεῖος Ἔρωτας μᾶς θεραπεύει, μᾶς χαρίζει τήν πληρότητα, εἶναι τό ἄκρον ἀγαθόν· δέ συγκρίνεται μέ τίποτε ἄλλο.

Αὐτό, πού βαθύτερα ἀναζητοῦμε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι γιά νά πληρώσουμε τό ὑπαρξιακό μας κενό εἶναι ὁ Χριστός, εἶναι ὁ Θεῖος Ἔρωτας.

Ὁ ἀνθρώπινος ἔρωτας μπορεῖ νά φθείρει τόν ἄνθρωπο, νά τόν τρελάνει.

Ὁ Θεῖος ὅμως Ἔρως μᾶς ἀνεβάζει στή σφαίρα τοῦ Θεοῦ, μᾶς χαρίζει γαλήνη, χαρά, πληρότητα καί ἀληθινή ψυχοσωματική ὑγεία.

Ὅταν ἔλθει ὁ Χριστός, ἔλεγε, τότε ὅλα ἀλλάζουν.

Ὁ ἄνθρωπος, πού ζεῖ ἐν Χριστῷ, ὑπάρχει παντοῦ καί εἶναι γεμάτος εἰρήνη καί χαρά. Διά τῆς Θείας Χάριτος, τῆς Θείας Ἐνέργειας τοῦ Χριστοῦ Μας, πού εἶναι Ἐνέργεια ἐπίσης τοῦ Πατρός καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μποροῦμε νά εἴμαστε παντοῦ. Ἀκριβῶς ἔτσι συμβαίνει μέ τούς ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, πού εἶναι «ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι» παντοῦ, χαρισματικά παρόντες (δηλαδή μέ τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος). Γι’ αὐτό καί ὅταν τούς ἐπικαλούμαστε μᾶς βοηθοῦν, σ’ ὅποιο σημεῖο τῆς γῆς καί ἄν βρισκόμαστε σωματικά.

Ζωή μακριά ἀπό τόν Χριστό, εἶναι σύμφωνα μέ τόν π. Πορφύριο , ζωή θλίψης, μελαγχολίας, ἄγχους, ἀρρώστιας ψυχικῆς καί σωματικῆς.

Φάρμακο εἶναι ἡ Λατρεία τοῦ Χριστοῦ (ἡ ἀνώτερη ἔκφραση τῆς πρός τόν Θεό εὐγνωμοσύνης καί ἀγάπης μας), πού ὅλα τά ἁγιάζει καί τά θεραπεύει.

Ἡ Λατρεία, θεραπεύει ψυχοσωματικά καί παρηγορεῖ, καλλιεργώντας τόν Θεῖο Ἔρωτα, γιά τόν ὁποῖον ὁ Γέροντας ἔλεγε, ὅτι εἶναι μιά ἡδονή ἀκόρεστος.

Ὁ Θεός ἐμπνέει στόν ἄνθρωπο τήν ἀληθινή ἀγάπη.

Ἡ ἀγάπη τοῦ π. Πορφυρίου γιά τό Θεό καί τούς ἀνθρώπους ἦταν «ἔμπονη», θυσιαστική, κενωτική, ἀνιδιοτελής, τελεία. Μιλώντας στά πνευματικά του παιδιά ὑπογράμμιζε ὅτι, ἀγάπη στόν Χριστό σημαίνει πάντα καί ἀγάπη πρός τόν πλησίον. Αὐτή μάλιστα, ἀγκαλιάζει ὅλους, ἀκόμα καί τούς ἐχθρούς. Οἱ δύο ἐντολές, τά δύο σκέλη τοῦ Σταυροῦ, ἡ ἀγάπη στόν Χριστό (κατακόρυφο σκέλος) καί ἡ ἀγάπη στόν πλησίον (ὁριζόντιο σκέλος), εἶναι οὐσιαστικά μία, κατά τό Κυριακόν λόγιον: «Ἀγαπήσεις Κύριον τόν Θεόν σου ἐξ ὅλης τῆς καρδίας σου καί ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς σου καί ἐξ ὅλης τῆς διανοίας σου· αὕτη ἐστίν ἡ μεγάλη καί πρώτη ἐντολή. Δευτέρα δέ ὁμοία αὐτῇ, ἀγαπήσεις τόν πλησίον σου ὡς σεαυτόν»¹² .

Ὅταν κανείς ἀγαπάει πραγματικά τόν Χριστό, δέν μπορεῖ παρά νά ἀγαπάει συγχρόνως καί ὅλους τούς ἀνθρώπους. Τούς ἀγαπᾶ χωρίς νά ρωτᾶ ἄν αὐτοί εἶναι ἄξιοι τῆς ἀγάπης του, ἤ ἀκόμη ἄν ἀποδεχονται αὐτήν τήν προσφορά ἤ τήν ἀπορρίπτουν.

Ἡ Χριστιανική ἀγάπη ἔχει μερικά βασικά καί ἀναφαίρετα χαρακτηριστικά, πού τήν τοποθετοῦν στήν κορυφή κάθε ἄλλης μορφῆς «ἀγάπης». Εἶναι ἀγάπη ἀνιδιοτελής, θυσιαστική, κενωτική, χωρίς νά βάζει ὅρια, καί χωρίς νά κάνει διακρίσεις· εἶναι ἀγάπη, πού δέ ζητάει τήν ἀνταπόδοση, οὔτε τήν ἀποδοχή, οὔτε τήν ἀνταπόκριση, οὔτε τόν ἔπαινο, οὔτε τήν ἀναγνώριση.

Ὁ Γέροντας, ἀκολουθώντας ἀπόλυτα τήν ὀρθόδοξη ἀντίληψη γιά τήν ἀγάπη, τόνιζε ὅτι μόνο ζώντας σωστά ἐντός τῆς Ἐκκλησίας, μποροῦμε νά ἀγαπήσουμε τόν Χριστό καί τούς ἀδελφούς μας σωστά καί ἀληθινά.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς κατά τόν Γέροντα Πορφύριο.Β΄ ΕΚΔΟΣΗ ΕΠΗΥΞΗΜΕΝΗ (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου). Σχῆμα 14Χ20.5 ,Σελίδες: 170, Τιμή: 7€, Παραγγελίες στό τηλέφωνο 6944577885 ἤ στό e- mail: hristospanagia@yahoo.gr

9 Ἀρχιμ. Σωφρονίου, Ὄψόμεθα τόν Θεόν καθώς ἐστι, σελ. 288.

10 Ἀρχιμ. Ζαχαρία (Ζάχαρου), Ἀναφορά στή θεολογία τοῦ Γέροντα Σωφρονίου, Ἱερά Σταυροπηγιακή Μονή τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας 2000.

11 Βίος καί λόγοι, σελ. 368.

12 Ματθ. 22, 37-39.