ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ :Τό ἄγχος καί πῶς ἀντιμετωπίζεται

         

ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ 

Εἰσαγωγικά

Μαζί μέ τήν κατάθλιψη, τό ἄγχος εἶναι μία ἐπίσης πολύ διαδεδομένη «ψυχική νόσος», πού ἔχει ὀδυνηρότατες ἐπιπτώσεις στόν ὅλο ἄνθρωπο. Ἐπηρεάζει τήν ψυχή καί τό σῶμα. Προκαλεῖ ποικίλα νοσήματα καί μάλιστα τά λεγόμενα «ψυχοσωματικά».

Παραθέτουμε συμπληρωματικά στή μελέτη μας γιά τήν κατάθλιψη αὐτήν τήν σύντομη ἀναφορά στό ἄγχος. Ἡ δαιμονική ἐνέργεια πού τό προκαλεῖ βρίσκει πρόσφορο ἔδαφος σ’ ἕναν ἄνθρωπο ὀλιγόπιστο ἤ ἄπιστο. Ἡ λύση τοῦ προβλήματος βρίσκεται στό «πλῆρες ἄφημα» τοῦ ἀνθρώπου στό Θεῖο θέλημα.

ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ

Ἀπάντηση σέ μία ψυχή:

Μοῦ ζητήσατε νά γράψω δύο σελίδες γιά τό ἄγχος. Τί εἶναι καί πῶς ἀντιμετωπίζεται...

 Θά ἦταν ἀρκετό νά σᾶς γράψω μόνο δύο σειρές, πού ἀρκοῦν γιά χιλιάδες σελίδες:

«Ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα». Αὐτό ἁπλᾶ σημαίνει: «Τούς ἑαυτούς μας καί τούς ἄλλους καί ὅλη μας τήν ζωή ἄς τά ἀφήσουμε στόν Θεό».

Ἄν τηροῦμε συνεχῶς αὐτήν τήν προτροπή ποτέ δέν θά κυριευθοῦμε ἀπό τήν δαιμονική ἐπήρεια πού λέγεται ἄγχος.

Παρ’ ὅλα αὐτά ἄς ποῦμε λίγα ἀκόμη πάνω στό θέμα μας:

Σύμφωνα μέ τήν Ὀρθόδοξη Δογματική ὅλα γίνονται εἴτε κατά εὐδοκία εἴτε κατά παραχώρηση τοῦ Θεοῦ. Ἄρα ὅλα εἶναι γιά τό καλό μας, ἀφοῦ ὁ Θεός τίποτε δέν κάνει τό κακό.

Ἄν ἀντιδροῦμε, γογγύζουμε, μεμψιμοιροῦμε, ἀγχωνόμαστε, στενοχωριόμαστε μέ τά διάφορα γεγονότα, εἶναι σάν νά λέμε στόν Θεό: «Δέν μ’ ἀγαπᾶς, δέν τά κάνεις σωστά καί καλά τά πράγματα».

Οὐσιαστικά βλασφημοῦμε μ’ αὐτή μας τήν στάση τόν Θεό καί δείχνουμε ἀχαριστία. Στή ρίζα αὐτῆς τῆς συμπεριφορᾶς ὑπάρχει ἀπιστία στήν Θεία Του Πρόνοια καί στήν Θεία Του Παναγαθότητα.

Κι ὅμως:

 Ὁ Παντοδύναμος καί Πανάγαθος Κύριος μᾶς ἔχει ὑποσχεθεῖ ὅτι θά μεριμνήσει γιά μᾶς. Μᾶς δίδαξε: «ὅτι Αὐτῷ μέλλει περί ἡμῶν» δηλαδή ὅτι «Αὐτός ἔχει τήν φροντίδα μας».

Ζητᾶ μόνον νά Τόν ἐμπιστευθοῦμε καί νά Τοῦ ζητήσουμε τό ἔλεος Του, διότι σέβεται τήν ἐλευθερία μας καί τό «ὄχι» μας. Εἶναι ὁ στοργικός Πατέρας Μας.  Μᾶς εἶπε ὅτι ὅλα ὅσα χρειάζονται γιά τήν βιολογική μας ζωή θά μᾶς προστεθοῦν ἀρκεῖ ἐμεῖς νά κάνουμε τά πνευματικά μας, νά ζητήσουμε τόν Ἴδιο καί τό θέλημά Του.

Γνωρίζει ὅτι εἴμαστε ἀδύναμοι...Αὐτός ἀλλωστε μᾶς εἶπε:

«Χωρίς Ἐμένα δέν μπορεῖτε νά κάνετε τίποτε»(Ἰωάν. 15, 5). Εἴμαστε ἀδύναμοι σάν τά μωρά, ἀλλά μποροῦμε, ἄν θέλουμε νά εἴμαστε στήν ἀγκαλιά τοῦ πιό Στοργικοῦ, τοῦ πιό Ἀγαθοῦ, τοῦ πιό Σοφοῦ καί τοῦ πιό Δυνατοῦ Πατέρα.

-Τό μωρό στήν ἀγκαλιά τοῦ Πατέρα του ἔχει ἄγχος;

-Ποτέ! Πόσο μᾶλλον ἐμεῖς. Εἴμαστε τά ἀγαπημένα παιδιά τοῦ Θεοῦ καί ἐφ’ ὅσον τό θέλουμε μᾶς ἔχει στήν ἀγκαλιά Του.

 Ἕνα μόνο θά πρέπει νά μᾶς ἀπασχολεῖ. Μήπως μᾶς ξεγελάσει ὁ ἐχθρός τοῦ Πατέρα Μας καί μᾶς πείσει νά φύγουμε ἀπό τήν θερμή ἀντιαγχωτική ἀγκαλιά Του. Τότε πράγματι θά νιώσουμε ἀπέραντα ἀνασφαλεῖς καί μόνοι...

Τότε θά μᾶς «σφυρήξῃ» ὁ πονηρός: «Πάρε τή ζωή στά χέρια σου. Ἔχε αὐτοπεποίθηση...Ἀγωνίσου, δούλεψε γιά νά ζήσεις...». Ἀλλοίμονο ἄν τόν ἀκούσουμε...

Τό ἀντίθετο πρέπει νά κάνουμε. Θά πρέπει νά γυρίσουμε πάλι πίσω στήν ἀγκαλιά τοῦ Πατέρα Μας.

 Νά πῶς μᾶς τό λέει ὁ Χρυσορρήμων: «Μὴ φροντίσεις μὲ ἀγωνία για τὰ δικὰ σου θέματα, ἀλλὰ ἄφησε τα στό Θεό. Γιατί, ἂν φροντίσεις ἐσύ, φροντίζεις σὰν ἄνθρωπος· ἂν ὅμως προνοήσει ὁ Θεός, προνοεῖ σὰν Θεός. Μὴ φροντίσεις γι' αὐτά, ἀδιαφορώντας γιά τὰ σπουδαιότερα (γιά τά πνευματικά), γιατὶ ὁ Θεὸς δέν θὰ δείξει μεγάλο ἐνδιαφέρον γι' αὐτά (γιά τά βιωτικά). Γιά νά προνοεῖ λοιπὸν σὲ μεγάλο βαθμὸ ὁ Θεὸς γι' αὐτά, ἐμπιστεύσου ὅλα αὐτὰ στό Θεό. Γιατί, ἂν σὺ ὁ ἴδιος ἀσχοληθεῖς μὲ αὐτὰ ἀφήνοντας τὰ πνευματικά, δέν θὰ δείξει μεγάλο ἐνδιαφέρον γι' αὐτὰ ὁ Θεός. Λοιπόν, γιά νά πᾶνε καλὰ τὰ θέματά σου καὶ νά ἀπαλλαγεῖς ἀπὸ κάθε ἀγωνιώδη φροντίδα, φρόντισε γιά τὰ πνευματικὰ καὶ περιφρόνησε τὰ βιοτικά· γιατὶ ἔτσι καὶ τή γῆ θὰ ἐπιτύχεις μαζὶ μὲ τὸν οὐρανὸ καὶ τὰ μελλοντικὰ ἀγαθὰ θὰ κερδίσης»¹

Γιατί δέν ἀκοῦμε τήν φωνή τοῦ Κυρίου καί στοργικοῦ Πατέρα Μας;

Ἄς μελετήσουμε προσεκτικά τό πιό ἀντιαγχωτικό-ἀγχολυτικό κείμενο ὅλων τῶν αἰώνων.

Ὁμιλεῖ ὁ Κύριος:

«Διὰ τοῦτο λέγω ὑμῖν, μὴ μεριμνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑμῶν τί φάγητε καὶ τί πίητε, μηδὲ τῷ σώματι ὑμῶν τί ἐνδύσησθε· οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν ἐστι τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶμα τοῦ ἐνδύματος;( Ματθ. 6 ,25)

Διὰ τοῦτο ἀκριβῶς καὶ σᾶς λέγω, μὴ φροντίζετε μὲ στενοχωρίαν καὶ ἀγωνίαν διὰ τὴν ζωὴν σας, δηλαδὴ διὰ τό τί θὰ φάγετε καὶ τό τί θὰ πίετε, οὔτε καὶ διὰ τὸ σῶμα σας μὲ τὶ θὰ ἐνδυθῆτε. Δεν ἀξίζει ἡ ζωὴ περισσότερον ἀπὸ τὴν τροφὴν καὶ τὸ σῶμα ἀπὸ τὸ ἔνδυμα; (Ὁ Θεός, ποὺ σᾶς ἔδωσε τὸ πολυτιμότερον, δεν θὰ σᾶς δώσῃ καὶ τὸ κατώτερον;)

ἐμβλέψατε εἰς τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ, ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος τρέφει αὐτά· οὐχ ὑμεῖς μᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν; (Ματθ. 6 ,26)

Παρατηρῆστε τὰ πτηνὰ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ἴδετε ὅτι αὐτὰ οὔτε σπέρνουν οὔτε θερίζουν οὔτε συγκεντρώνουν τροφὰς εἰς ἀποθήκας. Καὶ ὅμως ὁ Πατὴρ σας ὁ οὐράνιος τὰ τρέφει. Σεῖς δέν ἔχετε ἀσυγκρίτως μεγαλυτέραν ἀξίαν ἀπὸ αὐτά;

τὶς δὲ ἐξ ὑμῶν μεριμνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα; (Ματθ. 6,27)

Ποῖος δὲ ἀπὸ σᾶς, ὅσας πολλὰς καὶ μεγάλας φροντίδας καὶ ἂν καταβάλῃ, ἠμπορεῖ να προσθέση στο ἀνάστημά του ἕνα πῆχυν;

καὶ περὶ ἐνδύματός τι μεριμνᾶτε; καταμάθετε τὰ κρίνα τοῦ ἀγροῦ πῶς αὐξάνει· οὐ κοπιᾶ οὐδὲ νήθει· (Ματθ. 6,28)

Καὶ περὶ τοῦ ἐνδύματος διατὶ φροντίζετε μὲ τόσην ἀνησυχίαν καὶ ἀγωνίαν; Παρατηρῆστε μὲ προσοχὴν τὰ ἄνθη τοῦ ἀγροῦ, πῶς φυτρώνουν καί πῶς αὐξάνουν. Οὔτε κοπιάζουν, οὔτε γνέθουν.

λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι οὐδὲ Σολομὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν τούτων. (Ματθ. 6,29)

Καὶ ὅμως σᾶς λέγω τοῦτο, οὔτε καὶ αὐτὸς ὁ Σολομὼν μὲ ὅλην του τὴν βασιλικὴν μεγαλοπρέπειαν καὶ δόξαν δέν ἐφόρεσέ ποτέ ἕνα τόσον περίλαμπρον ἔνδυμα ὡσὰν αὐτό, μὲ τὸ ὁποῖον περιβάλλεται ἕνα ἀπὸ τὰ ταπεινὰ αὐτὰ ἄνθη.

Εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ, σήμερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς κλίβανον βαλλόμενον, ὁ Θεὸς οὕτως ἀμφιέννυσιν, οὐ πολλῷ μᾶλλον ὑμᾶς, ὀλιγόπιστοι; (Ματθ. 6,30)

Ἐὰν δὲ ὁ Θεὸς ἐνδύη μὲ τόσην λαμπρότητα τὰ χορτάρια τοῦ ἀγροῦ, ποὺ σήμερα ὑπάρχουν καὶ αὔριον ῥίπτονται στόν φοῦρνον, δεν θὰ ἐνδύση πολὺ περισσότερον σᾶς, ὀλιγόπιστοι;

μὴ οὖν μεριμνήσητε λέγοντες, τὶ φάγωμεν ἢ τὶ πίωμεν ἢ τὶ περιβαλώμεθα; (Ματθ. 6,31)

Λοιπὸν μὴ κυριευθῆτέ ποτέ ἀπὸ τὴν ἀνήσυχον μέριμναν καὶ μὴ λέγετε συνεχῶς, τὶ θὰ φάγωμεν ἤ τί θὰ πίωμεν ἤ τι θὰ ἐνδυθῶμεν;

πάντα γὰρ ταῦτα τὰ ἔθνη ἐπιζητεῖ· οἶδε γὰρ ὁ πατὴρ ὑμῶν ὁ οὐράνιος ὅτι χρῄζετε τούτων ἁπάντων. (Ματθ. 6,32)

Διότι οἱ εἰδωλολάτραι (πού δεν γνωρίζουν τὰ αἰώνια ἀγαθὰ καὶ τὴν στοργικὴν πρόνοιαν τοῦ Θεοῦ), ἐπιζητοῦν ἀποκλεστικὰ καὶ μόνον αὐτὰ τὰ φθαρτὰ ἀγαθά. Σεῖς ὅμως μὴν κυριεύεσθε ἀπὸ τέτοιες μέριμνες, διότι ὁ Πατὴρ σας ὁ οὐράνιος γνωρίζει ὅτι ἔχετε ἀνάγκην ἀπὸ ὅλα αὐτά, καὶ σὰν πανάγαθος, ποὺ εἶναι, θὰ σᾶς τὰ δώσῃ.

ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ, καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑμῖν. (Ματθ. 6,33)

Ζητεῖτε δὲ κατὰ πρῶτον καὶ κύριον λόγον τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν ἀρετήν πού θέλει ἀπὸ σᾶς ὁ Θεός, καὶ ὅλα αὐτὰ τὰ ἐπίγεια ἀγαθὰ θὰ σᾶς δοθοῦν μαζί μὲ τὰ ἀνεκτίμητα ἀγαθὰ τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν.

Μὴ οὖν μεριμνήσητε εἰς τὴν αὔριον· ἡ γὰρ αὔριον μεριμνήσει τὰ ἑαυτῆς· ἀρκετὸν τῇ ἡμέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς. (Ματθ. 6,34)

Λοιπὸν μὴ καταληφθῆτε ποτέ ἀπὸ τὴν ἀνήσυχον μέριμναν διὰ τάς ἀνάγκας τῆς αὐριανῆς ἡμέρας. Διότι ἡ αὔριον θὰ φροντίσῃ δι' ὅσα θὰ χρειασθῆτε κατ' αὐτήν. Εἰς κάθε ἡμέραν ἀρκοῦν αἱ ἰδικαὶ της ἀσχολίαι καὶ τὰ ἰδικὰ της βάσανα».                                                                                                                      

Ἔχουμε ἑπομένως τόν Κύριο πού μᾶς νοιάζεται, μᾶς ἀγαπάει ἄπειρα, μᾶς φροντίζει στοργικά, μᾶς ἀγκαλιάζει πατρικά. Ἔχουμε Πατέρα Πανάγαθο καί Πάνσοφο καί Παντοδύναμο. Αὐτός μᾶς ὑποσχέθηκε: «Ἐγώ θά σᾶς τά τακτοποιήσω ὅλα, ὅλες τίς ἀνάγκες σας, τίς πραγματικές. Ἐσεῖς μόνο μία ἔννοια νά ἔχετε: Νά ζητᾶτε Ἐμένα, τήν Βασιλεία μου, τήν ἀρετή ,τό ἀγαθόν πού εἶμαι Ἐγώ. Αὐτή εἶναι ἡ προδιαγραφή σας. Ἔτσι θά ζήσετε εἰς τόν αἰῶνα. Ἡ ἀγάπη πρός Ἐμένα εἶναι ἡ προδιαγραφή τῆς ἀληθινῆς καί τέλειας καί γεμάτης κάλλος ζωῆς. Εἶναι ἡ ἱκανή καί ἀναγκαία συνθήκη γιά νά ζήσετε πραγματικά».

Ὅταν δέν ἐμπιστευόμαστε τήν ὑπόστασή μας στόν ἑαυτό μας, στόν λογισμό μας, στίς δυνάμεις μας, στήν ἐξυπνάδα μας, στήν ἐνεργητικότητά μας κ.λ.π, ἀλλά τά ἀναθέτουμε, τά παραθέτουμε ὅλα στόν Χριστό, τότε τηροῦμε τήν λειτουργική προτροπή: «Ἑαυτούς καί ἀλλήλους καί πᾶσαν τήν ζωήν ἡμῶν Χριστῷ τῷ Θεῷ παραθώμεθα». Τότε ξεφεύγουμε ἀπό τό ἄγχος πού πνίγει ὅλα τά ἔθνη, ὅλους τούς ἀνθρώπους τούς δίχως Θεό καί πίστη σ’ Αὐτόν.

Τό ἄγχος εἶναι πράγματι ἀπιστία ἤ ὀλιγοπιστία. Ἐμπιστευόμαστε τόν ἑαυτό μας καί ὄχι τόν Θεό. Πιστεύουμε μόνο θεωρητικά ὅτι ὑπάρχει Θεός, ἀλλά δέν ἐμπιστευόμαστε τά λόγια Του, δέν ἀκολουθοῦμε τίς συμβουλές του, δέν ἀναζητοῦμε τό θέλημά Του. Ὁ Κύριος μᾶς διαβεβαίωσε ὅτι «Καί οἱ τρίχες σας εἶναι μετρημένες»...

Ποιός ἄραγε ἀπό ἐμᾶς μέτρησε τίς τρίχες του;

Ὁ Θεός τό ἔχει κάνει...

Θέλει νά μᾶς πεῖ μ’ αὐτό ὅτι καί γιά τά ἐλαχιστότατα φροντίζει...Γι’ αὐτά πού ἐμεῖς περιφρονοῦμε καί δέν καταδεχόμαστε νά ἀσχοληθοῦμε μαζί τους. Ἄν λοιπόν μεριμνᾶ γιά τίς τρίχες μας καί γιά τά πουλάκια καί γιά τά κρίνα τοῦ ἀγροῦ, δέν θά μεριμνήσει γιά τίς μεγάλες μας ἀνάγκες τό φαγητό, τή στέγη, τήν διατήρησή μας στή ζωή;

Μέ μία προϋπόθεση: Νά ζητοῦμε Αὐτόν τόν Ἴδιο πού εἶναι ἡ Ζωή καί τήν Βασιλεία Του, δηλ. νά Τόν ἔχουμε Κύριο στή ζωή μας, μέ τό νά τηροῦμε τίς Ἐντολές Του· νά εἶναι Αὐτός ὁ Βασιλιάς μας. Τότε Ἐκεῖνος ἔχει δεσμευθεῖ νά μᾶς ἐξασφαλίσει ὅλα τά βιωτικά ἀναγκαῖα ἀγαθά.

Ὅλα αὐτά γιά νά πραγματοποιηθοῦν προϋποθέτουν ἀπό μέρους μας τήν Πίστη σ’ Αὐτόν. Τότε μέσῳ τῆς ζωντανῆς αὐτῆς πίστεως θά βροῦμε τήν δύναμη νά ἐλευθερωθοῦμε ἀπό τά δεσμά τῆς κοσμικῆς λογικῆς, τοῦ παλαιοῦ ἀνθρώπου, τοῦ κόσμου καί τοῦ κοσμοκράτορα.

 Ὅταν δέν σκεφτόμαστε μέ τήν ἀνθρώπινη κοσμική λογική καί δέν ἀντιμετωπίζουμε μέ τίς φτωχές καί οὐσιαστικά ἀνύπαρκτες ἀνθρώπινες δυνάμεις τό κάθε μας πρόβλημα, ἀλλά προσευχόμαστε, ἀνοιγόμαστε ἀγαπητικά στόν Θεό καί τηροῦμε τίς ἐντολές Του, τότε ξεφεύγουμε ἀπό τήν ἀγωνιώδη μέριμνα καί φροντίδα, πού πνίγει τήν ψυχή καί τήν κάνει νά νιώθει ἀσφυξία (ἄγχος) καί ἀνασφάλεια.

Ἀκόμη καί ὅταν δέν ἔχουμε κάποιο συγκεκριμένο, ἄμεσο καί πιεστικό πρόβλημα, πάλι δέν  πρέπει νά ξεχνοῦμε τήν πρώτη ἐντολή τῆς ἀγάπης πρός τόν Θεό «ἐξ ὅλης καρδίας καί διανοίας καί δυνάμεως καί ψυχῆς καί ἰσχύος». Θά πρέπει σταθερά πάντα νά ἐμμένουμε στήν προσευχή, στήν ἐμπιστοσύνη στόν Κύριο, στό ἄφημα ὅλης μας τῆς ζωῆς, τοῦ ἑαυτοῦ μας καί ὅλων, σ’ Αὐτόν.

Χωρίς αὐτήν τήν ἄμετρη ἐμπιστοσύνη στόν Θεό, στήν Θεία Πρόνοια, στήν Θεία Ἀγάπη δέν μποροῦμε νά βροῦμε εἰρήνη καί ἀνάπαυση στήν ψυχή μας.

Ὁ Κύριος μᾶς προτρέπει:  « Δεῦτε πρὸς μὲ πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, κἀγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς. (Ματθ. 11,28)

Ἐλᾶτε κοντά μου ὅλοι ὅσοι μοχθῆτε καὶ κοπιάζετε καὶ εἶσθε φορτωμένοι ἀπὸ τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν καὶ τῶν θλίψεων καὶ τῶν πλανῶν καὶ ἐγὼ θὰ σᾶς ἀναπαύσω καὶ θὰ σᾶς ξεκουράσω.

ἄρατε τὸν ζυγόν μου ἐφ  ὑμᾶς καὶ μάθετε ἀπ  ἐμοῦ, ὅτι πρᾶός εἰμι καὶ ταπεινὸς τῇ καρδίᾳ, καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταῖς ψυχαῖς ὑμῶν· (Ματθ. 11,29)

Σηκώσατε ἐπάνω σας τὸν ζυγὸν τῆς ὑπακοῆς σας εἰς ἐμὲ καὶ μάθετε ἀπὸ ἐμὲ τὸν ἴδιον ὅτι εἶμαι πρᾶος καὶ ταπεινὸς κατὰ τὴν καρδίαν καὶ θὰ εὕρετε τότε ἀνάπαυσιν καὶ εἰρήνην εἰς τάς ψυχὰς σας.

ὁ γὰρ ζυγός μου χρηστὸς καὶ τὸ φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν. (Ματθ. 11,30)

Μὴ διστάσετε· διότι ὁ ζυγός μου εἶναι καλὸς καὶ χρήσιμος καὶ τὸ φορτίον τῶν ὑποχρεώσεων καὶ τῶν καθηκόντων, ποὺ ἐπιβάλλω ἐγώ, εἶναι ἐλαφρόν”. (Ἐγὼ τὸ ἐπιβάλλω, ἀλλὰ καὶ ἐγὼ σᾶς βοηθῶ νά τὸ σηκώσετε).

Ὁ ἄνθρωπος πού προσεύχεται καί ὑποτάσσεται γενικῶς στό Θεῖο θέλημα, μιμεῖται τόν ταπεινό Χριστό, ὁ Ὁποῖος καί ὡς ἄνθρωπος προσηύχετο ἀδιάλειπτα, κοινωνοῦσε συνεχῶς μέ τόν ἐν Οὐρανοῖς Πατέρα Του καί ὑπέτασσε πάντα τό ἀνθρώπινο θέλημά Του στό Θεῖο, γιά νά μᾶς δώσει τό ἀληθινό πρότυπο ζωῆς.

Ὅταν κανείς ὑποτάσσει τό θέλημά Του στό θέλημα τοῦ Θεοῦ σέ ὅλα, τότε ὅλα τοῦ γίνονται ὅπως τά θέλει· διότι ὅλα τά δέχεται ὡς τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἐφ’ ὅσον συνεχῶς αὐτό ζητεῖ μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή, λέγοντας «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με» καί «Γενηθήτω τό θέλημά Σου».

Ὁ Κύριος ἐπίσης μᾶς δίδαξε τήν παραβολή «τῆς χήρας καί τοῦ ἄδικου κριτοῦ» γιά νά μήν ἀποκάμνουμε στήν προσευχή, ἀλλά ἀντίθετα νά προσευχόμαστε συνεχῶς γιά νά ἐκπληρώνουμε τήν πρώτη ἐντολή, πού εἶναι ἡ πρός τόν Θεόν ἀγάπη μέ ὅλη μας τήν ὕπαρξη καί τή δύναμη.

 Ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή εἶναι ἕνας ἀπό τούς τρεῖς δρόμους πού μᾶς ὁδηγοῦν στήν ταπείνωση, ἡ ὁποία φέρνει τήν ἀληθινή ἀνάπαυση στήν ψυχή μας καί ἐξοστρακίζει τό ἄγχος. (Οἱ ἄλλοι δύο δρόμοι πού ὁδηγοῦν στήν ταπείνωση εἶναι τό νά ἀγαπήσουμε τόν σωματικό κόπο καί τό νά βάζουμε τόν ἑαυτό μας κάτω ἀπό ὅλους).

Ὁ ἄνθρωπος πού προσεύχεται σωστά, «κρέμεται» κυριολεκτικά ἀπό τόν Θεό. Ἀφήνει τελείως τό θέλημά του καί λέγει: «Κύριε ἐσύ τακτοποίησέ τα ὅλα. Ἐγώ τίποτα δέν μπορῶ νά τακτοποιήσω. Ἄν εἶναι θέλημα Σου νά γίνουν ἔτσι τά πράγματα ἄς γίνουν· ἄν δέν εἶναι θέλημά Σου ἄς μήν γίνουν. Ἐγώ θά εἶμαι τό ἴδιο χαρούμενος ἄν γίνουν ὅπως τά σκέπτομαι καί ἄν δέν γίνουν, διότι θά ξέρω ὅτι αὐτό εἶναι τό θέλημά Σου, τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον».

Αὐτό δέν σημαίνει βέβαια ὅτι δέν θά κάνουμε ἐμεῖς τίποτε. Θά κάνουμε, μετά ἀπό προσευχή, ὅ,τι νομίζουμε καλλίτερο καί σύμφωνο μέ τό θέλημά Του, ἀλλά χωρίς ἄγχος, ἀγωνία καί στενοχώρια.

 Καί μήν ξεχνᾶμε: Ὅταν τελειώνουμε τή προσευχή μας καί τά αἰτήματά μας ἄς προσθέτουμε: «Κύριε ἄς γίνει τό θέλημά Σου γιά ὅλα. Ἐσύ ξέρεις τί εἶναι τό καλλίτερο γιά μένα καί γιά τούς ἄλλους καί γιά τήν ζωή ὅλων μας».

Μία ἄλλη πηγή ἄγχους ἐκτός ἀπό τήν ἀπιστία-ὀλιγοπιστία στή Θεία Πρόνοια Ἀγάπη εἶναι ἡ φιλαργυρία καί ἡ φιλοδοξία μας.

Ἴσως σέ κάπως μικρότερο βαθμό πηγή ἄγχους εἶναι καί ἡ φιληδονία μας.

Τά τρία αὐτά πάθη ὅταν καλλιεργοῦνται γεμίζουν τόν ἄνθρωπο μέ ποικίλες: α)μέριμνες, β)ἀγωνίες τοῦ πῶς θά πλουτίσω ἤ πῶς θά γίνω ἀρεστός, ἀγαπητός, ἀποδεκτός κ.λ.π., γ)φροντίδες τοῦ πῶς θά περάσω καλλίτερα κ.λ.π. 

Ἡ ζωή γίνεται τότε πολύπλοκη καθώς ἐπιστρατεύεται ἡ τεχνολογία γιά νά βοηθήσει στήν ἐκπλήρωση τῶν πολλῶν αὐτῶν ἐπιθυμιῶν. Ὁ ἄνθρωπος γίνεται δοῦλος τῶν παθῶν καί ἐργάζεται σάν μηχανή γιά νά καλύψει τίς ψεύτικες «ἀνάγκες» καί ἐπιθυμίες του.

Ἡ ἁπλότης στή ζωή, ἡ καταπολέμηση τῶν τριῶν ἄρρωστων «φ» (φιλοδοξία, φιλαργυρία, φιληδονία) διά τῆς ἐγκρατείας, τῆς ὀλιγάρκειας, τῆς ἀφάνειας, τῆς ἀκενοδοξίας, τῆς ἀκτημοσύνης-ὀλιγοκτημοσύνης καί τῆς ἐν Χριστῷ ταπείνωσης-ἀγάπης διώχνει τό ἄγχος, πού τά πάθη αὐτά συσσωρεύουν.

Ἔλεγε ὁ μακαριστός Γέρων Παΐσιος: «Ἁπλοποιεῖστε τή ζωή σας γιά νά φύγει τό ἄγχος»². Τήν ἁπλοποίηση ἀκολουθεῖ ὁ ἐξαγιασμός τῆς ζωῆς, ὁπότε καί ἐξαφανίζεται ἡ δαιμονική ἐπήρεια πού λέγεται ἄγχος.

«Ὅσο ἀπομακρύνονται οἱ ἄνθρωποι», ἔλέγε πάλι ὁ π.Παΐσιος «ἀπό τήν φυσική ζωή, τήν ἁπλή, καί προχωροῦν στήν πολυτέλεια, τόσο αὐξάνει καί τό ἀνθρώπινο ἄγχος. Καί ὅσο ἀπομακρύνονται ἀπό τόν Θεό, ἑπόμενο εἶναι νά μή βρίσκουν πουθενά ἀνάπαυση»³. Ἑπομένως πίστη-πλῆρες ἄφημα στό Θεό καί ἁπλότητα-ἐξαγιασμός τῆς ζωῆς καί τῆς ὕπαρξής μας εἶναι τά καλλίτερα ἀντίδοτα στό ἄγχος πού μᾶς ἀπειλεῖ καθημερινά.  

Νομίζω ὅτι συμπληρώθηκαν οἱ δύο σελίδες πού μοῦ ζητήσατε...Μᾶλλον τίς ὑπερβήκαμε· γιαυτό ζητῶ συγγνώμη...

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

http://Hristospanagia3.blogspot.com

Σημ.:Ἡ ἑρμηνευτικὴ ἀπόδοση τῶν Ἁγιογραφικῶν χωρίων ἀνήκει στόν Ἰωάννη Θ. Κολιτσάρα καὶ ἔχει ληφθεῖ ἀπὸ τὴν ἱστοσελίδα http://www.bibles.gr)

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη – Τί εἶναι καί πῶς θεραπεύονται (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) – Νέο βιβλίο  

Σχῆμα 14Χ20.5 ,Σελίδες: 282, Τιμή: 9€, Παραγγελίες στό τηλέφωνο 6944577885 ἤ στό e- mail: hristospanagia@yahoo.gr

ΒΡΑΧΥΓΡΑΦΙΕΣ

TLG : Thesaurus Linguae Graecae, University of California, Irvine, cd5.

PG : Migne, Patrologia Graeca, Editions J.P. Migne, Paris 1857-1912.

SC : Sources Chretienne, Paris.

ΕΠΕ: Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἐκδ. Πατερικαί Ἐκδόσεις « Γρηγόριος Παλαμᾶς», Θεσσαλονίκη.

ΒΑΣΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ

1. Ἁγία Γραφή, Παλαιά καί Καινή Διαθήκη.
2. Πατρολογία Migne Editions J.P. Migne, Paris 1857-1912.
3. Ἁγίων Μακαρίου Κορίνθου καί Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν. Νηπτικῶν συνερανισθεῖσα παρά τῶν Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων, ἐν ᾗ διά τῆς κατά τήν πράξιν καί θεωρίαν ἠθικῆς φιλοσοφίας ὁ νοῦς καθαίρεται, φωτίζεται καί τελειοῦται καί εἰς ἥν προσετέθησαν τά ἐκ τῆς ἐν Βενετίᾳ ἐκδόσεως ἐλλείποντα κεφάλαια τοῦ μακαρίου Πατριάρχου Καλλίστου, ἔκδοσις Ε΄, ἐκδοτικός οἶκος «Ἀστήρ», Ἀλ. καί Ἐ. Παπαδημητρίου, Λυκούργου 10-Ἀθῆναι, 1982 .

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ἀββᾶ Δωροθέου, Ἀσκητικά,Ἐκδόσεις Ἑτοιμασία, Ζ΄ἔκδοση, Καρέας 2005.
2. Ἀββᾶ Δωροθέου, εἰς Φιλοκαλία τῶν νηπτικῶν καί ἀσκητικῶν, ἐκδ. «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς», Θεσσαλονίκη 1981, τόμος 12^ος.
3. Ἀββᾶ Ἰσαάκ τοῦ Σύρου, Ἀσκητικά, ἐκδ. Βασ. Ρηγόπουλου, Θεσσαλονίκη 1977.
4. Ἁγ. Ἀνδρέα Κρήτης, Μ. Κανών.
5. Ἁγίου Γρηγορίου Παλαμᾶ, Ἔργα, Ε.Π.Ε. Θεσσαλονίκη 1982, τόμος 2^ος.
6. Ἁγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ, Ὁμιλίαι Οἰκονόμου.
7. Ἁγ. Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, TLG, ΛΟΓΟΣ Ι, Εἰς ἑαυτὸν͵ καὶ εἰς τὸν πατέρα καὶ Βασίλειον τὸν Μέγαν͵ μετὰ τὴν ἐπάνοδον ἐκ φυγῆς. Work #023 35.829.16 to Work #023 35.829.17
8. Ἁγ. Ἰουστίνου, Περὶ ἀναστάσεως, Βιβλιοθήκη Ἑλλήνων Πατέρων καὶ Ἐκκλησιαστικῶν συγγραφέων, Ἀθῆναι 1955.
9. Ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, TLG, Joannes Damascenus Scr. Eccl., Theol., De partibus animae (fragmentum) [Dub.] Volume 95.
10. Ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, TLG,.
11. Ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Ἔκδοσις ἀκριβής τῆς ὀρθοδόξου πίστεως, Περὶ λύπης, Joannes Damascenus Scr. Eccl., Theol., Expositio fidei.
12. Ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, Λόγος Ψυχωφελής καί θαυμάσιος, Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν, τόμος Β΄, ἔκδοση Δ, Ἐκδόσεις Τό περιβόλι τῆς Παναγίας.
13. Ἁγ. Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ,TLG( Joannes Damascenus Scr. Eccl., Theol.,) De virtutibus et vitiis (fragmenta) [Sp.] (2934: 037); MPG 95, Volume 95
14. Ἁγ. Ἰωάννου Σιναΐτου: Κλῖμαξ.
15. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσόστομου, Κείμενα : Θέματα ζωῆς. http://www.alopsis.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=1645 .
16. Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, In Matthaeum (homiliae 1-90), Vol 57,
17. Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Non esse ad gratiam concionandum Vol 50, pg 653, ln 16t, Ὁμιλία «Ὅτι ἐπικίνδυνον καὶ τοῖς λέγουσι, καὶ τοῖς ἀκούουσι τὸ πρὸς χάριν δημηγορεῖν, καὶ ὅτι χρήσιμον καὶ δικαιοσύνη μεγίστη τὸ κατηγορεῖν τῶν οἰκείων ἁμαρτημάτων».
18. Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς Ψαλμὸν ME', 1 ΕΠΕ 6, 92- PG 55.
19. Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Πρός Σταγείριον, 3, 14, PG 47.
20. Ἁγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου:TLG.
21. Ἁγίου Κοσμᾶ τοῦ Αἰτωλοῦ, Διδαχές, Διδαχή Γ΄ 173-4, ἔκδ. Ἰω. Μενούνου, Ἀθήνα 1979.
22. Ἁγ. Μαξίμου Ὁμολογητοῦ, Κεφάλαια περί ἀγάπης, Α΄ ἑκατοντάς, οστ΄, Ἀπόδοση : Αρχιμ. Χριστοδούλου Παρασκευαΐδη (Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος). Ἀπὸ τὸ «Χριστιανικὸν Συμπόσιον» Β’, Ἀθῆναι 1968, http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/maximos_agapi.htm.
23. Ἁγ. Μαξίμου Ὁμολογητοῦ, Πρός Θαλάσσιον, 1, PG 90.
24. Ἁγίου Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, TLG.
25. Ἁγίου Ἰωάννου Δαμασκηνοῦ, TLG.
26. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ, (Joannes Damascenus Scr. Eccl., Theol.,) Contra Manichaeos.
27. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, TLG.
28. Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου, TLG.
29. Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Ἀόρατος Πόλεμος, Ἀπόδοση στή νεοελληνική Βενεδίκτου ἱερομονάχου, Ἰανουάριος 2010, 8^η ἔκδοση.
30. Ἀνάργυρου Ι. Καλιάτσου, Ὁ Πατήρ Πορφύριος: Ὁ Διορατικός, ὁ Προορατικός, ὁ Ἰαματικός,Ἑπτάλοφος 1996. Παράθεση στό: http://www.myriobiblos.gr/texts/greek/monasticism/porfyrios1.htm.
31. Ἀναστασίου Τζαβάρα, Ἀναμνήσεις ἀπὸ τὸν γέροντα Πορφύριο, Ἀθήνα 2001.
32. Ἀναστασίου Τζαβάρα, Ἀναμνήσεις ἀπὸ τὸν γέροντα Πορφύριο, β’ ἔκδοση 1992, Ἐκδόσεις «Ἑπτάλοφος».
33. Ἀπόσταγμα πατερικῆς σοφίας", Εἴκοσι πνευματικὰ κεφάλαια βασισμένα σὲ κείμενα τοῦ ὁσίου Συμεὼν τοῦ Νέου Θεολόγου.
34. Ἀποφθέγματα Ρώσων Ἁγίων καὶ Γερόντων. Προέλευση: http://www.geocities.com/lelefty/Russians.htm, http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/gerontikon/gerontikon5_russians.htm.
35. Ἄρθρο στήν ἱστοσελίδα τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου στίς 11-02-09. http://www.europarl.europa.eu/news/public/story_page/066-48731-040-02-07-911-20090206STO48710-2009-09-02-2009/default_el.htm.
36. Ἀρχιμ. Ζαχαρία Ζαχάρου, Ἀναφορά στή Θεολογία τοῦ Γέροντος Σωφρονίου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας.
37. Ἀρχιμ. Ζαχαρία Ζαχάρου, τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Τιμίου Προδρόμου Ἔσσεξ Ἀγγλίας: Ἡ εὐχὴ τοῦ Ἰησοῦ. Ἀπὸ τὸ περιοδικὸ τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Θυατείρων καὶ Μεγάλης Βρετανίας.
38. Ἀρχιμ. Μεθοδίου Κρητικοῦ, Ἡ ἁμαρτία καί οἱ ψυχικές διαταραχές, http://www.ecclesia.gr/greek/holysynod/commitees/pastoral/methodios_kritikos_amartia.html.
39. Ἀρχιμ. Σαράντη Σαράντου, ἐφημερίου Ἱ. Ν. Κοιμήσεως Θεοτόκου Ἀμαρουσίου, Περί ἐξομολογήσεως, http://www.orthros.org/Greek/Keimena/K-PeriExomologisews.htm.
40. Ἀρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Ὁ Ἅγιος Σιλουανός, Ἔσσεξ Ἀγγλίας.
41. Βασιλείου Δ. Χαρώνη – Οὐρανίας Ἀ. Λαναρᾶ, Παιδαγωγική ἀνθρωπολογία Ἁγίου Ἰω. Χρυσοστόμου, Τόμος Γ΄, Εὐγνωμοσύνη – Πίστη , Ἀθήνα 1995. Ἠλεκτρονική ἐπεξεργασία Βιβλίου: Ἀντιαιρετικόν ἐγκόλπιον.
42. Βενεδίκτου Ιερομονάχου Αγιορείτου, Τά πάθη καί ἡ θεραπεία τους, http://www.pigizois.net/pneumatikoi_logoi/pathi_kai_therapia.htm.
43. Γ. Σ. Κρουσταλάκη, Ὁ Γέρων Πορφύριος, ἐκδ. Ἰχνηλασία, Ἀθήνα 1997.
44. Γέροντος Μωϋσέως Ἁγιορείτου, Κατάθλιψη, http://1myblog.pblogs.gr/tags/katathlipsi-gr.html
45. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, «Πάθη καί ἀρετές», Λόγοι Ε΄, Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2007.
46. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Γ΄, Πνευματικός Ἀγώνας, Σουρωτή 2010.
47. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Γ΄, http://orthodox-world.pblogs.gr/2008/04.
48. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Δ΄, Οἰκογενειακή ζωή, Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2004.
49. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Ε΄, Πάθη καί ἀρετές, Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2006.
50. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι τοῦ Γέροντα γιά τήν Οἰκογενειακή Ζωή, http://www.agiosgeorgioshaidarioy.gr/gerontas_paisios.html.
51. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Α΄: Μέ πόνο καί ἀγάπη γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο.Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης 2001.
52. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Οὔτε ἡ χαρὰ, οὔτε ἡ λύπη νὰ μὴ σὲ κυριέψουν, 1myblog.pblogs.gr.
53. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Γ7. Προς Βασίλειον,Τίμιος Σταυρός 23/7/1977, στό Ψυχολογία - Βιβλία ψυχολογίας καί «ψυχολογικά» προβλήματα (Γέροντας Παΐσιος): http://hristospanagia3.blogspot.com/2010/09/blog-post_1291.html
54. Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Ἀνθολόγιο Συμβουλῶν, Ἔκδοσις Ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι, ἔκδ.7^η, 2008.
55. Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Συνομιλία γιά τήν κατάθλιψη, Ἐκδόσεις Ἡ Μεταφόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι, ἐμπεριεχόμενο φυλλάδιο.
56. Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καί Λόγοι, Ἔκδοσις Ζ΄, Ἱερά Μονή Χρυσοπηγῆς, Χανιά 2006.
57. Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καί Λόγοι, Ἔκδοσις Θ΄, Ἱερά Μονή Χρυσοπηγῆς, Χανιά 2008.
58. Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Συνομιλία γιά τήν Κατάθλιψη http://sureness.oodegr.com/oode/psyxotherap/katathlipsi1.htm.
59. Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Συνομιλία, http://www.orthodox-answers.gr/synomilia-me-geronta-porfyrio.
60. Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Μή ζητᾶς νά σ' ἀγαποῦν, http://1myblog.pblogs.gr/2008/08/mh-zhtas-na-s-agapoyn-p-porfyrios.html.
61. Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Ὅταν σέ πιάνει κατάθλιψη, http://1myblog.pblogs.gr/2008/08/otan-se-pianei-katathlipsh-pathr-porfyrios.html
62. Δέσποινας Κωνσταντίνου, Ἡ βυζαντινὴ μουσικὴ ὡς μέσο ψυχαγωγίας καὶ ψυχοθεραπείας στὰ πατερικὰ κείμενα, στὸ: Ἡ βυζαντινὴ μουσικὴ ὡς θεραπαινίδα τῆς ὀρθόδοξης θεολογίας, τῆς θρησκευτικῆς ποίησης καὶ ποιμαντικὸ μέσο ψυχαγωγίας καί ψυχοθεραπείας, http://vatopaidi.wordpress.com/2011/01/07/.
63. Διαίρεση καί δυνάμεις τῆς ψυχῆς, http://www.oodegr.com/oode/dogma/psyxi3.htm#_ednref32:.
64. Ἡ ἐπέλαση τῆς ψυχασθένειας, http://www.koryfes.gr/coll8.html.
65. Ἱερομονάχου Κλεόπα Ἤλιε, Πνευματικοί λόγοι, Ἐκδόσεις Ὀρθόδοξος Κυψέλη, http://anavaseis.blogspot.com/2010/11/blog-post_7320.html, pigizois.net, Μετάφραση ἀπό «Τό Ψαλτήριον» τοῦ Ἀθανασίου Ἰ. Δεληκωστόπουλου.
66. Ἱερομονάχου Κλεόπα Ἤλιε, Πνευματικοί λόγοι , Περὶ ἀσκήσεως καὶ πνευματικοῦ πολέμου τῶν μοναχῶν καὶ χριστιανῶν, Ἐκδόσεις Ὀρθόδοξος Κυψέλη, http://www.pigizois.net/pneumatikoi_logoi/peri_askiseos_kai_pneumatikou_polemou_monaxon_xristianon.htm.
67. Ἱερομονάχου Ἀρτεμίου Ραντοσάβλιεβιτς: «Τό Μυστήριον τῆς Σωτηρίας κατά τόν Ἅγ. Μάξιμον τόν Ὁμολογητήν», Ἀθήνα 1975.
68. Ἱερομονάχου Βενέδικτου Ἁγιορείτου, Οἱ λογισμοί καὶ ἡ ἀντιμετώπισή τους, Ἔκδοση Συνοδίας Σπυρίδωνος Ἱερομονάχου, Νέα Σκήτη, Ἅγιον Ὄρος (1997).
69. Ἰωάννου Ρωμανίδου Πρωτ.: «Ἡ θρησκεία εἶναι νευροβιολογικὴ ἀσθένεια, ἡ δὲ Ὀρθοδοξία ἡ θεραπεία της», ἐν Ὀρθοδοξία – Ἑλληνισμός, Πορεία στὴν Τρίτη Χιλιετία, Β’ τόμος, ἔκδοσις Ι. Μ. Κουτλουμουσίου, Ἅγιον Ὅρος, 1996.
70. Ἰωάννου Ρωμανίδου Πρωτ., Πατερική Θεολογία, Ἐπιμέλεια – σχόλια: Μοναχοῦ Δαμασκηνοῦ Ἁγιορείτου, Ἐκδόσεις Παρακαταθήκη, Θεσσαλονίκη 2004.
71. Ἰωάννου Ρωμανίδου Πρωτ.: Προπατορικὸν ἁμάρτημα ἔκδ. Δόμος.
72. Κατάθλιψη: Η μάστιγα του πλανήτη μας, http://www.cna.gr/?.
73. Κωνσταντίνου Γιαννιτσιώτη, «Κοντά στον γέροντα Πορφύριο». Ἔκδοση Ἱεροῦ Γυναικείου Ἡσυχαστηρίου ἡ Μεταμόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Ἀθῆναι, 1995.
74. Μ. Ἀθανασίου, TLG, .
75. Μ. Ἀθανασίου, TLG, Epistulae ad Castorem[Sp.] Volume 28.
76. Μ. Βασιλείου, TLG.
77. Μένη Μαλλιώρη,Έπ. Καθηγήτρια Ψυχιατρικῆς, Εὐρωπαϊκή πολιτική στόν τομέα τῆς δημόσιας καί ψυχικῆς ὑγείας, http://www.mentalhealthpromotion.co.uk/umsprkl1ds0npkl2idl9tsmtrs3mkn8mprs4nkn7lsthl5knrvtn6tsxrn/urpnmhpedctnlprgrmsdnldedctnlmtrl/malliori_2005_12_07.pdf.
78. Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου Βλάχου, Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία, Διαίρεση και δυνάμεις τής ψυχής, http://www.oodegr.com/oode/dogma/psyxi3.htm#_ednref32.
79. Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεου Βλάχου, Τό πρόσωπο στήν Ὀρθόδοξη παράδοση.
80. Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου, Ἡ Ὀρθόδοξη νηπτικὴ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας ὡς μέθοδος θεραπείας (Β΄), http://www.parembasis.gr/2004/04_04_12.htm).
81. Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου, Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία (πατερική θεραπευτική αγωγή), ἔκδοση Ζ’, Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας).
82. Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου, Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία (πατερική θεραπευτική ἀγωγή), ἔκδοση Η’, Ἱερᾶς Μονῆς Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου (Πελαγίας).
83. Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου: Συζητήσεις γιὰ τὴν ὀρθόδοξη ψυχοθεραπεία, τόμος Γ’, Ἔκδοση Ἱερᾶς Μονῆς Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας).
84. Μικρός Εὐεργετινός, Ἔκδ. Ἱ. Μ. Παρακλήτου http://www.pigizois.net/I.M.paraklytoy/evergetinos/na_akidia.htm
85. Μικρός Παρακλητικός Κανών Εἰς τήν Ὑπεραγίαν Θεοτόκον.
86. Μοναχοῦ Μωϋσέως Ἁγιορείτου, Τό ἀντίδοτο τοῦ ψυχικοῦ πόνου, http://www.makthes.gr/news/opinions/69853/
87. Μοναχοῦ Μωϋσέως Ἁγιορείτου, Θλίψη και κατάθλιψη, "ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ", 13/6/2010, http://www.alopsis.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=1505.
88. Νικόλαος Α. Ζουρνατζόγλου, «Κείμενα-Ἐπιστολές Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου 1924-1994», Ἐκδόσεις: Ἁγιοτόκος Καππαδοκία, Θεσσαλονίκη 2009, ἐπισμηναγός Ε.Α.
89. Ὁσία Ματρώνα ἡ ἀόμματη ἁγία τῆς Ῥωσίας καὶ προστάτις τῆς Μόσχας, http://hristospanagia3.blogspot.com/2011/05/blog-post_228.html.
90. Ὅσιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, Ἔκδ. Ἱ. Μ. Παρακλήτου , ἔκδ. 12^η, 2008.
91. Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου, «Χειραγωγία στήν Πνευματική ζωή», ἐκδ. Ἱ.Μ.Παρακλήτου, http://hristospanagia3.blogspot.com/2010/12/^[1] Πρβλ: Προφήτης Ἡσαΐας, TLG.
92. Π. Γεώργιος Κουγιουμτζόγλου, Λατρευτικὸ Ἐγχειρίδιο. Στοιχεῖα ἀγωγῆς γιὰ τὴν τάξη καὶ τὴ λατρεία τῆς Ἐκκλησίας, ἐκδόσεις Συναξάρι, Θεσσαλονίκη 1998, http://users.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/tributes/leitoyrgika/glossary.htm
93. Περιοδικὸ τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Θυατείρων καὶ Μεγάλης Βρετανίας, «Ὀρθόδοξος Κήρυξ», Ἰούλιος – Αὔγουστος 2001, Ἀριθμὸς Τεύχους 154 – 155, http://www.zoiforos.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=764&Itemid=1).
94. Περιοδικό: «Ὁ Σωτήρ», http://www.osotir.org/ καί: http://anastasiosk.blogspot.com/2011/10/blog-post_5372.html
95. Εἰρήνης Μοναχῆς, Ἀντιμέτωποι μέ τήν Κατάθλιψιν, http://www.pmeletios.com/pdf/antimetopoi_me_thn_kata8lipsin.pdf
96. Πρεσβυτέρου Ἀθανασίου Μηνᾶ, Λίγα λόγια βοηθητικά, θεραπευτικὰ γιὰ τοὺς ἔχοντας καταθλίψη, ἄγχος φοβία καὶ ἀνασφάλεια, http://www.orthros.org/Greek/Keimena/K_PeriKatathlipsews.htm
97. Στάρετς Παρθένιος, Ἐκδ. Ἱ. Μ. Παρακλήτου, ἔκδ. 9^η, 2007.
98. Σωτήρη Ἀδαμίδη, Θεραπευτική τῶν Πατέρων καί ψυχανάλυση, Ἐκδόσεις Σταμούλη.
99. Τάτση Διονυσίου πρωτοπρ. Ἀθωνικό Ἡμερολόγιο, ἔκδ. γ’.
100. Φιλοκαλία -Ἁγίων Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου καί Μακαρίου τοῦ Νοταρᾶ, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν συνερανισθεῖσα παρά τῶν Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων, ἐν ᾗ διά τῆς κατά τήν πράξιν καί θεωρίαν ἠθικῆς φιλοσοφίας ὁ νοῦς καθαίρεται, φωτίζεται καί τελειοῦται καί εἰς ἥν προσετέθησαν τά ἐκ τῆς ἐν Βενετίᾳ ἐκδόσεως ἐλλείποντα κεφάλαια τοῦ μακαρίου Πατριάρχου Καλλίστου, ἔκδοσις Ε΄, ἐκδοτικός οἶκος «Ἀστήρ», Ἀλ. καί Ἐ. Παπαδημητρίου, Λυκούργου 10-Ἀθῆναι, 1982
101. Φυλλάδιο : Ὑπουργεῖο Ὑγείας καί Κοινωνικῆς Ἀλληλεγγύης, Μονάδα Στρατηγικῆς καί Πολιτικῶν Ὑγείας. Ἐθνικό Σχέδιο Δράσης γιά τή Δημόσια Ὑγεία. Ἐθνικό Σχέδιο Δράσης γιά τήν κατάθλιψη, 2008-2012. Συντονιστής Μονάδας: Ἀλέξης Ζορμπάς.
102. Βάντσου Χρήστου: Ὁ Γάμος καὶ ἡ προετοιμασία αὐτοῦ ἐξ ἐπόψεως ὀρθοδόξου Ποιμαντικῆς, Ἀθήνα 1977.
103. Jean Claude Larchet, Ἡ θεραπευτική τῶν πνευματικῶν νοσημάτων, τομ. Α΄, ἐκδ. Ἀποστολική Διακονία, 2008.
104. Larchet, 2006, Ακρίτας, http://fdathanasiou.wordpress.com/2011/02/07. O στάρετς Σέργιος, και η κοσμική ”ψυχιατρική” (1903-1987).
105. Michael Lopukhin, Μπορεῖ ἡ κατάθλιψη νά ἀποτελέσει εὐκαιρία; http://www.xfd. ^[1]
106. PG 151.
107. http://www.pigizois.net/vivlia/isaak_o_siros/onomata_pathon.htm.
108. http://1myblog.pblogs.gr/tags/katathlipsi-gr.html.
109. http://agioritis.pblogs.gr/2011/03.
110. http://hristospanagia3.blogspot.com/2010/11/5-video.html.
111. http://neataksi.blogspot.com/search/label/, Ἡ Νεολαία στήν Ἑλλάδα σήμερα.......Ἡ μεγάλη πλάνη της Μόδας emo - trendy - Κάγκουρες – Γκοθάδες.
112. http://www.bibles.gr
113. http://www.in.gr/news/article.asp?lngEntityID=208243
114. http://www.malliori.gr/gr/Contents.aspx?lang=gr&CatId=15&Action=ShowSingle&ContId=38299
115. http://www.mohaw.gr/ministry/deltia_tupou/ab3913bd3bf3b33bf3c53bc3b5-3c43bf
116. http://www.paidiatros.gr/index.php?cid=10&id=1192&st=2
117. http://www.phys.uoa.gr/~nektar/orthodoxy/gerontikon/gerontikon5_russians.htm#3

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!

1 Ἅγ. Ἰωάννου Χρυσοστόμου, Εἰς Ματθ. , ὁμιλία ΞΗ', 5, ΕΠΕ 11, 674- MG 58, 648 «Μὴ τοίνυν φρόντισεις τῶν σῶν, ἀλλὰ ἄφες αὐτὰ τῷ Θεῷ. Ἂν γὰρ σὺ φροντίσῃς, ὡς ἄνθρωπος φροντίζεις· ἂν δὲ ὁ Θεὸς προνοήσει, ὡς Θεὸς προνοεῖ. Μὴ φροντίσῃς αὐτῶν ἀφεὶς τὰ μείζω, ἐπεὶ αὐτὸς οὐ σφοδρὰ αὐτῶν προνοήσει. Ἵν' οὖν σφοδρὰ αὐτῶν προνοῇ, Αὐτῷ μόνῳ πάντα ἐπίτρεψον. Ἂν γὰρ καὶ αὐτὸς αὐτὰ μεταχειρίσει, ἀφεὶς τὰ πνευματικά, οὐ πολλὴ αὐτῶν Αὐτὸς ποιήσεται πρόνοιαν. Ἵν' οὖν καὶ σοὶ ταῦτα εὖ διακέηται καὶ φροντίδος ἀπαλλαγῇς ἁπάσης, ἔχων τῶν πνευματικῶν, ὑπερόρα τῶν βιωτικῶν οὕτω γὰρ καὶ τὴν γῆν ἕξεις μετὰ τῶν οὐρανῶν καὶ τῶν μελλόντων ἀγαθῶν ἐπιτεύξη».

2 Γέροντος Παΐσιου του Αγιορείτου Λόγοι Α΄ – Δεύτερο Μέρος – Κεφάλαιο 3ον «Απλοποιήστε την ζωή σας, για να φύγη το άγχος» ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ, “ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ”, ΣΟΥΡΩΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2001, http://hristospanagia3.wordpress.com/2010/11/11

3 Ὅ. π.