Ἡ ἀδιάλειπτη λατρεία.

ΤΑ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ

Β΄ Η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΚΑΙ Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΕΝΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

3.Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Ἡ ἀδιάλειπτη λατρεία.  

Στίς Διαταγές τῶν Ἀποστόλων διά Κλήμεντος Ρώμης (βιβλίο 2^ο, κεφ. ΝΘ'), διαβάζουμε γιά τό «ὅτι πρέπει ὁ κάθε χριστιανός νά εἶναι πρόθυμος καί νά φροντίζει νά παρίσταται στίς συνάξεις τοῦ ὄρθρου καί τοῦ ἑσπερινοῦ». Θά πρέπει ὁ λαός «εἰς τήν Ἐκκλησίαν ἐνδελεχίζειν (ἒνδελεχίζω σημαίνει πράττω συνεχῶς, διαρκῶς, ἐξακολουθητικά) ὄρθρου καί ἑσπέρας ἑκάστης ἡμέρας»¹².

«Ὅταν διδάσκεις, ὦ ἐπίσκοπε», γράφεται στίς Διαταγές, «δίνε ἐντολή καί παραίνεση στόν λαό, ὥστε νά παρευρίσκεται συνεχῶς στήν Ἐκκλησία κατά τόν ὄρθρο καί τόν ἑσπερινό τῆς κάθε ἡμέρας καί νά μήν λείπουν ποτέ, ἀλλά συνεχῶς νά συνέρχονται, ἔτσι ὥστε καί τήν Ἐκκλησία νά μήν Τήν καθιστοῦν λειψή ἀπουσιάζοντας, κάνοντας νά ἀπουσιάζει ἕνα μέλος ἀπό τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Διότι δέν ἔχει εἰπωθεῖ μόνον γιά τούς ἱερεῖς, ἀλλά καί καθένας ἀπό τούς λαϊκούς ἄς τό ἀκούει θεωρώντας ὅτι ἔχει λεχθεῖ ἀπό τόν Κύριο γι’ αὐτόν τόν ἴδιο: ‘’Αὐτός πού δέν εἶναι μαζί μου, εἶναι ἐναντίον μου, καί αὐτός πού δέν συγκεντρώνει μαζί μου, σκορπίζει’’. Μήν λοιπόν σκορπίζετε τούς ἑαυτούς σας, πού εἶναι μέλη τοῦ Χριστοῦ, μέ τό νά μήν συναθροίζεσθε.
Ἔχοντας κεφαλή τόν Χριστό, ὁ Ὁποῖος εἶναι καί κοινωνεῖ μαζί μας σύμφωνα μέ τήν ὑπόσχεσή Του, μήν παραμελεῖτε τούς ἑαυτούς σας, μήτε νά ἀποστερεῖτε τόν Σωτῆρα ἀπό τά μέλη Του, μήτε νά διαιρεῖτε τό σῶμα Του, μήτε νά διασκορπίζετε τά μέλη Του, μήτε νά προτιμᾶτε τίς βιωτικές ἀνάγκες ἀντί τοῦ Θείου Λόγου. Κάθε ἡμέρα νά συναθροίζεσθε στόν ὄρθρο καί τό ἑσπέρας, ψάλλοντας καί προσευχόμενοι στά Κυριακά. Στόν Ὄρθρο νά λέτε τόν 62ο ψαλμό καί τό ἑσπέρας τόν 140ο. Προπάντων δέ, τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου καί τήν ἀναστάσιμη ἡμέρα τοῦ Κυρίου, τήν Κυριακή, μέ μεγαλύτερη προθυμία καί σπουδή νά συναντιέστε, ἀναπέμποντας δοξολογία στόν Θεό, ὁ Ὁποῖος ἐδημιούργησε τά πάντα διά τοῦ Ἰησοῦ καί Τόν ἔστειλε σέ μᾶς καί παραχώρησε νά πάθει καί Τόν ἀνέστησε ἀπό τούς νεκρούς. Διότι τί θά ἀπολογηθεῖ στόν Θεό αὐτός πού δέν συνέρχεται αὐτήν τήν ἡμέρα γιά νά ἀκούσει τούς σωτήριους λόγους περί τῆς Ἀναστάσεως; Αὐτήν τήν ἡμέρα ἐπιτελοῦμε τρεῖς εὐχές γιά χάρη τοῦ τριημέρου ἐκ νεκρῶν Ἀναστάντος. Σ’ αὐτήν γίνεται καί ἀνάγνωσις τῶν προφητῶν καί κήρυγμα τοῦ Εὐαγγελίου καί θυσία τῆς ἀναφορᾶς καί δωρεά τῆς ἱερῆς τροφῆς»¹³.

Ἡ διαρκής, ἑπομένως, «προσκαρτέρηση» στίς προσευχές, στήν κοινή λατρεία, στήν ἀδιάλειπτη καί μονολόγιστη εὐχή καί καρδιακή προσευχή, εἶναι ἐντολή τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων πρός ὅλους τούς Χριστιανούς. Θά πρέπει ὅλοι οἱ Χριστιανοί τοὐλάχιστον δύο φορές τήν ἡμέρα νά παρίστανται στό ναό καί νά τελοῦν τίς ἀκολουθίες τοῦ Ὄρθρου καί τοῦ Ἑσπερινοῦ. Αὐτή εἶναι ἡ Ἱερά μας Παράδοση. Πόση εἶναι ἡ σημερινή ἐκκοσμίκευση τῶν χριστιανῶν πού στήν πλειοψηφία τους σπάνια ἐκκλησιάζονται ἤ κάποιοι θεωροῦν ἀρκετό τόν ἐκκλησιασμό τῆς Κυριακῆς!

Ἡ ἐντολή τῆς ἀδιάλειπτης λατρείας τηρήθηκε καί διαφυλάχθηκε στήν μοναστική Ἐνορία, κατ’ ἐξοχήν δέ στίς λεγόμενες «Μονές τῶν ἀκοιμήτων», καί σήμερα σ’ ὅλα τά Μοναστήρια καθώς καί στό Ἅγιον Ὄρος. Εἶναι δέ χαρακτηριστικό ὅτι στίς Σκῆτες τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὁ ναός καλεῖται Κυριακό, διατηρώντας τό ἴδιο ὄνομα πού χρησιμοποιεῖ καί ὁ Ἅγιος Κλήμης Ρώμης τόν 1^ο αἰῶνα στίς Ἀποστολικές Διαταγές γιά τόν ναό. Εἶναι καί αὐτό μία ἀπόδειξη ὅτι ἡ μοναχική ζωή εἶναι ἡ συνέχεια τῆς Ἀποστολικῆς Ἐνοριακῆς ζωῆς.

Μάλιστα τήν λατρεία καί τήν θεοσέβεια, ὁ Ἅγιος Κλήμης τήν χαρακτηρίζει ὡς τό κύριο ἔργο τῶν πιστῶν. Ἡ ἐνασχόληση μέ τά βιωτικά εἶναι πάρεργο («ἐπέργιο»)¹⁴. 
 Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού ἤδη κυκλοφορεῖ.

12 P.G. 1.καί ΕΠΕ Ἀποστολικοί Πατέρες τ. 1, σελ.166, Διαταγές τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων διά μέσου τοῦ Κλήμεντος τοῦ Ἐπισκόπου τῶν Ρωμαίων καί πολίτου ἡ Καθολική διδασκαλία, Βιβλίο δεύτερο, κεφάλαιο νθ΄. Ὅτι πρέπει ὁ κάθε χριστιανός νά εἶναι πρόθυμος καί νά φροντίζει νά παρίσταται στίς συνάξεις τοῦ ὄρθρου καί τοῦ ἑσπερινοῦ.

13 P.G. 1, 741-744. καί ΕΠΕ, Ἀποστολικοί Πατέρες τ. 1, σελ.166-169, Διαταγές τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων διά μέσου τοῦ Κλήμεντος τοῦ Ἐπισκόπου τῶν Ρωμαίων καί πολίτου ἡ Καθολική διδασκαλία, Βιβλίο δεύτερο, κεφάλαιο νθ΄. Ὅτι χρή ἕκαστον ὄρθρου καί ἑσπέρας σπουδαῖον εἶναι περί τάς συνάξεις. «Διδάσκων δέ, ὦ ἐπίσκοπε, κέλευε καί παραίνει τῷ λαῷ, εἰς τήν ἐκκλησίαν ἐνδελεχίζειν ὄρθρου καί ἑσπέρας ἑκάστης ἡμέρας(71), καί μή ἀπολείπεσθαι τό σύνολον, ἀλλά συνέρχεσθαι διηνεκῶς, καί μήτε τήν Ἐκκλησίαν κολοβοῦν ἑαυτόν ὑφαιροῦντα, καί παρά μέλος ποιεῖν τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ· οὐ γάρ μόνον περί ἱερέων ἐῤῥέθη, ἀλλά καί ἕκαστος τῶν λαϊκῶν περί ἑαυτοῦ ἀκουέτω, λογιζόμενος ὅτι εἴρηται ὑπό τοῦ Κυρίου· «Ὁ μή ὤν μετ' ἐμοῦ, κατ' ἐμοῦ ἐστι, καί ὁ μή συνάγων μετ' ἐμοῦ, σκορπίζει». Μή οὖν ἑαυτούς μέλη ὄντας τοῦ Χριστοῦ σκορπίζετε, μή συναθροιζόμενοι. Χριστόν κεφαλήν ἔχοντες(73), κατά τήν ἐπαγγελίαν αὐτοῦ συνόντα καί κοινωνοῦντα(74) ἡμῖν, μή ἀμελεῖτε ἑαυτῶν, μηδέ ἀποστερεῖτε τόν Σωτῆρα τῶν οἰκείων μελῶν, μηδέ διαιρεῖτε τό σῶμα αὐτοῦ, μηδέ σκορπίζετε τά μέλη αὐτοῦ, μηδέ προκρίνετε τοῦ θείου λόγου τάς βιωτικάς χρείας· ἀλλ' ἑκάστης ἡμέρας συναθροίζεσθε ὄρθρου καί ἑσπέρας, ψάλλοντες καί προσευχόμενοι ἐν τοῖς Κυριακοῖς· ὄρθρου μέν λέγοντες ψαλμόν τόν ξβ, ἑσπέρας δέ τόν ρμ΄(75). Μάλιστα δέ ἐν τῇ ἡμέρᾳ τοῦ Σαββάτου, καί ἐν τῇ τοῦ Κυρίου ἀναστασίμῳ, τῇ Κυριακῇ, σπουδαιτέρως ἀπαντᾶτε, αἶνον ἀναπέμποντες τῷ Θεῷ τῷ ποιήσαντι τά ὅλα διά Ἰησοῦ, καί αὐτόν εἰς ἡμᾶς(76) ἐξαποστείλαντι, καί συγχωρήσαντι παθεῖν, καί ἐκ νεκρῶν ἀναστήσαντι. Ἐπεί τί ἀπολογήσεται τῷ Θεῷ ὁ μή συνερχόμενος ἐν τῇδε τῇ ἡμέρᾳ ἀκούειν τοῦ σωτηρίου περί τῆς ἀναστάσεως λόγου; ἐν ᾗ καί τρίς εὐχάς ἑστῶτες ἐπιτελοῦμεν(77), μνήμης χάριν τοῦ διά τριῶν ἀναστάντος ἡμερῶν· ἐν ᾗ προφητῶν ἀνάγνωσις, καί Εὐαγγελίου κηρυκεία, καί θυσίας ἀναφορά, καί τροφῆς ἱερᾶς δωρεά».

14 P.G. 1, 747. καί ΕΠΕ, Ἀποστολικοί Πατέρες τ. 1, σελ.170, Διαταγές τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων διά μέσου τοῦ Κλήμεντος τοῦ Ἐπισκόπου τῶν Ρωμαίων καί πολίτου ἡ Καθολική διδασκαλία, Βιβλίο δεύτερο, κεφάλαιο ξ΄: «Αἱ τέχναι τῶν πιστῶν ἐπέργιά εἰσιν».