Ὁ ἀναστεναγμὸς τῆς Παναγίας καὶ ὁ μεγάλος σεισμὸς τῆς Τουρκίας

Γράφει ὁ Νίκος Χειλαδάκης,

Δημοσιογράφος-Συγγραφέας-Τουρκολόγος

Τὸν Δεκέμβριο τοῦ 1998, λίγους μῆνες πρὶν ἀπὸ τὸν μεγάλο σεισμὸ τῆς Τουρκίας στὶς 17/8/1999, τὸ νησὶ τῶν Πριγκιποννήσων, Burgaz, ἡ Ἀντιγόνη στὰ ἑλληνικά, εἶχε συγκλονιστεῖ ἀπὸ ἕνα καταπληκτικὸ γεγονός. Τὸ νησὶ αὐτὸ ἦταν κάποτε καθαρὰ ἑλληνικό, ἀλλὰ σήμερα ὑπάρχουν ἐλάχιστοι Ἕλληνες καὶ Τοῦρκοι ἀπὸ διάφορες περιοχὲς τῆς Τουρκίας. Τὸ νησὶ ἔχει μιὰ ὀρθόδοξη ἐκκλησία, τὸν Ἅγιο Ἰωάννη τὸν Θεολόγο, τὸν ἀγαπητὸ μαθητὴ τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς Παναγίας, αὐτὸν ποὺ ὁ Θεάνθρωπος ἄφησε ὅταν σταυρώθηκε σὰν τὸν υἱὸ καὶ προστάτη στὴν Μητέρα Του. Ὁ ναὸς δεσπόζει μπροστά σου καθὼς πλησιάζεις στὸ νησὶ ἀπὸ τὴν θάλασσα ἀπὸ τὴν Κωνσταντινούπολη. Τὴν περίοδο ἐκείνη, κάθε βράδυ ἔξω ἀπὸ τὴν ἐκκλησία καὶ σὲ ὅλη τὴν γύρω περιοχὴ ἀκούγονταν ἔντονα μιὰ ἀναπνοὴ ἀγωνίας ἡ ὁποία φούσκωνε καὶ ξεφούσκωνε σὰν νὰ ἀναστέναζε. Ἦταν ἕνας μεγάλος ἀναστεναγμός. Οἱ Τοῦρκοι κάτοικοι τῆς περιοχῆς εἶχαν ἀνησυχήσει ἀλλὰ δὲν....

μποροῦσαν νὰ ἐξηγήσουν τὸ φαινόμενο. Κάποιοι μάλιστα ἔφτασαν στὸ σημεῖο νὰ πάρουν... ἰατρικὰ ἀκουστικὰ καὶ ἀφοῦ πλησίαζαν τοὺς ἐξωτερικοὺς τοίχους τῆς ἐκκλησίας, προσπαθοῦσαν νὰ ἀποκαλύψουν τὴν πηγὴ τῶν ἠχηρῶν αὐτῶν ἀναστεναγμῶν, ποὺ τοὺς εἶχαν ἀναστατώσει. 

Ἡ φημολογία εἶχε ὀργιάσει στὸ νησὶ ἀλλὰ τὸ ἐκπληκτικὸ ἦταν ὅτι οἱ ἴδιοι οἱ Τοῦρκοι ὁμολογοῦσαν ὅτι ὁ ἀναστεναγμοὺς αὐτὸς ἐπρόκειτο γιὰ τὴν φωνὴ τῆς Παναγιᾶς, τῆς Ἀνὰ Μαριὲμ στὰ τουρκικά, ποὺ ἤθελε νὰ προειδοποιήσει ὅτι ἐπέκειτο μιὰ μεγάλη καταστροφή.  Τὸ νέο ἔφτασε καὶ στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἕνας γνωστὸς Τοῦρκος δημοσιογράφος, ὁ Sadettin Teksoy ἀπὸ τὸ τουρκικὸ κανάλι STAR, ἀποφάσισε νὰ πάει στὸ νησὶ νὰ ἐρευνήσει τὴν ὑπόθεση. Ἀφοῦ ἔφτασε ἐκεῖ, πῆγε στὴν ἐκκλησία τὴν ὥρα ποὺ ὁ ἑλληνορθόδοξος ἱερέας τελοῦσε σχεδὸν μόνος του τὸν ἑσπερινό. Ὁ Τοῦρκος δημοσιογράφος ἀφοῦ περίμενε νὰ τελειώσει ἡ τελετή, τὸν πλησίασε καὶ τὸν ρωτήσει τί νομίζει πὼς συμβαίνει. Ὁ ἱερέας ἀπάντησε πὼς πραγματικὰ ἀκούγεται κάθε βράδυ ἕνας ἠχηρὸς ἀναστεναγμός, ἀλλὰ δὲν ἦταν σὲ θέση νὰ ἐξηγήσει τὴν πραγματικὴ αἰτία, ἐνῶ ἀπὸ τὸ ὕφος τοῦ ἔδειχνε πὼς δὲν θὰ ἤθελε νὰ ἐμπλακεῖ σὲ πιθανὴ πρόκληση πρὸς τὸ θρησκευτικὸ αἴσθημα τῶν μουσουλμάνων Τούρκων. Ὁ δημοσιογράφος ὅμως ἐπέμενε καὶ τελικὰ ἀφοῦ στήθηκε ἐπὶ ὧρες στὸ περίγυρο τοῦ ναοῦ κατάφερε νὰ μαγνητοφωνήσει τὸ ἀναστεναγμὸ ἐνῶ πῆρε καὶ ἀρκετὲς συνεντεύξεις ἀπὸ Τούρκους κατοίκους τοῦ νησιοῦ. Ἕνας ἀπὸ αὐτούς, ὁ τότε διευθυντὴς τοῦ σχολείου, δήλωσε μπροστὰ στὴν κάμερα ὅτι ἐδῶ καὶ πολλὰ χρόνια στὸ Μπουργὰζ ζοῦσαν πολλοὶ Ἕλληνες καὶ τὸ νησὶ ἦταν καθαρὰ ὀρθόδοξο χριστιανικό, γι' αὐτὸ ἔχει καὶ μιὰ μεγάλη χριστιανικὴ παράδοση καὶ πρόσθεσε μὲ ἔμφαση,  «Τώρα, ἴσως ἡ Παναγία τῶν χριστιανῶν ἦρθε ξανὰ πιθανῶς θέλοντας νὰ κάνει μιὰ παρέμβαση καὶ νὰ προειδοποιήσει ὅτι ἔρχονταν μιὰ μεγάλη συμφορά».  Αὐτὰ ἀπὸ ἕνα Τοῦρκο, (ὑπάρχουν στὸ ἀρχεῖο μᾶς τὰ σχετικὰ video). Καὶ πράγματι ἡ μεγάλη συμφορὰ ἦρθε πολὺ γρήγορα. Ὀχτὼ μῆνες μετά, μιὰ μόλις μέρα μετὰ τὴν μεγάλη γιορτὴ τῆς Παναγίας, τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, ὁ μεγάλος σεισμὸς στὶς 17 Αὐγούστου τοῦ 1999 ἔπληξε τὴν Τουρκία μὲ πολλὲς χιλιάδες θύματα. Γιὰ τοὺς Τούρκους τῆς Ἀντιγόνης ὁ «ἀναστεναγμὸς τῆς Παναγίας» ἦταν ἡ μεγάλη προειδοποίηση γι’ αὐτὴ τὴν ἐπερχόμενη μεγάλη φονικὴ καταστροφή. 

Ἀλλὰ ὁ σεισμὸς αὐτὸς εἶχε καὶ μιὰ ἄλλη, πολὺ σημαντικὴ καὶ πολὺ σημαδιακὴ διάσταση. Νὰ θυμηθοῦμε ὅτι τὴν περίοδο ἐκείνη, παραμονὲς τοῦ σεισμοῦ, οἱ ἑλληνοτουρκικὲς σχέσεις ἦταν στὸ ναδίρ. Εἶχε προηγηθεῖ ἡ κρίση τῶν Ἰμίων τὸ 1996 καὶ στὴ συνέχεια ἡ μεγάλη κρίση τοῦ Ἀμπντουλὰχ Ὀτσαλᾶν. Πολλοὶ πίστευαν τότε ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἦταν ἕτοιμοι γιὰ τὴν μεγάλη ἕφοδο πρὸς τὴν χώρα μας. Πράγματι οἱ πληροφορίες ἀνέφεραν ὅτι οἱ Τοῦρκοι ἑτοίμαζαν μιὰ μεγάλη ἐπιχείρηση-πρόκληση στὸ Αἰγαῖο μὲ «αἰχμὴ τοῦ δόρατος» γιὰ τὴν πρόκληση  τὸ τουρκικὸ ναυτικό. Αὐτὸ ὅμως ποὺ ἐπακολούθησε σίγουρά τους χάλασε τὰ ὅποια σχέδια τους. Καὶ πράγματα ὅτι ἔγινε ἐκεῖνο τὸ βράδυ ἦταν πολὺ σημαδιακό. 

Στὶς 16 Αὐγούστου 1999, δηλαδὴ τὸ βράδυ τοῦ μεγάλου σεισμοῦ στὴν ναυτικὴ βάση τοῦ Golcuk γίνονταν ἡ μεγάλη τελετὴ ἀλλαγῆς τῆς ἡγεσίας τοῦ Ἐπιτελείου Ναυτικοῦ τῆς Τουρκίας. Στὸν ναύσταθμο ἦταν συγκεντρωμένες ἀρκετὲς τουρκικὲς φρεγάτες, ἐνῶ μεγάλος ἀριθμὸς ἀνωτάτων ἀξιωματικῶν του τουρκικοῦ ναυτικοῦ παρακολούθησαν τὴν τελετή. Γύρω στὶς 3 ἡ ὥρα μετὰ τὰ μεσάνυχτα ἄρχισαν οἱ σεισμικὲς δονήσεις. Ἐκείνη τὴν στιγμὴ καὶ ἐνῶ οἱ περισσότεροι στὴν βάση ἡσύχαζαν μετὰ τὶς τελετές, αὐτόπτες μάρτυρες ἀνέφεραν ὅτι εἶχε παρατηρηθεῖ μιὰ μεγάλη πηγὴ φωτιᾶς νὰ ξεπηδάει ἀπὸ τὸ ἔδαφος πολὺ κοντὰ στὴν ναυτικὴ βάση καὶ σὲ μεγάλο ὕψος. Μέχρι σήμερα κανεὶς ἀπὸ τοὺς ἐρευνητὲς δὲν μπόρεσε νὰ  ἐξηγήσει τὴν αἰτία καὶ τὴν προέλευση αὐτῆς τῆς φωτιᾶς. Τὸ κυρίως κτίριο τῆς βάσης κλονίστηκε συθέμελα καὶ ἀμέσως κατέρρευσε ἀπὸ τὶς σεισμικὲς δονήσεις μὲ ἕνα τρομακτικὸ καὶ ἀνατριχιαστικὸ θόρυβο ἐν μέσω κραυγῶν ἀπελπισίας. Στὰ ἐρείπια του ἔθαψε ἕνα μεγάλο μέρος τῆς ἀφρόκρεμας τοῦ τούρκικου ναυτικοῦ. Ὅπως ἀνέφερε μὲ ἐπίσημη ἀνακοίνωση τὸ τουρκικὸ Ἐπιτελεῖο Ναυτικοῦ ἀπὸ τὸν σεισμὸ καὶ τὴν κατάρρευση τῆς βάσης βρῆκαν ἀκαριαῖο θάνατο δυὸ ναύαρχοι, 27 ἀνώτεροι ἀξιωματικοί, 136 ὑπαξιωματικοί, 82 ναῦτες, 9 ναυτικοὶ ἐμπειρογνώμονες, ἕνας μαθητὴς τῆς σχολῆς Δοκίμων καὶ 126 «εἰδικοὶ ἐργάτες» τῆς βάσης. Σύνολο 441 ἄτομα θαφτῆκαν κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια τῆς μεγαλύτερης ναυτικῆς βάσης τῆς Τουρκίας ἐκείνης τῆς ἐποχῆς. Ἀντιλαμβάνεται  κανεὶς ὅτι τὸ χτύπημα ἦταν καίριο σὲ μιὰ περίοδο ποὺ τὸ τουρκικὸ ναυτικὸ ἑτοιμάζονταν γιὰ τὴν μεγάλη ἐξόρμηση τῆς πλήρης ἐπικράτησής του στὸ Αἰγαῖο καὶ σίγουρα θὰ χρειάζονταν πολλὰ χρόνια γιὰ νὰ ἀνακτήσει τὶς δυνάμεις του ἀπὸ τὸ χτύπημα αὐτό. Τὰ ἐρωτήματα ὅμως παρέμειναν γιὰ τὴν ναυτικὴ βάση τοῦ Golcuk καὶ τὴν παράξενη μεγάλη λάμψη ποὺ προηγήθηκε δευτερόλεπτα μετὰ τὴν κατάρρευση μέσα σὲ ἐκκωφαντικὸ θόρυβο τοῦ κεντρικοῦ κτιρίου τῆς βάσης. Ἀξίζει νὰ σημειώσουμε ὅτι οἱ Τοῦρκοι δὲν ἐπέτρεψαν κανένα ξένο σωστικὸ συνεργεῖο νὰ πλησιάσει στὴν βάση,  ἐνῶ εἶχαν  μεγάλη ἀνάγκη καθὼς κάτω ἀπὸ τὰ ἐρείπια τῆς βάσης ἀκόμα ἀγωνίζονταν νὰ σωθοῦν ἑκατοντάδες ἀξιωματικοὶ καὶ ναῦτες καὶ φυσικὰ κανένα δημοσιογράφο νὰ βγάλει φωτογραφίες ἀπὸ τὴν καταστροφή. Μόνο ὁρισμένα Ἰσραηλινά, «εἰδικὰ ἐξοπλισμένα» συνεργεῖα, εἶχαν τότε τὴν δυνατότητα πρόσβασης. Οἱ ἐξηγήσεις ποὺ εἶχαν δοθεῖ τότε ἀλλὰ δὲν ἔγιναν πιστευτές, ἦταν ὅτι δὲν ἤθελαν νὰ δοῦνε ξένες κάμερες τὶς ἐγκαταστάσεις τῆς βάσης.  

Γεγονὸς ἦταν ὅτι στὰ ἐρείπια τῆς ναυτικῆς βάσης θαφτῆκαν οἱ τότε ὑπερφίαλες τουρκικὲς φιλοδοξίες γιὰ τὴν «μεγάλη ἐπίθεση» κατὰ τῆς Ἑλλάδας, μιὰ μόλις μέρα μετὰ τὴν ἑορτὴ τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου.

http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2014/08/blog-post_52.html#more