Ὁ ἅγιος Ζαχαρίας ὁ Νεομάρτυρας ἐξ Ἄρτης, ἑορτάζει στίς 20 Ἰανουαρίου.

Ο νέος μάρτυς του Χριστού Ζαχαρίας καταγόταν απ' τα μέρη της Άρτας. Ύστερα από ένα γεγονός που συνέβη στο χωριό του, αρνήθηκε το Χριστό, έγινε Τούρκος και ονομάσθηκε

Μεμέτης. Μετά έφυγε και εγκαταστάθηκε εις τας «Παλαιάς Πάτρας», όπου εξασκούσε το επάγγελμα του γουναρά.

Μαζί του είχε και ένα βιβλίο, το Αμαρτωλών Σωτηρία:, το οποίο διάβαζε τακτικά. Ο Θεός όμως, ο οποίος θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν, φώτισε το Ζαχαρία να αντιληφθεί την παγίδα στην οποία έπεσε και να επιστρέψει πάλι στην Ορθοδοξία. Με το φωτισμό του Αγίου Πνεύματος ήρθε «εις εαυτόν», όπως ο άσωτος της ευαγγελικής παραβολής, μετανόησε και επέστρεψε κλαίοντας πικρά στην ορθόδοξη πίστη, παρακαλώντας τον ελεήμονα Θεό να τον δεχθεί και να τον αξιώσει της σωτηρίας της ψυχής του.

Αμέσως πήγε σ' έναν πνευματικό, εξομολογήθηκε τις αμαρτίες του και αποφάσισε να παρουσιαστεί στους Τούρκους και να ομολογήσει τον Χριστό, τον Οποίο πριν αρνήθηκε.
Την απόφασή του αυτή την ανακοίνωσε στον πνευματικό του, ο οποίος του είπε: «Αν έχεις πάρει σταθερή απόφαση, ας παρακαλέσουμε τον Θεό να μας φανερώσει αν ο λογισμός σου είναι από τον Θεό ή όχι. Επί 40 ήμερες θα νηστεύουμε και θα προσευχόμαστε. Μετά έλα πάλι».

Ο Ζαχαρίας δέχθηκε τη συμβουλή του και με μεγάλη προθυμία άρχισε να κάνει ότι του είπε ο πνευματικός του. Δεν πέρασαν 20 μέρες και μια φλόγα άναψε στην καρδιά του, η οποία ήταν αποτέλεσμα της συντριβής του και του προξένησε μεγάλη αγάπη προς τον ελεήμονα Χριστό και μια ακράτητη προθυμία να μαρτυρήσει γι' Αυτόν. Αμέσως πηγαίνει στον πνευματικό του και με θερμά δάκρυα του λέγει: «Ευλόγησε με, πάτερ, πηγαίνω να μαρτυρήσω, έχω ακράτητη επιθυμία». Ο πνευματικός του όμως του απάντησε: «Δεν ήρθε ακόμα ο καιρός». Ο Άγιος επέμενε. «Πρέπει, παιδί μου», του λέγει ο πνευματικός, «να σκεφθείς ότι θα πάθεις βασανιστήρια και είναι πρέπον ν' αφήσεις αυτή την επιθυμία.

Μπορούμε να σωθούμε και με άλλον τρόπο, γιατί δεν υπάρχει αμαρτία που να νικάει τη μεγάλη ευσπλαχνία του Θεού». Ο ευλογημένος Ζαχαρίας αναστέναξε και είπε: «θαυμάζω τη φρόνησή σου, αλλά εγώ δεν ανήκω πλέον στον εαυτό μου αλλά στον Χριστό και έχω μεγάλη δίψα για να βασανισθώ για το Άγιο Όνομά Του, το οποίο αρνήθηκα. Σε παρακαλώ δώσε μου την ευχή σου να μαρτυρήσω».

Βλέποντας ο πνευματικός τη σταθερή γνώμη του και φωτισθείς από τον Θεό του έδωσε την ευχή του. Τον κοινώνησε τα Άχραντα Μυστήρια και οπλισμένος με την «ουράνια τροφή» ξεκίνησε για το εργαστήριό του. Αφού πρώτα πούλησε όλη την περιουσία του και τα χρήματα τα έδωκε στους πτωχούς, μετά πηγαίνει στον Κριτή και του λέγει: «Πολλά να είναι τα χρόνια σου». Ο Κριτής τον γνώριζε και του λέγει: «Γιατί ήρθες εδώ, Μεμέτη; Τι έπαθες;» Ο Ζαχαρίας του άπαντα: «Εγώ δεν είμαι ο Μεμέτης πλέον, είμαι ο Ζαχαρίας• και επειδή γελάσθηκα και αρνήθηκα τον Χριστό και πίστεψα στην ψεύτικη δική σας θρησκεία, γι' αυτό ήρθα να σου ομολογήσω ότι αρνούμαι την πίστη σας και πιστεύω στον Ιησού Χριστό».

Ο κριτής προσπάθησε με διάφορα κολακευτικά λόγια ν' αλλάξει τη σταθερή γνώμη του, λέγοντας: «Παιδί μου, αν σου συνέβηκε καμιά συμφορά και έχασες το νου σου, εγώ θα σε βοηθήσω και θα σου δώσω ότι θέλεις». Αλλά ο Ζαχαρίας του απάντησε: «Ανάγκη να με βοηθήσεις δεν έχω, ήρθα να σου πω ότι αρνούμαι την πίστη μου στο Μωάμεθ και πιστεύω στον Χριστό».

Βλέποντας την αμετάθετη γνώμη του Ζαχαρία, τον στέλνει στον εξουσιαστή της πόλεως. Ο εξουσιαστής με τη σειρά του μάζεψε τους αγάδες και τους ενημέρωσε γύρω από την υπόθεση. Όλοι τότε αποφάσισαν να τον κλείσουν στη φυλακή και τρεις φορές την ημέρα να τον ραβδίζουν, μέχρις ότου επιστρέψει στην πίστη τους• διαφορετικά να πεθάνει. Ο Μάρτυς υπέμεινε τα βασανιστήρια με γενναιότητα και προσευχόταν στον Κύριο, ζητώντας τη βοήθειά Του. Μετά από μέρες ο Μπουλούμπασης, ο αρχηγός της φρουράς του εξουσιαστή, διέταξε το δεσμοφύλακα να βασανίσει το Μάρτυρα όλη τη νύχτα μέχρι να πεθάνει. Ο δεσμοφύλακας πήρε τον Άγιο και άρχισε να τον βασανίζει σκληρά. Του έβαλε τα πόδια σ' ένα ξύλο και τα τέντωσε δυνατά. Ο πόνος ήταν μεγάλος. Με πολλή δυσκολία έκανε το σταυρό του και είπε: «Κύριε, στα χέρια Σου παραδίδω το πνεύμα μου» και παρέδωσε την αγιασμένη του ψυχή στα χέρια του Θεού που τόσο αγάπησε. Το μαρτύριο του Ζαχαρία έγινε στις 20 Ιανουαρίου του 1782, το δε ιερό σκήνωμά του έριξαν κοντά στη συνοικία Αγίας Τριάδος σ’ ένα λάκκο.

Ο Θεός δέχθηκε τη θυσία του και το έδειξε με θαύμα, πλημμυρίζοντας όλη τη φυλακή από άρρητη ευωδιά. Το πρωί έμαθαν οι χριστιανοί το ένδοξο εν Χριστώ τέλος του Μάρτυρος και χάρηκαν πάρα πολύ, δοξάζοντας και αινώντας τον Θεό.

Στίχος
Σκελών πλατυσμώ εν πλάτει οικείς πόλου, Ω Ζαχαρία, και βραβείον λαμβάνεις.
Ἀπολυτίκιον. Ἦχος δ’ . Ταχὺ προκατάλαβε
Τῆς Ἄρτης ἀγλάϊσμα, καὶ Νεομάρτυς κλεινός, ἐν Πάτραις ὡς ἤθλησας, ὑπὲρ Χριστοῦ τοῦ Θεοῦ, ἐδείχθης μακάριε• σὺ γὰρ τὸν τρώσαντά σε, καθελὼν
δι’ ἀγώνων, γέρας ἐδέξω θεῖον, Ἀθλητὰ Ζαχαρία, πρεσβεύων ὑπὲρ πάντων ἡμῶν τῶν εὐφημούντων σε.
Ἀπολυτίκιον Ήχος πλ. α΄. Τον Συνάναρχον Λόγον
Τον πανεύφημον μάρτυν Χριστού υμνήσωμεν, Ζαχαρίαν τον νέον, Άρτης το βλάστημα, ότι ενήθλησε στερρώς υπέρ της πίστεως Χριστού και ανόμων ταις χερσί,
ραβδισθείς και τανυσθείς, μαρτύριον ανεδέχθη. Τελειωθείς δε εν Πάτραις Χριστώ πρεσβεύει του σωθήναι ημάς.
Κοντάκιον. Ἦχος γ΄. Ἡ Παρθένος σήμερον
Τοῦ Χριστοῦ δεξάμενος, ἐν τῇ ψυχῇ τὴν ἀγάπην, ἀπτοήτως ὥρμησας, πρὸς τοὺς ἀγῶνας θεόφρον• ὅθεν σε, ὡς ἀριστεύσαντα ὀ Δεσπότης, μέτοχον,
τῶν πάλαι ἔδειξεν Ἀθλοφόρων, Ζαχαρία Νεομάρτυς• μεθ’ ὧν δυσώπει, ὑπὲρ ἡμῶν ἐκτενῶς.
Μεγαλυνάριον
Χαίροις Νεομάρτυς τοῦ Ἰησοῦ, Ἄρτης σεπτὸς γόνος, καὶ Πατραίων ὁ στηριγμός• χαίροις Ζαχαρία, Ἀγγέλων συμπολῖτα, μεθ’ ὧν ἡμῖν ἐξαίτει, τὸ θεῖον ἔλεος.

 http://www.askitikon.eu/index.php?option=com_content&view=article&id=8642%3A-20-&catid=95%3Abioiandron&Itemid=16&lang=el