Τά πρωτόκολλα τῶν Τριῶν Δυνάμεων

Κωστής Παλαμάς και Ρωμηοσύνη

   Εις την Εθνοσυνέλευσιν που φέρει ως όνομα την 3ην Σεπτεμβρίου 1843 μία ισχυρά παράταξις πληρεξουσίων έκαμεν αγώνα δια να αφαιρεθή το δικαίωμα να γίνουν Έλληνες οι Ρωμαίοι εκείνοι που επολέμησαν το 1821 με 1829, αλλά δεν είχον μεταναστεύσει ακόμη εις την Ελλάδα.
Το ότι αι Μεγάλαι Δυνάμεις επέβαλαν την γραικοφραγκικήν γραμμήν του Αδαμαντίου Κοραή και έδωσαν την χαριστικήν βολήν εις την ρωμαίϊκην γραμμήν του Ρήγα του Βελεστινλή, φαίνεται σαφώς από τα λεχθέντα εις τα πρακτικά.
Ο Ιωάννης Κωλέττης είπε τα εξής, “Πρωτόκολλα των τριών δυνάμεων έδωκαν ημίν την ανεξαρτησίαν, εις δε τους εκτός της Ελλάδος μείναντας αδελφούς, τους επίσης ως ημάς αγωνισαμένους τον ιερόν αγώνα, το δικαίωμα της μεταναστεύσεως, εν τη Ελλάδι.  Οι αδελφοί ούτοι έλαβαν τα όπλα, ηγωνίσθησαν... ου μόνον κατά τας επαρχίας της Ελλάδος αλλά και κατά την Ευρωπαϊκήν Τουρκίαν και Ασίαν, διότι και εκεί το άσμα του Ρήγα ηκούσθη... 

Ταύτα τα κατορθώματα δεν ελάνθασαν την Ευρώπην, και δια τούτο αι Δυνάμεις έδωκαν το δικαίωμα της μεταναστεύσεως εις τας απολειφθείσας εκτός της Ελλάδος επαρχίας.  Τούτων ούτως εχόντων, δυνάμεθα να θέσωμεν διάκρισιν τινα, τις εστιν Έλλην, και τις ουκ έστιν Έλλην; ... αι κατά την Τουρκίαν ελληνικαί πρεσβείαι έχουσι πόνους και μόχθους καθ’ εκάστην εις το να προστατεύωσι τους Έλληνας ομοθρήσκους.  Αλλά του λοιπού πώς θέλουσι δυνηθή να υπερασπίσωσιν αυτούς, των οποίων τα πολιτικά δικαιώματα αμφισβητούνται, οίτινες δεν κρίνονται πλέον Έλληνες;”
Εις αυτά ρίπτει φως ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, “Ας προσέξωμεν, μήπως προσβάλλοντες ουσιώδες μέρος των πρωτοκόλλων, τα οποία έθεσαν τας βάσεις της πολιτικής ανεξαρτησίας μας και έδωσαν το δικαίωμα της μεταναστεύσεως, προσβάλλωμεν το όλον.  Η οθωμανική αρχή δεν ανεγνώρισε με ευχαρίστησιν τους μετανάστας ως Έλληνας, διαφιλονεικήσαμεν μετ’ αυτής τόσα έτη, και δυνάμει πρωτοκόλλων και πολλών κόπων το εκατορθώσαμεν, και ήδη τί θέλομεν είπει εις αυτήν, όταν ημείς αυτοί αρνούμεθα τον εθνισμόν των;”
Λοιπόν αι Τρείς Δυνάμεις και η Τουρκία (διά να προστατεύση τα συμφέροντά της) επέβαλαν μέσω των εν λόγω πρωτοκόλλων την συνταγματικήν διάκρισιν μεταξύ Ελλήνων και Ρωμαίων, Ελληνισμού και Ρωμηοσύνης.

 ΚΩΣΤΗΣ ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
© ’Ιωάννου Σ. Ρωμανίδου
Διάλεξις γενόμενη την 21.3.1976 εις την
Ιεράν πόλιν Μεσολογγίου
Εκδόσεις ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ
ΑΘΗΝΑΙ
http://www.paterikiorthodoxia.com/2012/07/1316.html