Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου πρέπει νά βρίσκεται στήν καρδιά

ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου σύμφωνα μέ τούς Ἁγίους Πατέρας πρέπει νά βρίσκεται ἐντός τοῦ ἀνθρώπου, στήν καρδία του. Δέν θά πρέπει νά διασκορπίζεται πρός τά ἔξω διά τῶν αἰσθήσεων, ἀλλά νά ἔρχεται «εἰς ἑαυτόν». Δηλ. ἡ ἐνέργεια τοῦ νοῦ, πού διασκορπίζεται διά τῶν αἰσθητηρίων στό περιβάλλον, θά πρέπει νά ἐπανέλθει στήν οὐσία τοῦ νοῦ, πού βρίσκεται ἐντός τῆς καρδίας τοῦ ἀνθρώπου. Τότε ὅταν ὁλοκληρωθεῖ αὐτή ἡ ἐπιστροφή, ὁ νοῦς διά τοῦ ἑαυτοῦ τοῦ, «ἐπί τήν ἔννοιαν τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνει». Τότε ἡ νοερά ἐνέργεια λειτουργεῖ σωστά. Τότε ὁ νοῦς δηλ. ἡ ψυχή κατά τοῦς Ἁγίους Πατέρας λειτουργεῖ κατά φύσιν.

Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης μᾶς διδάσκει: «Ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ κύρια μέριμνα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία πάντοτε θεράπευε τόν χῶρο τῆς ψυχῆς. Εἶχε διαπι­στώ­σει, ἀπό τήν Ἑβραϊκή παράδοσι καί ἀπό τόν ἴδιο τόν Χριστό καί τοῦς Ἀποστόλους ὅτι στόν χῶρο τῆς φυσικῆς καρδιᾶς λει­τουρ­γεῖ κάτι, πού οἱ Πατέρες ὠνόμασαν «νοῦν».

Πήρανε δηλαδή τόν παραδοσιακόν «νοῦν», πού σημαίνει διάνοια καί λόγος, καί κάνανε μία διαφοροποίησι. Ὠνόμασαν νοῦν αὐτήν τήν νοερά ἐνέργεια, ἡ ὁποία λειτουργεῖ στήν καρδιά τοῦ ὑγιοῦς ψυχικᾶ ἀνθρώπου. Δέν γνω­ρίζομε πότε ἔγινε αὐτή ἡ διαφοροποίησις, διότι συμβαίνει ἐπί­σης μερικοί Πατέρες νά ὀνομάζουν μέ τήν ἴδια λέξι, νοῦν, καί τήν λο­­γική, ἀλλά καί τήν νοερά ἐνέργεια, ὅταν αὐτή κατεβαίνη καί λει­τουρ­γῆ στόν χῶρο τῆς καρδιᾶς.

Ὁπότε ἐξ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως ἡ νοερά ἐνέργεια εἶναι μία καί μό­νη ἐνέργεια τῆς ψυχῆς, ἡ ὁποία στόν μέν ἐγκέφαλο λειτουργεῖ ὡς λογική, ἡ ἴδια ὅμως λειτουργεῖ συγχρόνως καί στήν καρδιά ὡς νοῦς. Δηλαδή τό ἴδιο ὄργανο, ὁ νοῦς, προσεύχεται ἀδιάλειπτα στήν καρδιά, σέ ὅσους ἐννοεῖται ἔχουν ἀδειάλειπτη καρδιακή προ­σευ­χή, καί συγχρόνως σκέπτεται π.χ. μαθηματικά προβλήματα καί ὁ,τιδήποτε ἄλλο, στόν ἐγκέφαλο».^[13]

Στά συγγράμματα τῶν ἁγίων Πατέρων γίνεται πολύς λόγος γιά τήν ἐπιστροφή τοῦ νοῦ στήν καρδιά, τήν ἐπιστροφή τῆς ἐνεργείας στήν οὐσία. Λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ὅτι ὁ νοῦς πού δέν διασκορ­πί­ζε­ται πρός τά ἔξω καί δέν διαχέεται ὑπό τῶν αἰσθητηρίων στόν κόσμο, ἐπιστρέφει στόν ἑαυτό τοῦ καί διά τοῦ ἑαυτοῦ του ἀναβαίνει στήν ἔννοια τοῦ Θεοῦ. Στήν συνέχεια περιλαμπόμενος καί ἐλλα­μπό­μενος ἀπό τό κάλλος τοῦ Θεοῦ, ἀπό τήν Θεία Χάρη, ἀπό τό Φῶς τοῦ Θεοῦ τό Ἄκτιστον, δέν ἐνδιαφέρεται γιά τά γήινα καί ξεχνᾶ ἀκό­μη καί αὐτήν τήν φύση. Δηλ. δέν φροντίζει μέ ἀγωνία οὔτε γιά τήν τροφή του οὔτε γιά τό τί θά φορέσει ὁ ἄνθρωπος αὐτός.

Ἡ ἐπιστροφή τοῦ νοῦ ἀπό τήν διάχυσή του στήν καρδιά, δηλα­δή ἡ ἐπιστροφή τῆς ἐνέργειας τοῦ νοῦ στήν οὐσία του, διά τῆς ἀδιάλειπτης καρδιακῆς προσευχῆς εἶναι ἡ θε­ρα­­πεία τοῦ νοῦ, ἡ ἀποκατάσταση του στό κατά φύσιν. Ἡ καρδία καθαρίζεται μέ τήν ἀδιάλειπτη νοερά καρδιακή προσευχή καί ἔρχεται ἐντός τῆς Ἔνοικος τό Πανάγιον Πνεῦμα μέ τόν καρπό Του, πού εἶναι «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία κ.λ.π.». Ὁ νοῦς ἀνεβαίνει στόν Θεό διά τῆς Θείας Χάριτος, ἔρχεται στό «ὑπέρ φύσιν», προχωρεῖ στό φωτισμό καί στήν Θέωση. Τότε φυσικά ἐξαφανίζεται ὁ ἐγωισμός, ἡ λύπη πού προκαλεῖται ἀπό τά πάθη καί ἡ κα­τά­θλιψη.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο του Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτη μέ τίτλο:Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

http://hristospanagiapsavvas.blogspot.gr/

 ^[13]    Π. Ἰωάννου Ρωμανίδη, Πατερική Θεολογία.