Ψαλμός 17ος. Κήρυγμα (στίχ. 2-20). (Μητροπολίτου Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ἱερεμία)

        ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

   ΔΗΜΗΤΣΑΝΑ-ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΙΣ

 

Δημητσάνα - Μεγαλόπολη, Κυριακή 10 Ἰανουαρίου 2016

ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΟ ΕΓΚΥΚΛΙΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ

 

ΨΑΛΜΟΣ 17ος

1ο Κήρυγμα (στίχ. 2-20)

 

1. Συνεχίζουμε, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, τήν ἑρμηνεία τοῦ ἱεροῦ Ψαλτηρίου. Βρισκόμαστε στόν 17ο Ψαλμό. – Στόν Ψαλμό αὐτό μιλάει ὁ Δαβίδ καί εὐχαριστεῖ τόν Θεό  (στίχ. 2-4), γιατί μέ τήν θαυμαστή παντοδυναμία Του τόν ἔσωσε ἀπό πολλούς κινδύνους (στίχ. 5-20). Ἀλλά καί αὐτός ὑπῆρξε πιστός στόν Θεό του (στίχ. 21-31) καί γιά τήν πιστότητά του αὐτή ὁ Θεός τοῦ χάρισε πολλές στρατιωτικές ἐπιτυχίες καί εὐλογίες πού προέκυψαν ἀπό τίς ἐπιτυχίες του αὐτές (στίχ. 32-46). Τέλος, ὁ Δαβίδ στόν ἐπίλογο τοῦ ὡραίου του αὐτοῦ Ψαλμοῦ ἀνακεφαλαιώνει τά εὐχαριστήριά του στόν Θεό. Αὐτός εἶναι ὁ Ψαλμός μέ λίγα λόγια. Ὅπως τό καταλαβαίνετε ὅμως ὁ Ψαλμός αὐτός εἶναι μεγάλος καί γι᾽ αὐτό δέν εἶναι δυνατόν νά τόν ἀναλύσουμε σέ ἕνα κήρυγμα. Σήμερα θά ἀναπτύξουμε τό πρῶτο μόνο τμῆμα τοῦ Ψαλμοῦ.

2. Γιά τίς μεγάλες εὐεργεσίες πού ἔλαβε στήν ζωή του ὁ Δαβίδ ἀπό τόν Θεό ὑπόσχεται ὅτι θά τόν ἀγαπᾶ. «Ἀγαπήσω σε, Κύριε», λέγει (στίχ. 2). Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ σέ μᾶς, χριστιανοί μου, πρέπει νά πληρώνεται μέ τήν δική μας ἀγάπη σ᾽ Αὐτόν. Ἀλλά πρέπει νά εἶναι μεγάλη ἡ ἀγάπη μας αὐτή πρός τόν Θεό. Γι᾽ αὐτό καί ἐδῶ ὁ προφητάναξ Δαβίδ, λέγοντας ὅτι θά ἀγαπάει τόν Θεό («ἀγαπήσω σε Κύριε»), χρησιμοποιεῖ στήν ἑβραϊκή γλώσσα, στήν ὁποία γράφει τόν Ψαλμό, ἕνα πολύ τρυφερό και δυνατό ρῆμα, τό «ἐρχομκά», τό ὁποῖο κατά λέξη σημαίνει κολλάω στά μητρικά στήθη καί θερμαίνομαι σ’ αὐτά! Τέτοια δυνατή ἀγάπη καί προσκόλληση πρέπει νά ἔχουμε στόν Θεό. Σάν τό νήπιο στήν ἀγκαλιά τῆς μάνας του!

Τόν Θεό ὁ Δαβίδ, ἐκφράζοντας τήν ἀγάπη του καί τήν εὐγνωμοσύνη του σ᾽ Αὐτόν, τόν καλεῖ μέ ἑπτά προσδιορισμούς, γιά νά δηλωθεῖ τό πλῆρες καί τό τέλειο τοῦ Θεοῦ· γιατί ὁ ἀριθμός 7 θεωρεῖται πλήρης στήν Παλαιά Διαθήκη. Ὀνομάζει λοιπόν ὁ Δαβίδ τόν Θεό «ἰσχύν» του, δηλαδή, δύναμή του. «Ἀγαπήσω σε, Κύριε ἡ ἰσχύς μου», λέγει. Τόν ὀνομάζει ἔπειτα «στερέωμά» του, «καταφυγή» του, «ρύστη» του, «ὑπερασπιστή» του καί «κέρας σωτηρίας» καί «ἀντιλήπτορά» του (στίχ. 2.3). Ὅλοι αὐτοί οἱ ἑπτά προσδιορισμοί εἶναι ὅλοι παρμένοι ἀπό τό στρατιωτικό στάδιο, γιατί ο Δαβίδ ἦταν βασιλεύς καί πολλές φορές εἶχε δεῖ τήν προστασία τοῦ Θεοῦ νά τόν σώζει ἀπό τούς κινδύνους στούς πολέμους. Ἀλλά εἶναι ὡραῖο αὐτό πού λέγει στό τέλος τοῦ αἴνου του ὁ Δαβίδ: «Αἰνῶν – λέγει – ἐπικαλέσομαι τόν Κύριον καί ἐκ τῶν ἐχθρῶν μου σωθήσομαι» (στίχ. 4). Δηλαδή: Ἐνῶ δοξάζει τόν Θεό («αἰνῶν») γιά τίς περασμένες εὐεργεσίες Του, ὅμως λέγει καί «ἐπικαλέσομαι τόν Κύριον». Τόν παρακαλεῖ γιά νά ἔχει καί στό μέλλον τήν βοήθειά Του. Γιατί ξέρει ὅτι καί πάλι θά βρεθεῖ σέ κινδύνους ἀπό τούς ἐχθρούς του καί πάλι, λοιπόν, θά ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν προστασία τοῦ Θεοῦ. «Καί ἐκ τῶν ἐχθρῶν μου σωθήσομαι» καί τότε, λέγει. Δηλαδή, χριστιανοί μου, καί ὅταν εὐχαριστοῦμε μέ χαρά τόν Θεό γιά κάποια βοήθεια πού μᾶς ἔδωσε, πρέπει ἡ εὐχαριστία μας αὐτή νά ἔχει καί παράκληση, γιά νά μᾶς βοηθήσει πάλι σέ ἕνα ἄλλο κίνδυνο πού θά μᾶς ἔλθει. Γιατί ζοῦμε ἐν μέσῳ κινδύνων. Ἡ ἰδέα αὐτή τοῦ Ψαλμοῦ μας ἐδῶ εἶναι αὐτό πού λέγει ὁ λαός μας: «Δόξα Σοι ὁ Θεός καί βόηθα Παναγιά»!

3. Στήν συνέχεια ὁ ψαλμωδός μας γράφει γιά τούς κινδύνους πού βρέθηκε καί ἀπό τούς ὁποίους τόν ἔσωσε ὁ Θεός. Οἱ κίνδυνοι αὐτοί παριστάνονται σάν πόνος γυναίκας, πού γεννάει, καί σάν χείμαρροι πού ἀφήνιασαν καί ἀπειλοῦν κατακλυσμό. «Χείμαρροι ἀνομίας», λέει (στιχ.5-6)! Μάλιστα τό Ἑβραϊκό κείμενο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης λέει γιά τούς κινδύνους τοῦ Δαβίδ ὅτι ἦταν «χείμαρροι τοῦ Βελίαρ», σατανικοί κίνδυνοι, δηλαδή.

Στούς κινδύνους του αὐτούς ὁ Δαβίδ, ὅταν τοῦ συνέβαιναν, «ἔκραζε» καί «ἐπεκαλεῖτο» τόν Θεό (στιχ. 7α). Καί βεβαίως, χριστιανοί μου, ἡ προσευχή εἶναι τό πιό σωστικό μέσο στην θλίψη μας καί τους πειρασμούς μας καί σ’ ὅλες τίς δυσκολίες μας. Καί ὁ Δαβίδ λέγει ἐδῶ στόν Ψαλμό μας ὅτι ἡ κραυγή του, ἡ προσευχή του, ἔφτασε στά ὦτα τοῦ Κυρίου καί σώθηκε (στίχ. 7β).

4. Μέ πολύ παραστατικότητα και μεγαλοπρέπεια παριστάνει ὁ ψαλμωδός μας τόν ἐρχομό τοῦ Θεοῦ στούς κινδύνους του γιά νά τόν σώσει. Τά λέει μάλιστα μέ τέτοια παραστατικότητα πού μᾶς προκαλοῦν τήν ἀπορία. Σᾶς τά λέω ὅπως τά λέει ἐδῶ ὁ ψαλμός μας: Ἐρχόμενος ὀ Κύριος γιά βοήθεια στόν Δαβίδ – λέει ο ψαλμός μας – «σαλεύτηκε ἡ γῆ καί τρόμαξε. Καί αὐτά τά θεμέλια τῶν ὀρέων ταράχθηκαν καί σαλεύθηκαν. Στήν ὀργή Του ὁ Θεός ἔκανε καπνό νά ἀνέβει ψηλά. Κατέβηκε ἀπό τά οὐράνια... ἔβαλε τό σκοτάδι νά τόν κρύβει. Ἀπό τό φῶς τῆς ἀστραπῆς μπροστά Του διαλύθηκαν τά σύννεφα. Ἔστειλε τά βέλη του καί σκόρπισε τούς ἐχθρούς Του. Φάνηκαν οἱ πυθμένες τῶν θαλασσῶν καί ξεσκεπάστηκαν τά θεμέλια τῆς οἰκουμένης» (στιχ. 8-16)!

Οἱ ἐκφράσεις αὐτές καί ἄλλες ἀκόμη πού παρέλειψα, εἶναι πραγματικά τολμηρές καί δημιουργοῦν τήν ἀπορία: Τί; Γιά τήν βοήθεια τοῦ Δαβίδ κατά τῶν ἐχθρῶν του, μπορεῖ νά ἔγιναν τέτοιες συνταρακτικές θεοφάνειες; Ἡ ἁλήθεια, χριστιανοί μου, εἶναι, ὅτι ὅλες οἱ παραπάνω ἐκφράσεις πού λέει ὁ Ψαλμός μας λέγονται γιά τήν σκηνή στό ὄρος Σινᾶ, ὅταν ὁ Θεός ἔδινε τόν Νόμο Του στόν Μωϋσῆ. Οἱ ἐκφράσεις αὐτές λέγονται γιά τήν θαυματουργική διάβαση τῶν Ἰσραηλιτῶν ἀπό τήν Ἐρυθρά θάλασσα καί τόν πνιγμό τῶν ἁρμάτων τοῦ Φαραώ σ’ αὐτήν. Ἁλλά οἱ μεγαλοπρεπεῖς αὐτές σκηνές καί ἐκφράσεις πού γράφηκαν γιά τήν σωτηρία τοῦ Ἰσραήλ ἔγιναν παροιμιώδεις στήν Παλαιά Διαθήκη καί λέγονται καί ἀπό εὐσεβεῖς ἀνθρώπους, πού σέ σοβαρούς κινδύνους ἔβλεπαν φανερά τήν ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ γιά τήν σωτηρία τους. Καί ὁ Δαβίδ ἐδῶ λοιπόν, βασιλεύς αὐτός, παριστάνει τόν ἑαυτό του σάν τό ἔθνος του Ἰσραήλ, καί ἀναφέρει φραστικά καί στόν ἑαυτό του τίς θαυματουργικές ἐπεμβάσεις τοῦ Θεοῦ, πού ἔκανε γιά τήν σωτηρία τοῦ λαοῦ Του. Εἶναι καί ὁ Δαβίδ ἕνας ἐκ τοῦ λαοῦ αὐτοῦ καί μάλιστα βασιλεύς του. Ἀκόμη στόν Ψαλμό μας ἐδῶ παριστάνει ὁ Δαβίδ τόν ἐαυτό του μέ τόν Μωϋσῆ, πού σώθηκε ἀπό τά νερά, ὅπως ξέρουμε ἀπό τήν ἱστορία του. Ἔτσι καί ὁ Δαβίδ ἀναφερόμενος στόν ἑαυτό του λέγει γιά τόν Θεό «ἔλαβέ με καί προσελάβετό με ἐξ ὑδάτων πολλῶν» (στίχ.17). Καί ὁ Δαβίδ λοιπόν ὑδατόσωστος!

Οἱ μεγαλοπρεπεῖς λοιπόν θεοφάνειες πού λέγοντα στόν ψαλμό μας ὡς βοήθεια τοῦ Θεοῦ πρός τόν Δαβίδ στήν πραγματικότητα δέν συνέβησαν· λέγονται μόνο ποιητικά μέ νοήματα καί ἐκφράσεις ἀπό τίς γενόμενες πράγματι θεοφάνειες κατά τήν γένεση καί σωτηρία τοῦ Ἱσραηλιτικοῦ ἔθνους. Ὡραῖα τό λέγει αὐτό ὁ Θεοδώρητος ὁ ἀκολουθῶν στά ἑρμηνευτικά τόν ἱερό Χρυσόστομο: «Ταῦτα ἅπαντα (δηλαδή αὐτές οἱ θεοφάνειες πού λέγονται στούς στιχ. 8-17 ὅτι ἔγιναν ὑπέρ τοῦ Δαβίδ) τέθεικεν (ἀπό τόν ψαλμωδό), οὐχ ὡς πάντως οὕτω γεγενημένα, ἀλλ’ ὡς οὕτω τῇ πίστει νενοημένα»!

Ἀλλά θά συνεχίσουμε τόν Ψαλμό μας στά ἑπόμενα κηρύγματά μας.

Μέ πολλές εὐχές

† Ὁ Μητροπολίτης Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἰερεμίας
πηγή:  http://aktines.blogspot.gr

http://makkavaios.blogspot.gr/2016/01/17-2-20.html#more