Ὁ ρόλος τῆς γυναίκας στήν οἰκογένεια (1ο μέρος)

Ἀκοῦστε τήν ὁμιλία ἐδῶ:https://www.youtube.com/watch?v=yRbvYXaCMlQ

«Ὁ Θεός ἄρσεν καί θῆλυ ἐποίησεν αὐτούς (Γεν. 1,27)». Ἔφτιαξε δηλαδή ἄνδρα καί γυναίκα. «Μάλιστα -λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος- ἀνέχθηκε νά γίνει γυναίκα τοῦ Ἀδάμ ἡ ἀδελφή του· ἤ μᾶλλον ὄχι ἡ ἀδελφή του, ἀλλά ἡ θυγατέρα του· ἤ μᾶλλον οὔτε ἡ θυγατέρα του, ἀλλά κάτι περισσότερο, ἡ ἴδια του ἡ σάρκα».

Ὅπως ξέρουμε ὁ Θεός πῆρε ἀπό τήν πλευρά τοῦ Ἀδάμ καί ᾠκοδόμησε γυναίκα (Γεν. 2,22). «Τήν ἑνότητά τους τήν καθόρισε εὐθύς ἐξαρχῆς, σάν τίς πέτρες, ἑνώνοντάς τους σέ μιάν ὁλότητα. Γι’ αὐτό οὔτε τή γυναίκα δημιούργησε ἀπό ξένη στόν Ἀδάμ οὐσία, γιά νά μή συνδέεται αὐτός μαζί της σάν μέ μιά ξένη, οὔτε πάλι σταμάτησε τόν γάμο στήν ἕνωση τοῦ Ἀδάμ μέ τήν Εὔα, γιά νά μή χωρίζεται αὐτός, λόγῳ τῆς ἑνώσεώς του μέ μιά μόνο γυναίκα, ἀπό τό ὑπόλοιπο ἀνθρώπινο γένος». Ἀντίθετα ὅρισε στή συνέχεια ὁ Θεός καί ἐπέτρεψε τόν γάμο καί στούς ἀπογόνους τοῦ Ἀδάμ. Ἔτσι, δημιουργήθηκε κάτι «σάν ἕνα ὡραῖο δέντρο» λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος. Ἔχει ἕνα κορμό, πού ὑψώνεται πάνω ἀπό τή ρίζα (ἐννοεῖ τόν Ἀδάμ καί τήν Εὔα) καί μετά ἁπλώνεται σέ πολλά κλαδιά. Ἄν δέν εἶχε κορμό καί τά κλαδιά βγαίνουν κατευθείαν ἀπό τίς ρίζες, δέν ἀξίζει τίποτα· καί ἄν ἔχει πολλές ρίζες, δέν τό θαυμάζει κανείς». Γιά νά εἶναι ἕνα δέντρο τέλειο χρειάζεται καί ρίζες καί κορμό καί κλαδιά.

«Ἔτσι, λοιπόν, ὁ Θεός ἀπό ἕναν ἄνθρωπο, τόν Ἀδάμ, ἔκανε νά προέλθει ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος». Γι’ αὐτό καί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι εἴμαστε μεταξύ μας συγγενεῖς, ἀδελφοί, ἀφοῦ ἔχουμε τήν ἴδια φύση. Δέν εἴμαστε ἐν Χριστῶ ἀδελφοί ὅλοι οἱ ἄνθρωποι, ἀλλά ἀδελφοί εἴμαστε. Ἐν Χριστῶ ἀδελφοί εἴμαστε οἱ βεβαπτισμένοι ὀρθοδόξως, γιατί ἔχουμε γεννηθεῖ ἀπό τήν ἴδια μήτρα, τήν ἁγία κολυμβήθρα στήν Ἁγία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία.

«Ἔτσι, λοιπόν, ὁ Θεός ἀπό ἕναν ἄνθρωπο, τόν Ἀδάμ, ἔκανε νά προέλθει ὁλόκληρο τό ἀνθρώπινο γένος, ὅπως τά κλαδιά ἀπό τόν κορμό τοῦ δέντρου, κάνοντάς το ἀναγκαστικά ἀδιάσπαστο καί ἀχώριστο. Καί γιά νά μήν περιοριστεῖ ἡ ἀγάπη, ἀλλά ν’ ἁπλωθεῖ σ’ ὁλόκληρη τήν ἀνθρωπότητα, δέν ἐπέτρεψε νά ἔρχονται σέ γάμο οἱ ἄνθρωποι μέ ἀδελφές καί θυγατέρες, ἐπιβάλλοντας τό χωρισμό ἀπό τά δικά μας πρόσωπα.». Γιά νά ἐπεκταθεῖ ἡ ἀγάπη καί νά παντρεύεται ἕνας ἄντρας μέ μιά γυναίκα, πού δέν γνωρίζονταν πρίν.

«Στή συνέχεια, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὄχι ἀναίτια καί τυχαῖα γράφει στήν πρός Ἐφεσίους ἐπιστολή (Ἐφ. 5, 22): ‘Οἱ γυναῖκες νά ὑποτάσσεστε στούς ἄνδρες σας ὅπως στόν Κύριο’». Καί ρωτάει, «Γιατί ἄραγε; Γιατί, ἄν οἱ σύζυγοι συμβιώνουν μέ ὁμόνοια, τότε καί τά παιδιά τους ἀνατρέφονται καλά καί οἱ γείτονες ἀπολαμβάνουν τήν εὐωδία τῆς χριστιανικῆς τους ζωῆς καί οἱ φίλοι τους χαίρονται καί οἱ συγγενεῖς τους καμαρώνουν. Ἄν, ὅμως, συμβαίνει τό ἀντίθετο (δέν συμβιώνουν ἁρμονικά), ὅλα γίνονται ἄνω κάτω, ὅλα εἶναι σέ σύγχυση καί ταραχή.

Συμβαίνει δηλαδή καί ἐδῶ ὅ,τι καί σ’ ἕνα στράτευμα: Ὅταν οἱ στρατηγοί του ἔχουν εἰρηνικές σχέσεις καί συνεργάζονται ἁρμονικά, ὁ στρατός πάει καλά καί ἔχει νίκες· ὅταν, ὅμως, αὐτοί διαφωνοῦν καί μαλώνουν, ὅλος ὁ στρατός γίνεται ἄνω κάτω. Γι’ αὐτό, λοιπόν λέει: “Οἱ γυναῖκες νά ὑποτάσσεστε στούς ἄνδρες σας, ὅπως στόν Κύριο”».

Ἡ ἀναφορά «ὅπως στόν Κύριο» γίνεται διότι, ἄν ὁ ἄντρας ζητήσει κάτι ἀντίθετο μ’ αὐτό πού θέλει ὁ Κύριος καί Θεός μας, τότε ἡ γυναίκα δέν πρέπει νά κάνει ὑπακοή. Ὁ ἄνδρας ἐπίσης πρέπει νά κάνει ὑπακοή στή γυναίκα γιατί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λίγο παρακάτω στήν ἐπιστολή γράφει “ὑποτάσσεστε ἀλλήλοις“. Ἄρα κι ὁ ἄνδρας πρέπει νά κάνει ὑπακοή στή γυναίκα, πάλι ὅμως ἐν Κυρίω, σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

«Πῶς, ὅμως, ἡ Γραφή σέ ἄλλο σημεῖο λέει, “ἄν κάποιος ἔρχεται κοντά μου καί δέν ἀπαρνιέται γυναίκα καί ἄνδρα, δέν μπορεῖ νά εἶναι μαθητής μου” (πρβλ. Λουκ. 14, 26); Ἄν πρέπει οἱ γυναῖκες νά ὑποτάσσονται στούς ἄνδρες τους ὅπως στόν Κύριο, πῶς ἀλλοῦ ζητάει νά τούς ἀπαρνηθοῦν γιά χάρη τοῦ Κυρίου;» Μήπως ἐδῶ ὑπάρχει ἀντίφαση; Στή μιά λέει τό Ἅγιο Πνεῦμα ὑποταγή καί στήν ἄλλη ἀπάρνηση;

Ἀπαντάει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος: «Ἄν διαβάσετε προσεκτικά καί τά δύο χωρία, θά διαπιστώσετε ὅτι τό ἕνα δέν ἀναιρεῖ τό ἄλλο. Ἰσχύουν παράλληλα καί τά δύο. Τί θέλει δηλαδή νά πεῖ ἐδῶ ὁ ἀπόστολος; Ἤ “νά ὑποτάσσεστε στούς ἄντρες σας, γνωρίζοντας ὅτι ἔτσι ὑπηρετεῖτε τόν Κύριο” ἤ “νά ὑπακοῦτε στούς ἄντρες σας, θεωρώντας, σάν μαθήτριες τοῦ Κυρίου, ὅτι κάνετε τό δικό Του θέλημα”. Γιατί, ἄν ἐκεῖνος πού δέν ὑποτάσσεται στήν κρατική ἐξουσία καί τίς πολιτειακές ἀρχές, ἀντιστέκεται στήν τάξη πού ἔβαλε ὁ Θεός, πολύ περισσότερο ἡ γυναίκα, πού δέν ὑποτάσσεται στόν ἄνδρα της παραβαίνει θεϊκή ἐντολή».

Ἑπομένως ὅταν λέει ὁ Χριστός μας ὅτι ὅποιος θέλει νά Τον ἀκολουθήσει πρέπει νά ἀπαρνηθεῖ τόν/τήν σύζυγο, ἐννοεῖ νά ἀπαρνηθεῖ τήν κακή σχέση, τήν ἀνυπακοή, ἡ ὁποία εἶναι πολύ συνηθισμένο φαινόμενο στά κοσμικά ἀνδρόγυνα. Σ’ αὐτά ὑπάρχει ὁ ἐγωισμός. Ἔτσι ὁ ἕνας προσπαθεῖ νά ἐπιβληθεῖ στόν ἄλλον καί νά ἐπιβάλει τό θέλημά του, ὄχι νά κάνει ὑπακοή στόν ἄλλον. Ὁ Κύριος ὅμως ζητάει τό ἀντίθετο. Ζητᾶ ὑποταγή τοῦ ἑνός στόν ἄλλον γιατί λέει «Εἶστε δικοί μου μαθητές καί μαθήτριες. Ἔτσι κάνετε τό θέλημά Μου καί ἀκολουθεῖτε Ἐμένα».

«Ἄς θεωροῦμε, λοιπόν, ὅτι ὁ ἄνδρας εἶναι τό κεφάλι καί ἡ γυναίκα τό σῶμα, ὅμως ὅπως ἀποδεικνύει καί τοῦτος ὁ ἀποστολικός συλλογισμός: “Ὁ ἄνδρας εἶναι ἡ κεφαλή (δηλ. ὁ ἀρχηγός) τῆς γυναίκας, ὅπως καί ὁ Χριστός τῆς Ἐκκλησίας». Δέν ἰσχύει ἡ ἔννοια ἡ δουλική, τῆς ὑποδούλωσης τῆς γυναίκας στόν ἄντρα. Ἀλλά ὅπως εἶναι ὁ Χριστός κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας, ἔτσι κι ὁ ἄντρας τῆς γυναίκας.

«Ὁ Χριστός εἶναι καί ὁ σωτήρας τοῦ σώματός Του, τῆς Ἐκκλησίας. Ὅπως ὅμως ἡ Ἐκκλησία ὑποτάσσεται στό Χριστό, ἔτσι καί οἱ γυναῖκες πρέπει σέ ὅλα νά ὑποτάσσονται στούς ἄνδρες τους” (Ἐφ. 5,23-24)». Ὁ ἄνδρας σώζει τή γυναίκα του, ὅπως ὁ Χριστός τήν Ἐκκλησία καί δίνει λόγο στόν Θεό γιά τή σωτηρία τῆς γυναίκας του καί τῶν παιδιῶν. Αὐτό λέει καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Αὐτό βέβαια δέν σημαίνει ὅτι καί ἡ γυναίκα δέν πρέπει νά προσπαθεῖ. Ἡ γυναίκα ἔχει ἐπίσης αὐτεξούσιο καί ἐλευθερία, ὁπότε ἔχει καί εὐθύνη γιά τή σωτηρία της. Ὁπωσδήποτε ὅμως ὁ ἄντρας ἐπειδή εἶναι ἡ κεφαλή τῆς οἰκογένειας, ὅπως τόν ὅρισε ὁ Θεός, δίνει λόγο στόν Θεό γιά τή σωτηρία τῆς συζύγου και των παιδιῶν του.

Καθετί πού κάνουμε ἔχει ἐκκλησιολογική σημασία. Κάθε ἁμαρτία πού κάνουμε, δέν εἶναι μιά παράβαση ἑνός ἠθικοῦ κανόνος. Εἶναι μιά ζημιά πού γίνεται σέ ὅλο τό σῶμα, σέ ὅλη τήν Ἐκκλησία, ἐπειδή εἴμαστε «ἀλλήλων μέλη» (Ρωμ. 12,5), ὁ ἕνας εἶναι κομμάτι τοῦ ἄλλου. Πολύ περισσότερο βέβαια ὅταν σφάλει εἴτε ὁ ἄνδρας, εἴτε ἡ γυναίκα μέσα στήν οἰκογένεια, αὐτό ἔχει ἀντίκτυπο σέ ὅλα τά μέλη. Ὅταν δέν ὑπάρχει σωστή ἀντίληψη τῶν πραγμάτων, σωστή βιοθεωρία καί ζωή, τότε καί τά παιδιά δέν μεγαλώνουν σωστά.

Κοιτάξτε τί συμβουλεύει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος γιά τήν ἐκλογή τοῦ/τῆς συζύγου. Εἶναι πολύ σημαντικό αὐτό τό σημεῖο, ἀφοῦ ὅλα ἀρχίζουν ἀπό ἐκεῖ. Ὁ γάμος ἀρχίζει ἀπό τό ποιόν/ποιά θά ἐπιλέξεις γιά σύζυγο. Ποιά θά εἶναι τά κριτήρια γιά νά ὑπάρχει μιά ἐπιτυχημένη οἰκογενειακή ζωή; Πρέπει νά ἔχεις σωστά κριτήρια ἐκλογῆς τοῦ ἑτέρου ἡμίσεως.

Συμβουλεύει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος τούς ἄνδρες λέγοντας: «Οὔτε γιά πλούσια γυναίκα νά ψάχνουμε. Κανένας ἄς μήν περιμένει νά γίνει πλούσιος μέ τό γάμο. Αἰσχρός καί ἀξιοκαταφρόνητος εἶναι ἕνας τέτοιος πλουτισμός. Ἐπιπλέον, ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος, “ὅσοι θέλουν νά πλουτίσουν, πέφτουν σέ πειρασμό, σέ παγίδα τοῦ διαβόλου καί σέ πολλές ἐπιθυμίες ἀνόητες καί βλαβερές, πού βυθίζουν τούς ἀνθρώπους στήν καταστροφή καί στό χαμό” (Α΄Τιμ. 6,9). Ἀπό τή γυναίκα, λοιπόν, μή ζητᾶς λεφτά, ἀλλά ἀρετές.». Τό ἴδιο θά ἔλεγε καί στίς γυναῖκες.

«Εἶναι δυνατό ν’ ἀδιαφορεῖς γιά τά σπουδαιότερα καί νά φροντίζεις γιά τά ἀσήμαντα; Δυστυχῶς, ὅμως σέ ὅλα αὐτό κάνουμε». Βάζουμε δηλαδή τά χρήματα πάνω ἀπό ὅλα, θεωρώντας τα ὑπεραξία. Ἔτσι δυστυχῶς στήν πράξη ἀποδεικνυόμαστε ἄθεοι καί ἄπιστοι, ἀφοῦ ἀντί νά πιστέψουμε τόν Χριστό, ἐμπιστευόμαστε τόν χρυσό.

«Ἄν ἀποκτήσουμε παιδί, νοιαζόμαστε ὄχι γιά τό πῶς θά γίνει καλός ἄνθρωπος, ἀλλά γιά τό πῶς θά τοῦ ἐξασφαλίσουμε πλούτη· ὄχι γιά τό πῶς θ’ ἀποκτήσει καλούς τρόπους, ἀλλά γιά τό πῶς θά ἔχει πολλούς πόρους». Σήμερα αὐτό τό λέμε ἐφόδια, ὅπως πτυχία, ὑλική περιουσία ἤ μόρφωση, γιά νά τοῦ ἐξασφαλίσουμε τό μέλλον του. Δέν εἶναι αὐτό ὅμως τό ζητούμενο. Τό σωστό εἶναι νά ζητᾶμε καί νά θέλουμε νά ἔχει ἀρετές. Νά καλλιεργεῖ τήν ἐν Χριστῶ ζωή.

«Στό ἐπάγγελμά μας, δέν κοιτᾶμε πῶς θά τό ἀσκήσουμε τίμια, ἀλλά πῶς θά μᾶς φέρει μεγάλα κέρδη». Ἔστω κι ἄν κάποιος φαίνεται ἐξωτερικά ὅτι εἶναι καλός Χριστιανός, πολλές φορές στήν πράξη εἶναι ἕνας ὑποκριτής Φαρισαῖος. Ἐργάζεται γιά τό χρῆμα, τίς ἡδονές, τή δόξα τοῦ κόσμου.

«Ὅλα, λοιπόν, γίνονται γιά τά λεφτά. Μᾶς ἔχει κυριέψει ὁ ἔρωτας τοῦ χρήματος, γι’ αὐτό ὁδηγούμαστε στήν καταστροφή». Καί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος εἶχε ἐπισημάνει πώς ‘ἡ ρίζα ὅλων τῶν παθῶν εἶναι ἡ φιλαργυρία’(Α’ Τιμ. 6,10). Αὐτό συμβαίνει καί μέ τούς ἀνθρώπους τῆς Ἐκκλησίας. Τί ἔλεγε ὁ Κύριος γιά τούς γραμματεῖς καί τούς Φαρισαίους; Ὅτι ἦταν φιλάργυροι. Ὅτι ἀπό τή μιά ἔκαναν μεγάλες προσευχές καί ἀπό τήν ἄλλη ἔκλεβαν καί ἐκμεταλλευόντουσαν τίς χῆρες, ἁρπάζοντάς τους τά κτήματα.

«“Ἔτσι”, συνεχίζει ὁ ἀπόστολος, “καί οἱ ἄνδρες ὀφείλουν ν’ ἀγαποῦν τίς γυναῖκες τους, ὅπως ἀγαποῦν τό ἴδιο τους τό σῶμα». Βλέπετε καί ἡ Εὔα εἶναι ἀπό τό σῶμα τοῦ Ἀδάμ. «Ὅποιος ἀγαπάει τή γυναίκα του, ἀγαπάει τόν ἑαυτό του. Κανείς ποτέ δέν μίσησε τό ἴδιο του τό σῶμα, ἄλλ’ ἀντίθετα τό τρέφει καί τό φροντίζει· ἔτσι κάνει καί ὁ Κύριος γιά τήν Ἐκκλησία, γιατί ὅλοι εἴμαστε μέλη τοῦ σώματός Του ἀπό τή σάρκα Του καί τά ὀστά Του” (Ἐφ. 5,28-30)». Τί ἐννοεῖ μ’ αὐτά τά λόγια; Μᾶς προβάλλει πιό δυνατή εἰκόνα, πιό ζωηρό παράδειγμα. Συνάμα μᾶς ὁδηγεῖ πιό κοντά καί πιό ξεκάθαρα σ’ ἕνα ἀκόμα καθῆκον. Γιά νά μήν πεῖ κανείς ὅτι “Ἐκεῖνος Θεός ἦταν καί τόν ἑαυτό Του παρέδωσε”, γι’ αὐτό ὁ Παῦλος λέει: “Ἔτσι καί οἱ ἄνδρες ὀφείλουν...”. Δέν πρόκειται δηλαδή γιά χάρισμα, γιά δῶρο, ἀλλά γιά ὀφειλή, γιά χρέος. Ἀφοῦ εἶπε, “ὅπως ἀγαποῦν τό ἴδιο τους τό σῶμα”, προσθέτει: Γιατί “κανείς ποτέ δέν μίσησε τό ἴδιο του τό σῶμα, ἀλλ’ ἀντίθετα τό τρέφει καί τό φροντίζει”. Καί πῶς εἶναι δικό του σῶμα; Διαβάζουμε στή Γένεση, πώς, ὅταν ὁ Ἀδάμ ξύπνησε καί εἶδε τή γυναίκα, πού ἔκανε ὁ Θεός ἀπό τήν πλευρά του, εἶπε: “Αὐτό τό πλάσμα εἶναι ὀστό ἀπό τά ὀστά μου καί σάρκα ἀπό τή σάρκα μου” (Γέν. 2, 23). Ὅπως, λοιπόν, ὁ Κύριος φροντίζει στοργικά τήν Ἐκκλησία, δηλαδή ὅλους ἐμᾶς, γιατί εἴμαστε μέλη Του, σάρκα Του καί ὀστά Του- καί αὐτό τό γνωρίζετε καλά ὅσοι συμμετέχετε στά ἱερά μυστήρια-, ἔτσι καί ὁ ἄνδρας ὀφείλει νά φροντίζει στοργικά τή γυναίκα του, γιατί δημιουργήθηκε ἀπ αὐτόν, εἶναι κομμάτι τοῦ σώματός του».

Ὅπως λοιπόν ὁ Χριστός θυσιάστηκε γιά τήν Ἐκκλησία, ἔτσι καί ὁ ἄνδρας γιά τή γυναίκα. Αὐτό ὅμως δέ σημαίνει ὅτι καί ἡ γυναίκα δέν ἀγαπάει ἐξίσου τόν σύζυγό της καί μέ χαρά τόν ὑπακούει καί θυσιάζεται γι’ αὐτόν.

«Ὅσο ἀγαπᾶς, λοιπόν, τόν ἑαυτό σου, τόσο ν’ ἀγαπᾶς καί τή γυναίκα σου. Ὄχι μόνο γιατί ὁ ἄνδρας καί ἡ γυναίκα ἔχουν τήν ἴδια φύση, ἀλλά καί γιά μιάν ἄλλη σπουδαιότερη αἰτία: Γιατί δέν εἶναι πιά δύο ξεχωριστά σώματα, ἀλλά ἕνα· καί ὁ ἄνδρας εἶναι τό κεφάλι, ἐνῶ ἡ γυναίκα τό σῶμα. Ὅπως λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος σέ ἄλλη ἐπιστολή του, “κεφαλή τοῦ κάθε ἄνδρα εἶναι ὁ Χριστός, κεφαλή τῆς γυναίκας εἶναι ὁ ἄνδρας καί κεφαλή τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὁ Θεός” (Α’ Κορ. 11, 3). Πῶς ὅμως λέει, ὅτι “κεφαλή τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὁ Θεός”; Αὐτό λέω κι ἐγώ, ὅτι, ὅπως ἐμεῖς εἴμαστε ἕνα σῶμα, ἔτσι εἶναι ἕνα ὁ Χριστός καί ὁ Πατέρας. Ἑπομένως καί ὁ Πατέρας εἶναι κεφαλή μας».

Ἐφόσον εἶναι ἕνα σῶμα ὁ ἄνδρας μέ τήν γυναίκα, ὅπως καί ὁ Χριστός μέ τήν Ἐκκλησία, τό σῶμα μέ τό κεφάλι εἶναι ἀδιάσπαστα καί ἀδιαίρετα, γι’ αὐτόν ἀκριβῶς τόν λόγο δέν ἐπιτρέπεται τό διαζύγιο. Τό διαζύγιο εἶναι ἕνας φόνος. Φονεύεται αὐτός ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος δημιουργεῖται μέ τό μυστήριο τοῦ γάμου. Εἶναι ὁ καινούριος ἄνθρωπος καί μποροῦμε νά τόν ὀνομάσουμε ‘ἀνδρόγυνο’. Δέν εἶναι πιά ξεχωριστά ἄνδρας καί γυναίκα, ἀλλά ἕνας ἄνθρωπος, σῶμα καί κεφαλή, πού εἶναι ἀδιάσπαστα ἑνωμένα μεταξύ τους. Γι’ αὐτό δέν ὑπάρχει κανένας λόγος διαζυγίου, ἐκτός ἀπό τή μοιχεία, πού σημαίνει ὅτι ἔχει πεθάνει αὐτός πού διαπράττει τή μοιχεία καί ἔχει ἤδη χωριστεῖ ἀπό τόν ἄλλον.

Συνεχίζει λοιπόν «ὁ καθένας ν’ ἀγαπάει τή γυναίκα του ὅπως ἀγαπάει τόν ἑαυτό του, καί ἡ γυναίκα νά σέβεται τόν ἄνδρα της (Ἔφ. 5,33). Δέν εἰσηγεῖται μόνο ἀγάπη, ἀλλά καί σεβασμό. Ὑπαρχηγός τοῦ σπιτιοῦ καί τῆς οἰκογενείας εἶναι ἡ γυναίκα. Δέν πρέπει, λοιπόν, νά ζητάει ἰσοτιμία μέ τόν ἀρχηγό, τόν ἄνδρα, ἀφοῦ εἶναι κάτω ἀπό τήν κεφαλή. Ἀλλά καί ὁ ἄνδρας δέν πρέπει νά περιφρονεῖ τή γυναίκα ἐπειδή τοῦ ὑποτάσσεται, γιατί αὐτή εἶναι σῶμα· καί ἄν ἡ κεφαλή περιφρονεῖ τό σῶμα, θά καταστραφεῖ καί ἐκείνη μαζί μ’ αὐτό». Γιατί ἡ κεφαλή στηρίζει τό σῶμα.

«Γι’ αὐτό ὁ ἄνδρας πρέπει νά προσφέρει στή γυναίκα τήν ἀγάπη του σάν ἀντίδωρο τῆς ὑποταγῆς της. Καί τό κεφάλι εἶναι ἀπαραίτητο καί τό σῶμα. Τό σῶμα θέτει στήν ὑπηρεσία τοῦ κεφαλιοῦ τά χέρια, τά πόδια καί ὅλα τά ἄλλα μέλη του, ἐνῶ τό κεφάλι φροντίζει καί προσέχει τό σῶμα. Δέν ὑπάρχει καλύτερο πράγμα ἀπό τή συζυγία καί συνεργασία αὐτοῦ τοῦ εἴδους: Σεβασμός ἀπό τή γυναίκα, ἀγάπη ἀπό τόν ἄνδρα. Βέβαια, ἡ γυναίκα πού σέβεται τόν ἄνδρα της, τόν ἀγαπᾶ κιόλας. Τόν σέβεται σάν κεφαλή καί τόν ἀγαπᾶ σάν μέλος, ἀφοῦ καί ἡ κεφαλή μέλος τοῦ σώματος εἶναι.

Ἔτσι, λοιπόν, ὁ Θεός ὅρισε νά ὑποτάσσεται ἡ γυναίκα στόν ἄνδρα, γιά νά ὑπάρχει εἰρήνη καί ὁμόνοια μεταξύ τους. Γιατί δέν μπορεῖ ποτέ νά ὑπάρξει εἰρήνη, ὅπου ὑπάρχει πολυαρχία. Ἕνας πρέπει νά εἶναι ὁ ἀρχηγός. Αὐτό τό παρατηροῦμε παντοῦ. Ὅπου πάντως, ὑπάρχουν ἄνθρωποι πνευματικοί, ἐκεῖ ὑπάρχει καί εἰρήνη. Γιά παράδειγμα, οἱ πρῶτοι χριστιανοί τῶν Ἱεροσολύμων ἦταν πέντε χιλιάδες ἄνθρωποι, μά εἶχαν μιά καρδιά καί μιά ψυχή. Καί κανείς δέν θεωροῦσε ὅτι κάτι ἀπό τά ὑπάρχοντά του ἦταν δικό του, ἀλλά ὁ ἕνας ὑποτασσόταν στόν ἄλλο. Αὐτό δείχνει σύνεση καί θεοσέβεια».

Θά ἔλεγα δηλαδή ὅτι ἡ γυναίκα εἶναι σέ πλεονεκτικότερη θέση, γιατί ἀκριβῶς εἶναι σέ ταπεινότερη θέση. Ὅπως καί ὁ ἴδιος ὁ Χριστός εἶχε πεῖ στούς Ἀποστόλους ὁ ταπεινός εἶναι ὁ μείζων καί ὅποιος θέλει νά εἶναι καλύτερος ἀνάμεσά σας, θά πρέπει νά εἶναι δοῦλος ὅλων. Νά ὑποτάσσεται δηλαδή, νά ὑπηρετεῖ καί νά πλένει τά πόδια τῶν ἄλλων. Ὁπότε κανονικά θά πρέπει νά κυνηγᾶμε ὄχι τήν πρώτη θέση, ἀλλά τήν τελευταία. Δέν θά πρέπει νά θέλουμε νά γίνουμε ἀρχηγοί, ἀλλά ὑποτακτικοί. Αὐτή εἶναι ἡ καλύτερη θέση, γιατί ἔτσι μιμούμαστε τόν Χριστό μας, πού εἶναι ὁ πρῶτος ὑποτακτικός.

«Αὐτό δείχνει σύνεση καί θεοσέβεια» καί τότε λειτουργεῖ σωστά ἡ οἰκογένεια». Βλέπετε τί λέει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος; Ὅπου οἱ ἄνθρωποι εἶναι πνευματικοί, ἐκεῖ ὑπάρχει εἰρήνη. Σήμερα στίς οἰκογένειες γιατί δέν ὑπάρχει εἰρήνη; Γιατί ἀκριβῶς δέν ὑπάρχει πνευματικότητα. Δέν εἶναι δηλαδή ἑνωμένοι μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα, οὔτε ὁ ἄνδρας, οὔτε ἡ γυναίκα. Ὁπότε ὑπάρχει μεταξύ τους διαφωνία, φαγωμάρα, τσακωμοί, κόλαση. Ὅπου ὑπάρχει ἕνωση μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα, πού σημαίνει ταύτιση τοῦ θελήματός μας μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τότε ὑπάρχει καί ταύτιση τῶν θελημάτων τῶν δύο συζύγων. Καί οἱ δύο θέλουν, ὅ,τι θέλει τό Ἅγιο Πνεῦμα.

Συνεπῶς, ὅταν καί οἱ δύο σύζυγοι ἀγωνίζονται πνευματικά, ὑπάρχει ὁμόνοια μεταξύ τους. Δέν ὑπάρχει ‘ἀσυμφωνία χαρακτήρων’, ὅπως τό βαφτίσαμε σήμερα καί ἄλλα τέτοια κοσμικά. Δέν εἶναι θέμα ψυχολογικό, κοσμοθεωριακό ἤ διανοητικό, τό νά τά βροῦν μεταξύ τους οἱ σύζυγοι. Εἶναι θέμα πνευματικό. Ἄν μεταξύ τους δηλαδή θέλουν νά ἔχουν εἰρήνη, θά πρέπει πρῶτα νά ἔχουν εἰρήνη μέ τόν Θεό, τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἄν ἀγωνίζονται σωστά πνευματικά, τότε ἑνώνονται καί μεταξύ τους. Τότε καί τά παιδιά, πού τούς βλέπουν ἔτσι ἑνωμένους, ἐμπνέονται καί καθοδηγοῦνται σωστά κι ἀπό τούς γονεῖς, ὥστε νά ἑνωθοῦν μέ τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἔτσι θά ἐξαλειφθοῦν οἱ τσακωμοί τόσο μεταξύ τῶν παιδιῶν, ὅσο μεταξύ γονέων καί παιδιῶν.

«Ὅταν ὑπάρχει ἀγάπη ἀνάμεσα στούς συζύγους, γιά ὅλα τά προβλήματα βρίσκονται λύσεις. Ὁ ἄνδρας πού ἀγαπάει τή γυναίκα του, κι ἄν ἀκόμη αὐτή εἶναι ἀτίθαση, θά τήν ὑπομείνει. Συζυγική ὁμόνοια χωρίς συζυγική ἀγάπη δέν μπορεῖ νά ἐπιτευχθεῖ».

Ἐδῶ ἐννοεῖ βεβαίως τήν ἐν Χριστῶ ἀγάπη. Ὑπάρχει τεράστια παρεξήγηση καί στό θέμα ἀγάπη. Σήμερα ἔχουν βαφτίσει ‘’ἀγάπη’’ τά πιό ἀλλόκοτα καί ἁμαρτωλά πράγματα, ἐνῶ ἡ ἀληθινή ἀγάπη εἶναι αὐτή πού ἔχει τά χαρακτηριστικά, πού περιγράφει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Λέει συγκεκριμένα «ἡ ἀγάπη οὐ ζητεῖ τὰ ἑαυτῆς, οὐ περπερεύεται, οὐ φυσιοῦται, οὐκ ἀσχημονεῖ…οὐδέποτε ἐκπίπτει» (Α΄Κορ. 13,4). Αὐτή μόνο ἡ ἀγάπη εἶναι ἄκτιστη, εἶναι στοιχεῖο τοῦ καρποῦ τοῦ Ἅγίου Πνεύματος, γιατί λέει «ὁ καρπὸς τοῦ Πνεύματος ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη..» (Γαλ. 5,22). Αὐτή ἡ ἀγάπη εἶναι ἡ σωστή, πού πρέπει νά ὑπάρχει ἀνάμεσα στούς δύο συζύγους. Ἡ ἀγάπη πού δέν ζητάει ἀνταπόδοση. Ἡ φιλία καί ἡ ἐρωτική ἀγάπη ζητοῦν ἀνταπόκριση. Δέν εἶναι ὅμως ἡ τέλεια μορφή ἀγάπης αὐτή. Ἡ τέλεια μορφή ἀγάπης εἶναι ἡ ἀνιδιοτελής. Ν’ ἀγαπᾶς χωρίς νά ζητᾶς ἀνταπόδοση. Ν’ ἀγαπᾶς γιατί τό θέλει ὁ Θεός. Ν’ ἀγαπᾶς ἀκόμα κι ἄν ὁ ἄλλος δέν σ’ ἀγαπάει καί σέ κακομεταχειρίζεται.

«Τί πρέπει νά γίνει, ὅμως, ἄν ἡ γυναίκα δέν σέβεται τόν ἄνδρα; Καί σέ μιά τέτοια περίπτωση, αὐτός ἔχει καθῆκον νά τήν ἀγαπᾶ. Ἄν οἱ ἄλλοι δέν κάνουν τό καθῆκον τους, ἐμεῖς πρέπει νά τό κάνουμε, Λέει, λ.χ., “να ὑποτάσσεστε ὁ ἕνας στόν ἄλλο μέ φόβο Χριστοῦ” (Ἐφ. 5, 21). Ἡ ἐντολή ἀφορᾶ καί τούς δύο. Τί σημασία ἔχει, λοιπόν, ἄν ὁ ἕνας δέν ὑποτάσσεται; Ἐσύ νά ὑπακούσεις στό νόμο τοῦ Θεοῦ. Ἡ γυναίκα, καί ἄν δέν τήν ἀγαπάει ὁ ἄνδρας της, ὀφείλει νά τόν σέβεται, γιά νά μήν παραβαίνει τό καθῆκον της. Ὁ ἄνδρας πάλι, καί ἄν δέν τόν σέβεται ἡ γυναῖκα του, ὀφείλει νά τήν ἀγαπάει, γιά νά μήν παραβαίνει τό δικό του καθῆκον».

Πολλές φορές, σκεπτόμενοι σάν τά μωρά, πεισμώνουμε ἐπειδή ὁ ἄλλος δέν μᾶς ἀκούει, καί δέν ἀκοῦμε κι ἐμεῖς. Συνεριζόμαστε ὁ ἕνας τόν ἄλλον καί τίποτα δέν διορθώνεται. Ἀκόμα καί ἄν ἐκεῖνος δέν σ’ ἀκούει, ἐσύ κάνε τό καθῆκον σου, ὅπως τό ζητᾶ ὁ Χριστός. Γιατί δέν τό κάνουμε γιά χάρη τοῦ ἄλλου ἤ ὡς ἀνταπόδοση στόν ἄλλον, ἀλλά γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ. Ὅσο ὅμως σκεφτόμαστε μέ τήν ἰδιοτελή, τήν ἐμπαθή ἀγάπη, πού ζητάει ἀνταπόδοση, βρίσκουμε τέτοιες προφάσεις καί δικαιολογίες. Αὐτό κρύβει μέσα τήν ἰδιοτελή ἀγάπη, πού περιμένει ἀνταπόδοση ἀπό τόν ἄλλον στό καλό πού σκέφτεσαι νά τοῦ κάνεις. Ὄχι! Ἐσύ νά κάνεις τό καλό γιά τόν Χριστό, ἀνεξάρτητα ἄν ὁ ἄλλος θά φερθεῖ ἀνάλογα σ’ ἐσένα καί θά ἀνταποκριθεῖ στήν ἀγάπη σου, ἤ ὄχι.

«Ὅταν ὁ καθένας κάνει τό καθῆκον του, τότε ὁ γάμος τους εἶναι χριστιανικός, εἶναι πνευματικός, ὄχι σαρκικός. Ἔχε, πάντως, ὑπόψη σου ἐσύ, ὁ ἄνδρας, πώς, ὅταν ὁ ἀπόστολος προστάζει τή σύζυγό σου νά σοῦ δείχνει σεβασμό, ἐννοεῖ τό σεβασμό πού ταιριάζει σέ ἐλεύθερη γυναίκα, ὄχι σέ δοῦλα». Τότε στήν ἐποχή τοῦ Χρυσοστόμου ὑπήρχε ὁ θεσμός τῆς δουλείας. Σήμερα δέν ὑπάρχει φανερά, ἀλλά ὑπάρχει κεκαλυμμένος δυστυχῶς, ἴσως καί μέ χειρότερη μορφή.

«Τό εἴπαμε, σῶμα δικό σου εἶναι ἡ γυναίκα. Ἄν θέλεις νά ἔχει σεβασμό δουλικό, τότε τό σῶμα σου ἀτιμάζεις καί τόν ἑαυτό σου προσβάλεις. Ποιό εἶναι, λοιπόν, τό περιεχόμενο τοῦ σεβασμοῦ αὐτοῦ; Νά μή σοῦ ἀντιμιλάει, νά μήν εἶναι ἐπαναστατική, νά μή θέλει νά ἔχει τήν πρωτιά στό σπίτι. Εἶναι ἀρκετό νά περιορίζεται σ’ αὐτά ὁ σεβασμός της. Ἄν ἐσύ τήν ἀγαπᾶς, ὅπως ἔχεις ἐντολή ἀπό τό Θεό, περισσότερα θά κατορθώσεις. Γιατί τό γυναικεῖο φύλο εἶναι κάπως πιό ἀσθενικό καί ἔχει ἀνάγκη ἀπό βοήθεια, συγκατάβαση, στοργή, φροντίδα. Ὅλα νά τῆς τά προσφέρεις, ὅλα νά τά κάνεις γιά χάρη της, ἀκόμα καί σέ ταλαιπωρίες νά ὑποβάλλεσαι.

Ὑπαρχηγός τοῦ σπιτιοῦ εἶναι ἡ γυναίκα. Ἔχει καί αὐτή ἐξουσία ἀνάλογη μ’ ἐκείνη τοῦ ἄνδρα. Ὁ ἄνδρας, ὅμως ἔχει κάτι περισσότερο, πού εἶναι σωτήριο γιά τήν οἰκογένεια. Πῆρε δηλαδή τό ἀξίωμα νά εἶναι κεφαλή τοῦ σώματος. Ὅπως ὁ Χριστός τῆς Ἐκκλησίας, ὄχι μόνο γιά ν’ ἀγαπᾶ καί νά φροντίζει τή γυναίκα, ἀλλά καί γιά νά τήν καθοδηγεῖ στό καλό, “ὥστε νά τήν ἔχει”, λέει, “μέ ὅλη της τήν καθαρότητα καί ἁγιότητα” (Ἐφ. 5,27). Καί ἄν αὐτός συντελέσει στό ν’ ἀποκτήσει ἡ γυναίκα καθαρότητα καί ἁγιότητα, ὅλα τ’ ἄλλα θά ἔρθουν μόνα τους. Ἄν ζητάει τά θεῖα, τά ἀνθρώπινα θ’ ἀκολουθήσουν πολύ εὔκολα, καί στό σπίτι θά ἐπικρατήσουν ἡ τάξη, ἡ εἰρήνη, ἡ εὐσέβεια.

Ὁ ἀπόστολος, λοιπόν, εἶπε πώς εἶναι δυνατό νά τακτοποιηθοῦν καλά τά συζυγικά ζητήματα, προτρέποντας τόν ἄνδρα ν’ ἀγαπάει τή γυναίκα καί τή γυναίκα νά σέβεται τόν ἄνδρα. Δέν ἐξήγησε, ὅμως μέ ποιόν τρόπο θά πραγματοποιηθεῖ αὐτό. Θά σᾶς ἐξηγήσω ἐγώ: Περιφρονώντας τά χρήματα, ἀποβλέποντας στήν ἀρετή τῆς ψυχῆς καί ἔχοντας φόβο Θεοῦ».

Ἑπομένως τρία πράγματα χρειάζονται. Νά ἔχουμε σεβασμό στίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ. Νά ἀποβλέπουμε στήν ἀρετή καί ὄχι στή μάταιη δόξα τοῦ κόσμου καί τίς ἡδονές. Καί τέλος νά καταφρονοῦμε τά χρήματα καί τά ὑλικά πράγματα. Ὅταν δέν καταφρονοῦμε τά χρήματα καί μᾶς τά παίρνουν, θυμώνουμε, στεναχωριόμαστε, θλιβόμαστε, χωριζόμαστε ἀπό αὐτόν πού μᾶς τά παίρνει. Χάνουμε δηλαδή τήν ἀγάπη. Διασπᾶται ὁ σύνδεσμος πού πρέπει νά ἔχουμε μέ ὅλους. Γι’ αὐτό εἶναι ἀπαραίτητη καί ἡ περιφρόνηση τῶν χρημάτων καί τα άλλα δύο, πού λέει ὁ Ἅγιος.

«Ὅ,τι θά κάνει κανείς, καλό ἤ κακό, θ’ ἀνταμειφθεῖ ἀνάλογα ἀπό τόν Κύριο» (πρβλ.Ἐφ. 6,8). Ὄχι, λοιπόν, γιά χάρη της ἀλλά γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ καί ὑπακούοντας σ’ Αὐτόν ν’ ἀγαπᾶς τή γυναίκα σου». Βλέπετε λοιπόν ὅτι στόν ἄνδρα ἔδωσε πιό δύσκολο ἔργο ὁ Χριστός. Ὀφείλουν οἱ ἄνδρες νά ἀγαποῦν τίς γυναῖκες τους, ἀνεξάρτητα ἄν αὐτές εἶναι καλές ἤ κακές. Ἐνῶ ἀντίθετα ἡ γυναίκα ἔχει κάτι πιό εὔκολο. Πρέπει νά κάνει ὑπακοή, νά σέβεται.

«Ἄν σκέφτεσαι ἔτσι», ὅτι δηλαδή πρέπει ν’ ἀγαπᾶς τή γυναίκα σου γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ καί ὄχι γιά τό τί εἶναι αὐτή, «πειρασμός ἤ διχόνοια δέν θά ξεφυτρώσει ἀνάμεσά σας. Κανέναν νά μήν πιστεύει ἡ γυναίκα, ὅταν τῆς κατηγορεῖ τόν ἄνδρα της. Μά καί ἡ ἴδια δέν πρέπει καχύποπτα νά παρακολουθεῖ ποῦ μπαίνει καί ἀπό ποῦ βγαίνει ὁ σύντροφός της. Ὁ ἄνδρας, ἐπίσης, δέν πρέπει νά δέχεται συκοφαντίες γιά τή γυναίκα του, οὔτε ὅμως καί μέ τή δική του συμπεριφορά νά τῆς γεννάει ὑποψίες».

Εἶναι ἡ γνωστή ἀντιζηλία καί στούς ἄνδρες, ἀλλά ἴσως λίγο περισσότερο στίς γυναῖκες. Ἄν κανείς δέν καταπολεμήσει αὐτόν τόν κακό λογισμό, τή ζηλοτυπία καί τίς ὑποψίες, ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος ὅτι μπορεῖ νά πάθει ἀκόμα καί καρκίνο.

«Γιατί, ἄνθρωπέ μου, γυρίζεις ἀπό δῶ κι ἀπό κεῖ ὅλη μέρα καί μαζεύεσαι στό σπίτι σου μόνο τό βράδυ, χωρίς μάλιστα νά δίνεις ἱκανοποιητικές ἐξηγήσεις στή γυναίκα σου;» Ἀναμφίβολα εἶναι ἀναγκαῖο καί οἱ σύζυγοι νά φροντίζουν νά μή δίνουν ἀφορμή γιά σκέψεις ζηλοτυπίας.

«Ἄν σοῦ κάνει παράπονα, νά μή σοῦ κακοφαίνεται. Τά παράπονά της δείχνουν ἀγάπη, ὄχι θράσος καί ψυχρότητα. Καί ἡ ἀγάπη της γιά σένα τήν κάνει νά φοβᾶται. Φοβᾶται μήπως κάποια ἄλλη σέ ἁρπάξει ἀπ’ αὐτήν, μήπως τῆς πάρει ὅ,τι πιό πολύτιμο ἔχει, μήπως τῆς κόψει τόν συζυγικό δεσμό. Ὀφείλεις, λοιπόν, νά κάνεις ὅ,τι μπορεῖς γιά νά μήν πικραίνεις τή γυναίκα σου.

Ἀλλά καί ἡ γυναίκα δέν πρέπει νά περιφρονεῖ τόν ἄνδρα της γιά ὁποιονδήποτε λόγο, προπαντός ἄν εἶναι φτωχός. Νά μή βαρυγκωμάει καί νά μήν βρίζει λέγοντας λ.χ.: “Ἄνανδρε καί δειλέ, τεμπέλη καί ἀκαμάτη, ἀνέμελε καί ὑπναρά!». Αὐτό δείχνει ἔλλειψη σεβασμοῦ. Ὅ,τι καί νά εἶναι ὁ σύζυγός σου, ὀφείλεις νά τόν σέβεσαι. Βλέπετε πῶς ἡ Ἐκκλησία σέβεται τόν Χριστό.

«Ὁ τάδε, ἄν καί καταγόταν ἀπό φτωχή οἰκογένεια, μέ πολλούς κόπους καί κινδύνους ἔκανε μεγάλη περιουσία. Καί νά, ἡ γυναίκα του φοράει πανάκριβα ροῦχα, κυκλοφορεῖ μέ ἁμάξι, ἔχει τόσους ὑπηρέτες, ἐνῶ ἐγώ πῆρα ἐσένα, πού εἶσαι ζαρωμένος ἀπό τή φτώχεια καί ζεῖς ἄσκοπα»!

Βλέπετε πόση εἶναι ἡ κενοδοξία, ἡ φιλαρέσκεια, ἡ φιλοδοξία, ἡ φιλοχρηματία, ἡ αγάπη γιά τό καλό ντύσιμο καί γιά τά στολίδια. Ὅλα αὐτά τά πάθη πρέπει νά τά πολεμᾶμε γιατί μετά μᾶς ὁδηγοῦν σέ ἄλλα. Μᾶς ὁδηγοῦν στήν ἀσέβεια ἀπέναντι στόν σύζυγο, πού εἶναι ἀσέβεια καί ἀπέναντι στόν Χριστό.

«Δέν πρέπει ἡ γυναίκα νά λέει στόν ἄνδρα της τέτοια λόγια. Τό σῶμα δέν ἐναντιώνεται στό κεφάλι, ἀλλά τό ὑπακούει. Πῶς, ὅμως, θά ὑποφέρει τή φτώχεια; Ἀπό ποῦ θά βρεῖ παρηγοριά; Ἄς σκεφτεῖ τίς φτωχότερες γυναῖκες. Ἄς συλλογιστεῖ πόσες κοπέλες ἀπό καλές οἰκογένειες ὄχι μόνο τίποτα δέν πῆραν ἀπό τούς ἄνδρες τους, ἀλλά καί ξόδεψαν τή δική τους περιουσία γι’ αὐτούς. Ἄς ἀναλογιστεῖ τούς κινδύνους ἀπό ἕναν τέτοιο πλοῦτο, καί θά προτιμήσει τότε τή φτωχική ἀλλά ἥσυχη ζωή».

Εἶναι γνωστά τά παραδείγματα ἀνθρώπων πού ξαφνικά πλούτισαν καί ἐξαιτίας αὐτοῦ καταστράφηκε ἡ οἰκογένειά τους. Δέν εἶναι καλό πράγμα ὁ πλοῦτος, ἀντίθετα εἶναι πολύ ἐπικίνδυνο.

«Ἄν ἀγαπάει τόν ἄνδρα της, δέν θά ξεστομίσει ποτέ παράπονο ἤ προσβλητικό λόγο γι’ αὐτόν. Θά προτιμήσει νά τόν ἔχει κοντά της χωρίς πλούτη, παρά νά εἶναι πλούσιος, καί αὐτή νά ζεῖ μέσα στήν ἀνασφάλεια καί τίς ἀνησυχίες, πού συνεπάγονται οἱ ἐπιχειρηματικές δραστηριότητες.

Οὔτε καί ὁ ἄνδρας, ὅμως ἀκούγοντας τά παράπονα ἤ τίς ἐπικρίσεις τῆς γυναίκας του, πρέπει νά τή βρίζει ἤ νά τή χτυπάει, ἐπειδή ἔχει ἐξουσία πάνω της. Καλύτερα νά τή συμβουλεύει καί νά τή νουθετεῖ ἥρεμα, χωρίς ποτέ νά σηκώνει χέρι ἐναντίον της. Ἄς τή διδάσκει τήν οὐράνια φιλοσοφία, τή χριστιανική, πού εἶναι ὁ ἀληθινός πλοῦτος. Ἄς τή διδάσκει ὄχι μόνο μέ τά λόγια ἀλλά καί μέ τά ἔργα, πώς ἡ φτώχεια δέν εἶναι καθόλου κακό. Ἄς τή διδάσκει νά περιφρονεῖ τή δόξα καί ν’ ἀγαπᾶ τήν ταπείνωση· καί τότε ἐκείνη οὔτε παράπονο θά ἔχει, οὔτε χρήματα θά ἐπιθυμεῖ. Ἄς τή διδάσκει νά μήν ἀγαπάει τά χρυσά κοσμήματα καί τά πολυτελῆ ροῦχα καί τά πολλά ἀρώματα, οὔτε νά θέλει γιά τό σπίτι ἀκριβά ἔπιπλα καί περιττά στολίδια. Ὅλα τοῦτα φανερώνουν ματαιόδοξο φρόνημα καί κουφότητα. Καί τῆς ἴδιας καί τοῦ σπιτιοῦ στολισμός ἄς εἶναι (ὄχι τά κοσμικά ἀρώματα ἀλλά) ἡ κοσμιότητα καί ἡ σεμνότητα. Καί ἡ ἴδια καί τό σπίτι ἄς μοσχοβολᾶνε τό ἄρωμα τῆς σωφροσύνης καί τῆς ἀρετῆς».

Πόσο ὄμορφα τακτοποιεῖ τά πράγματα ὁ Ἱερός Χρυσόστομος καί γιά τούς ἄνδρες καί γιά τίς γυναίκες!

«Προσευχές κοινές νά κάνετε. Στό νάο νά ἐκκλησιάζεστε καί οἱ δύο. Ἄν τύχει νά σᾶς βρεῖ φτώχεια, θύμισε στή γυναίκα σου πώς οἱ κορυφαῖοι ἅγιοι ἀπόστολοι Πέτρος καί Παῦλος, πού εἶναι ἀνώτεροι ἀπ’ ὅλους τους βασιλιάδες καί τούς πλουσίους, πέρασαν τή ζωή τους μέ πείνα καί δίψα. Δίδαξε τήν, ὅτι καμιά συμφορά τοῦ βίου δέν εἶναι φοβερή, παρά μόνο ἡ ἐναντίωση στό Θεό καί τό θέλημά Του».

Ἀκόμα καί τώρα πού ὑποτίθεται ὅτι ‘περνᾶμε κρίση καί ζοῦμε μιά δυσάρεστη κατάσταση’, δέν θά ἔχουμε κανένα πρόβλημα, ἄν δέν ἐναντιωνόμαστε στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Στήν πραγματικότητα τότε ὁ ἄνθρωπος πάσχει καί δυστυχεῖ, ὅταν πράττει ἀντίθετα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Δέν ἐξαρτᾶται δηλαδή ἡ εὐτυχία καί ἡ χαρά τοῦ ἀνθρώπου ἀπό ἐξωτερικά πράγματα, τά ὁποῖα συνεχῶς ἀλλάζουν, μεταβάλλονται καί ἀνακυκλώνονται. Ἄν ἀνατρέξουμε στήν ἱστορία τέτοιες οἰκονομικές κρίσεις κατ’ ἐπανάληψη ἔχουν συμβεῖ. Τό πρόβλημα εἶναι μέσα μας, εἶναι ἐσωτερικό. Ἀπό ἐκεῖ ξεκινάει ἡ δυστυχία καί ἀπό ἐκεῖ καί ἡ εὐτυχία μας: Ἄν εἴμαστε ἤ δέν εἴμαστε μέ τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ἀληθινή χαρά καί ζωή.

«Ἄν ἔτσι πορεύεσαι στό γάμο σου καί τέτοια διδάσκεις τή γυναίκα σου, δέν θά εἶσαι κατώτερος ἀπό ἕναν μοναχό. Καί ἄν θέλεις νά προσφέρεις γεύματα καί νά κάνεις συμπόσια, μήν καλέσεις ἄνθρωπο ἄσεμνο καί ἀνήθικο. Βρές ἕναν ἅγιο φτωχό, πού, μπαίνοντας στό σπίτι σου, θά φέρει μέσα ὅλη τήν εὐλογία τοῦ Θεοῦ, καί αὐτόν κάλεσε.

Νά πῶ καί κάτι ἄλλο; Κανείς ἄς μήν κάνει τό λάθος νά πάρει γυναίκα πλουσιότερη ἀπ’ αὐτόν (συμβουλεύει τούς ἄνδρες). Φτωχότερη νά πάρει. Γιατί ἡ πλουσιότερη, μπαίνοντας στό σπίτι, θά δημιουργήσει δυσάρεστες συνθῆκες. Μέ τόν ἀέρα τοῦ πλούτου της, θά μιλάει ἄσχημα, θά ἀπαιτεῖ πολλά, θά σπαταλάει ἄσκοπα (αὐτές οἱ συμβουλές εἶναι κατάλληλες καί γιά τά παιδιά σας). Κι ἄν τολμήσει ὁ ἄνδρας της νά τῆς πεῖ καμιά κουβέντα, θά τοῦ ἀπαντήσει μέ ἀναίδεια: “Δέν ξοδεύω ἀπό τά δικά σου, ἀλλ’ ἀπό τά δικά μου!”. Τί λές, κυρά μου; Τά δικά σου; Ποιά δικά σου; Ὑπάρχει πιό αἰσχρός λόγος ἀπ’ αὐτόν;»

Βλέπετε ὅτι αὐτή πού τά λέει αὐτά δέν ξέρει τί λέει, τί θά πεῖ γάμος.

«Τώρα, πού παντρεύτηκες, δέν ἔχεις σῶμα δικό σου, καί ἔχεις χρήματα δικά σου»;

Τό Ἅγιο Πνεῦμα τό λέει ὅτι ἐξουσιάζει τό σῶμα τῆς γυναίκας ὁ ἄνδρας καί ἀντίστροφα. Αὐτό δέν σημαίνει βέβαια πώς μέσα στόν γάμο ἐπιτρέπονται τά πάντα, ὅπως δυστυχῶς ἐπικρατεῖ αὐτή ἡ ἀντίληψη σήμερα. Καί στόν γάμο ὑπάρχει ἐγκράτεια καί σωφροσύνη, ὑπάρχουν ὅρια. Ὁ γάμος δέν εἶναι ἐργαστήριο πορνείας καί φιληδονίας, ἀλλά θεώσεως. Ὅπως μέσα στήν Ἐκκλησία μπαίνουμε γιά νά θεωθοῦμε, ἔτσι καί μέσα στόν γάμο. Εἶναι ἕνας τρόπος, ὅπως καί ὁ μοναχισμός, γιά νά τελειοποιηθοῦμε καί νά ξεπεράσουμε τή σάρκα. Ὄχι νά ὑποδουλωθοῦμε στά σαρκικά πάθη μέ μιά ἐξωτερική νομιμοποίηση τοῦ γάμου. Γι’ αὐτό δέν ἐπιτρέπονται καί οἱ διαστροφές, ὅπως θά σᾶς λένε οι σωστοί πνευματικοί.

Σήμερα ὅμως δυστυχῶς στήν ἐποχή μας ἔχει κυριαρχήσει ἡ ἁμαρτία τῆς σαρκός. Ἔτσι ὑπάρχει μιά τέτοια τάση νά ἀμνηστεύουμε αὐτά τά ἀπαράδεκτα πράγματα. Ἔλεγε ἕνας μεγάλος πνευματικός ὅτι «χρειάζονται πολλά χρόνια κανόνας σ’ αὐτούς τούς συζύγους, πού μέσα στήν οἰκογένεια ἁμαρτάνουν σαρκικά μέσω διαστροφῶν». Ἡ νόμιμη σχέση εἶναι αὐτή πού ἔχει στόχο τήν παιδοποιία καί τίποτα ἄλλο. Δέν εἶναι ἐργαστήριο φιληδονίας ὁ γάμος. Ἀναφέρει ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὅτι «ὁ γάμος εἶναι συγγνώμη πάθους». Ὁ ἄνθρωπος λόγω τῆς ἀδυναμίας του νά ἀσκήσει τήν παρθενία, συνάπτει, μέ τή συγκατάβαση τοῦ Θεοῦ, τόν γάμο. Αὐτό ὅμως δέν σημαίνει ὅτι μέσα στόν γάμο θά προχωρήσεις στήν ἄκρατη ἱκανοποίηση τῆς φιληδονίας.

«Μιά σάρκα, ἕνας ἄνθρωπος ἔχετε γίνει μέ τό γάμο ἐσύ καί ὁ ἄνδρας σου, καί λές ἀκόμα “τά δικά μου”; Τόν καταραμένο καί ἀπαίσιο αὐτό λόγο τόν ἔβαλε ὁ διάβολος στόν κόσμο. Ὅλα ὅσα εἶναι ἀναγκαῖα στή ζωή, μᾶς τά ἔκανε κοινά ὁ Θεός». Τά πιό ἀναγκαῖα πράγματα, ὅπως τό φῶς, τόν ἀέρα, τό νερό, τά δίνει σέ ὅλους ὁ Θεός καί δωρεάν. Ἴσως κάποια στιγμή οἱ παγκοσμοιοποιητές μᾶς βάλουν φόρο καί στόν ἥλιο!

«Κανείς δέν μπορεῖ νά πεῖ “τό δικό μου φῶς” , ὁ δικός μου ἥλιος”, “τό δικό μου νερό”. Ὅλα εἶναι κοινά, καί τά χρήματα νά μήν εἶναι κοινά; Ἄχ, αὐτή ἡ φιλαργυρία! Νά χαθοῦν χίλιες φορές τά χρήματα· ἤ μᾶλλον ὄχι τά χρήματα, ἀλλά ἡ νοοτροπία ἐκείνων πού δέν ξέρουν νά τά μεταχειριστοῦν σωστά τά χρήματα καί τά προτιμοῦν ἀπ’ ὅλα τ’ ἄλλα πράγματα.

Καί αὐτά νά διδάσκεις τή γυναίκα σου, μέ πολλή ὅμως χάρη. Αὐτή καθεαυτή ἡ συμβουλή γιά τήν ἀρετή εἶναι βαρειά καί δύσπεπτη, γι’ αὐτό πρέπει νά δίνεται μέ τρόπο εὐχάριστο. Τοῦτο πάνω ἀπ’ ὅλα νά ξεριζώσεις ἀπό τήν ψυχή της, τό “δικό μου” καί τό “δικό σου”».

Κανονικά αὐτό θά ἔπρεπε νά ἰσχύει σέ ὁλόκληρη τήν Ἐκκλησία, ὅπως ἴσχυε στά πρῶτα χρόνια τοῦ χριστιανισμοῦ καί συνεχίζεται στά μοναστήρια, ὅπου ὑπάρχει κοινοκτημοσύνη. Ἄν προοδεύσουμε πνευματικά -καί μακάρι νά τό δώσει ὁ Θεός- καί μεταξύ μας θά ἔπρεπε νά ζοῦμε μέ κοινοκτημοσύνη καί ὅ,τι περισσεύει στόν καθένα νά τό δίνει στόν ἄλλο, μέσω τοῦ πνευματικοῦ. Τήν ἐποχή τῶν Ἀποστόλων, οἱ χριστιανοί πουλοῦσαν τίς περιουσίες τους καί τούς ἔδιναν τά χρήματα. Ἐπικρατοῦσε δηλαδή τό «κομμουνιστικό» σύστημα ὄχι ὅμως ἀναγκαστικά, ἀλλά ἑκούσια.

«Κι ἄν ποτέ σου πεῖ, “τά δικά μου”, ἀπάντησέ της: Ποιά εἶναι τά δικά σου; Γιατί δέν τά ξέρω. Ἐγώ τίποτα δέν ἔχω δικό μου. Πῶς, λοιπόν, λές “τά δικά μου”, ἀφοῦ ὅλα εἶναι δικά σου;”». Εἴδατε τί χαριτωμένα τή διορθώνει!

«Χάρισέ της τα ὅλα. Αὐτό δέν κάνουμε καί μέ τά παιδιά; Ὅταν ἁρπάξουν κάτι πού κρατᾶμε καί μετά θελήσουν νά πάρουν καί ἄλλο, τούς λέμε μέ συγκατάβαση: “Ναί, καί τοῦτο δικό σου εἶναι καί ἐκεῖνο δικό σου εἶναι”. Ἔτσι νά κάνεις καί στήν περίπτωση τῆς γυναίκας, γιατί ἔχει μυαλό παιδιάστικο. Σοῦ εἶπε, “τά δικά μου”; Πές της, “ὅλα δικά σου εἶναι, καί ἐγώ δικός σου”. Δέν εἶναι λόγια κολακευτικά, ἀλλά λόγια συνετά. (Ἄλλο κολακεία κι ἄλλο σύνεση). Μ’ αὐτόν τόν τρόπο θά μπορέσεις νά χαλαρώσεις τόν θυμό της καί νά σβήσεις τήν ἀθυμία της. Λέγε της, λοιπόν: “Κι ἐγώ δικός σου!”. Αὐτό, ἄλλωστε, τό ἄφησε καί σάν ἐντολή ὁ ἀπόστολος Παῦλος: “Ὁ ἄνδρας δέν ἐξουσιάζει τό σῶμα του ὁ ἴδιος, ἀλλά ἡ γυναίκα του” (Α΄Κορ. 7, 4). Ἄν δέν ἐξουσιάζω τό σῶμα μου ἐγώ, ἀλλά ἐσύ, πολύ περισσσότερο δέν εἶμαι κύριος τῶν χρημάτων. Αὐτά λέγοντας, τήν ἡρέμησες, δοῦλα σου τήν ἔκανες, σφιχτά τήν ἔδεσες, μά καί τό διάβολο ντρόπιασες».

Καί ποτέ νά μήν τῆς μιλᾶς στεγνά καί μέ ψυχρότητα, ἀλλά μέ τρόπο γλυκό, μέ τιμή καί μέ πολλή ἀγάπη. Ἄν τήν τιμᾶς ἐσύ, δέν θά ἔχει ἀνάγκη ἀπό τήν τιμή τῶν ἄλλων. Νά τή βάζεις πάνω ἀπ’ ὅλους, νά τήν καλοπιάνεις, νά τήν παινεύεις». Αὐτά ἰσχύουν καί γιά τή γυναίκα. Δέν πρέπει ἡ γυναίκα νά περιμένει μόνο νά εἰσπράττει ἀπό τόν σύζυγο.

«Ἔτσι δέν θά προσέχει παρά μόνο ἐσένα. Βάλε στήν ψυχή της τόν φόβο τοῦ Θεοῦ, καί ὅλα τ’ ἄλλα θά τρέξουν ἄφθονα σάν ἀπό πηγή. Τό σπίτι θά γεμίσει μέ ἀναρίθμητα ἀγαθά. Ὅταν ζητᾶτε τά ἄφθαρτα, θά σᾶς ἔρθουν καί τά φθαρτά». Ἐκεῖνο πού ἀπασχολεῖ σήμερα τούς ἀνθρώπους εἶναι κυρίως οἱ βιοτικές μέριμνες. Ζήτα τά ἄφθαρτα καί θά σοῦ δώσει κι ὅλα τά φθαρτά. Τοῦ Θεοῦ εἶναι ὅλα τά φθαρτά καί εἶναι πολύ εὔκολο νά στά δώσει. Ἐδῶ τρέφει τά σπουργιτάκια καί δέν θά θρέψει ἐσένα πού εἶσαι λογικός καί ἔχεις τήν εἰκόνα Του;

«Ζητᾶτε πρῶτα ἀπ’ ὅλα τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ, καί ὅλα αὐτά θ’ ἀκολουθήσουν” (Ματθ. 6,33). Ἄν ἔτσι ζεῖτε, καί παιδιά καλά θ’ ἀποκτήσετε καί εὐάρεστοι στό Θεό θά γίνετε καί τά αἰώνια ἀγαθά θά κληρονομήσετε μέ τή χάρη καί τή φιλανθρωπία τοῦ Κυρίου μας».

Βλέπετε πόσο ὠραῖες συμβουλές δίνει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος βασισμένος στόν λόγο τοῦ Θεοῦ! Εἶναι λόγια πού γράφτηκαν 1600 χρόνια πρίν κι ὅμως εἶναι τόσο ἐπίκαιρα! Ἄν σήμερα ὑποφέρουμε εἶναι γιατί δέν ἔχουμε τήν ταπείνωση νά μελετήσουμε τούς ἁγίους Πατέρες, οἱ ὁποῖοι ἑρμηνεύουν τήν Ἁγία Γραφή. Πῶς λοιπόν λεγόμαστε Χριστιανοί, ἄν δέν ξέρουμε τί λέει ὁ Χριστός καί οἱ ἅγιοί μας πού ἑρμηνεύουν τά λόγια τοῦ Χριστοῦ; Πῶς θά τά ἐφαρμόσουμε, ἀφοῦ οὔτε κάν τά γνωρίζουμε; Ἀναρωτιέμαι ἄν αὐτά τά ἔχετε ξανακούσει..

Εἶναι ἀπαραίτητο ὅλα αὐτά νά τά μάθετε στά παιδιά σας καί στά ἐγγόνια σας. Δυστυχῶς σήμερα οἱ ἄνθρωποι δέν ἔχουμε σωστά κριτήρια καί δέν ξέρουμε στήν κυριολεξία τί μᾶς γίνεται. Δέν γνωρίζουμε ποιό εἶναι τό σωστό καί ποιό τό λάθος. Ἀκοῦμε χίλιες δυό γνῶμες, σπεύδουν οἱ γονεῖς, οἱ συγγενεῖς μας καί οἱ φίλοι νά μᾶς συμβουλεύσουν καί εἴμαστε σέ μεγάλη σύγχυση. Ἄν ὅμως εἴχαμε ὁδηγό τόν λόγο τοῦ Θεοῦ καί τούς ἅγιους Πατέρες, δέν θά εἴχαμε σύγχυση. Τά πράγματα εἶναι τελείως ξεκάθαρα. Γιά παράδειγμα, οἱ μητέρες σήμερα βλέποντας ὅτι στήν οἰκογένεια τοῦ παιδιοῦ τους ὑπάρχουν προβλήματα, ἔχουν πολύ πρόχειρη τή συμβουλή ‘’χώρισε’’. Μέ ποιό δικαίωμα τό λές αὐτό; Ξέρεις τί συμβουλεύεις τό παιδί σου λέγοντάς του νά χωρίσει; Τοῦ λές νά ἐγκληματήσει στόν ἑαυτό του καί στά παιδιά του, νά κάνει ἕναν φόνο. Πράγμα ἀνεπίτρεπτο.

Σκεφτεῖτε ἐπίσης πόσοι λένε ἀβασάνιστα στούς ἄλλους νά ξαναφτιάξουν τή ζωή τους, ἀφοῦ σήμερα ὑπάρχει πληθώρα διαζευγμένων ἀνδρῶν καί γυναικῶν, ὅπως καί πληθώρα δυστυχισμένων παιδιῶν. Ξέρεις τί λέει ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ πάνω σ’ αὐτό τό θέμα; Τί ἰσχύει γιά κάποιον πού ἔχει χωρίσει; Ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ, λέει νά μήν ξαναπαντρευτοῦν. Τό λέει καί ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «δέδεσαι γυναικί; μὴ ζήτει λύσιν· λέλυσαι ἀπὸ γυναικός; μὴ ζήτει γυναῖκα» (Α’ Κορ. 7,27). Ἄρα εἶσαι μέ μιά γυναίκα παντρεμένος; Δέν μπορεῖς νά χωρίσεις, πάρα μόνο ἄν διαπράξει μοιχεία. Εἶσαι χωρισμένος; Καλῶς ἤ κακῶς τώρα χώρισες. Μήν ξαναπαντρευτεῖς. Πρέπει νά κάνεις ὑπομονή. Μή ζητᾶς γυναίκα ξανά καί ἡ γυναίκα νά μήν ζητάει ἄνδρα.

ΑΠΟΡΙΕΣ

- Σ’ ἕνα ζευγάρι πού θέλει νά χωρίσει καί δέν ὑπάρχει ἐν Χριστῶ ζωή, πῶς θά διατηρηθεῖ ὁ σεβασμός; Πῶς μποροῦμε ἐμεῖς νά βοηθήσουμε αὐτό τό ζευγάρι, ὥστε νά κρατηθεῖ ὁ γάμος;

- Νά τούς βοηθήσουμε νά μετανοήσουν, νά ἐξομολογηθοῦν. Ἀφοῦ πρῶτα ἀποκτήσουν σωστή σχέση μέ τόν Χριστό, μετά θά ἑνωθοῦν καί μεταξύ τους. Ἐμεῖς ψάχνουμε τή λύση μέσα ἀπό ψυχολόγους καί συμβούλους οἰκογενείας. Ἀπλῶς προσπαθοῦμε νά τούς βοηθήσουμε νά συνυπάρξουν. Μά τότε θά εἶναι σάν δύο ἄγρια θηρία, πού θέλουμε νά τά βάλουμε στό ἴδιο κλουβί. Ἐμείς φροντίζουμε, θά λέγαμε, ὥστε νά μήν τρώει τό ἕνα τό ἄλλο καί νά εἶναι σέ μιά καταστολή. Αὐτός εἶναι ὁ γάμος; Αὐτό εἶναι ἐπιτυχία; Τό θέμα εἶναι τό ἄγριο θηρίο νά τό κάνεις ἥμερο. Νά ὑπάρξει ἡ ἐν Χριστῶ ἕνωση, ὅπου πλέον θά ἔχουν ὄχι ἀπλῶς μιά σάρκα ἤ μιά ψυχή, ἀλλά ἕνα πνεῦμα, ἕνα θέλημα. Ἀλλά αὐτό ἐπιτυγχάνεται μόνο ὅταν μετανοήσουν καί ζήσουν ἐν Χριστῶ. Ὅταν μποῦν στή διαδικασία τῆς πνευματικῆς ζωῆς (μετάνοια, τακτική ἐξομολόγηση καί Θεία Κοινωνία, ἐξαγόρευση λογισμῶν, ἐγκράτεια, μελέτη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, ἄσκηση). Ὅλα αὐτά ἐξασφαλίζουν τόν ἀλληλοσεβασμό καί τήν ἐπιτυχία τοῦ γάμου. Ἀλλιῶς ὁ καθένας ψέματα ἰσχυρίζεται ὅτι ἀγαπάει τόν ἄλλον, τόν ἑαυτό του ἀγαπάει. Γιατί δέν μπορεῖς νά ἀγαπήσεις τόν ἄλλον, ἄν δέν ζεῖς ἐν Χριστῶ. Τόν ἀγαπᾶς ἐμπαθῶς, γι’ αὐτά πού σοῦ δίνει. Ἄν πάψει νά σοῦ δίνει, τόν διώχνεις, τόν πετᾶς σάν ἕνα ἄχρηστο ἐργαλεῖο ἡδονῆς. Ἐπικρατεῖ καί ἡ ἀντίληψη ὅτι τό νά εἶσαι μιά ζωή μέ τόν ἴδιο ἄνθρωπο εἶναι βαρετό. Αὐτό τό πιστεύουν, ὅσοι βλέπουν τόν ἄλλον ὡς ἐργαλεῖο ἡδονῆς καί μετά τό βαριοῦνται. Δέν ὑπάρχει ἐν Χριστῶ ἕνωση, ἀνιδιοτελής ἀγάπη, πού δέν ζητᾶς νά πάρεις ἀπό τόν ἄλλον, ἀλλά μόνο νά δώσεις. Νά δώσεις ὄχι γιά χάρη τοῦ ἄλλου, ἀλλά γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ, πού λέει ὅτι πρέπει ν’ ἀγαπήσεις τόν ἄλλον , ὅ,τι κι ἄν γίνει.

- …Ἰσχύει αὐτό πού λένε οἱ Γέροντες ὅτι ἄν ἕνας ἄντρας ἤ γυναίκα παντρευτεῖ ἕνα ‘στραβόξυλο’, τότε παίρνει στέφανο μαρτυρίου;

- Οἱ Γέροντες τό λένε αὐτό γιά τίς περιπτώσεις, ὅπου πλέον κάποιος ἔκανε λάθος ἐπιλογή συντρόφου, δέν πρόσεξε στήν ἐκλογή καί μετά μετάνιωσε. Τοῦ βγῆκε στραβόξυλο! Ἀλλά πολύ πιθανό νά εἶναι καί ὁ ἴδιος στραβόξυλο!

- Ὁ γάμος γιά νά κρατήσει, χρειάζεται πνευματική ὡριμότητα. Σέ μικρή ἡλικία ὅμως, ποιός ἔχει πνευματική ὡριμότητα;

- Ἐξαρτᾶται ἀπό τούς γονεῖς. Ἡ Παναγία μας εἶχε πνευματική ὡριμότητα τριῶν ἐτῶν, γιατί εἶχε σωστούς γονεῑς. Ὁ σωστός γάμος ξεκινάει ἀπό τούς σωστούς γονεῖς. Ἄν θέλεις νά βοηθήσεις πραγματικά τά παιδιά σου, θά πρέπει πρῶτα ἐσύ νά εἶσαι ἅγιος. Μ’ αὐτό τόν τρόπο καί τά παιδιά θά ἀποκτήσουν σωστά κριτήρια ἐκλογῆς τοῦ ἄλλου προσώπου. Ἀλλά ξέρετε τί παθαίνουμε; Ὅλα τά ρίχνουμε στούς ἄλλους καί δέν διορθωνόμαστε. Ἄν ὁ καθένας κάνοντας αὐτοκριτική, ξεκινοῦσε ἀπό τόν ἑαυτό του καί προσπαθοῦσε ν’ ἁγιάσει, τότε θά ἔδινε τό σωστό παράδειγμα στά παιδιά. Τό νά ἁγιάσει κανείς δέν εἶναι θέμα ἡλικίας, οὔτε θέλει πολύ χρόνο. Ὁ ληστής σέ τρεῖς ὧρες πάνω στόν σταυρό ἁγίασε καί ἔγινε μέγας θεολόγος. Εἶναι θέμα προαίρεσης. Πόσο θά θελήσω νά τό κάνω. Ἔπειτα ἄν ἐγώ ἀλλάξω, τότε βοηθάω ὄχι μόνο τήν οἰκογένειά μου, ἀλλά καί ὅλη τήν ἐνορία και ὅλη τήν Ἐκκλησία. Γιατί εἴπαμε ὅτι εἴμαστε συνδεδεμένοι καί ἡ ἀρετή τοῦ ἑνός ἀντανακλᾶ σέ ὅλο τό σῶμα. Ὅπως ἕνα κύτταρο ὅταν λειτουργεῖ σωστά στό σῶμα, βοηθάει ὅλο τό σῶμα. Ὅταν δέν λειτουργεῖ σωστά, ὑποβιβάζει ὅλο τό σῶμα.

Σήμερα πού ἔχουμε αὐτήν τήν τεράστια ἐκκοσμίκευση μέσα στήν Ἐκκλησία καί ἁπλῶς κατακρίνουμε ὅσα κάνει ἡ Ἐκκλησία, χωρίς νά κάνουμε τίποτα γιά ν’ ἀλλάξει αὐτό, σκεπτόμενοι πώς δέν μποροῦμε νά τό ἀλλάξουμε, δέν πρόκειται νά διορθωθεῖ τίποτα. Πρέπει πρῶτα νά διορθωθεῖς ἐσύ, νά γίνεις ὅπως θέλει ὁ Χριστός καί μετά θά βοηθήσεις καί τόν ὑπόλοιπο κόσμο. Ἔτσι θά φρενάρεις τό κακό.

Τό γεγονός ὅτι δέν ἔχει ἔρθει ἀκόμα ὁ ἀντίχριστος, ὀφείλεται στό ὅτι ὑπάρχουν ἀκόμα κάποιοι ἄνθρωποι, πού δέν τόν θέλουν. Σιγά σιγά, ὅμως, θά δεῖτε, ὅτι ὅλη ἡ ἀνθρωπότητα θά τόν θέλει. Ἐκεῖ μᾶς πᾶνε. Ὁ ἀντίχριστος δέν θά ἔρθει, ὅσο δέν τόν θέλουμε. Ὅσο ὅμως ἐμεῖς συμβιβαζόμαστε καί δεχόμαστε τήν ἁμαρτία, τόσο δεχόμαστε καί τόν ἐπερχόμενο ἀντίχριστο. Θά ἔρθει ὡς λυτρωτής, ὡς ἐλευθερωτής, ὡς δεύτερος ‘Μεσσίας’, πού θά εἰρηνεύσει. Ὅσο ἐμεῖς ἀντιστεκόμαστε στήν ἁμαρτία, δέν θά ἔρθει.

Κατά παρόμοιο τρόπο συμβαίνει καί στήν Ἐκκλησία μας. Ὅσο ἐμεῖς κρατᾶμε ἀντιστάσεις καί δέν συμβιβαζόμαστε μέ τόν λάθος τρόπο λειτουργίας, ἀκόμα κι ἄν εἶναι ἕνας μόνος του, τότε θά βοηθήσει ὅλο τό σῶμα. Βλέποντας ἐσένα νά τηρεῖς τόν νόμο τοῦ Θεοῦ, θά παραδειγματιστοῦν καί κάποιοι πού ἔχουν καλή διάθεση, θά προβληματιστοῦν καί θά ἔρθουν κοντά σου.

Παλαιότερα δέν ἦταν πολύ καλύτερα τά πράγματα, ἴσως νά ἦταν λίγο καλύτερα. Οἱ ἅγιοι, αὐτοί πού διαβάζουμε, ἦταν μονάδες καί στήν ἐποχή τους εἶχαν τεράστια προβλήματα, ἀκόμα καί ἀπό τούς συνεπισκόπους τους ἤ ἀπό ἄλλους ἱερεῖς. «Κανένα δέν ἔχω φοβηθεῖ τόσο, ὅσο τούς ἐπισκόπους, ἐκτός ἀπό λίγους», γράφει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος. Σκεφθεῖτε τί πέρασε! Καί τότε ὑπήρχε διαφθορά καί ἐκκοσμίκευση καί μέσα στόν κλῆρο ἀκόμα.

Αὐτή ἡ ὑποκρισία, πού ὑπῆρχε στά χρόνια τοῦ Χριστοῦ στούς γραμματεῖς καί στούς φαρισαίους, συνεχίζει νά ὑπάρχει μέχρι σήμερα. Ἐξωτερικά βλέπεις κάποιους -καί μεγαλόσχημους- οἱ ὁποῖοι ἀντί νά βοηθᾶνε τό ἔργο τοῦ Χριστοῦ, τό ἐμποδίζουν μέ προφάσεις ὑποτίθεται ‘χριστιανικές’. Αὐτό εἶναι ὑποκρισία. Ὅπως οἱ φαρισαίοι πού ἐπέπλητταν τόν Χριστό λέγοντάς του ὅτι κάνει θαύματα τό Σάββατο καί ὅτι αὐτό ἦταν ἀπαγορευμένο. Ἀντί νά δοξάσουν τόν Θεό γιά τό μέγα θαῦμα, Τόν κατηγοροῦσαν μέ νομικίστικα καί γραφειοκρατικά ἐπιχειρήματα γιατί τά ἔκανε τό Σάββατο. Ἔτσι γίνεται καί σήμερα, ἡ ἴδια ὑποκρισία ὑπάρχει. Ἐμεῖς ὅμως δέν πρέπει νά συμβιβαζόμαστε. Ὅπως δέν συμβιβάστηκε ὁ Χριστός καί ἔκανε θαύματα τό Σάββατο! Καί ἔλεγε κατάμουτρα στούς γραμματεῖς καί στούς φαρισαίους ὅτι εἶναι ὑποκριτές. Κανέναν ἄλλον δέν κατηγόρησε, οὔτε τίς πόρνες, οὔτε τούς τελῶνες.

- Ἐνῶ εἴπαμε πώς πρέπει νά εἶναι ἕνας ὁ γάμος, κατά παραχώρηση σήμερα ξέρουμε πώς οἱ γάμοι πού ἐπιτρέπονται εἶναι τρεῖς.

- Κατά παραχώρηση γίνεται, κατά ἀνοχή, καί δέν εἶναι γάμος ὁ δεύτερος. Εἶναι μία εὐλογία γιά νά ὑπάρχει μιά δέσμευση καί μιά ἐπισημοποίηση. Ἐπιτρέπεται γιά νά ἀποφευχθεῖ ἡ πορνεία καί γιά νά μη γυρνάει κάποιος ἀπό δῶ κι ἀπό κεῖ. Γίνεται κατά οἰκονομία. Ἄν διαβάσετε τίς εὐχές τῶν δίγαμων, θά καταλάβετε ὅτι μιλάει γιά πορνεία. Γάμος εἶναι μόνο ὁ πρῶτος. Ἄν χωρίσεις, τό καλύτερο εἶναι νά μείνεις ὅπως εἶσαι καί νά φυλάξεις σωφροσύνη. Νά κλαῖς γιατί διέλυσες αὐτόν τόν δεσμό, πού ἔφτιαξε ὁ Χριστός. Ἐκτός κι ἄν πρόκειται γιά μοιχεία. Τότε εἶσαι δικαιολογημένος. Καί πάλι ὅμως ‘δύνασαι’. Ὅποιος ἔχει τέτοιο πρόβλημα δύναται, δέν εἶναι ὑποχρεωτικό νά χωρίσει. Τό καλύτερο καί σ’ αὐτήν τήν περίπτωση εἶναι νά μή χωρίσεις, ἀλλά νά κάνεις ὑπομονή. Ἐπειδή ὅμως πολλοί δέν τό ἀντέχουν, ὁ Χριστός ἐπιτρέπει τό διαζύγιο. Γιατί καί ἡ μοιχεία, σέ τελική ἀναλυση, εἶναι κι αὐτή ἕνα λάθος. Ὅπως ἐμεῖς ἔχουμε κάνει τόσα λάθη καί ἐλπίζουμε στήν ὑπομονή τοῦ ἄλλου, ἔτσι καί σ’ αὐτό.

- ………….(ἐρώτηση).

- Ἄν ὑπάρχει ταπείνωση δέν ὑπάρχει θέλημα. Τό ταπεινό φρόνημα σημαίνει δύο πράγματα: ἐκκοπή θελήματος καί φρονήματος. Αὐτή εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη. Νά κόβεις τό θέλημα καί τό φρόνημά σου. Θέλημα εἶναι οἱ ἐπιθυμίες μας καί φρόνημα ἡ ἰδέα πού ἔχουμε γιά τόν ἑαυτό μας. Αὐτά τά δύο πρέπει νά τά κόβεις, ἄν θέλεις νά εἶσαι ταπεινός. Νά ἔχεις μηδενικό φρόνημα λέγοντας καί πιστεύοντας ὅτι δέν εἶσαι τίποτα, καθόλου ἐνάρετος καί καλός καί νά μήν ἔχεις καθόλου θέλημα, παρά μόνο ὅ,τι θέλει ὁ Χριστός. Ὅταν ὑπάρχει αὐτή ἡ ζωή τῆς ταπεινοφροσύνης, τότε δέν ὑπάρχουν οὔτε διαφωνίες, οὔτε ἐντάσεις. Ἡ μόνη διαφωνία, πού ὀφείλεις νά ἔχεις, εἶναι ὅταν ὁ ἄλλος σοῦ ζητήσει κάτι κακό, ἁμαρτωλό. Ἐκεῖ πρέπει νά ὑπακούσεις στόν Χριστό καί ὄχι στόν ἄνθρωπο. Καί ἡ ὑπακοή στόν ἄνδρα εἶναι οὐσιαστικά ὑπακοή στόν Χριστό. Ὅπως σ’ ἕνα μοναστήρι πού οἱ μοναχές καί οἱ μοναχοί κάνουν ὑπακοή στή Γερόντισσα καί στόν Γέροντα, ουσιαστικά δέν τήν κάνουν σ’ ἕναν ἄνθρωπο, ἀλλά στόν Χριστό. Ἡ οἰκογένεια ἐπίσης εἶναι ἕνα μικρό μοναστήρι, ἕνα μικρό κοινόβιο, γι’ αὐτό καί δέν μπορεῖς νά λές ‘δικό μου καί δικό σου’, εἶναι ἀπαράδεκτο. Ἐκεῖ πάλι ὑπάρχει ὑπακοή τοῦ ἑνός στόν ἄλλον. Ὁ ἄνδρας ἔχει Γερόντισσα τή γυναίκα του καί ἡ γυναίκα ἔχει Γέροντα τόν ἄνδρα της. Ὅταν λειτουργήσουν ἔτσι, προοδεύουν πνευματικά καί κόβουν τά πάθη τους. Διότι ἡ ὑπακοή καθαρίζει τόν ἄνθρωπο ἀπό τά πάθη του.

Τό κυρίαρχο πάθος εἶναι ὁ ἐγωισμός, ἡ ὑπερηφάνεια καί μόνο μέ τήν ὑπακοή κόβεται αὐτό. Ἡ ὑπακοή κόβει τό θέλημα, πού στηρίζει τό ὑψηλό φρόνημα. Ἐκεῖνο πού κατεξοχήν ἀγαπᾶμε εἶναι τό θέλημά μας, τό ὁποῖο φαίνεται καί στά μικρά παιδάκια, πού ὅταν θέλουν κάτι, μέχρι νά τό ἀποκτήσουν, μποροῦν νά ξεσηκώσουν ὅλο τό σπίτι.

- ………….(ἐρώτηση).

- Φερόμαστε σάν μικρά παιδιά. Σκεφτόμαστε ‘ἀφοῦ δέν τό κάνει ἐκεῖνος, γιατί νά τό κάνω ἐγώ’; Ὁ Χριστός μᾶς λέει ὁ ἄνδρας ν’ ἀγαπάει τή γυναίκα του, ὅπως ὁ Ἴδιος ἀγαπάει τήν Ἐκκλησία. Ἀντίστοιχα ἡ γυναίκα νά σέβεται τόν ἄνδρα, ὅπως καί ἡ Ἐκκλησία σέβεται τόν Χριστό. Σέ περίπτωση πού ὁ ἄνδρας δέν ἀγαπάει τή γυναίκα, θά πρέπει καί ἡ γυναίκα νά μήν σέβεται τόν ἄνδρα; Ὄχι βέβαια. Ὅταν ὁ ἄνδρας δέν ἀγαπάει τή γυναίκα, ἡ γυναίκα ὀφείλει νά συνεχίσει νά τόν σέβεται καί τότε ὑπάρχει ἐλπίδα νά τόν κερδίσει.

- Γιά πόσα χρόνια μπορεῖ νά γίνεται αὐτό;

- Ὁ ἀπόστολος Πέτρος πόσες φορές λέει νά συγχωρέσουμε; «Ἕως ἑβδομηκοντάκις ἑπτά» (Ματθ. 18,22). Διά βίου δηλαδή. Ἐμεῖς θά κάνουμε, ὄχι τό ἀνταποδοτικό στόν σύζυγο, ἀλλά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἄν ζητᾶς τήν ἀνταπόδοση, ποτέ δέ θά διορθωθεῖς. Ἄν ἐξαρτᾶς τήν ἠθική σου ποιότητα, ἀπό τήν ἠθική ποιότητα τοῦ συζύγου, δέν πρόκειται ποτέ νά διορθωθεῖς, γιατί καί ἐκεῖνος εἶναι ἀτελής. Ἐσύ θά πρέπει νά βλέπεις τί ζητάει ὁ Χριστός ἀπό ἐσένα καί ἐκεῖνο νά κάνεις στόν σύζυγό σου. Ἄσχετα τί κάνει ὁ σύζυγος σ’ ἐσένα. Ἀλλιῶς προφασιζόμαστε «προφάσεις ἐν ἁμαρτίαις» (Ψαλμ. 140,4).

Ἡ ἐντολή τοῦ Θεοῦ λέει γιά τά παιδιά: «τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου» (Εξοδ. 20,12). Μέσα στήν τιμή περικλείεται βέβαια καί ἡ ὑπακοή καί ὁ σεβασμός. Ὁ Θεός ὅμως λέει καί στούς γονεῖς «μὴ παροργίζετε τὰ τέκνα ὑμῶν» (Ἐφεσ. 6,4). Ὁπότε σέ μία σύγκρουση σκέφτεται τό παιδί ‘εἶναι πατέρας αὐτός ἔτσι πού μοῦ μιλάει; Ἀφοῦ μοῦ μιλάει ἔτσι κι ἐγώ δέν τόν σέβομαι’. Τό ἴδιο λέτε κι ἐσεῖς τώρα ‘ἀφοῦ δέν μ’ ἀγαπάει ὁ ἄνδρας μου, κι ἐγώ δέν τόν σέβομαι’. Εἶναι ἡ ἴδια λογική. Ὁ Θεός ὅμως συμβουλεύει καί τόν ἕναν καί τόν ἄλλον. Ἐπειδή ὁ ἄλλος δέν τηρεῖ τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, θά πρέπει κι ἐσύ νά μήν τίς τηρήσεις;

- Αὐτά εἶναι ὠραῖα γιά ὅσα ζευγάρια ζοῦν ἐν Χριστῶ. Ἄν ὅμως ἕνα ζευγάρι δέ ζεῖ ἐν Χριστῶ, θά κάνει μιά ὑπομονή ὁ ἕνας, μιά ὁ ἄλλος, ἀλλά κάποια στιγμή θά ξεσπάσουν. Δέν γίνεται νά ζεῖς πάντα ἤπια. Κάποια στιγμή θά μιλήσεις, θά φωνάξεις γιά νά δώσεις στόν ἄλλον νά καταλάβει πώς αὐτό πού κάνει δέν εἶναι σωστό. Μέ τόν ἤρεμο τρόπο δέν τό καταλαβαίνει.

- Ἄν φωνάξεις θά τό καταλάβει; Δέν θά τό καταλάβει. Ἡ βία φέρνει βία. Θά τό καταλάβει ἔαν τοῦ δώσεις μιά ἀφορμή μέσω τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, μέσω τῆς προσευχῆς. Τό ζητούμενο δέν εἶναι νά καταλάβει ἐσένα, ἀλλά νά βρεῖ τόν Χριστό. Ὅταν, λοιπόν, δεῖ ἐσένα νά παραφέρεσαι, ἐνῶ πρίν τοῦ φερόσουν ὄμορφα ἐν Χριστῶ, χάνει καί τήν ἀφορμή πού εἶχε μέσω τῆς δικῆς σου καλῆς συμπεριφορᾶς, νά βρεῖ τόν Χριστό. Ἐνῶ δηλαδή τοῦ ἔδειχνες τόν δρόμο, τώρα τόν πᾶς ἀκόμα πιό μακριά. Ἀντίθετα ἄν κάνεις ὑπομονή, μακροχρόνια, ὅση χρειάζεται αὐτός νά ὡριμάσει καί νά μετανοήσει, τότε τόν κερδίζεις.

Ἔχουμε τέτοιες περιπτώσεις γυναικῶν, πού εἶχαν ἄνδρες ἄθεους, βλάσφημους, ἀντίχριστους, πού τίς ἔδερναν κιόλας κι αὐτές ἔκαναν ὑπομονή. Τούς δικαιολογοῦσαν, τούς κάλυπταν καί τελικά τούς κέρδιζαν μέ τόν σεβασμό καί τήν ἀγάπη, πού τούς ἔδειχναν. Εἶναι ἀληθινό αὐτό τό περιστατικό. Ἕνας ἄνδρας χτυποῦσε τήν γυναίκα του, τῆς ἔσπασε καί τό χέρι κάποια στιγμή καί ἡ γυναίκα συνέχιζε νά τόν καλύπτει, νά τόν προστατεύει, νά μήν τόν προδίδει καί νά τόν φροντίζει. Οὔτε στήν πεθερά της ἀποκάλυψε ὅτι ὁ γιός της τῆς ἔσπασε τό χέρι. Χρήματα δέν τῆς ἔδινε, οὔτε γιά νά ἀνάψει κερί στήν Ἐκκλησία. Αὐτή ὅμως πρῶτα τοῦ ἐτοίμαζε τόν καφέ, τόν περιποιόταν καί μετά πήγαινε στήν Ἐκκλησία. Ἡ κατάσταση αὐτή διήρκησε πολλά χρόνια. Ὅμως κατάφερε στό τέλος καί τόν σύζυγο νά ἐξομολογηθεῖ, νά κοινωνήσει καί σώθηκε κι αὐτός. Τά παιδιά της σπούδασαν χωρίς φροντιστήρια καί ἡ ἴδια ἁγίασε. Αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού σέ βάζει ὁ Θεός δίπλα σ’ ἕναν τέτοιο σύζυγο. Βέβαια γιά νά τό κάνει αὐτή σημαίνει ὅτι μποροῦμε κι ἐμεῖς νά τό κάνουμε.

Ὁ σκοπός δέν εἶναι νά περάσουμε καλά σ’ αὐτήν τήν ζωή. Σ’ αὐτήν τή ζωή δέν θά περάσουμε καλά, νά τό βγάλουμε ἀπό τό μυαλό μας. Τό εἶπε ὁ Χριστός «διά πολλῶν θλίψεων δεῖ ἡμᾶς εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ» (Πραξ. 14,22). Γι’ αὐτό παραχωρεῖ νά συζευχθεῖς μέ ἕναν ἄθεο, ἔναν δύσκολο ἄντρα, γιά νά ἁγιάσεις καί νά καρποφορήσεις, διά τῆς ὑπομονῆς. Ἐμεῖς προσπαθοῦμε νά γίνουμε εὐτυχισμένοι, φτιάχνοντας τούς ἄλλους. Θά γίνουμε εὐτυχισμένοι, ἄν φτιάξουμε τόν ἑαυτό μας καί καταλάβουμε πῶς πρέπει νά εἶναι ἡ σχέση μέ τόν Χριστό. Ὄχι πῶς θά κάνουμε τούς ἄλλους νά μᾶς ἀγαπήσουν, ἀλλά πῶς ἐμεῖς θά ἀγαπήσουμε τόν Χριστό. Ὁπότε μετά γινόμαστε ἄτρωτοι καί δέν μᾶς θίγει καμιά συμπεριφορά, κανενός ἀνθρώπου. Ἀλλά δέν θέλουμε νά μποῦμε σ’ αὐτόν τόν κόπο, εἴμαστε ράθυμοι. Αὐτό θέλει κόπο. Πρέπει νά πεῖς ὅτι θά ἀγαπήσεις τόν ἄλλον, ὅποιος κι ἄν εἶναι.

- ………….(ἐρώτηση).

- Ἄς κάνουμε ὅσα λέει ὁ Χριστός καί ποτέ δέν θά χάσουμε. Σέ ὅλα αὐτά βοηθάει ὁ πνευματικός, τό νά ἔχουμε συνεχή καί ζωντανή σχέση καί συχνή ἐπικοινωνία μέ τόν πνευματικό.

- Θέλω νά εὐχαριστήσω τον Θεό γιατί βλέπω πώς ὅ,τι ἐπιτρέπει, τό ἐπιτρέπει γιά τό καλό μας, γιά νά μᾶς στεφανώσει. Κάποιες φορές πού φεύγει ἡ Χάρη εἶναι πολύ δύσκολο νά κάνουμε ὑπομονή..

- Τό ζητούμενο εἶναι νά κρατήσουμε τή Χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἡ Χάρη φεύγει γιατί ὑπερηφανευόμαστε. Πρέπει νά προσέχουμε νά κρατᾶμε τόν ἑαυτό μας σέ ταπεινή κατάσταση, τουτέστιν σέ ὑπακοή. Πρακτικά, ἡ ταπείνωση εἶναι ὑπακοή. Ὑπακοή σέ ὅλους. «Ὑπακούετε ἀλλήλοις», λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Αὐτό δέν ἀφορᾶ μόνο τά ἀνδρόγυνα, ἀλλά καί τίς μεταξύ μας σχέσεις. Ὅταν κόβουμε τό θέλημα ὁ ἕνας στόν ἄλλον, τότε εἴμαστε σέ ταπεινή κατάσταση. Ὅταν μιλᾶς ταπεινά, ὅταν σιωπᾶς, ὅταν παραχωρεῖς τή θέση σου στόν ἄλλον, αὐτά δείχνουν ταπείνωση. Γιά παράδειγμα, κάποιος περιμένει νά ἐξομολογηθεῖ καί ἔχει λογισμούς γιά τούς ἄλλους ὅτι καθυστεροῦν, ὅτι τοῦ παίρνουν τή σειρά κ.λ.π. Πόσο ἀδιόρθωτοι εἴμαστε! Ἀκόμα κι ὅταν περιμένουμε ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ νά ποῦμε ‘ἥμαρτον’, ἀπό ἐγωισμό κατακρίνουμε τούς ἄλλους.

Ὁ πόλεμος ἐναντίον τῆς ὑπερηφάνειας σημαίνει ὑπακοή, ἄσκηση, ταπείνωση, ἐγκράτεια, σιωπή, νηστεία, ἀδιάλειπτη προσευχή. Ὅταν κατακρίνεις τόν ἄλλον σημαίνει ὅτι ἐκείνη τήν ὥρα δέν προσεύχεσαι, ἄρα παραβαίνεις τήν ἐντολή τοῦ Θεοῦ, τό «ἀδιαλείπτως προσεύχεσθε» (Α΄Θεσ. 5,17). Δέν κόβεις τό θέλημά σου. Ὁπότε, τελικά, ὅλες οἱ ἁμαρτίες μας ξεκινᾶνε ἀπό τό γεγονός ὅτι δέν τηροῦμε τίς ἐντολές τοῦ Θεοῦ, μέ πρώτη βέβαια τήν ἐντολή: «ν᾽ ἀγαπᾶς τόν Κύριο καί Θεό σου μ᾽ ὅλη σου τήν καρδιά καί μ᾽ ὅλη σου τήν ψυχή καί μ᾽ ὅλο σου τόν νοῦ» (Ματθ. 22,37). Πρέπει συνέχεια ὁ νοῦς σου νά εἶναι στόν Χριστό. Ἀλλιῶς ἀρχίζουν τά προβλήματα.

«Ὁ νοῦς μας εἶναι πρωτοπαθής», λένε οἱ ἅγιοι Πατέρες. Δηλαδή τήν πρώτη ζημιά τήν παθαίνει ὁ νοῦς. Φεύγει ἀπό τόν Θεό, χάνουμε τήν ὅραση τοῦ Θεοῦ, παύουμε νά προσευχόμαστε καί στή συνέχεια ἀναπτύσσεται ὁ θυμός καί οἱ ἐπιθυμίες. Ὅταν ὅμως ὁ νοῦς εἶναι στόν Χριστό καί ὁ θυμός καί ἡ ἐπιθυμία εἶναι στραμμένα πρός τόν Χριστό, τότε οὔτε ἁμαρτάνουμε, οὔτε παρακοῦμε, οὔτε υπερηφανευόμαστε.

- Ἄν ἀντιληφθοῦμε τό μέγεθος τοῦ ἐλέους, πού δεχόμαστε ἀπό τόν Κύριο παρόλη τήν ἁμαρτωλότητά μας, τότε αὐτό πού καλούμαστε νά δώσουμε στούς γύρω μας, εἶναι σταγόνα στόν ὠκεανό.

- Ἀπό εὐγνωμοσύνη στόν Θεό, νά τηροῦμε τίς ἐντολές Του. Ὅσο συνειδητοποιοῦμε τό μέγεθος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ σ’ ἐμᾶς, τόσο κι ἐμεῖς ἀνοιγόμαστε στόν Θεό καί στούς ἄλλους. Ἄλλωστε ἡ σωστή προσευχή εἶναι καρπός εὐγνωμοσύνης. Γιατί οἱ ἄνθρωποι δέν πᾶνε σήμερα στήν Ἐκκλησία; Διότι δέν νιώθουν τήν ἀνάγκη νά εὐχαριστήσουν τόν Θεό. Δέν ἔχουν συνειδητοποιήσει τό μέγεθος τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ πρός αὐτούς. Ὅταν συνειδητοποιεῖς κάτι καλό, πού σοῦ ἔκανε κάποιος ἄνθρωπος δέν τόν εὐχαριστεῖς; Ὁ Θεός μᾶς κάνει τόσο μεγάλα δῶρα κι ἐμεῖς δέν Τοῦ λέμε εὐχαριστῶ, γι’ αὐτό δέν πηγαίνουμε καί στή Θεία Εὐχαριστία.

Ἄν κανείς αἰσθανθεῖ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἀπό εὐγνωμοσύνη τηρεῖ τίς ἐντολές, μέ ἀποτέλεσμα νά μή δώσει σημασία σέ κάποια πιθανή κακή ἀντίδραση τοῦ συζύγου. Ὅταν ὅμως κλείνεις τήν εὐτυχία στό στόμα τοῦ ἄλλου, πῶς θά σοῦ μιλήσει ἤ τί θά σκεφτεῖ γιά σένα καί δέν πιστεύεις ὅτι ἡ χαρά καί ἡ μακαριότητα προέρχονται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, τότε δέν πρόκειται νά διορθωθεῖς. Μήν ψάχνεις τή χαρά σέ ἄνθρωπο, εἶναι ἀδύνατο νά στήν προσφέρει κάποιος γιατί εἶναι καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, «ὁ καρπός τοῦ Πνεύματός ἐστιν ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης…» (Γαλ. 5,22). Ὁ γάμος ἔχει φοβερά προβλήματα, ὅπως ἀναφέρει ὁ ἀπόστολος Παῦλος. Αὐτό δέν τό λέμε βέβαια γιά νά μήν παντρευτοῦν ὅσοι θέλουν. Ἐπίσης κατά τόν Μέγα Ἀθανάσιο εἶναι ‘συγνώμη πάθους’, εἶναι παραχώρηση, ἀδυναμία. Γράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Λέγω στούς ἀγάμους ἄν μποροῦν νά μείνουν, ὅπως ἐγώ, δηλαδή ἄγαμοι» (Α΄Κορ. 7,8). Μήν μπαίνεις στή διαδικασία τῶν βασάνων καί τῆς ταλαιπωρίας, πού ἔχει ὁ γάμος. Εἶναι καί πιό δύσκολο νά σωθεῖς μετά, ἀφοῦ ὁ ἔγγαμος ἔχει περισσότερες ὑποχρεώσεις ἀπό τόν ἄγαμο.

- ………….(ἐρώτηση).

- Λέει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «οἱ γυναῖκες νά ὑπακούετε, οἱ ἄνδρες ὀφείλετε νά ἀγαπᾶτε». Ἡ ἀγάπη εἶναι πιό περιεκτική ἐντολή, ἔχει μέσα καί τήν ὑπακοή. Ἡ ὑπακοή ἔχει κι αὐτή μέσα της τήν ἀγάπη. Πρέπει ν’ ἀγαπᾶς τόν ἄλλον καί νά τόν ὑπακοῦς γιά νά μήν τόν λυπήσεις, γιά νά μή στεναχωρήσεις καί τόν Χριστό. Ἐκεῖ πρέπει νά φτάσουμε. Νά κάνουμε χαρούμενη ὑπακοή γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ, ἐκτός φυσικά ἁμαρτίας.

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
http://hristospanagia3.blogspot.gr/