10.
ΕΜΠΟΔΙΑ ΣΤΗΝ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ
Στή
συνέχεια θά ἐπισημάνουμε
δύο μεγάλα ἐμπόδια πού
δέν ἀφήνουν τήν ἀρετή τῆς
ταπεινοφροσύνης νά
ριζώσει στήν ψυχή τοῦ
χριστιανοῦ. Ἡ ἀναφορά
αὐτή εἶναι ἀναγκαία
ἐνημέρωση, γιά νά
προφυλάξει ὅλους μας, γιατί
τά ἐμπόδια αὐτά εἶναι
πάθη τοῦ ἁμαρτωλοῦ ἑαυτοῦ
μας καί δέν πρέπει νά τά ἀφήσουμε
νά ριζώσουν στήν ψυχή, ἐπειδή
ἐξαφανίζουν κάθε ἴχνος
ταπείνωσης καί ἐγκαθιστοῦν
στήν ψυχή τήν ὑψηλοφροσύνη,
τή φιλαυτία καί τόν ἐγωϊσμό.
Σοβαρά
ἐμπόδια γιά τήν ταπείνωση ὑπάρχουν
πολλά, ἀλλά νομίζω ξεκινοῦν ὅλα
ἀπό τό δίδυμο, φιλαυτία καί
ματαιοδοξία.
Ἡ
φιλαυτία, ἡ ὑπερβολική ἀγάπη τοῦ
ἑαυτοῦ μας τυφλώνει τά μάτια τῆς ψυχῆς
καί ὁδηγεῖ στή ματαιοδοξία
Ματαιοδοξία
εἶναι τό νά κυνηγᾶμε τή
δόξα σέ πράγματα πού στεροῦνται
τῆς αἰώνιας ἀξίας ἤ πού ἡ
ἀξία τους εἶναι μάταια,
προσωρινή καί ἐφήμερη.
Νά μεταχειριζόμαστε
κάθε μέσο γιά νά πάρουμε
ἕνα ἀξίωμα, νά κερδίσουμε
μιά θέση παραγκωνίζοντας ἄλλους
καλλίτερους μας.
Δυστυχῶς
ἡ ματαιοδοξία δημιουργεῖ
στόν ἄνθρωπο καί ἕνα
προσωπεῖο, ὄχι αὐτό πού
πραγματικά εἶναι ὁ ἄνθρωπος,
ἀλλά ἕνα προσωπεῖο
φτιαγμένο ὅπως θά τό ἤθελαν
οἱ ἄλλοι πού δέν ἀνταποκρίνεται
στόν πραγματικό μας ἑαυτό.
Αὐτό τό ψεύτικο προσωπεῖο
δέν ἀφήνει τόν ἄνθρωπο νά
δεῖ τά ἐλαττώματά του καί
τίς ἐλλείψεις του, γιά νά τίς
διορθώσει καί ὁδηγεῖται
ἀπό τό πάθος νά ἀρέσει σέ
ἄλλους, στό δρόμο τῆς ὑποκρισίας,
τῆς προσποίησης καί τῆς
ἁμαρτίας, γιά νά ἀπολαύσει
τή μάταιη δόξα. Καί τό χειρότερο,
τό προσωπεῖο πού κατασκευάζει
ἡ ματαιοδοξία μπαίνει
σάν τεῖχος μεταξύ μας καί τοῦ
Θεοῦ καί μᾶς χωρίζει ἀπό
Αὐτόν μέ τραγικά γιά μᾶς
ἀποτελέσματα.
Παράδειγμα
συγκεκριμένο: νά ἐξαρτοῦμε
τήν ὑπόστασή μας, τή κρίση
μας, γιά τόν ἑαυτό μας καί τή
συμπεριφορά μας σ’ ὅλη
μας τή ζωή, ἀπό τίς κρίσεις τῶν
ἄλλων ἀνθρώπων, πράγμα πού
ἔπρεπε νά μήν ἔχει καθόλου
σημασία γιά μᾶς. Αὐτή μας
ἡ τάση μᾶς ὑποχρεώνει
νά συμπεριφερόμαστε
ὄχι ὅπως ἐμεῖς θέλουμε,
ἀλλά σύμφωνα μέ τίς ἐπιθυμίες
τῶν ἄλλων, ἀνεξάρτητα
ἄν εἶναι σωστό ἤ ὄχι.
Ἡ
ματαιοδοξία φορεῖ σ’
ὅλους μας καί κάποιο προσωπεῖο
καί μᾶς παρασύρει ἐκεῖ πού
δέν πρέπει. Ἕνα ἁπλό
παράδειγμα θά τό βεβαιώσει
.Ξεκινᾶ κάποια κυρία
γιά νά πάει νά ἐκκλησιαστεῖ,
νά παρακολουθήσει τή Θεία
Λειτουργία καί τή βλέπεις
νά φτιάχνεται σάν ψεύτικη
κούκλα. Γιατί τό κάνει αὐτό,
ἀφοῦ πάει νά συναντήσει
τό Θεό καί νά προσευχηθεῖ;
Μήπως τό ζητᾶ αὐτό ὁ Κύριος;
Ἀσφαλῶς ὄχι, ἀλλά φτιάχνεται
ἔτσι γιά τά μάτια καί τήν
κρίση τῶν ἄλλων. Κατασκευάζει
ἕνα προσωπεῖο ξένο πρός
τόν ἑαυτό της πού τή χωρίζει
ἀπό τό Θεό της. Τό ἴδιο
ἰσχύει καί γιά τούς ἄνδρες.
Βλέπουμε συχνά μερικούς
νά προσποιοῦνται στή
συμπεριφορά τους, γιά νά
τύχουν ἐπαίνου ἀπό τούς
ἄλλους, ἐνῶ δέν εἶναι αὐτοί
πού φαίνονται στήν πραγματικότητα.
Αὐτό ἰσχύει καί στίς ἄλλες
ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς μας.
Ντρεπόμαστε νά κάνουμε
κάτι πού πρέπει, γιατί
φοβόμαστε τήν κρίση τῶν
ἄλλων καί φοράμε τό προσωπεῖο
καί καλύπτουμε τόν πραγματικό
μας ἑαυτό. Τρῶμε στό Ἑστιατόριο
καί σηκωνόμαστε χωρίς
ἕνα σταυρό, γιατί φοβόμαστε
ὅτι θά μᾶς περιγελάσουν
οἱ ἄλλοι. Ἄν ἐρευνήσουμε
τή ζωή μας, θά βροῦμε πολλά καί
διάφορα προσωπεῖα πού
μεταμορφώνουν τόν πραγματικό
μας ἑαυτό. Ματαιοδοξοῦμε
χωρίς κανένα κέρδος, μάλλον
καταστροφή κερδίζουμε.
Ἐπιβάλλεται,
νομίζω, νά μᾶς ἀπασχολήσει
σοβαρά τό κακό αὐτό· ἄν
θέλουμε νά εὐαρεστήσουμε
στόν Κύριο, πρέπει νά φαινόμαστε
αὐτοί πού πραγματικά εἴμαστε
προσπαθώντας νά βελτιώσουμε
τόν κακό μας ἑαυτό καί νά
διώξουμε ἀπό τή ζωή μας
τή κακή ματαιοδοξία.
Καί
σίγουρα μποροῦμε νά διώξουμε
ἀπό τή ζωή μας τό μεγάλο
αὐτό κακό. Ἕνα χαρακτηριστικό
παράδειγμα παίρνουμε ἀπό
τόν τελώνη Ζακχαῖο, στό
Εὐαγγέλιο τοῦ Λουκᾶ ( κεφ.19.
1 καί ἑξῆς). Στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου
αὐτοῦ, εἶχε ἀνάψει ἡ φλόγα
γιά νά δεῖ τόν Κύριον Ἰησοῦν
Χριστόν. Καί τί σοφίστηκε;
Νά ἀνεβεῖ σ’ ἕνα δένδρο,
γιά νά δεῖ τόν Κύριο πού θά
περνοῦσε ἀπ’ ἐκεῖ. Αὐτός
ἕνας Ρωμαῖος πολίτης,
ἕνας ἀξιωματοῦχος
τῆς πολιτείας μέ τόσο ὐψηλή
θέση, νά σκαρφαλώνει στό
δένδρο καί νά τόν βλέπει ὁ κόσμος!
Πόσοι δέ θά γελοῦσαν βλέποντάς
τον ! Κι’ ὅμως. Δέ σκέφτηκε
καθόλου «τί θά πεῖ ὁ κόσμος»,
γιατί ἄν ἄφηνε τή ματαιοδοξία
νά κυριαρχήσει, δέ θά
ἀνέβαινε στή συκομορέα
καί δέ θά ἔβλεπε τό Χριστό.
Πέταξε λοιπόν τό προσωπεῖο
καί ἐκδηλώθηκε ὅπως
ἀκριβῶς ἔνοιωθε. Καί
ἀφοῦ κρήμνησε τό χωριστικό
τεῖχος, τό προσωπεῖο,
συναντήθηκε μέ τόν Κύριο.
Καί αὐτή ἡ συνάντηση ἦταν
καθοριστική γιά τή
σωτηρία του. Ἄχ, αὐτό τό
προσωπεῖο ! Πόσο κακό μᾶς
προξενεῖ! Μᾶς κρατᾶ μακρυά
ἀπό τή σωτηρία.
Πρέπει,
νομίζω, νά ψάξουμε νά
βροῦμε ἀπό ποῦ ἄντλησε
τή δύναμη ὁ Ζακχαῖος νά
ἀγνοήσει, νά χαλάσει
τό προσωπεῖο, τή μάσκα
καί νά δείξει τήν ἐλευθερία
του.
Μέ
βεβαιότητα λέμε ὅτι
ἐκεῖνο πού βοηθησε τό
Zακχαῖο νά ἀγνοήσει
τήν κρίση τῶν ἄλλων, ἦταν ὁ
σφοδρός πόθος του νά γνωρίσει
τό Χριστό. Ἰδού τό ἀποτελεσματικό
φάρμακο ἐναντίον τῆς
ματαιοδοξίας μας. Ὁ
σφοδρός δικός μας πόθος νά
εὐαρεστήσουμε στόν Κύριο
καί νά συναντηθοῦμε μαζί
Του, θά μᾶς δίνει τή δύναμη νά
ἀδιαφοροῦμε γιά τίς
κρίσεις τῶν ἄλλων καί νά μήν
ἐξαρτοῦμε τίς ἀγαθές
μας πράξεις καί ἐνέργειες
ἀπό αὐτές .
Ἄν
ταπεινοφρονοῦμεν ἔτσι,
σίγουρα θά μᾶς ποῦν καί χαζούς
καί βλάκες καί ὀπισθοδρομικούς
καί ἄλλα. Ἄν περιφρονήσουμε
ὅπως ὁ Ζακχαῖος τίς κρίσεις
τῶν ἄλλων καί προχωρήσουμε
στό σκοπό μας πετώντας τό
προσωπεῖο, θά συναντήσουμε
τόν Κύριο, ὅπως καί ὁ Ζακχαῖος.
Ἕνα
δεύτερο φάρμακο ἐναντίον
τῆς ματαιοδοξίας, βρῆκα
στά κείμενα πού ἔχω μελετήσει.
Αὐτό εἶναι ἡ καλή ὑπερηφάνεια.
Ἴσως ξαφνιάζει λίγο ἡ
λέξη, ἀλλά, ὅταν διαβάσετε
τό περιστατικό, τότε θά
καταλάβετε περί τίνος
πρόκειται.
Ἀναφέρεται
ὅτι ὁ Ἅγιος Μακάριος
μιά μέρα εἶδε μερικούς
μοναχούς νά κοροϊδεύουν
ἕνα νεώτερό τους μοναχό,
ὁ ὁποῖος παρ’ ὅλα τά
πειράγματα τῶν ἄλλων
μοναχῶν, δέν ἔδειχνε κανένα
ἴχνος ταραχῆς, δέν ἔδινε
καμιά σημασία. Τότε ὁ
Ἅγιος Μακάριος ἔμεινε
κατάπληκτος ἀπό τή γαλήνη
πού εἶχε ὁ νέος αὐτός μοναχός.
Πῆγε κοντά του καί τόν ρώτησε,
πῶς συμβαίνει ἕνας τόσο
νέος μοναχός νά ἀποκτήσει
τόση ἀπάθεια. Ἡ ἀπάντηση
τοῦ νέου μοναχοῦ ἦταν ἡ
ἑξῆς: « Γιατί νά δίνω
σημασία στά γαυγίσματα
τῶν σκύλλων; Δέν προσέχω σ’
αὐτούς, γιατί ὁ Θεός εἶναι
ὁ μοναδικός πού ἀποδέχομαι
σάν κριτή μου». Βλέπουμε ἐδῶ
ὅτι ὁ νέος αὐτός μοναχός
στηριζόταν στό Θεό, Αὐτόν
ἀναγνώριζε γιά πραγματικό
κριτή του καί γι’ αὐτό τὄχε
καύχημα καί ἀδιαφοροῦσε
γιά τίς κρίσεις τῶν ἄλλων..
Κι
ἐμεῖς, ὅταν δοθοῦμε
ὁλόψυχα στόν Κύριο,
μποροῦμε νά καυχόμαστε
γιά τό στήριγμα μας καί νά
ἀδιαφοροῦμε γιά τίς
ἁμαρτωλές κρίσεις τῶν
ἄλλων, πού εἶναι σάν τά γαυγίσματα
τῶν σκύλλων πού σβύνουν καί
χάνονται στόν ἀέρα.
Βλέπετε ὑπάρχει καί καλή
ὑπερηφάνεια πού
ἐφαρμόζεται μέ τή διάκριση
πού χρειάζεται, προπάντων
ὅταν πρόκειται νά ἀντισταθοῦμε
στήν ἁμαρτία. Ἄς ποῦμε ὅτι
ἀφοῦ ἐγώ ἔχω τέτοιο
στήριγμα καί κριτή τό Θεό
μου, γιατί νά προσέχω τό
διάβολο καί πειραστή καί
νά προσαρμόζομαι μέ τίς
ἁμαρτωλές καί πρόσκαιρες
κρίσεις ἀνθρώπων; Ἤ νά ἀντιδρῶ
ὅταν μέ κρίνουν ἀρνητικά ἄλλοι ἐνῶ
ἔχω τή βεβαιότητα τῆς συνείδησης μου
ὅτι πολιτεύοομαι κατά Θεό; Μόνο τό
Θεό ἀναγνωρίζω κριτή
μου καί τό θέλημα Αὐτοῦ
πρέπει νά κάμνω.
Και
ἕνα ἄλλο θλιβερό ἐμπόδιο
καί πολύ ἐπικίνδυνο
ἐπισημάνουμε. Αὐτό
εἶναι ἡ ταπεινολογία.
Τί σημαίνει αὐτό;
Ὅπως
σέ κάθε γνήσιο νόμισμα,
οἱ παράχαράκτες δημιουργοῦν
κι ἕνα κίβδηλο, ψεύτικο
πού ὅμως μοιάζει μέ τό γνήσιο,
ἔτσι συμβαίνει καί στίς
ἀρετές. Ἀπέναντι ἀπό
κάθε ἀληθινή ἀρετή ὁ
διάβολος δημιουργεῖ
καί μιά παρόμοια, ἀλλά
ψεύτικη, προσποιημένη
ἀρετή καί προσπαθεῖ μέ τό
προσωπεῖο αὐτό νά
παραπλανήσει τόν ἄνθρωπο.
Αὐτό συμβαίνει καί μέ τήν
ἀρετή τῆς ταπεινοφροσύνης
πού γίνεται ταπεινολογία
Τί
εἶναι ὅμως ἡ ταπεινολογία
θά πρέπει νά τό διευκρινήσουμε
καί νά διαφωτίσουμε τόν
ἀναγνώστη.
Ταπεινολογία εἶναι ἡ
προσποιημένη ταπεινοφροσύνη.
Εἶναι μιά κατάσταση πού
περιέχει φιλαυτία καί
ὑπερηφάνεια καί δέν ἔχει
καθόλου σχέση μέ τήν
ταπεινοφροσύνη. Ἀπέχει
ὅσο ὁ ουρανός ἀπό τή γῆ μέ
τήν ἁγία ταπεινοφροσύνη.
Συνήθως
ὁ ταπεινολόγος προσποιεῖται
τόν ταπεινό, γιά νά εἶναι
ψηλά στά μάτια τῶν ἄλλων, ὅπως
ὁ Φαρισσαῖος τοῦ Εὐαγγελίου.
Ἐπειδή θέλει νά αὐτοπροβάλλεται,
προσποιεῖται τόν ταπεινό,
γιά ἱκανοποιήσει τό
ἀρρωστημένο ἐγώ του. Ὁ
ταπεινολόγος μέ ἐξωτερικές
ἐκδηλώσεις ὑποκρίνεται
ὅτι εἶναι ταπεινός, μέ σκοπό
νά τόν ἐπαινέσουν, ἀλλά
κάποτε ξεσκεπάζεται
καί φέρνει τό ἀντίθετο
ἀποτέλεσμα, γιατί δέν
ἔχει τή Χάρη τοῦ Θεοῦ στίς
ἐνέργειές του. Φαίνεται
ταπεινός μέχρι πού νά τοῦ
θίξουν καί στό ἐλάχιστο τό
συμφέρον του. Τότε δέν τό
ἀνέχεται καί σάν φαρμακερό
φίδι ξερνᾶ τό δηλητήριό
τῆς συγκεκαλυμμένης
κακίας του.
Αὐτοί
οἱ τύποι δυστυχῶς εἶναι
γεμάτοι ματαιοδοξία,
ἡ ὁποία δημιουργεῖ
προσωπεῖο καί δέν ἀφήνει
τόν ἄνθρωπο νά δεῖ τόν πραγματικό
ἑαυτό του. Εἶναι μιά μεγάλη
πλάνη τοῦ διαβόλου, πού ἔχει
σάν σκοπό νά κρατήσει τόν
ἄνθρωπο μακρυά ἀπό τή
σωτηρία.
Ἡ
ταπεινολογία εἶναι ἡ
χειρότερη μορφή ὑποκρισίας
καί φαρισσαϊσμοῦ, ἁμαρτίες
πολύ ἐπικίνδυνες καί
δυσκολοθεράπευτες. Τόν
ταπεινολόγο σίγουρα
τόν ἀποστρέφεται ὁ Θεός,
γιατί ἔγινε αἰχμάλωτος
καί παίγνιο τῶν δαιμόνων
καί δύσκολα μπορεῖ νά θεραπευτεῖ
ἄν τό θελήσει ἀκόμα.
Μπορεῖ
ὁ ταπεινολόγος νά ξεγελάσει
τούς ἀνθρώπους, ἀλλά τό Θεό
ὄχι καί ἄν δέ μετανοήσει,
θά ρεζηλευτεῖ τήν ἡμέρα
τῆς κρίσεως ἐνώπιον
Ἀγγέλων καί ἀνθρώπων.
Δέν
ὑπάρχει κανένας σοβαρός
λόγος νά γίνεται ὁ ἄνθρωπος
ταπεινολόγος, γιατί
δέν ἔχει νά κερδίσει τίποτε
μἄλλον ἔχει νά χάσει τή
σωτηρία του. Ἑπομένως
ἄς φαινόμαστε αὐτοί πού
πραγματικά εἴμαστε
ἐνώπιον Θεοῦ καί ἀνθρώπων,
χωρίς τό προσωπεῖο τῆς
μεταμόρφωσης. Μόνον ἔτσι
θά ἀναπτυχθοῦμε
πνευματικά καί θά βοηθηθοῦμε
ἀπό τόν Κύριο νά ἀποκτήσουμε
καί τήν ἀληθινή ταπείνωση.
Τότε θά μᾶς ἀγαπᾶ ὁ Θεός
καί θά μᾶς σέβονται καί οἱ
ἄνθρωποι.
Ὁ
σεβαστός λευίτης Ἰωάννης
τῆς Κρονστάνδης συμβουλεύει
γιά τό θέμα αὐτό τά πιό κάτω:
« Νά εἶσαι ὅσο πιό πρᾶος,
ταπεινός καί πιό ἁπλός κατά
τή συμπεριφορά σου καί τίς
σχέσεις σου πρός τούς ἄλλους.
Πρόσεχε ὅμως ἀπό τήν
ὑποκρισία τῆς κούφιας
ταπεινολογίας. Πρόκειται
γιά ἕνα ἀπό τά μεγαλύτερα
ἁμαρτήματα. Νά παραδέχεσαι
μέ βαθιά συναίσθηση, κι
ὄχι ἁπλῶς νά λές, ὅτι εἶσαι
ὁ πρῶτος τῶν ἁμαρτωλῶν
καί ἄρα ὁ ἔσχατος τῶν ἀνθρώπων.
Ἀπό τήν ὑπερηφάνεια
προέρχεται ἡ αὐτοϊκανοποίηση,
ἡ ψυχρότητα καί ἡ ἀνειλικρίνεια
στή συμπεριφορά μας πρός
ὅσους δέν εἶναι σέ θέση νά
ἱκανοποιήσουν τή δική
μας ἀνάγκη».
Ὁ
ταπεινολόγος κάποτε
ξεσκεπάζεται καί γίνεται
περίγελως ἀνθρώπων καί
δαιμόνων. Μπορεῖ ὀ ταπεινολόγος,
ἄν τό θέλει, νά ἀφήσει τόν
ἑαυτό του στά χέρια καί στήν
κρίση τοῦ Θεοῦ καί μέ πολλήν
προσευχή καί ἐγκράτεια
νά ἀκολουθήσει τόν πραγματικό
δρόμο τῆς ταπεινοφροσύνης,
σηκώνοντας καί τό σταυρό πού
συνεπάγεται ἡ ἄσκηση
τῆς ἀρετῆς αὐτῆς.
συνεχίζεται...
ΤΕΛΟΣ
ΚΑΙ ΤΩ ΘΕΩ ΔΟΞΑ
Χαραλάμπους
Νεοφύτου
Πρεσβυτέρου
ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ
ΚΑΙ ΤΑΠΕΙΝΟΦΡΟΣΥΝΗ
ΕΚΔΟΣΗ
ΤΡΙΤΗ
‘’Ορθόδοξος
Ὁδοδείχτης
http://www.paterikiorthodoxia. com/2012/09/2164.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου