«Τηλεόραση, διαδίκτυο, κινητό καί πνευματική ζωή».Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Ἀκοῦστε ἐδῶ τήν ὁμιλία: «Τηλεόραση, διαδίκτυο, κινητό καί πνευματική ζωή»

Ὁμιλία στίς 28-11-2015

Ἔλεγε ὁ ἅγιος Παΐσιος: «Ὅσο μποροῦμε ν’ἀποφεύγουμε τίς ἀφορμές τῆς ἁμαρτίας. Νά προσέχουμε τίς αἰσθήσεις μας, γιατί ὅλα ἀπό ἐκεῖ ξεκινοῦν». Σήμερα οἱ αἰσθήσεις μας δέχονται πάρα πολλές προκλήσεις μέσα ἀπό τά ποικίλα τεχνολογικά μέσα καί τίς ποικίλες ὀθόνες. Κάποιος μέτρησε πόσες ὀθόνες ὑπάρχουν σ’ ἕνα σημερινό σπίτι κι ὁ ἀριθμός ἦταν διψήφιος, ἦταν περίπου 25 μέ 30 ὀθόνες.

Μᾶς ἔχουν πεῖ οἱ ἅγιοι Πατέρες ὅτι ἀπό τά μάτια καί γενικῶς ἀπό τίς αἰσθήσεις περνάει πολλές φορές ὁ θάνατος. «Ἀνέβη θάνατος διά τῶν θυρίδων» (Ἱερ. 9,21). Θυρίδες εἶναι οἱ αἰσθήσεις. «Ὅταν αὐτό καμιά φορά ἤ καί πολλές φορές εἶναι δύσκολο -τό νά προσέχουμε δηλαδή τίς αἰσθήσεις- τουλάχιστον ν’ἀποφεύγουμε τήν περιέργεια», λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος. Ἀκόμα κι ἄν πέσει δηλαδή τό μάτι μας σέ κάτι, πού εἶναι πονηρό, πού δέν εἶναι ὡραῖο, δέν πρέπει νά τό περιεργαστοῦμε. Εἶναι πολύ σημαντικό νά πάρουμε τά μάτια μας ἀπ’ αὐτό. «Γιά νά μήν παίρνουν τά μάτια μας εἰκόνες ἁμαρτωλές καί μᾶς παίζουν μετά οἱ δαίμονες σινεμάδες». Μέσω τῆς φαντασίας, ἀλλά καί στόν ὕπνο.

Τόν ρωτάει τόν ἅγιο κάποιος: «Γέροντα πῶς γίνεται ἡ ἐργασία αὐτή (τό νά προσέχει δηλαδή κανείς τίς αἰσθήσεις καί ν’ἀποφεύγει τίς προκλήσεις μέσω αὐτῶν);»

Ἀπαντάει ὁ Γέροντας: «νά προσπαθεῖ κανείς κάθε μέρα νά προσθέτει μέσα του κάτι τό πνευματικό, τό ὁποῖο θά ἀπωθεῖ κάτι τό κοσμικό καί τό ἁμαρτωλό. Ἔτσι σιγά-σιγά θά ἀπεκδυθεῖ τόν παλαιό ἄνθρωπο καί θά κινεῖται ἐλεύθερα στόν πνευματικό χῶρο». Γιά παράδειγμα, ἡ τηλεόραση μιά ἀπό τίς πολλές ἀρνητικές συνέπειες -τίς ὁποῖες δέν ἔχουμε ἀξιολογήσει ὅσο πρέπει- πού ἔχει, εἶναι ὅτι ἐξάπτει τή φαντασία. Ἡ εἰκόνα ἐξάπτει τή φαντασία γιατί τυπώνεται πολύ ζωηρά μέσα μας καί δημιουργεῖ μιά σθεναρή μνήμη. Αὐτό δέ γίνεται στόν ἴδιο βαθμό μέ τίς ὑπόλοιπες αἰσθήσεις. Τά ἀποτυπώματα τῶν ὀπτικῶν ἐρεθισμάτων εἶναι πολύ ἔντονα στόν ἄνθρωπο. Μέσω αὐτῶν πού βλέπουμε, κινοῦνται πάρα πολύ τά σαρκικά καί τά ποικίλα πάθη. Ἀντί νά δοῦμε λοιπόν τηλεόραση, λέει ὁ ἅγιος νά βάλουμε κάτι πνευματικό μέσα μας. Μποροῦμε νά διαβάσουμε ἕνα κεφάλαιο μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή. Νά καθιερώσουμε δεκαπέντε λεπτά νά περπατᾶμε στή φύση βλέποντας τά θαυμάσια ἔργα τοῦ Θεοῦ, τή δημιουργία. Ἀντί νά βλέπουμε τηλεόραση, νά δοῦμε τήν τηλεόραση τοῦ Θεοῦ.

«Νά ἀντικαταστήσεις τά τραγούδια μέ ψαλμωδίες καί τά κοσμικά περιοδικά μέ πνευματικά βιβλία. Νά τοποθετήσεις ἅγιες εἰκόνες ἀντί ἁμαρτωλές στή μνήμη σου. Ἄν ὁ ἄνθρωπος δέν ξεκόψει ἀπό ὁ,τιδήποτε τό κοσμικό καί ἁμαρτωλό καί δέν ἔχει ἐπικοινωνία μέ τόν Χριστό, μέ τήν Παναγία, μέ τούς ἁγίους, μέ τή θριαμβεύουσα Ἐκκλησία καί δέν ἀφεθεῖ τελείως στά χέρια τοῦ Θεοῦ, δέ μπορεῖ ν’ ἀποκτήσει τήν πνευματική ὑγεία». Προσέξτε τή λέξη «τελείως», πού χρησιμοποιεῖ. Δέ μποροῦμε νά δινόμαστε κατά ἕνα μέρος στόν Θεό καί κατά ἕνα ἄλλο μέρος νά λερωνόμαστε, ἀφήνοντας ἀπρόσεκτα τά μάτια μας ἤ τά αὐτιά μας. Γι’ αὐτό χρειάζεται τό ὁλοκληρωτικό δόσιμο.

Εἶναι ἀρκετά αὐτά πού καθημερινά ἀκοῦμε καί βλέπουμε, χωρίς νά τό ἐπιδιώκουμε, ἄθελά μας. Περπατᾶμε γιά παράδειγμα στόν δρόμο κι ἀκοῦμε βρισιές καί βλασφημίες. Αὐτό δέ μποροῦμε νά τό ἀποφύγουμε. Μποροῦμε ὅμως νά μήν τό βάλουμε μέσα μας, νά μήν τό ἐπεξεργαστοῦμε καί νά μήν τό τυπώσουμε μέσα μας, νά τό προσπερνᾶμε.

«Θέλει προσοχή νά κλείνουμε τίς πόρτες καί τά παράθυρα, τίς αἰσθήσεις. Νά μήν ἀνοίγουμε χαραμάδες στόν πειρασμό καί μπαίνει ἀπό ἐκεῖ ὁ ἐχθρός. Ἐκεῖ εἶναι τά ἀδύνατα σημεῖα. Ἐάν ἀφήσουμε ἔστω καί μία σχισμή ἀνοιχτή, ἀπό ἐκεῖ μπορεῖ νά σοῦ κάνει ζημιά». Ἄν ὅμως ἡ καρδιά εἶναι καθαρή, ὁ διάβολος θά δυσκολευτεῖ πολύ νά σέ πειράξει.

Λέει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος «ὅσοι προσέχουν τίς αἰσθήσεις τους καί ἡσυχάζουν, δέν διεγείρουν τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις, τότε ἠρεμοῦν». Ἐπίσης ὁ Μέγας Βασίλειος λέει «ἡ ἡσυχία εἶναι ἡ ἀρχή τῆς καθάρσεως». Πῶς θά καθαριστεῖ ὁ ἄνθρωπος καί ἡ καρδιά του; Πρέπει πρῶτα νά ἡσυχάσει, νά ἠρεμήσει ἀπό αὐτήν τή μόλυνση πού ἔρχεται ἀπ’ ἔξω καί περνάει μέσω τῶν αἰσθήσεων. Θά πρέπει ἑπομένως νά ἡσυχάσουν οἱ αἰσθήσεις. Νά κόψει δηλαδή τά πολλά -εἰ δυνατόν καί ὅλα- ὀπτικά καί ἀκουστικά ἐρεθίσματα.

Στή συνέχεια εἶναι ἀπαραίτητο νά κάνει ἐγκράτεια στό φαγητό καί σέ ὅλα. Ἡ νηστεία καί γενικά ἡ ἄσκηση παίζει σημαντικό ρόλο, ἀφοῦ ἡσυχάζει τίς αἰσθήσεις ἑνός ἀτόμου. Ἀντίθετα, ἕνας ἄνθρωπος πού συνέχεια κάτι τρώει, πού συχνάζει σέ ζαχαροπλαστεῖα καί μαγειρεῖα, διεγείρει τις αἰσθήσεις, τίς ἐπιθυμίες καί ἀκολούθως τό πάθος τῆς γαστριμαργίας καί τῆς λαιμαργίας.

Ἡ Ἁγία Γραφή λέει «ἕκαστος δέ πειράζεται ὑπό τῆς ἰδίας ἐπιθυμίας» (Ἰακ. 1,14). Δέν μᾶς πειράζει ὁ ἄλλος, ἀλλά οἱ ἐπιθυμίες μας. Ἀλλά γιατί ἔχουμε ἐπιθυμίες; Γιατί βλέπουμε καί ἐπιθυμοῦμε. Ἔλεγαν οἱ ἀρχαῖοι «ἐκ τοῦ ὁρᾶν τίκτεται τό ἐρᾶν». Ἐπειδή βλέπουμε, μετά ἐπιθυμοῦμε αὐτό πού βλέπουμε. Ὁπότε καταλήγουν οἱ ἅγιοι: «Μπορεῖς νά δεῖς καί νά μήν ἐπιθυμήσεις; Τότε νά δεῖς. Ἄν δέν μπορεῖς νά δεῖς καί νά μήν ἐπιθυμήσεις αὐτό πού βλέπεις, τότε μήν τό βλέπεις (ἐκ τοῦ μή ὁρᾶν, τίκτεται τό μή ἐρᾶν)». Θέλεις ν’ ἀποφύγεις τίς ἐπιθυμίες; Τότε μή βλέπεις. Εἶναι ἕνας πολύ εὔκολος καί ἀποτελεσματικός τρόπος, γιά νά νικήσεις, χωρίς κἄν νά κουραστεῖς. Εἶναι, ὅπως λέει ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ «νίκη χωρίς ἀγώνα».

Ἐξαιτίας τῶν ἐπιθυμιῶν, στεναχωριόμαστε. Ἐπειδή δέν ἱκανοποιοῦνται οἱ ἐπιθυμίες μας. Ὅταν ὅμως δέν ἔχουμε ἐπιθυμίες, τότε δέν στεναχωριόμαστε. Γι’ αὐτό μᾶς δίδαξε ὁ Χριστός μας νά μήν ἐπιθυμοῦμε, ἀλλά νά λέμε «Γενηθήτω τό θέλημά Σου». Νά θέλουμε νά γίνεται ὅ,τι θέλει ὁ Θεός, ὄχι ἐμεῖς. Νά μήν ἱκανοποιεῖται τό δικό μας θέλημα. Νά μήν ἔχουμε ἐπιθυμίες. Νά ἔχουμε μόνο μία ἐπιθυμία, τό νά ἀρέσουμε σέ Αὐτόν.

Λέει ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ «ἡ ἡσυχία νεκρώνει τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις καί διεγείρει τίς ἐσωτερικές κινήσεις» ὅταν δηλαδή ἡσυχάζει ὁ ἄνθρωπος, οἱ ἐξωτερικές αἰσθήσεις του εἶναι σάν νεκρές. Ἀρχίζει τότε νά ζεῖ ὁ ἐσωτερικός ἄνθρωπος. Λειτουργεῖ μέ τίς ἐσωτερικές αἰσθήσεις (ἐσωτερική ὅραση, ἀκοή, ὄσφρηση). Λειτουργεῖ πλέον ὁ ἔσω ἄνθρωπος καί ἀνοίγουν τά ἐσωτερικά πνευματικά αἰσθητήρια.

Ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού δέν αἰσθάνονται τήν εὐωδία τῶν ἁγίων λειψάνων γιατί εἶναι τελείως νεκρές οἱ ἐσωτερικές αἰσθήσεις. Δέν ἔχουν τήν ἐσωτερική ὄσφρηση. Τά ἐσωτερικά αἰσθητήρια εἶναι νεκρά γιατί ἔχει ἐνεργοποιήσει ὑπέρ τό δέον τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις καί λειτουργεῖ πλέον μόνο μ’ αὐτές. Δέν μπορεῖ νά ἐνεργοποιήσει τίς ἐσωτερικές αἰσθήσεις καί κινήσεις, ἀφοῦ δέν ἔχει μπεῖ στόν ἐσωτερικό ἄνθρωπο.

Συνεχίζει ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ «ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος δέν ἡσυχάζει, διεγείρει τά ἀντίθετα τούτων». Διεγείρει δηλαδή τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις καί νεκρώνει τίς ἐσωτερικές κινήσεις. Ἔτσι, δέν πιστεύουμε στόν Θεό καί ἀναρωτιόμαστε πού εἶναι. Δέν μποροῦμε νά τόν δοῦμε, ἀφοῦ ἀσχολούμαστε συνέχεια μέ τό κινητό, μέ τήν τηλεόραση καί δέν δίνουμε ἔστω ἕνα δευτερόλεπτο, γιά νά ποῦμε μιά προσευχή, γιά νά διεγείρουμε τίς ἐσωτερικές κινήσεις. Πῶς νά κινηθεῖς πρός τόν Θεό, ὅταν οἱ ἐξωτερικές αἰσθήσεις εἶναι συνέχεια ἀπασχολημένες; Οἱ κοσμικοί ἄνθρωποι τρέμουν νά μείνουν μόνοι τους. Ἀκόμα καί ὅταν εἶναι μόνοι τους, βάζουν τά ἀκουστικά στά αὐτιά τους γιά ν’ ἀκοῦν ἕνα τραγούδι. Φοβοῦνται μήν τυχόν καί μείνουν χωρίς ἕναν ἐρεθισμό τῶν ἐξωτερικῶν αἰσθήσεων! Φοβοῦνται, γιατί ὅταν ἡσυχάσουν οἱ ἐξωτερικές, ἐνεργοποιοῦνται οἱ ἐσωτερικές. Τότε ὁ ἄνθρωπος ἀρχίζει νά ἔχει ἀναζητήσεις, ἀναρωτιέται ποιός εἶναι, γιατί ὑπάρχει, ποῦ θά πάει, τί εἶναι ὁ θάνατος, τί θ’ ἀκολουθήσει μετά. Αὐτά ὁ κοσμικός ἄνθρωπος δέ θέλει νά τά σκέφτεται καί διεγείρει συνεχῶς τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις.

Ἐξ οὗ καί ἡ «διασκέδασις». Τί σημαίνει «διασκέδαση»; Σημαίνει διασκόρπισμα, διάλυση. Νομίζουμε ὅτι ξεκουραζόμαστε, οὐσιαστικά ὅμως διαλυόμαστε καί ‘χυνόμαστε’ διά τῶν αἰσθήσεων στά κτίσματα, στό περιβάλλον. Ἀσχολούμαστε μέ τό τί εἶπε ὁ ἕνας, τί ἔκανε ὁ ἄλλος, παρακολουθοῦμε τηλεόραση γιά ν’ ἀκούσουμε τά ‘νέα’ τῶν εἰδήσεων. «Τό πάντων καινόν καινότατον» (Ἅγιος Ἰωάννης Δαμασκηνὸς), τό μόνο ἀληθινό νέο εἶναι ὅτι ὁ Θεός ἔγινε ἄνθρωπος καί πέθανε γιά ὅλους ἐμᾶς τούς ἄνθρώπους. Αὐτό εἶναι τό ἀληθινό νέο, πού καλούμαστε νά μάθουμε καί νά ζήσουμε.

Πῶς ὑποτάσσονται οἱ αἰσθήσεις; Πῶς θά μπορέσουμε νά μαζέψουμε τίς αἰσθήσεις μας; Δέν πρέπει νά χυνόμαστε πρός τά ἔξω διά τῶν αἰσθήσεων γιατί χάνουμε τίς ἐσωτερικές κινήσεις. Δέ μποροῦμε τότε νά πᾶμε στόν Θεό. Δέ θά μποροῦμε οὔτε προσευχή νά κάνουμε γιατί θα ἔχουμε συνεχῶς σέ ὑπερένταση, σέ ὑπερλειτουργία καί διέγερση τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις. Μετά βέβαια εἶναι σκορπισμένος ὁ νοῦς. Πῶς θά γίνει νά συγκεντρωθοῦμε, νά ὑποτάξουμε τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις;

Λέει ὁ ἅγιος Ἰσαάκ ὁ Σύρος «Ἐν πολλῷ καιρῷ πειραζόμενος καί ἔλαβα πείρα, ἐμπειρία». Οἱ πειρασμοί εἶναι πολύ χρήσιμοι γιατί μᾶς δίνουν ἐμπειρία τοῦ πολέμου τοῦ πονηροῦ ἀφενός καί ὅταν λειτουργήσουμε σωστά καί τοῦ τρόπου νά νικοῦμε τόν πονηρό. Γι’ αὐτό, ὁ Θεός ἀφήνει τούς πειρασμούς. Δέ μᾶς τούς δίνει γιατί θέλει νά μᾶς βασανίζει, ἀλλά γιά ν’ ἀποκτοῦμε τήν ἐμπειρία τῆς νίκης καί τόν τρόπο καί τήν μεθοδολογία τοῦ νά νικοῦμε τόν πονηρό.

Ἕνας ἅγιος σύγχρονος ἄνθρωπος ἔλεγε ὅτι «περισσότερο ἀπό τόν ἅγιο Παΐσιο καί τόν ἅγιο Πορφύριο, μέ βοήθησε ὁ διάβολος μέ τούς πειρασμούς πού μοῦ ἔβαζε. Μέ τήν ἀναγκαστική πλέον προσευχή καί τόν ἀγῶνα πού ἔκανα, προχώρησα πνευματικά». Προσευχόταν γιατί δέν ἤθελε νά συγκατατεθεῖ καί νά νικηθεῖ ἀπό τόν πονηρό κι ἔτσι ὠφελήθηκε διά τῶν πειρασμῶν.

Ἔλεγε λοιπόν ὁ ἅγιος Ἰσαάκ «γιά πολύ καιρό εἶχα πειρασμούς καί ἀπό τά δεξιά κι ἀπό τά ἀριστερά», τόν πείραζε καί ἀπό τά δεξιά μέ τά φαινομενικά καλά πράγματα, πού στήν πραγματικότητα δέν εἶναι καλά, ἀλλά καί ἀπό τά ἀριστερά μέ τίς ξεκάθαρες ἁμαρτίες. «καί ἑαυτόν δοκιμάσας», καί ἀφοῦ πειραματίστηκα μέ τόν ἑαυτό μου «καί ἀφοῦ ἀξιώθηκα καί πολλῶν μεγάλων βοηθειῶν, ἐκομισάμην ἑαυτῷ πεῖραν» ἀποκόμισα γιά τόν ἑαυτό μου πείρα «κι ἔμαθα μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ αὐτά τά πράγματα: ὅτι ὁ θεμέλιος ὅλων τῶν ἀγαθῶν, τῶν καλῶν καί ἡ ἀνάκλησις τῆς ψυχῆς ἀπό τήν αἰχμαλωσία τοῦ πονηροῦ καί ἡ ὁδός πρός τό φῶς καί τή ζωή εἶναι αὐτοί οἱ δύο τρόποι: Τό συνάξαι ἑαυτόν εἰς ἕνα τόπον, καί τό ἀεί νηστεῦσαι» τό νά συγκεντρώσεις τόν ἑαυτό σου σ’ ἕναν τόπο, νά περιοριστεῖς δηλαδή καί τό νά νηστεύεις πάντοτε. Μέ αὐτούς τούς δύο τρόπους ἡ ψυχή ἀπελευθερώνεται ἀπό τή δουλεία στίς αἰσθήσεις καί στά πάθη.

«Τουτέστι τό κανονίσαι ἑαυτόν ἐν ἐγκρατείᾳ γαστρός σοφῶς καί φρονίμως ἐν ἀκινήτῳ καθέδρα καί ἀδιαλείπτῳ σχολῇ καί μελέτη Θεοῦ». Νά κανονίσεις τόν ἑαυτό σου μέ ἐγκράτεια κοιλίας, μέ σωφροσύνη, χωρίς νά κάνεις μετακινήσεις καί συνεχῶς νά προσεύχεσαι. Εἶναι ἀπαραίτητο ὁ ἄνθρωπος νά ἀποφύγει τίς πολλές καί ἄχρηστες μετακινήσεις καί νά νηστεύει κατεξοχήν ἀπό τό φαγητό, ἀλλά καί γενικότερα νά νηστεύει στίς αἰσθήσεις, στήν ἀνάπαυση, στίς σαρκικές ἀπολαύσεις καί τά λοιπά καί συγχρόνως νά προσεύχεται ἀδιάλειπτα.

«Ἐντεῦθεν ἡ τῶν αἰσθήσεων ὑποταγή», ἀπό αὐτά τά δύο μετά ἔρχεται ἡ ὑποταγή καί ἡ χαλιναγώγηση τῶν αἰσθήσεων. Γιατί σήμερα δέν μποροῦμε νά μαζέψουμε τά μάτια μας; Γιατί δέν κάνουμε νηστεία; Γιατί συνεχῶς μετακινούμαστε, κάνοντας ἄχρηστες πολλές φορές μετακινήσεις. Ὅταν νηστεύουμε, μποροῦμε νά συγκρατοῦμε καί τά μάτια μας καί δέν τά ἀφήνουμε νά πηγαίνουν ἀπό ἐδῶ κι ἀπό ἐκεῖ καί νά λερώνουν τήν ψυχή καί τήν καρδιά μας. Εἶπε ὁ Κύριος ὅτι κι ἕνα ἀπρόσεκτο βλέμμα, μπορεῖ νά μᾶς ὁδηγήσει στή μοιχεία, δηλαδή σέ μία θανάσιμη ἁμαρτία. Δέ χρειάζεται ν’ἁμαρτήσει ὁλόκληρο τό σῶμα γιά νά πέσουμε στάν ἁμαρτία τῆς μοιχείας, ἀρκεῖ καί μόνο ἕνα βλέμμα. Ἄν ὅμως νηστεύουμε καί ἡσυχάζουμε, μποροῦμε εὔκολα νά συγκρατήσουμε τά μάτια καί τίς αἰσθήσεις μας. Ἀπό ἐκεῖ καί μετά ἔρχεται καί ἡ ἀληθινή ἐλευθερία. Αὐτή εἶναι ἡ πραγματική ἐλευθερία, τό νά ἐλέγχουμε τόν ἑαυτό μας, κυβερνώντας τά πάθη μας. Ἀπό αὐτά τά δύο πράγματα λοιπόν, γεννιέται ἡ χαρά τῆς ψυχῆς καί ἡ ἀνάσταση μέ τόν Χριστό στή Βασιλεία Του καί ἡ ἀληθινή ἐλευθερία.

Τί συμβαίνει ὅταν λυθοῦν οἱ αἰσθήσεις; Τότε λέει ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ «λύνεται καί ἡ καρδιά». Ὁ ἄνθρωπος δηλαδή βλάπτεται, ἀκόμα κι ἄν εἶναι γέρος, ὅταν ἀφήσει τίς αἰσθήσεις του ἀπρόσεκτες. «Ἡ μέν ἀνάπαυσις τούς νέους μόνον βλάπτει. Ἡ λύσις δέ -τῶν αἰσθήσεων- καί τούς τελείους καί τούς γέροντες». Ἀκόμα κι ἕνας ἅγιος κι ἕνας γέροντας, ἄν ἀφεθεῖ ἀπρόσεκτα στίς αἰσθήσεις του, τότε ὁδηγεῖται καί αὐτός στήν πνευματική βλάβη.

Λέμε ὑποκριτικά «τό ἔργο εἶναι ἀκατάλληλο γιά ἀνηλίκους». Γιατί εἶναι κατάλληλο γιά ἐνηλίκους; Αὐτή εἶναι ἡ ὑποκρισία μας. Οἱ ἐνήλικες εἶναι πιό βρώμικοι, πιό ἐπιρρεπεῖς καί ἐπίφοβοι στή βρωμιά, ἀπό ὅτι τά παιδιά. Πολύ περισσότερο οἱ μεγάλοι δέν πρέπει νά τό δοῦνε, γιατί μέ ὅλη αὐτήν τή βρωμιά, πού ἔχουν συσσωρεύσει καί μέ ὅλα αὐτά πού ἔχουν ἀπομνημονεύσει, μέ τό πού θά δοῦν κάτι, ἀμέσως θά λειτουργήσουν κι ὅλα τά προηγούμενα.

Ἡ τηλεόραση, τό διαδίκτυο, τά κινητά τηλέφωνα, τά βιντεοπαιχνίδια, τά παιχνίδια τοῦ διαδικτύου, ἔχουν τεράστια ἐπίδραση στήν ψυχή, ἀλλά καί στήν ἀνάπτυξη τοῦ ἀνθρώπου καί τῶν παιδιῶν ἰδιαιτέρως. Ἐκτός ἀπό τίς ἀφορμές γιά τήν ἁμαρτία, πού εἶναι πάρα πολλές, ἔχουμε κι ἄλλες ἐπιπτώσεις.

Οἱ ἐπιστήμονες ἔχουν ἀνακαλύψει ὅτι ἔχουμε δύο περιόδους ἀνάπτυξης τοῦ ἐγκεφάλου. Ἡ μία εἶναι στήν πολύ πρώιμη ἡλικία τοῦ παιδιοῦ (0-18 μηνῶν) καί ἡ δεύτερη περίοδος εἶναι μεταξύ 10 καί 13 ἐτῶν. Αὐτές τίς δύο περιόδους ὁ ἐγκέφαλος ἀναπτύσσεται πάρα πολύ. Ἀπό τά 14-24 ἀρχίζει μιά διαδικασία ἐξειδίκευσης τοῦ ἐγκεφάλου. Ἀφενός ἑδραιώνονται οἱ νευρικές συνάψεις, πού ἀντιστοιχοῦν σέ γνώσεις καί δεξιότητες, οἱ ὁποῖες εἶναι ἀπαραίτητες ὥστε νά ἀνταποκριθεῖ ὁ ἄνθρωπος στό ἰδιαίτερο περιβάλλον πού ζεῖ. Ἀφετέρου ἐξαλείφονται οἱ «περιττές» νευρικές συνάψεις, ἐλαττώνεται ἡ φαιά οὐσία, μέσω μιᾶς διαδικασίας πού λέγεται ΄κλάδεμα΄. Ἡ περίοδος δηλαδή ἀπό τά 14-24 εἶναι μιά ἰδιαίτερα κρίσιμη περίοδος, ὅπου τά παιδιά, ἄν ἀφεθοῦν ἀνεξέλεγκτα, θά παίζουν ἀπό τό πρωί μέχρι τό βράδυ παιχνίδια στό διαδίκτυο. Σήμερα ἔχουν δημιουργηθεῖ μέχρι καί κλινικές ἀπεξάρτησης ἀτόμων, πού ἔχουν ἐθιστεῖ στό διαδίκτυο. Μελέτες δείχνουν ὅτι ὁ ἐγκέφαλος ὅσων ἀσχολοῦνται πολύ μέ τό διαδίκτυο, μοιάζει πολύ μέ τόν ἐγκέφαλο τῶν ναρκομανῶν, πού ἔχουν ἐξάρτηση ἀπό ναρκωτικές οὐσίες. Καταλήγουν νά ἔχουν τήν ἴδια διαμόρφωση στόν ἐγκέφαλο.

Σ’ αὐτή λοιπόν τήν ἡλικία, τό παιδί διαμορφώνει ἔτσι τόν ἐγκέφαλό του, ὥστε ν’ ἀνταποκριθεῖ στίς ἀνάγκες τοῦ περιβάλλοντος στό ὁποῖο ζεῖ καί σ’ αὐτά τά ὁποῖα θέλει νά μάθει. Ἀποκτᾶ δηλαδή κάποιες δεξιότητες, μαθαίνει κάποια ἐπιστήμη, κάποια ξένη γλώσσα. Πνευματικά, θά λέγαμε, ὅτι μαθαίνει νά ζεῖ τόν Θεό καί νά προσεύχεται. Ἄν ἀπό αὐτά δέ μάθει τίποτα, οἱ ἀχρησιμοποίητες νευρικές συνάψεις ‘κλαδεύονται’, κόβονται. Τά νευρικά κύτταρα, ἐφόσον κόβονται, δέν ἀναπαράγονται, τά χάνουμε. Ἕνα παιδί, πού σ’ αὐτήν τήν ἡλικία δέ θά χρησιμοποιήσει αὐτήν τήν περίσσεια τῆς φαιᾶς οὐσίας, τή χάνει γιά ὅλη του τή ζωή. Γίνεται αὐτό πού λέμε στά ἀγγλικά «use it, or lose it» (ἤ τό χρησιμοποιεῖς ἤ τό χάνεις). Αὐτή λοιπόν εἶναι μία ἀκόμα ἀρνητική συνέπεια.

Ἡ χειρότερη συνέπεια βέβαια εἶναι ἡ ἁμαρτία πού κάνουν τά παιδιά. Μέσα στό διαδίκτυο μέ τό πάτημα ἑνός κουμπιοῦ μπορεῖ κανείς νά δεῖ ὅ,τι χειρότερο, ὅ,τι πιό διεστραμμένο. Τά χειρότερα πράγματα πού δέν μπορεῖ νά φανταστεῖ κἄν ὁ ἄνθρωπος. Ἐκτός ὅμως ἀπό αὐτό γίνεται καί μαθησιακή ζημιά, στό γνωστικό ἐπίπεδο.

Ἄν ἕνας ἔφηβος ἀσχολεῖται, γιά παράδειγμα, μέ τήν ἐκμάθηση ἑνός μουσικοῦ ὀργάνου ἤ μέ τή μελέτη τῶν μαθημάτων του, ὁ ἐγκέφαλός του καλωδιώνεται. Διαμορφώνονται δηλαδή τά νευρικά κύτταρα καί οἱ συνδέσεις μέ τόν ἀντίστοιχο τρόπο. Μέ ἄλλα λόγια, ὅ,τι μάθει σ’ αὐτήν τήν ἡλικία, θά τό ἔχει σ’ὅλη του τή ζωή. Ἄν συνηθίζει νά τεμπελιάζει ἤ ἐπιδίδεται στά βιντεοπαιχνίδια, στήν παρακολούθηση τηλεόρασης, βιντεοκλίπ κ.λ.π. τότε τά ἀντίστοιχα κύτταρα καί οἱ συνδέσεις εἶναι αὐτά πού θά ἐπιβιώσουν γιά ὅλη του τή ζωή στόν ἐγκέφαλό του. Θά μάθει δηλαδή ὅλη του τή ζωή νά παίζει παιχνίδια ἤ νά βλέπει τηλεόραση γιατί ἔτσι θά ἔχει διαμορφωθεῖ ὁ ἐγκέφαλός του, δέ θά γνωρίζει τίποτα ἄλλο.

Ἔχουν ὑπολογίσει ὅτι ἕνας ἄνθρωπος, ἡλικίας 65 ἐτῶν, ἔχει περάσει 9 χρόνια τῆς ζωῆς του βλέποντας τηλεόραση. Σκεφτεῖτε τί μεγάλη ἀπώλεια! Ἔχασε 9 χρόνια ἀπό τή ζωή του βλέποντας ὅλα αὐτά τά ὁποῖα οὔτε κἄν ἀληθινά εἶναι (π.χ. εἰδήσεις), ἁπλῶς εἶναι μηνύματα, μέσα ἀπό τά ὁποῖα προσπαθοῦν νά διαμορφώσουν χαρακτῆρες οἱ διάφοροι στρούκτορες τῆς νέας ἐποχῆς.

Σέ μιά ἔρευνα, πού ἔκαναν στήν Ἀμερική, παρατηρήθηκε ὅτι ὁ ἐγκέφαλος αὐτῶν, πού ἦταν ἔμπειροι χρῆστες τοῦ διαδικτύου καί κυρίως τό τμῆμα τοῦ προμετωπιαίου λοβοῦ ἦταν διαφοροποιημένο σέ σχέση μέ αὐτό τῶν ἀνθρώπων πού δέν χρησιμοποιοῦσαν ἴντερνετ.

Ἐπίσης, μελετήθηκε ὁ ἐγκέφαλος ἀνθρώπων πού δέν ἦταν χρῆστες τοῦ ἴντερνετ, ἀλλά ἄρχισαν νά τό χρησιμοποιοῦν γιά μία μόλις ἐβδομάδα. Μέσα σ’ ἕνα τόσο μικρό χρονικό διάστημα, οἱ ἐγκέφαλοι αὐτῶν τῶν ἀρχαρίων χρηστῶν εἶχαν ἀρχίσει ἤδη νά ἀνακαλωδιώνονται καί νά μοιάζουν μέ τήν εἰκόνα τῶν ἐγκεφάλων τῶν ἐμπείρων χρηστῶν.

Οἱ ἐπιστήμονες πού φτιάχνουν τούς ὑπολογιστές καί συγκεκριμένα τούς πυρῆνες τῶν ὑπολογιστῶν -πού εἶναι ὅ,τι πιό σημαντικό στόν ὑπολογιστή- στή Silicon Valley στήν Ἀμερική, ἀπαγορεύουν στά παιδιά τους νά χρησιμοποιοῦν ὑπολογιστές καί στό σπίτι καί στό σχολεῖο. Πίνακας, κιμωλία καί στυλό. Ὄχι ὑπολογιστές. Ἐμεῖς θεωροῦμε πρόοδο νά βάλουμε ὑπολογιστές στά σχολεῖα. Ὄχι, δέν εἶναι πρόοδος κάτι τέτοιο, ἀφοῦ τό παιδί δέν ἀποκτᾶ τίς δεξιότητες, πού πρέπει νά ἀποκτήσει. Τίς δεξιότητες τοῦ γραψίματος καί τῆς κλασικῆς μελέτης. Σήμερα τά παιδιά δέν διαβάζουν, παρά μόνο κάτι στά γρήγορα στό διαδίκτυο. Γιατί ὅμως συνέβη αὐτό; Γιατί ἀφήσαμε αὐτές τίς κλασικές καί δοκιμασμένες μεθόδους μάθησης. Αὐτό εἶναι μεγάλη ζημιά. Οἱ σύγχρονοι ἐπιστήμονες ἀκριβῶς αὐτό τονίζουν, ὅτι πρέπει ν’ ἀφήσουμε τούς ὑπολογιστές καί ὅλα αὐτά τά λεγόμενα ‘μοντέρνα’ πράγματα καί νά γυρίσουμε πίσω γιατί μέ τήν ὕπαρξη αὐτῶν, τά παιδιά μένουν ἀνάπηρα.

Τά βιντεοπαιχνίδια καί κυρίως τά πολεμικά, πλέον ἔχουν τέτοια δυνατότητα, πού οὐσιαστικά εἶναι προσομοιωτές μάχης. Τό παιδί δηλαδή εἶναι πολεμιστής, μαθαίνει νά σκοτώνει. Εἶναι τόσο ζωντανά τά πράγματα, πού εἶναι μιά ἄριστη ἐκπαίδευση, θά λέγαμε, γιά ἕναν μελλοντικό τζιχαντιστή, τρομοκράτη. Δέν εἶναι καθόλου ἀθῶα αὐτά τά παιχνίδια. Κάτι ἀντίστοιχο συμβαίνει ὅταν πρόκειται γιά παιχνίδι αἰσθησιακό. Ζεῖς πλέον αὐτό τό πράγμα καί μετέχεις πολύ ἔντονα μέσα σέ αὐτά τά ‘παιχνίδια’. Ἔτσι γίνεται μεγάλη ζημιά στά παιδιά.

Ἐπίσης, ἅλλο δημοσίευμα ἀναφέρει ὅτι ἕνα μέσο παιδί μεταξύ 10 καί 11 ἐτῶν, θά περάσει περίπου 2000 ὧρες μπροστά στήν ὀθόνη ἑνός ὑπολογιστή. Αὐτό τό γεγονός μπορεῖ νά προκαλέσει φυσικές ἀλλαγές στόν ἐγκέφαλο, ὁδηγώντας σέ διαταραχές τῆς προσοχῆς καί τῆς συμπεριφορᾶς. Πολλά παιδιά σήμερα παραπονιοῦνται ὅτι δέ μποροῦν νά συγκεντρωθοῦν. Γιατί; Ἡ ἀπάντηση εἶναι οἱ ὀθόνες, ἡ ὑπερδιέγερση τῶν αἰσθήσεων ἡ ὁποία δέν τούς ἐπιτρέπει νά μαζέψουν τόν νοῦ τους. Ὁ Μέγας Βασίλειος λέει «νοῦς μέν γάρ μή σκεδαννύμενος ἐπί τά ἔξω διά τῶν αἰσθήσεων, ἐπάνεισι μέν πρός ἑαυτόν». Πῶς νά μαζέψει τό παιδάκι τό μυαλό του, ὅταν ὁ νοῦς του συνεχῶς σκορπίζεται διά τῶν αἰσθήσεων πρός τά ἔξω, πρός τά κτίσματα; Πῶς νά τό κάνει αὐτό καί πῶς νά βρεῖ τόν Θεό; Νά μιά αἰτία πού σήμερα οἱ ἄνθρωποι δέ μποροῦν νά προσευχηθοῦν. Ἐλάχιστοι ἄνθρωποι προσεύχονται σωστά, γιατί οἱ περισσότεροι συνεχῶς εἴμαστε σκορπισμένοι διά τῶν αἰσθήσεων, τήν τηλεόραση, τό διαδίκτυο...

Οἱ ἐπιστήμονες ἀναφέρουν ἰδιαίτερα γιά τά βιντεοπαιχνίδια, τά ὁποῖα διεγείρουν ἔντονα τίς αἰσθήσεις, ὅτι αὐτό ‘ξετινάζει’ τό μυαλό, ἀπενεργοποιώντας προσωρινά ἤ μόνιμα ὁρισμένες νευρικές συνδέσεις τοῦ ἐγκεφάλου. Οὐσιαστικά ‘καῖνε’ τόν ἐγκέφαλό τους. Ὅπως ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι καί τό λεγόμενο multitasking, τό νά προσπαθεῖ κάποιος νά κάνει ταυτόχρονα πολλά πράγματα, καίει τόν ἐγκέφαλο διότι δέν εἶναι φτιαγμένος νά λειτουργεῖ ἔτσι.

Μελέτη πού ἐκπονήθηκε μέ τή συνεργασία διαφόρων πανεπιστημίων, ἔδειξε τήν ἐπίδραση τῶν βιντεοπαιχνιδιῶν σέ ἐπιμέρους περιοχές τοῦ ἐγκεφάλου. Ὑπολειτουργία τοῦ πρόσθιου φλοιοῦ προκαλεῖ συναισθηματικές ἐναλλαγές, καθώς καί ἀνάπτυξη ἐπιθετικῆς συμπεριφορᾶς. Ὑπάρχουν ἔφηβοι πού ἔχουν ἄκρως ἐπιθετική συμπεριφορά καί φθάνουν ἀκόμα και σέ φόνους. Αὐτό ἑρμηνεύεται μέ τά βιντεοπαιχνίδια. Ἔκκριση ντοπαμίνης, πού ὁδηγεῖ σέ ἀνάπτυξη ἐθισμοῦ. Ὁ ἐγκέφαλος δηλαδή παράγει κάποιες οὐσίες πού δημιουργοῦν εὐχαρίστηση, ὅταν τό παιδί παίζει συνέχεια. Αὐτό ἔπειτα δημιουργεῖ ἐξάρτηση καί ὑπολειτουργία περιοχῶν τοῦ ἐγκεφάλου πού διευθετοῦν περιπτώσεις ἀντίθετων συναισθημάτων. Ἔτσι, ὅταν, γιά παράδειγμα, ὁ παίκτης πυροβολάει, τό ἀρνητικό συναίσθημα αὐθόρμητα καταπνίγεται, προκειμένου νά συνεχίσει τό παιχνίδι. Ὁπότε τό παιδί μαθαίνει νά σκοτώνει. Στήν ἀρχή ἔχει μιά ἀναστολή σκεπτόμενο τό πῶς θά πυροβολήσει, μετά ὅμως φεύγει ἡ ἀναστολή. Εἶναι ἕνας τρόπος νά φτιάξεις ἐγκληματίες, μέσα ἀπό αὐτά τά ἐπικίνδυνα βιντεοπαιχνίδια.

Τά παιχνίδια βίας ὁδηγοῦν βραχυπρόθεσμα ἤ μακροπρόθεσμα σέ ἀνάπτυξη ἐπιθετικῶν συναισθημάτων, συμπεριφορῶν καί σκέψεων. Οἱ παῖκτες βιντεοπαιχνιδιῶν ὑψηλῆς ἐπιθετικότητας εἶναι σημαντικά πιό ἀγχώδεις ἀπό τούς ὑπόλοιπους ἀνθρώπους. Γι’ αὐτό συναντοῦμε μικρά παιδιά γεμάτα ἄγχος.

Ἐπίσης, ὅσον ἀφορᾶ τά παιχνίδια βίας καί ἐπιθετικότητας ἔρευνες ἀναφέρουν ὅτι ὁδηγοῦν σέ ἀπευαισθητοποίηση τοῦ ἐγκεφάλου ἀπέναντι στή βία καί τόν θάνατο, ἐνῶ ταυτόχρονα τόν προγραμματίζουν ν’ ἀντιδράει ἐπιθετικά, καθώς μέσα ἀπό τό παιχνίδι ὁδηγεῖται στήν ἐκμάθηση ὅτι τέτοιου εἴδους συμπεριφορές ἀνταμείβονται: Ἐπιπλέον πόντοι, ξεκλείδωμα επιπέδων κτλ. Μαθαίνει νά ἀνταποδίδει βία στή βία.

Ἐν συνεχεία, οἱ ἀντιδράσεις αὐτές, καθώς ὁ ἐγκέφαλος προσαρμόζεται στό νά λειτουργεῖ μ’ αὐτόν τόν τρόπο, ἐκδηλώνονται καί στήν πραγματική ζωή. Σ’ αὐτό συντελεῖ καί ἡ γραφική ἀνάπτυξη τοῦ περιβάλλοντος τῶν γραφικῶν. Τά παιχνίδια ἔχουν τέλεια γραφικά καί ἔχουν φτάσει σέ πολύ ὑψηλό σημεῖο μίμησης τῆς πραγματικότητας.

Ἔχουμε ὁμολογίες ἀπό νεαρούς ἐγκληματίες ὅτι ἐμπνεύστηκαν, ἀλλά καί ἐκπαιδεύτηκαν ἀπό τέτοιου εἴδους παιχνίδια. Καταλαβαίνουμε πόσο μεγάλη εὐθύνη ἔχουν οἱ γονεῖς, πού ἀγοράζουν στά παιδιά τέτοια παιχνίδια ἤ τούς ἐπιτρέπουν νά παίζουν στό διαδίκτυο. Δέν εἶναι ἀσήμαντο. Ὀφείλεις νά πεῖς «ὄχι» στό παιδί σου τουλάχιστον, ὅσο εἶναι ὑπό τήν ἐξουσία σου. Μέχρι τά 18 ἔτη εἶναι ὑπεύθυνος ὁ γονιός γιά τό παιδί του καί λογοδοτεῖ καί στόν Θεό καί στήν κοινωνία.

Παρενθετικά ν’ ἀναφέρουμε ὅτι μέσα ἀπό τό διαδίκτυο διαφημίζονται καί τά ναρκωτικά καί τό ἀλκοόλ, τά ὁποῖα κάνουν τεράστια ζημιά στούς νέους.

Σύμφωνα μέ ἐπιστημονικές μελέτες κατά μέσο ὅρο οἱ νέοι χρησιμοποιοῦν τά ἠλεκτρονικά μέσα διασκέδασης 6,5 ὧρες τήν ἡμέρα. Οὐσιαστικά εἶναι τεράστιο τό μέγεθος, ἄν σκεφτοῦμε ὅτι ἀπό τίς ἐνεργές ὧρες (δηλαδή ἐκτός ὕπνου), οἱ ἑξίμισι εἶναι μπροστά σέ μιά ὀθόνη.

Ἐπίσης, ὅπως ὑποστηρίζουν οἱ ψυχίατροι καί οἱ ψυχολόγοι, τά μηνύματα πού μεταδίδονται ἀπό τήν τηλεόραση, τόν κινηματογράφο, βιντεοταινίες, βιντεοπαιχνίδια, διαδίκτυο, μουσικά βίντεο, ἐφημερίδες καί περιοδικά, γίνονται εὔκολα μέρος τοῦ ἐσωτερικοῦ τοῦ παιδιοῦ, ἐπηρεάζουν τή συμπεριφορά του καί διαμορφώνουν τίς ἀξίες του.

Σήμερα οἱ μασώνοι διαδίδουν τά ψέματά τους μέσα ἀπό ταινίες. Οἱ ταινίες τοῦ Σκορτσέζε, ἡ ταινία πού βλασφημοῦσε τόν Χριστό, ἡ ἄλλη ταινία τοῦ Ντα Βίντσι κ.ἄ. Αὐτές οἱ ταινίες φτιάχτηκαν γιά νά ἐπηρεάσουν ὄχι μόνο τούς μεγάλους, ἀλλά καί τα παιδιά, τά ὁποῖα γνωρίζουμε ὅτι πλέον δέν διαβάζουν, βλέπουν ὅμως ταινίες.Ἔτσι, γίνεται μιά τεράστια διαφθορά, γιατί σέ τελική ἀνάλυση ὑιοθετοῦμε τόν διάβολο καί τίς πλάνες του.

«Σήμερα εἶναι ἐπιβεβαιωμένο ὅτι στόν ἐγκεφαλικό φλοιό ὑπάρχει μιά εἰδική ὁμάδα νευρώνων, ἡ ὁποία ἐνεργοποιεῖται, ὅποτε ἀνιχνεύεται ἀπό τούς νευρῶνες αὐτούς κάποια κινητική ἤ ἄλλη σωματική μεταβολή, εἴτε στό ἴδιο τό ζῶο, εἴτε σέ κάποιον ὀργανισμό πού βρίσκεται κοντά του. Αὐτοί οἱ νευρῶνες, λέγονται «νευρῶνες κάτοπτρα» -καθρέπτες- καί ἐνεργοποιοῦνται ὄχι μόνο ὅταν ὁ ὀργανισμός ὁ ἴδιος κάνει κάτι, ἀλλά καί ὅταν ἁπλῶς βλέπει κάποιον ἄλλον ὀργανισμό νά ἐκτελεῖ αὐτήν τήν πράξη». Οὐσιαστικά τί γίνεται; Κάνεις κι ἐσύ αὐτήν τήν πράξη μέσα σου, ἤ τείνεις νά τήν κάνεις. Δηλαδή ὁ ἄνθρωπος μιμεῖται καί στόν ἐγκέφαλο ὑπάρχουν εἰδικές ὁμάδες κυττάρων, πού ἐνεργοποιοῦνται ὅταν βλέπεις κάποιον νά κάνει κάτι καί θέλεις νά τό κάνεις κι ἐσύ. Σκεφτεῖτε ὅλη τή βία πού προβάλλεται ἀναίσχυντα μέσω τηλεόρασης, διαδικτύου, παιχνιδιῶν κτλ., πόση ζημιά κάνει στό παιδί, τό ὁποῖο μέσω ἐγκεφαλικῆς λειτουργίας τείνει νά τά κάνει κι αὐτό.

Ἀλλά κι ἐμεῖς γινόμαστε ἀναίσθητοι μπροστά σ’ αὐτόν τόν πόνο καί τή βία πού προβάλλεται. Ἀπανθρωπιζόμαστε, χάνουμε τό πρόσωπό μας. Ἡ μιά διαφήμιση δείχνει μιά μπύρα καί ἡ ἑπόμενη ἕναν ἀπαγχονισμό. Δηλαδή τά προβάλλει σάν νά πρόκειται νά εἶναι ἴδιας σημασίας. Ἀντίθετα στήνἘκκλησία ἀκόμα καί οἱ εἰκόνες τῶν μαρτύρων ἔχουν αὐτήν τήν εἰρήνη. Ὅλα εἶναι ἤρεμα, ταπεινά καί σέ ὁδηγοῦν σέ μιά ἡσυχία καί γαλήνη.

Σύμφωνα μέ τήν ἀνακάλυψη ἑνός Ἰταλοῦ, «ὑπάρχουν στόν μετωπιαῖο λωβό αὐτοί οἱ νευρῶνες κάτοπτρα. Ὅταν κάνουμε μιά κίνηση πυροδοτεῖται μιά ὁμάδα πρόσθιων κινητικῶν νευρώνων (γιά νά κάνουμε μιά κίνηση δηλαδή, κάποια κύτταρα πυροδοτοῦνται καί δίνουν ἐντολή στόν ἐγκέφαλο νά κάνουμε τήν κίνηση). Ὅταν ἕλκουμε, τραβᾶμε κάτι, μιά ἄλλη ὁμάδα πυροδοτεῖται. Ὑπάρχει μιά ὁμάδα κινητικῶν κυττάρων πού πυροδοτεῖται, ὅταν βλέπουμε τόν ἄλλον νά κάνει μιά κίνηση καί τείνουμε κι ἐμεῖς νά τόν μιμηθοῦμε. Νά προσομοιώσουμε τήν πράξη τοῦ ἄλλου καί νά εἰκάσουμε τή συνέχειά της».

Αὐτός εἶναι καί ὁ μηχανισμός τῆς μάθησης. Ἔτσι μαθαίνουμε. Ὅταν γιά παράδειγμα βλέπει τό παιδί τή μητέρα του νά προσεύχεται, τή μιμεῖται. Ἔτσι προσεύχεται κι αὐτό. Τό παιδάκι δέν ἔχει κρίση, δέν εἶναι πλήρως ἀναπτυγμένο ἀκόμα στόν ἐγκέφαλό του γιά νά σκεφτεῖ ὅτι πρέπει νά βρεῖ τόν Θεό. Βλέπει καί μιμεῖται τούς γονεῖς του.

Ὁ πατήρ Ἱερώνυμος -μεγάλος ἀσκητής στήν Αἴγινα- ἔμαθε ἀπό τή μητέρα του νά προσεύχεται. Ἔβλεπε τή μητέρα του νά κατεβαίνει σ’ἕνα ὑπόγειο χωρίς παράθυρα κάθε βράδυ καί νά κλαίει προσευχόμενη. Τότε ἔκλαιγε κι αὐτό. Ἡ δασκάλα πού τό παρατήρησε εἰδοποίησε τή μητέρα του. Ὅταν ἐκείνη τόν ρώτησε γιατί ἔκλαιγε, τότε τῆς ἀπάντησε ὅτι κλαίει, γιατί κλαίει κι αὐτή. Αὐτο εἶναι μίμηση. Ἔτσι ἔγινε μέγας ἀσκητής.

Ὁ πατήρ Ἰάκωβος ἐπίσης ἔβλεπε τή μητέρα του νά προσεύχεται 10-12 κάθε βράδυ καί ἕνα φῶς πάνω ἀπό τό κεφάλι της. Ὅταν στίς 12 ἡ μητέρα του πήγαινε γιά ὕπνο, τότε αὐτός ἔπαιρνε τή θέση της καί προσευχόταν. Ἔτσι ἔμαθε νά προσεύχεται. Ἔτσι θά διδάξουμε τά παιδιά. Ὁ ἄνθρωπος μιμεῖται.

Ἐμεῖς ὅμως μέ τά παιδιά μας ὅταν βλέπουμε στήν τηλεόραση καί στό διαδίκτυο ὅλα αὐτά τά ἐγκλήματα καί τή βία, τότε εἶναι ἀναμενόμενο ὅτι αὐτά θά κάνουν καί τά παιδιά ὅταν μεγαλώσουν. Αὐτό εἶναι σκόπιμο. Δέν εἶναι τυχαῖο πού μᾶς τά προβάλουν αὐτά, ἀφοῦ κάποιοι δαιμονοκρατούμενοι ἄνθρωποι ἔτσι θέλουν νά φτιάξουν τόν κόσμο. Θέλουν νά γίνει κόσμος ἐγκληματιῶν, γιά νά φέρουν τόν ἀντίχριστο.

Πρέπει λοιπόν νά προσέχουμε ὄχι μόνο τίς αἰσθήσεις μας, ἀλλά καί τίς αἰσθήσεις τῶν παιδιῶν μας. Νά μήν τά ἀφήνουμε ἀνεξέλεγκτα σέ ὅλα αὐτά τά «μοντέρνα» τεχνολογικά μέσα, τά ὁποῖα κάνουν πολύ μεγάλη ζημιά.

Ἕνας Γέροντας ἔλεγε στό πνευματικοπαίδι του τρία πράγματα νά μήν ἔχει: τηλεόραση, ὑπολογιστή καί κινητό. Ἐδῶ βλέπουμε μωρά καί ἔχουν κινητό. Ὅσα δέν ξέρουν νά ξεχωρίζουν τό ἀληθινό ἀπό τό ψεύτικο, τούς δίνουν οἱ γονεῖς ἕνα ψεύτικο κινητό γιά ἀρχή.

Ἐπίσης στήν Κίνα ἔχουν κάνει καί τό ἑξῆς τραγικό: ἔφτιαξαν εἰδικούς πεζόδρομους γιά τούς ἀνθρώπους πού περπατᾶνε καί ἔχουν τό κινητό μπροστά τους, γιατί καθυστεροῦν τούς ἄλλους πού βιάζονται!

Ἡ Ἁγία Γραφή ἀναφέρει «μυρμηκολέων ὤλετο παρά τό μή ἔχειν βοράν» (Ἰώβ. 4,11). Πέθανε ὁ λέοντας, δηλαδή ὁ διάβολος- μυρμηκολένοντας γιατί δέν εἶχε φαγητό. Τό φαγητό τοῦ μυρμηκολέοντα, τοῦ διαβόλου, περνάει μέσω τῶν θυρίδων, μέσω τῶν αἰσθήσεών μας. Δέν πρέπει λοιπόν νά θρέψουμε τόν μυρμηκολέοντα πού, ἐνῶ δέν ζεῖ μέσα μας ὑποστατικά ὡστόσο, μᾶς ἐπηρεάζει πολύ ἀρνητικά. Γι’ αὐτό, νά προσέχουμε τί βάζουμε μέσα μας. Τί περνάει ἀπό τά μάτια, ἀπό τά αὐτιά καί τίς ἄλλες αἰσθήσεις τίς δικές μας, ἀλλά καί τῶν παιδιῶν μας. Τή μεγαλύτερη ζημιά τήν κάνουν τά ἀπρόσεκτα μάτια. Ὅταν δέν δίνουμε τροφή στόν διάβολο, θά πεθάνει. Ὁ ἄνθρωπος τότε θά ἐλευθερωθεῖ. Αὐτός εἶναι ἕνας τρόπος «ἄκοπος». Ἄν ὅμως ἀφήσεις νά μποῦν ὅλες αὐτές οἱ βρωμιές μέσα σου καί ἐξεγερθοῦν τά πάθη, μετά θά πρέπει νά παλέψεις μέ τά θηρία. Τότε θά σκεφτεῖς ὅτι εἶναι ἀδύνατο νά τά νικήσεις. Πάλι μπορεῖς μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ νά τά νικήσεις, ἀλλά θά ταλαιπωρηθεῖς πολύ. Εἶναι πολύ πιό εὔκολο νά κρατᾶς τόν ἔχθρό ἀπ’ ἔξω, παρά νά τόν βάλεις μέσα στό σπίτι σου.

ΑΠΟΡΙΕΣ

- Ὑπάρχουν καί θετικά πράγματα πού παίρνει κάποιος ἀπό τό διαδίκτυο καί τήν τηλεόραση. Μπορεῖ νά μορφωθεῖ, παίρνοντας γνώσεις ἤ νά δεῖ ἕνα ντοκιμαντέρ σχετικό μέ τή φύση καί τά ζῶα. Ὅσον ἀφορᾶ τά παιχνίδια φόνου στήν Ἀμερική ἔχουμε ἀκούσει ὅτι παιδιά πού ἔπαιζαν τέτοια παιχνίδια σκότωσαν συμμαθητές τους. Τέλος, προωθοῦνται πολύ καί παιχνίδια τζόγου. Στά παιχνίδια τά παιδικά, πρέπει μέσω τοῦ παιχνιδιοῦ τό παιδί, νά σημειώσει νίκες, ν’ ἀνέβει ἐπίπεδο κτλ. Αὐτό ὅμως προωθεῖ τόν τζόγο, ὁ ὁποῖος εἶναι καταστρεπτικός.

- Ἕνας Γέροντας ἔλεγε γιά τίς εἰδήσεις καί τήν ἐνημέρωση: «καλύτερα νά τά ἀκοῦς. Μήν τά βλέπεις». Διότι μέσα ἀπό τίς εἰκόνες (τίς λεγόμενες ἀνταποκρίσεις, συνεντεύξεις καί ὅλα αὐτά), πάλι πολύ εὔκολα ξεσηκώνονται τά πάθη. Φυσικά καί μποροῦμε νά δοῦμε κι ἕνα καλό ντοκιμαντέρ, πολύ σπάνια ὅμως νά εἶναι τελείως ἀβλαβές. Αὐτό συμβαίνει γιατί αὐτοί πού τά φτιάχνουν δέν εἶναι οὔτε ἅγιοι, οὔτε πνευματικοί ἄνθρωποι. Ἔτσι λειτουργεῖ τό φαινόμενο τῆς προβολῆς. Ἀνάλογα μέ τό τί ἔχουμε μέσα μας, αὐτό καί βλέπουμε. Οἱ δημοσιογράφοι ἀνάλογα μ’ αὐτό πού ἔχουν μέσα τους, αὐτό καί προβάλλουν. Ἄν ὁ ἄνθρωπος εἶναι διεφθαρμένος, τή διαφθορά θά προβάλλει καί θά τόν πληρώσουν κιόλας. Οἱ διεφθαρμένοι ἔχουν οἰκονομικό ὄφελος ἀπό τό νά διαδοθεῖ ἡ διαφθορά γιατί λειτουργεῖ ἕνα τεράστιο κύκλωμα ἐπιχειρηματιῶν, πορνογραφίας, κινηματογράφου, διεφθαρμένων ἀνδρῶν καί γυναικῶν. Ὅλα αὐτά ἔχουν ὄφελος γι’ αὐτούς καί αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού τά προβάλλουν. Δέν εἶναι καθόλου τυχαῖο.

Σήμερα ὅλα τά κανάλια τάσσονται ὑπέρ τῆς ὁμοφυλοφιλίας. Εἶναι τυχαῖο αὐτό; Ὄχι. Ἁπλούστατα αὐτή εἶναι ἡ σκοπιμότητα τῆς νέας ἐποχῆς σήμερα, αὐτό θέλουν νά περάσουν ὡς μήνυμα. Γι‘ αὐτό μᾶς παραπληροφοροῦν. Ἑπομένως, ἀκόμα καί μέσα ἀπό ἕνα ντοκιμαντέρ, θά μᾶς δείξουν καί κάτι πού δέν πρέπει νά δοῦμε κι ἐμεῖς μετά τό τέλος τῆς προβολῆς του, θά θυμόμαστε αὐτό πού δέν ἔπρεπε νά δοῦμε. Τότε θά ταραχτοῦμε καί ἐνδεχομένως θά ἔχουμε καί πόλεμο.

Γι’ αὐτό χρειάζεται πολλή προσοχή. Πρέπει νά βάλουμε ‘κάγκελα’, φραγμούς στίς αἰσθήσεις μας.

Γράφει στήν Παλαιά Διαθήκη: «τά παράθυρα τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος ἦταν περιφραγμένα μέ πλέγματα γιά νά μή μπαίνουν μέσα τά ἀκάθαρτα ζωύφια». Ὁ ἅγιος Νικόδημος λέει ὅτι αὐτό ἔχει ἀλληγορική σημασία. Δηλαδή λέει «ὅποιος θέλει νά μή μπαίνουν στήν ψυχή του οἱ ἀκάθαρτες ἡδονές τῶν αἰσθήσεων, πρέπει νά ἔχει περιφραγμένα μέ πλέγματα, τά παράθυρα τῶν αἰσθητηρίων του. Τά πλέγματα εἶναι δύο:

• Ἡ μνήμη τοῦ θανάτου καί
• Ἡ ἀπολογία τήν ὥρα τῆς φοβερῆς κρίσεως καί ἡ μνήμη τῶν αἰωνίων κολάσεων».

Πρέπει νά μήν ξεχνᾶμε ὅτι ἔρχεται ὁ θάνατος γιατί δέν ἔχουμε χρόνο γιά χάσιμο. Ὁ ἅγιος Παΐσιος μοῦ εἶχε δώσει τή συμβουλή «μή χάνεις δευτερόλεπτο. Κι ἕνα δευτερόλεπτο νά ἔχεις δῶσε το στόν Θεό. Μουρμούρισε ἕναν ψαλμό, πές ἕνα ‘Κύριε ἐλέησον’, ψάλλε κάτι» . Αὐτή εἶναι σοφή συμβουλή. Κάθε δευτερόλεπτο σέ πάει πιό κοντά στό μνῆμα. Μετά τόν θάνατο μᾶς περιμένει μιά αἰώνια κόλαση, ἄν δέν μετανοήσουμε καί δέ φερθοῦμε συνετά. Αὐτό νά θυμόμαστε. Αὐτά εἶναι τά κάγκελα, ὁ φραγμός. Ὅσο σκέφτεσαι τήν αἰώνια κόλαση, τήν κρίση τοῦ Θεοῦ, τότε κατά κάποιο τρόπο θά συσταλλεῖς καί δέ θά θέλεις νά δεῖς τίποτα πού θά σέ διασκεδάζει καί θά σέ διασκορπίζει. Θά θέλεις νά πεῖς ἕνα ‘Κύριε ἐλέησον’, ὅσο πιό συγκεντρωμένος μπορεῖς.

«Μέσω λοιπόν αὐτῶν τῶν δύο, μπορεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἀποβάλλει τίς ἡδονές καί τίς ἁμαρτίες, ὅταν παρουσιαστοῦν μπροστά στά μάτια του».

Ὁ ἅγιος Νεῖλος λέει «αὐτοί πού θέλουν νά φυλάγουν τή διάνοιά τους ὡς ναό καθαρό, ὅπως ἐκεῖ αὐτός κατασκευάστηκε μέ πλέγματα στά παράθυρα, γιά νά μήν εἰσέρχεται κάποιο ἀπό τά ἀκάθαρτα ζωύφια, μέ τὀν ἴδιο τρόπο πρέπει καί στίς αἰσθήσεις νά ὑπάρχουν τά προστατευτικά κωλύματα τῶν λογισμῶν, τά δυσχερή τῆς μελλούσης κρίσεως καί νά τειχίζουν ἔτσι τήν εἴσοδο ἐνάντια στίς ἀκάθαρτες μορφές πού πρόκειται νά διεισδύσουν». Δηλαδή νά μήν ἀφήνεις τόν λογισμό, πού σοῦ σπέρνει ὁ διάβολος, νά διεισδύσει.

- Ὅπως στόν Κάιν καί στόν Ἄβελ, στόν ἄνθρωπο ὑπάρχει κάτι πού τόν ὠθεῖ νά πάει κόντρα μέ τόν Θεό, θά λέγαμε. Στά Γεροντικά διαβάζουμε ὅτι κάποιο παιδάκι μαζί μέ τόν πατέρα του, ἦταν ἀπομονωμένο καί δέν εἶχε δεῖ γυναίκα. Παρόλα αὐτά, καθώς μεγάλωνε, παρουσιάστηκε στόν ὕπνο του πειρασμός καί εἶδε γυναίκα καί ἀπό αὐτό ταλαιπωρήθηκε. Ἄρα μέσα στόν ἄνθρωπο κι ὅλα αὐτά τά τεχνολογικά μέσα νά τά ἀποφύγουμε, πάλι κάτι ὑπάρχει πού τόν ταλαιπωρεῖ.

- Βεβαίως ὑπάρχει. Καί αὐτό τό ‘κάτι’ μᾶς τό λέει ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι ἡ κληρονομιά τῆς πτώσης. Ὅταν πέσαμε ἀπό τόν παράδεισο ἔγινε τό ἑξῆς: Ὅπως σ’ ἕνα δέντρο, ὅταν ἀρρωστήσει ἡ ρίζα του καί οἱ καρποί θά εἶναι σκουληκιασμένοι, ἔτσι ἔγινε καί σέ μᾶς. Ἀρρώστησε ἡ ρίζα μας, ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα καί αὐτή ἡ ἀρρώστια μεταδόθηκε καί μεταδίδεται καί σέ μᾶς. Ἀλλά μέ τό νά μήν προσέχουμε καί ἐμεῖς στή συνέχεια, κάνουμε δύσκολη τή ζωή μας. Ἔχουμε ἤδη μέσα μας τό σκουλήκι ἀπό τήν κληρονομικότητα τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας, ἀλλά τό κάνουμε ἀκόμα πιό καλοαναθρεμμένο μέ αὐτά πού ρίχνουμε κι ἐμεῖς. Ἄν ὅμως προσέξουμε, τό σκουλήκι σιγά σιγά θά ψοφήσει.

Αὐτό λέει καί ὁ ἀββᾶς Ἰσαάκ «ὅσο κλείνεις τίς ἐξωτερικές αἰσθήσεις καί δέν τρέφεις τόν μυρμηκολέοντα -ὅπως λέει καί ἡ Ἁγία Γραφή- θά πεθάνει». Ἐμεῖς ἐπειδή τόν τρέφουμε μέσω τῶν αἰσθήσεων καί μετά μέσω τῆς φαντασίας, ἀνακινώντας καί ἀναμεμνησκόμενοι ὅλα αὐτά τά βρώμικα γεγονότα, πού ἔχουμε κρατήσει στή μνήμη μας, μετά γίνεται καί αὐτός πολύ ἰσχυρός καί μᾶς ταλαιπωρεῖ. Ὄντως εἶναι μέσα μας ἡ κληρονομιά καί ὁ Κάιν καί ὁ Ἄβελ ἀπό τήν πτώση τοῦ Ἀδάμ καί τῆς Εὔας κληρονόμησαν κι αὐτοί τήν ἀρρώστια. Κληρονομᾶμε ὅλη τήν ἁμαρτία ἀπό τόν Ἀδάμ μέχρι τώρα, ἀλλά καί ὅλη τήν ἁγιότητα τῆς ἀνθρωπότητας. Ὅλα τά ἔχουμε μέσα μας, καί τό καλό καί τό κακό. Αὐτή εἶναι καί ἡ μεγαλειώδης ἰδιότητα πού ἔχει δωρίσει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο ὅτι εἴμαστε αὐτεξούσιοι νά ποῦμε ‘ναί’ στό καλό καί ‘ὄχι’ στό κακό.

Ὁ ἅγιος Πορφύριος λέει «Ποῦ θά δώσουμε τήν ζωτικότητα τῆς ψυχῆς μας, τό νεράκι τῆς ψυχῆς μας; Θά τό δώσουμε στόν ἀνθόκηπο ἤ στόν ἀγκαθόκηπο;» Στίς ἀρετές ἤ στίς κακίες; Στήν καλή κληρονομιά ἤ στήν κακή; Αὐτό εἶναι ὅλο τό θέμα. Πρός τά ποῦ θά στρέψουμε ὅλες τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς μας. Γι’ αὐτό τά πάθη οὐσιαστικά εἶναι μιά λανθασμένη χρήση τῶν δυνάμεων τῆς ψυχῆς μας.

Γιά παράδειγμα, ὑπάρχει ἡ λανθασμένη χρήση τοῦ θυμοῦ. Οἱ ἅγιοι λένε ὅτι ὁ θυμός εἶναι πολύ καλό πράγμα, εἶναι δῶρο Θεοῦ. Εἶναι τά νεῦρα τῆς ψυχῆς. Εἶναι ὁ δυναμισμός τῆς ψυχῆς. Ἄν ὅμως ὁ θυμός κινηθεῖ ἐναντίον τοῦ συνανθρώπου σου, τότε εἶναι ἁμαρτία. Καί ἄν τόν κινεῖς συνέχεια γίνεται τό πάθος τοῦ θυμοῦ. Ἄν ὅμως ὁ θυμός κινηθεῖ ἐναντίον τοῦ διαβόλου, τότε εἶναι ἀρετή. Ἄν κινηθεῖ ἐναντίον τοῦ βλασφήμου, τότε εἶναι πάλι ἀρετή, εἶναι καλό πράγμα. Ὀφείλεις νά θυμώσεις ὅταν βλασφημεῖται ὁ Θεός καί ὅταν ἀδικεῖται ὁ πλησίον σου. Τότε ὁ θυμός εἶναι ἀρετή καί εἶναι ἁμαρτία τό νά μή θυμώσεις. Γι’ αὐτό λέει ἡ Ἁγία Γραφή ‘ὀργίζεσθε, καὶ μὴ ἁμαρτάνετε’ (Ψαλμ. 4,5). Ἀλλά ὅταν ὁ θυμός κινεῖται γιά νά ὑπερασπιστεῖς τόν ἐαυτό σου -πού ἀδικεῖται ἤ νομίζεις ὅτι ἀδικεῖται- τότε εἶναι ἁμαρτία. Ἔτσι καί μέ ὅλες τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς. Κάνουμε κακή χρήση τῶν δυνάμεων, πού μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός. Αὐτό εἶναι ἡ ἁμαρτία. Αὐτό ἀφείλεται σ’ ἐμᾶς καί γι’ αὐτό δίνουμε λόγο στόν Θεό.

Βεβαίως κληρονομοῦμε ἀπό τόν Ἀδάμ, γιατί κι ἐκεῖνος ἔκανε κακή χρήση τῶν δυνάμεών του. Τί ἔπαθε ὅμως ἡ Εὔα; Πῶς ξεκίνησε ἡ πτώση; Ἀπό τίς αἰσθήσεις. Ἡ πρώτη πτώση τῆς Εὔας ἦταν ὅτι ἄκουσε. Τί ἄκουσε; Τόν διάβολο. Μέσα ἀπό τήν ἀκοή πέρασε τό μήνυμα τοῦ διαβόλου πού συκοφάντησε τόν Θεό. Ἡ δεύτερη πτώση ἦρθε ἀπό τό μάτι, ὅταν εἶδε τόν καρπό καί τῆς φάνηκε ὡραῖος στήν ὄψη. Ἡ τρίτη πτώση ἦταν ἀπό τήν γεύση. Μετά γεύτηκε τόν καρπό καί εἶπε ὅτι ο καρπός ἦταν καλός εἰς βρῶσιν καί τόν ἔδωσε καί στόν Ἀδάμ καί ἔπεσε κι ὁ Ἀδάμ. Ἀπό τίς αἰσθήσεις πέσαμε. Ἄν ἡ Εὔα φύλαγε τίς αἰσθήσεις της, δέν θά ἁμάρτανε καί δέν θά ἁμάρτανε κι ὁ Ἀδάμ. Βλέπετε πῶς τό κακό περνᾶ μέσα ἀπό τίς αἰσθήσεις; Αὐτό τό λάθος τό συνεχίζουμε. Μερικοί π.χ. ἰσχυρίζονται ὅτι μποροῦν νά κάνουν παρέα μέ ὅλους χωρίς νά ἐπηρεάζονται. Αὐτό εἶναι μεγάλη ἀνοησία. Μήπως ἄν τρῶς ἀκαθαρσίες, δέν θά ἀρρωστήσεις καί δέν θά πεθάνεις; Ὁ ἔξυπνος ἄνθρωπος ἐπιλέγει τί θά δεῖ, τί θά ἀκούσει καί μέ ποιούς θά συναναστραφεῖ.

Ἔλεγε ἕνας δαιμονισμένος «τούς ἔχω μολύνει ὅλους μέσα ἀπό τό ἴντερνετ». Αὐτά τά λόγια τά ἔλεγε ὁ διάβολος, τό ὁμολογοῦσε. Μ’ ἕνα κουμπί εἶναι πολύ εὔκολο νά δεῖς ὅλη τήν ἀνηθικότητα καί φυσικά μετά θά ἔχεις ἄτοπες ἐπιθυμίες, διότι ἐκ τοῦ ὁρᾶν, τίκτεται τό ἐρᾶν.

Τά παιδιά δυστυχῶς δέν ἔχουν ἀντιστάσεις καί ἐνῶ πολύ εὐκολα μαθαίνουν τό ἴντερνετ, γίνονται ἕρμαια, διότι οἱ γονεῖς -λόγω τῆς ἔλλειψης ἀγάπης- τά ἐκθέτουν μπροστά στόν κίνδυνο τῶν ὀθονῶν μέ σκοπό νά τελειώσουν τίς δικές τους δουλειές, χωρίς νά τούς ἐνοχλοῦν τά παιδιά. Τό παιδί βέβαια πεθαίνει πνευματικά, γιατί δέν ἔχει καθόλου τίς ἀντιστάσεις, νά πεῖ ‘ὄχι’ στόν πειρασμό. Γι΄ αὐτό, μήν ἀφήνετε τά παιδιά σας μόνα τους μπροστά ἀπό τήν τηλεόραση ἤ τό διαδίκτυο. Θά δοῦν ὅλα τά βρώμικα καί θά τά μιμηθοῦν. Τά παιδιά δέν ἔχουν φραγμούς, ὅπως εἴπαμε δραστηριοποιοῦνται τά συγκεκριμένα κύτταρα στόν ἐγκέφαλο καί ὅ,τι βλέπουν, τό κάνουν. Ἔτσι βλέπουμε παιδιά στό νηπιαγωγεῖο νά κάνουν μεταξύ τους αὐτά τά βρώμικα πού βλέπουν στίς ὀθόνες.

- Ὅταν οἱ δύο γονεῖς δέν κάνουν τήν ἴδια ζωή, ὅταν ὁ ἕνας ζεῖ πνευματικά, ἀλλά ὁ ἄλλος ὄχι καί τά παιδιά βλέπουν διαφορετικές συμπεριφορές, τί κάνουν τότε τά παιδιά;

- Σ’ αὐτήν τήν περίπτωση, αὐτός πού ζεῖ πνευματικά καί ἔχει σχέση μέ τόν Χριστό, πρέπει νά λιώσει τά γόνατά του στήν προσευχή καί τά μάτια του στό κλάμα, γιά νά βοηθήσει τό παιδί του. Ἐφόσον ἔχει μερίδιο εὐθύνης γιατί σχετίστηκε καί παντρεύτηκε ἕναν ἄθεο. Ἴσως ἔφταιγε ὅτι τότε καί οἱ δύο ἦταν ἄθεοι. Ὁπότε τώρα πληρώνει τό λάθος. Τά παιδιά σήμερα δέν ξέρουν γιατί παντρεύονται.

Ποιός εἶναι ὁ σκοπός τοῦ γάμου; Εἶναι ἡ θέωση. Ἀντίστοιχα καί ὁ σκοπός τοῦ μοναχισμοῦ εἶναι ἡ θέωση. Δέν εἶναι κανένας ἄλλος ὁ λόγος. Δυστυχῶς ὅμως ἔχουμε ἀσχετοσύνη, εἴμαστε ἀκατήχητοι, δέν γνωρίζουμε τίποτα πνευματικά καί δέν φροντίζουμε νά μάθουμε τήν ἀλήθεια. Ἔπειτα ἔρχονται οἱ συνέπειες τῶν λαθῶν. Ἡ προσευχή ὅμως καί ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ τά διορθώνει.

Γνωρίζω τό ἑξῆς περιστατικό: Μιά μητέρα εἶχε δύο κόρες πού ξεπόρτιζαν. Ἡ μητέρα προσευχόταν καί οἱ κόρες τήν ἔβλεπαν πού προσευχόταν συνέχεια. Ἔφευγαν προσευχόταν, γύριζαν οἱ κόρες πάλι τήν ἔβλεπαν νά προσεύχεται. Κάποια στιγμή τῆς ζήτησαν νά σταματήσει νά προσεύχεται γιατί τούς τά χαλάει ὅλα. Τούς τά χαλοῦσε ὅλα μέ τήν προσευχή! Αὐτή εἶναι ἡ δύναμη τῆς προσευχῆς! Εἶναι ἡ μεγαλύτερη δύναμή μας.

Ὁ ἅγιος Πορφύριος ἔμπαινε στό μυαλό τοῦ ἄλλου καί τοῦ ἄλλαζε τό μυαλό! Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ ὅλα τά κάνει, γι’ αὐτό δέν πρέπει νά ἀπελπιζόμαστε, μποροῦμε νά βοηθήσουμε τά παιδιά μας. Καί ὅσοι ἔχετε τό ἕτερον ἥμισυ ἐκτός Ἐκκλησίας, μήν ἀπελπίζεστε. Γίνετε ἐσεῖς ἅγιοι, ὅπως θέλει ὁ Θεός καί θά βοηθήσετε καί τά παιδιά σας.

- Μπορεῖ ἡ προσευχή μας νά βγεῖ σέ κατάκριμα;

- Ὅλα μποροῦν νά μᾶς βγοῦν σέ κατάκριμα, ἄν δέν τά κάνουμε μέ τόν τρόπο πού πρέπει. Καί ἡ Θεία Κοινωνία μπορεῖ νά μᾶς βγεῖ σέ κατάκριμα, ὅταν δέν προετοιμάζεσαι σωστά. Καί ἡ προσευχή, ὅταν δέν εἶναι σωστή, βγαίνει σέ κατάκριμα. Δέν μπορεῖς νά ζητᾶς ἀπό τόν Θεό, γιά παράδειγμα, στήν προσευχή σου νά κάψει τόν ἐχθρό σου, γιατί μετά θά καεῖς ἐσύ.

Μιά μητέρα, τῆς ὁποίας τό παιδί εἶχε καρκίνο, πῆγε στήν Παναγία καί ἔλεγε «ἀπαιτῶ νά κάνεις καλά τό παιδί μου». Αὐτό εἶναι ἀνεπίτρεπτο. Παρακαλᾶμε τήν Παναγία, δέν ἀπαιτοῦμε. Τελικά ὁ γιός της ἔγινε καλά, ἀφοῦ τό ἀπαιτοῦσε (αὐτά εἶναι τά λεγόμενα θελήματα), ἀλλά μετά σκότωσε τόν ἀδελφό του, τή μάνα του, τόν πατέρα του καί στό τέλος αὐτοκτόνησε, γιατί ἀγαποῦσε τήν ἴδια κοπέλα μέ τόν ἀδελφό του.

Ὁ Θεός ξέρει πολύ καλύτερα ἀπό ἐμᾶς τό καλό μας. Γι’ αὐτό πρέπει νά τοῦ ζητᾶμε νά κάνει καλούς ἐμᾶς, ὄχι νά μᾶς κάνει τό τάδε καλό. Νά ἀφεθοῦμε ὁλοκληρωτικά σ’ Αὐτόν.

- Στό διαδίκτυο ἔχει κάποια ὀρθόδοξα ἰστολόγια, ὅπου ἔχει τούς βίους ἁγίων μέ κινούμενες ἁγιογραφίες καί παράλληλα ὑπάρχει κάποιος ἀπό πίσω πού ἐξηγεῖ τήν ἱστορία τους. Αὐτό βοηθάει κάπως τά παιδιά μας πνευματικά, ποῦ δέν διαβάζουν βιβλία, ὅσο εἶναι μικρά; Στό πατριωτικό θέμα κάποια ντοκιμαντέρ εἶναι καλό νά τά βλέπουν τά παιδιά ἤ δέν πρέπει νά ἀσχολοῦνται καθόλου μέ τό διαδίκτυο; Τί εἶναι καλύτερο;

- Νά ἀσχολοῦνται μέ τήν Ἐκκλησία ἀπό τό πρωί μέχρι τό βράδυ. Γιά νά γίνει αὐτό βέβαια, πρέπει πρῶτοι οἱ γονεῖς νά τό κάνουν. Μήν ψάχνουμε νά ξεφύγουμε. Ἡ σωστή ἀγωγή γίνεται μέσα στήν Ἐκκλησία. Οἱ Χριστιανοί ὀφείλουν κάθε μέρα, πρωί καί βράδυ, νά εἶναι στήν Ἐκκλησία. Πόσοι ἀπό ἐμᾶς τό κάνουν αὐτό; Πρέπει νά εἴμαστε κάθε μέρα στόν Ὄρθρο καί στόν Ἑσπερινό καί φυσικά ὅποτε ἔχει Θεία Λειτουργία. Αὐτό ἀποτελεῖ σωστή ἀγωγή τῶν παιδιῶν. Ἄν τό παιδί μάθει νά πηγαίνει στήν Ἐκκλησία, τότε δέν θά σκεφτόμαστε τί νά τοῦ δείξουμε στήν τηλεόραση ἤ στό διαδίκτυο.

Ὅλα αὐτά εἶναι ἄχρηστα, γιατί αὐτοί πού τά φτιάχνουν δέν εἶναι ἅγιοι. Ἔτσι βέβαια θά ζωγραφίσουν λάθος ἕναν ἅγιο. Θέλεις νά δεῖς πῶς εἶναι ἕνας ἅγιος; Νά πᾶς στήν Ἐκκλησία νά δεῖς τούς ἅγιους ἁγιογράφους, οἱ ὁποῖοι ἁγιογράφησαν τήν Ἐκκλησία. Ὑπάρχουν δυστυχῶς καί μοντέρνοι ἁγιογράφοι πού κι αὐτοί δέν ἀποδίδουν σωστά. Πηγαίνουν ν’ ἁγιογραφήσουν ἀκούγοντας τραγούδια καί καπνίζοντας. Τότε τί ἅγιο θά φτιάξει;

Βλέπουμε σ’ αὐτά τά ὑποτιθέμενα ὀρθόδοξα κινούμενα σχέδια πολλές φορές κάτι πρόσωπα ἄγρια καί φρίττουμε. Εἶναι αὐτή κατήχηση καί διδασκαλία σωστή γιά τό παιδί; Καλύτερα νά μήν τά δεῖ ποτέ.

Τό ζητούμενο εἶναι ὁ δικός μας ἁγιασμός. Τό ἔλεγε αὐτό ὁ ἅγιος Πορφύριος «ὅταν ἐμεῖς ἁγιαστοῦμε, θά ἁγιαστοῦν καί τά παιδιά μας». Μήν ψάχνετε τί νά δώσετε στά παιδιά, ψαχτεῖτε ἐσεῖς! Νά ψάξετε πῶς νά γίνετε ἐσεῖς πρῶτα ἅγιοι. Αὐτό περνάει στά παιδιά καί αὐτό διδάσκει τά παιδιά.

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

http://hristospanagia3.blogspot.gr/