«Ἡ προσευχή μέ τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ», μέρος α΄

“Εἰς τόν ὅσιο Γέροντα Ἰωσήφ τόν Ἡσυχαστή,

τόν καθηγητή τῆς Νοερᾶς προσευχῆς

καί ἀναβιωτή τῆς Νηπτικῆς παραδόσεως

κατά τούς σύγχρωνους καιρούς. “

Πρωτ. Στεφάνου Ἀναγνωστόπουλου

«Προσευχή ἐστίν, κατά τόν Ἅγιο Γρηγόριο τόν Σιναΐτη,

ἀποστόλων κήρυγμα,

πίστεως ἐνέργεια,

μᾶλλον δέ πίστις ἄμεσος,

ἐλπιζομένων ὑπόστασις,

ἐνεργουμένη ἀγάπη,

ἀγγελική κίνησις,

δύναμις ἀσωμάτων,

ἔργον καί εὐφροσύνη αὐτῶν,

εὐαγγέλιον Θεοῦ,

πληροφορία καρδίας,

σωτηρίας ἐλπίς,

ἁγνισμοῦ σημεῖον,

ἁγιότητος σύμβολον,

Θεοῦ ἐπίγνωσις,

βαπτίσματος φανέρωσις,

λουτροῦ κάθαρσις,

Πνεύματος Ἁγίου ἀρραβών,

τό τοῦ Ἰησοῦ ἀγαλλίαμα,

εὐφροσύνη ψυχῆς,

ἔλεος Θεοῦ,

καταλλαγῆς σημεῖον,

Χριστοῦ σφραγίς,

ἀκτίς νοητοῦ ἡλίου,...

χριστιανισμοῦ – Ὀρθοδόξου βεβαίωσις,

καταλλαγῆς Θεοῦ δήλωσις,

χάρις Θεοῦ,

σοφία Θεοῦ,

μᾶλλον δέ αὐτοσοφίας ἀρχή,

Θεοῦ φανέρωσις,

μοναστῶν ἔργον,

ἡσυχαζόντων πολίτευμα,

ἡσυχίας ἀφορμή,

ἀγγελικῆς πολιτείας τεκμήριον.

Καί τί δεῖ πλεῖστα λέγειν;

Προσευχή ἐστιν ὁ Θεός, ὁ ἐνεργῶν τά πάντα ἐν πᾶσιν, διά τό μίαν εἶναι Πατρός καί Υἱοῦ καί Ἁγίου Πνεύματος τήν ἐνέργειαν, τοῦ ἐνεργοῦντος τά πάντα ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ»¹.

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος μᾶς λέγει ὅτι ἡ προσευχή εἶναι ἀναγκαιοτέρα καί ἀπό αὐτόν τόν ἀέρα πού ἀναπνέουμε: «μνημονευτέον Θεοῦ μᾶλλον ἤ ἀναπνευστέον»². Καί ἀφοῦ ἡ καταγωγή καί ἡ κλίσις μας εἶναι ἀπό τόν Θεό, θά πρέπει καί ἡ ἀναφορά πρός Αὐτόν νά γίνεται αὐθόρμητα.

Ὁ δέ Ἐπίκτητος φιλόσοφος τοῦ 1ου μ.Χ. αἰῶνος, καταγόμενος ἀπό τήν Φρυγία, ἄν καί δέν ἦτο χριστιανός, ἔγραφε τά ἑξῆς: «Ἄν ἤμουν ἀηδόνι, θά φερόμουν ὅπως τό ἀηδόνι. Ἄν ἤμουν βάτραχος, θά ἔκανα ὅ,τι τά βατράχια. Ἄν ἤμουν τίγρις, θά φερόμουν σάν ἄγριο θηρίο. Τώρα ὅμως εἶμαι ἄνθρωπος λογικός. Γι᾿ αὐτό καί πρέπει νά ὑμνῶ τόν Θεό. Αὐτό εἶναι τό ἔργο μου. Καί τό πραγματοποιῶ...»³. Ἄρα, τό ἔργο κάθε ἀνθρώπου, ὡς λογικοῦ ὄντος, εἶναι νά ὑμνῆ τόν Θεό του. Καί πῶς θά Τόν ὑμνῆ; Προσευχόμενος!...

Πρίν ἀπό πολλά χρόνια ζοῦσε σέ κάποιο χωριό τῆς πατρίδος μας ἕνας νέος, πού ἀπό μικρός εἶχε τόν πόθο νά γίνη ἀσκητής. Ὑπῆρχαν ὅμως κάποιες δυσκολίες: Ἦτο ἀγράμματος, βραδύγλωσσος, λίγο βραδύνους καί μέ οἰκογενειακές ὑποχρεώσεις.

Ὅμως στήν ἡλικία τῶν 40 περίπου ἐτῶν μπόρεσε νά πραγματοποιήση τήν κρυφή του ἐπιθυμία. Ἔφυγε ἀπό τό χωριό του καί περιπλανώμενος ἀπό τόπου εἰς τόπον κατέληξε σ᾿ ἕνα ἐρημονήσι, ὅπου βρῆκε ἕνα γέρο ἀσκητή πού τοῦ ἀνέπαυσε τήν καρδιά καί ἔγινε ὑποτακτικός του.

Μέ ἔκπληξι λοιπόν παρατηροῦσε ὅτι: ὅταν προσηύχετο ὁ Γέροντάς του ἔλαμπε ὁλόκληρος, καί ἰδιαιτέρως ὅταν παρακλητικά καί μετά δακρύων ἔλεγε «Κύριε, ἐλέησόν με».

Ὁ Γερο-ἀσκητής ἦτο κι᾿ αὐτός ἀγράμματος, ἀλλά οἱ συμβουλές του ἦσαν πολύτιμες καί γεμάτες σοφία καί ὅλη του ἡ πνευματική προσπάθεια συγκεντρώνετο στό πῶς νά μάθη νά προσεύχεται καί ὁ ὑποτακτικός του μέ τό «Κύριε, ἐλέησόν με».

Τήν τελευταία ἡμέρα τῆς ζωῆς του ὁ Γέροντας ἀσκητής χάρισε στόν ὑποτακτικό του τό τρίχινο μισοτριμμένο ράσο του, ξάπλωσε κάτω, ἔκανε τόν σταυρό του καί λέγοντας τρεῖς φορές «Κύριε, ἐλέησόν με», «Κύριε, ἐλέησόν με», «Κύριε, ἐλέησόν με» ἡ ὁσιακή του ψυχή πέταξε στόν οὐρανό.

Μετά τήν κοίμησι καί ταφή τοῦ Γέροντός του ὁ ἐν λόγῳ ὑποτακτικός ζοῦσε πλεόν ὁλομόναχος στό ἐρημονήσι ὡς ἀσκητής καί ἡσυχαστής μέσα σέ μιά σπηλιά, ἀκολουθώντας τό ἴδιο τυπικό προσευχῆς καί κανόνων πού παρέλαβε ἀπό τόν Γέροντά του. Ἔτσι πέρασαν 30 ὁλόκληρα χρόνια, χωρίς νά δῆ ποτέ του ἄνθρωπο.

Μέ τό πέρασμα ὅμως τῶν ἐτῶν καί μέ τήν βραδυγλωσσία καί βραδύνοια πού τόν διέκρινε, μπέρδευε τά λόγια τῆς Εὐχῆς καί προσευχόμενος ἔλεγε «Κύριε, μή μέ ἐλεήσης». Ἡ καρδιά του ὅμως ἦτο δοσμένη ὁλόκληρη στόν Θεό, γι᾿ αὐτό καί τά δάκρυα ἔτρεχαν ἄφθονα ἀπό τά γεροντικά του μάτια, ὅταν μέρα-νύκτα προσηύχετο μέ κατάνυξι καί συντριβή, ἐπαναλαμβάνοντας χιλιάδες φορές τό «Κύριε, μή μέ ἐλεήσης».

Κάποια ἀνοιξιάτικη ἡμέρα ἕνα καράβι ἄραξε κοντά στό ἐρημονήσι. Ἕνας ἀπό τούς ἐπιβάτες του ἦτο ὁ ἐπίσκοπος τῆς ἐπαρχίας ἐκείνης καί ὁ καπετάνιος γιά νά τόν ξεκουράση καί νά τόν εὐχαριστήση τόν πῆρε μέ τή βάρκα καί πῆγαν στό νησί γιά νά περπατήσουν.

Ἀντίκρυσαν ἐκεῖ ἕνα μονοπάτι τό ὁποῖο ἀκολούθησαν καί ἔφθασαν μπροστά σέ μιά σπηλιά ὅπου ἀπό μέσα ἀκουσαν τήν πονεμένη προσευχή τοῦ ἀσκητοῦ πού ἔλεγε συνεχῶς «Κύριε, μή μέ ἐλεήσης».

Προχώρησε ὁ ἐπίσκοπος καί εἶδε ἕνα σκελετωμένο γέροντα ἀσκητή, μέ μάτια βαθουλωμένα μέσα στίς κόγχες τους, νά εἶναι γονατιστός καί ὁλόλαμπρος· νά προσεύχεται καί νά κλαίη.

Ὁ ἐπίσκοπος μέ πολλή συστολή προσπάθησε νά τοῦ πῆ ὅτι αὐτή ἡ προσευχή του δέν εἶναι σωστή καί πρέπει νά λέγη «Κύριε, ἐλέησόν με».

Ταράχθηκε ὁ ἀσκητής πιστεύοντας, ὅτι 30 τόσα χρόνια ἔκανε κακό στήν ψυχή του καί ξέσπασε σέ κλάματα ἱκετεύοντας τόν ἐπίσκοπο νά τόν μάθη νά λέγη σωστά τήν προσευχή. Κι ἐκεῖνος μέ δέος προσπάθησε γιά ἀρκετή ὥρα νά τοῦ “στρώση” τήν γλῶσσα στό νά λέγη «Κύριε, ἐλέησόν με».

Φεύγοντας ὁ ἐπίσκοπος τόν συνώδευσε ὁ ἀσκητής μέχρι τήν ἀκροθαλασσιά, ἐπαναλαμβάνοντας μαζί του τό «Κύριε, ἐλέησόν με», γιά νά μήν τό ξεχάση.

Τό καράβι ἔφυγε καί ὁ ἀσκητής τό παρακολουθοῦσε μέ τό βλέμμα του λέγοντας συνεχῶς «Κύριε, ἐλέησόν με».

Δέν πέρασαν πέντε λεπτά καί ὁ ἐρημίτης ξέχασε τό «Κύριε, ἐλέησόν με» σάστισε καί ζαλίστηκε!!!

• Καί τώρα τί θά γίνω; καί ξέσπασε σέ δάκρυα.

Στήν ἀπελπισία του πετάει στήν θάλασσα τό κουρελιασμένο ράσο του καί βαδίζει πάνω σ᾿ αὐτό πρός τό καράβι.

• Φάντασμα, φάντασμα...! φώναζαν τρομαγμένοι οἱ ναῦτες.

Μέ τίς φωνές ἀνέβηκε ὁ ἐπίσκοπος στό κατάστρωμα καί εἶδε τόν ἀσκητή νά τοῦ φωνάζει:

• Τί νά λέω; Τί νά λέω δεσπότη μου;

Καί ἐκεῖνος μέ συγκίνησι τοῦ ἀπάντησε:

• Ὅ,τι ἔλεγες νά λές παιδί μου! Αὐτή εἶναι ἡ καλύτερη προσευχή γιά τήν ψυχή σου. Συγχώρεσέ με καί κάνε καί γιά μένα ἕνα σταυρό!⁴

Ἡ γλώσσα τῆς καρδιᾶς τοῦ ἀσκητοῦ μιλοῦσε· καί ὅταν αὐτή ὁμιλῆ ὅλες οἱ ἄλλες γλῶσσες δέν ἔχουν καμμιά ἀξία γιά τόν Θεό. «Κύριε, μή μέ ἐλεήσης» ἔλεγε, μά ἡ καρδιά του, πού ἦτο ὁλόκληρη δοσμένη στόν Χριστό μιλοῦσε, τήν δική της οὐράνια γλῶσσα πρός Ἐκεῖνον πού ἦτο ὁ Σωτῆρας της, ἡ ζωή καί τό Φῶς της.

συνεχίζεται......

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Ἀπό τό βιβλίο: “Η ΕΥΧΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ “

Ἐκδόσεις: “Γ. Γκέλμπεσης”

Πρωτ. Στεφάνου Ἀναγνωστόπουλου

 Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Πρωτ. Στέφανο Ἀναγνωστόπουλο γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τα βιβλία πού ἐκδίδει.

1Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Σιναΐτου, 137 ὠφέλιμα κεφάλαια, ριγ΄,Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν νηπτικῶν, τ. Δ΄, ἔκδ. Ἀστήρ, σελ. 51.

2Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΚΖ΄, ΕΠΕ 4,16.

3Θ.Η.Ε. 4,155.

4Μητροπολίτου Χίου Παντελεήμονος Φωστίνη, (διασκευή ἀπό ) Τό βιβλίο τῆς ζωῆς, τ. Α΄. Πειραιάς 1987, σελ. 25.