«Περί ψυχῆς καὶ θεραπείας αὐτῆς» 1ο μέρος.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Δεῖτε τήν ὁμιλία ἐδῶ:«Περί ψυχῆς καὶ θεραπείας αὐτῆς» 1ο μέρος

Σκέφτηκα μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ μέ τίς εὐχές τοῦ Γέροντα, νά ἀναλύσουμε ἕνα θέμα πού ἔχει σχέση μέ τά παιδιά καὶ τούς γονεῖς καὶ μὲ αὐτά πού λέγαμε στίς συνάξεις περί ψυχῆς καὶ θεραπείας τῆς ψυχῆς. Ἔχω τήν αἴσθηση, ὅτι ὑπάρχει ἕνα μπέρδεμα μέσα μας, μέ αὐτό πού λέγεται «ψυχολογία» καὶ μέ τούς ὅρους πού χρησιμοποιοῦμε μερικές φορές, σὰν νά εἶναι τεκμηριωμένες ἐπιστημονικές γνώσεις καὶ ὅτι ἔχουν κάποια συγκεκριμένη ἔννοια.

Ἕνα πρῶτο ἐρώτημα εἶναι ἄν μποροῦμε νά ὑιοθετήσουμε τήν ψυχολογία, ὅπως εἶναι καὶ ὅπως κυκλοφορεῖ ὡς ἐπιστήμη. Εἴχαμε πεῖ στίς συνάξεις ὅτι ἡ ψυχολογία δὲν εἶναι ἐπιστήμη καὶ ὅτι ὁ ὅρος αὐτός πού τῆς ἀποδίδεται εἶναι παραπλανητικός.

Εἶναι ὅντως ἐπιστήμη ἡ ψυχολογία καὶ ἡ ψυχοθεραπεία καὶ μπορεῖ νά θεραπεύσει; Σὰν ὅρος ἡ ψυχολογία σημαίνει λόγος γιά τήν ψυχή. Λέω ὅμως ὅτι ὁ ὅρος εἶναι παραπλανητικός, γιατί ὅταν λέω ὅτι οἱ ἄνθρωποι αὐτοί κάνουν λόγο γιά τήν ψυχή, θά δεῖτε ὅτι οὐσιαστικά κάνουν λόγο γιά τίς ἐνέργειες τῆς ψυχῆς.

Ἀντίθετα, ἡ ὀρθόδοξη γνώση λέει ὅτι ἡ ψυχή ἔχει καὶ οὐσία, ὄχι μόνο ἐνέργειες. Οἱ ἄνθρωποι αὐτοί ὅλοι, οἱ λεγόμενοι ψυχολόγοι, ἀγνοοῦν αὐτό τό πράγμα καὶ μένουν μόνο στίς ἐνέργειες. Γι’ αὐτό, ὅταν μελετᾶνε ἕναν ἄνθρωπο λένε γιά παράδειγμα, ὅτι αὐτός δουλεύει σέ ἕνα θορυβῶδες περιβάλλον καὶ κουράζεται. Εἶναι μία παρατήρηση συμπεριφοράς, ὅχι ἕνας λόγος γιά τήν ψυχή στήν οὐσία τῆς. Σκέφτονται λοιπόν τί νά κάνουν γι’ αὐτόν τόν ἄνθρωπο πού κουράζεται, εἶναι στεναχωρημένος γιατί ἐργάζεται σέ τέτοιο περιβάλλον. Σκέφτονται πώς νά βοηθήσουν καὶ πώς θά ἀλλάξουν τήν συμπεριφορά ἑνός παιδιοῦ πού εἶναι νευρικό καὶ συνεχῶς θυμώνει, γιατί καὶ οἱ γονεῖς του εἶναι ἔτσι καὶ τό σπίτι εἶναι ὅλο ταραγμένο. Ἑπομένως δὲν γίνεται λόγος γιά τήν οὐσία τῆς ψυχῆς, ἀλλά γιά τίς ἐνέργειες, γιά τό πώς ἐκδηλώνεται ἡ ψυχή. Ἑπομένως ὁ ὅρος εἶναι παραπλανητικός, δὲν εἶναι λόγος γιά τήν ψυχή, ἀλλά γιά τίς ἐνέργειες, τήν συμπεριφορά καὶ γιά τό πώς μποροῦμε νά βοηθήσουμε ἕναν ἄνθρωπο νά ἀλλάξει συμπεριφορά. Αὐτό ὅμως δὲν θεραπεύει τήν ψυχή, δὲν λέει γιά τήν οὐσία τῆς ψυχῆς τίποτα.

Ἐπιπλέον νά ποῦμε ὅτι αὐτοί οἱ ἄνθρωποι δὲν πιστεύουν στήν ψυχή, τήν ἀρνοῦνται σάν οὐσία καὶ μιλᾶνε μόνο γι’ αὐτές τίς ἐνέργειες. Αὐτές ὅμως οἱ ἐνέργειες εἶναι μόνο τό ζωῶδες κομμάτι, ἀφοῦ τέτοιες ἐνέργειες ἔχει καὶ ἡ ψυχή τῶν ζώων, ἡ ὁποία ὅμως δὲν ἔχει οὐσία. Ὁπότε καὶ τόν ἄνθρωπο τόν βάζουν στό ἴδιο μέτρο μέ τά ζῶα, ἐνῶ ἡ διαφορά του ἀπό τά ζῶα εἶναι ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔχει ψυχή καὶ οὐσία. Τά ζῶα λοιπόν ἔχουν μόνο ἐνέργειες καὶ μποροῦν νά τρῶνε, νά κινοῦνται, νά πηδᾶνε, μερικές φορές νά θυμώνουν ἤ νά εἶναι μνησίκακα κτλ. Ὅταν πεθάνει τό ζῶο χάνεται καὶ ἡ ψυχή του, ἐνῶ, ὅταν πεθάνει ὁ ἄνθρωπος δὲν χάνεται ἡ οὐσία τῆς ψυχῆς.

Τό, ἄν θεραπεύει αὐτή ἡ λεγόμενη ψυχοθεραπεία, φαίνεται ἀπό τά πράγματα καὶ τά γεγονότα. Σύμφωνα μέ μία μελέτη ἑνός γιατροῦ πού εἶναι ἐδῶ καὶ 25 χρόνια γιατρός, ὁμολογεῖ πώς σύμφωνα μέ τήν προσωπική του πείρα, ποτέ δὲν εἶδε ἄνθρωπο νά γίνεται καλά μέ τήν ψυχανάλυση. Ἀκριβῶς αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ξαναλέω, ἀγνοοῦν τό λογικό κομμάτι, τήν οὐσία τῆς ψυχῆς καὶ δὲν μποροῦν νά θεραπεύσουν τήν οὐσία, ἀσχολοῦνται ἁπλῶς μέ κάποιες ἐνέργειες. Καὶ ὅλη αὐτή ἡ ψυχοθεραπεία εἶναι ἁπλῶς μία φιλοσοφική προσέγγιση, δὲν βασίζεται πουθενά, δὲν εἶναι ἐπιστήμη.

Σήμερα δυστυχῶς ἔχουμε φτάσει σέ ἕνα σημεῖο πού καὶ ἱερεῖς καὶ πνευματικοί ἀκόμα, ἔχουν κάνει αὐτόν τόν διαχωρισμό σέ ψυχολογικά προβλήματα καὶ πνευματικά. Καὶ ἔτσι στέλνουν τόν ἄνθρωπο γιά τά ψυχολογικά προβλήματα σέ ψυχολόγο καὶ ψυχοθεραπευτή καὶ γιά τά πνευματικά τόν στέλνουν στόν πνευματικό. Λές καὶ ὑπάρχει κάποιο στεγανό, κάποια περιοχή, ὅπου ἀπό ἐκεῖ δὲν ἐνεργεῖ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ. Εἶναι τελείως ἀναληθές αὐτό. Πῶς εἶναι δυνατόν νά ὑπάρχει κάποια περιοχή πού νά μήν μπορεῖ νά ἐνεργήσει ὁ Θεός καὶ νά χρειάζεται καὶ κάποια ἄλλη «ἐπιστήμη».

Ὑπάρχει καὶ μία ἀντίληψη ὅτι ὁ ἄνθρωπος θά πρέπει νά πάει νά ψυχαναλυθεῖ καὶ μετά νά πάει στόν πνευματικό. Ἕνας ψυχαναλυτής καὶ πάστορας, δηλαδή ὅχι ὀρθόδοξος ἱερέας, ἀλλά πολύ ἀποδεκτός στόν χῶρο τῶν ψυχολόγων, ὁμολογεῖ αὐτό πού εἶναι αὐτονόητο γιά ἐμᾶς, ὅτι στήν ψυχική διαταραχή, διαλεγόμαστε μέ πρόβλημα πού στήν οὐσία του εἶναι πνευματικῆς φύσεως. Τά λεγόμενα δηλαδή «ψυχολογικά προβλήματα», εἶναι οὐσιαστικά «πνευματικά προβλήματα». Ὁ πατήρ Πορφύριος τό ἔλεγε ὅτι «πίσω ἀπό ὅλα τά ψυχολογικά προβλήματα, κρύβονται πειρασμικά γεγονότα». Κρύβεται δηλαδή ὁ πειρασμός, ὁ διάβολος. Οἱ ψυχολόγοι καὶ οἱ ψυχίατροι ἐπειδή δὲν πιστεύουν ὅτι ὑπάρχει διάβολος, ἔχουν ἐφεύρει αὐτούς τούς ὅρους. Αὐτή εἶναι ἡ μεγαλύτερη τέχνη τοῦ διαβόλου, νά σέ πείσει ὅτι δὲν ὑπάρχει. Τούς ὅρους αὐτούς ὁ πατήρ Πορφύριος δὲν ἤθελε νά τούς ἀκούει καθόλου «ψυχοκαταναγκασμός, ἀνασφάλεια, φοβία, μειωμένη αὐτοεκτίμηση» κτλ. Ὅλα αὐτά πού κυκλοφοροῦν τόσο πολύ, πού ἔχουν μπεῖ στό καθημερινό λεξιλόγιο μας καὶ νομίζουμε ὅτι ἔχουν μία ὑπόσταση καὶ ἀλήθεια, ἕνας ἅγιος καὶ θεραπευμένος ἄνθρωπος, μᾶς τό λέει ὅτι εἶναι ἐφευρέσεις τῶν ἀθέων. Ὅλη αὐτή ἡ λεγόμενη ἐπιστήμη τῆς ψυχολογίας εἶναι μία θρησκεία οὐσιαστικά.

Μάλιστα πρόσφατα ἕνας Ἀμερικανός ψυχολόγος ἔβγαλε ἕνα βιβλίο μέ τίτλο «ἡ ψυχολογία εἶναι μία σέκτα αὐτολατρείας». Σέκτα σημαίνει αἵρεση ἤ θρησκεία, ὅπως γιά παράδειγμα εἶναι ἡ σέκτα τῆς σαϊεντολογίας, οἱ αἱρέσεις ἀπό τίς ἀνατολικές θρησκεῖες. Ἐπομένως μιλᾶμε ὄχι γιά μία ἐπιστήμη, ἀλλά γιά μία θρησκεία αὐτολατρείας, ὅπου δηλαδή ὁ ἄνθρωπος λατρεύει τόν ἑαυτό του καὶ τόν κάνει κέντρο τῶν πάντων. Ἡ ψυχανάλυση οὐσιαστικά εἶναι νά γυρνᾶς γύρω ἀπό τό ἐγώ σου καὶ σιγά σιγά νά χάνεσαι καὶ νά διαλύεσαι.

Αὐτή ἡ λεγόμενη ἐπιστήμη τῆς ψυχῆς ἀγνοεῖ τί εἶναι ἡ ψυχή δὲν τήν παραδέχεται καὶ εἶναι αὐτό σίγουρα τέχνη σατανική  . Ὁ διάβολος ἔχει ἐφεύρει πλῆθος ὅρων γιά νά μᾶς παραπλανήσει. Ἀντί νά ἀναζητήσουμε τόν Θεό, μᾶς προβάλει σάν μία νέα θρησκεία τήν ψυχολογία καὶ τήν λατρεία τοῦ ἑαυτοῦ μας.

Λέει κάπου ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος «τί ζητᾷς φάρμακα τά ὁποῖα δὲν ὡφελοῦν πουθενά. Τόν ἑαυτό σου γιάτρεψε, τόν ἑαυτό σου ἐλέησε. Στόν ἑαυτό σου πρόσφερε τό σωτήριο φάρμακο». Ποιό εἶναι τό φάρμακο αὐτό; Δὲν εἶναι νά ἀναλυθεῖς καὶ νά βρεῖς τίς αἰτίες τῆς συμπεριφορᾶς σου, νά βρεῖς δηλαδή καὶ νά ψάξεις καὶ ἀπό τήν παιδική σου ἡλικία ἀκόμα τί προκαλεῖ μία συμπεριφορά σου. Αὐτό εἶναι πολύ δύσκολο νά γίνει, ἀλλά καὶ νά τό κάνεις, πάλι δὲν θεραπεύεσαι. Ἡ θεραπεία εἶναι ἀλλοῦ. Κοιτᾶξτε τί λέει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος «τό σωτήριο φάρμακο εἶναι ἄν πάρεις μέσα σου τόν Λόγο». Λόγος εἶναι ὁ Ὑιός τοῦ Θεοῦ, ὁ Χριστός. Θυμηθεῖτε ὅτι ἡ ψυχή εἶναι λογική καὶ πρέπει νά Λογοποιηθεῖ, νά πάρει μέσα της τόν Θεό Λόγο καὶ τότε θεραπεύεται, πηγαίνει ἀπό τό «κατ’ εἰκόνα» στό «καθ’ ὁμοίωσιν». Νά τό φάρμακο τῆς ψυχῆς καὶ ἡ ἐκπλήρωση τοῦ προορισμοῦ μας.

Λέει ὁ Ἅγιος «ἐάν πάρεις μέσα σου ὅλον τόν Λόγο, τόν Χριστό, θά πάρεις ὅλες τίς θεραπεῖες τοῦ Χριστοῦ στήν ψυχή σου, τίς ὁποῖες τίς χρειάζεται ὁ καθένας γιά νά θεραπευτεῖ». Ὁ Χριστός μᾶς δίνει στόν καθένα τό φάρμακο πού χρειάζεται. Δὲν εἶναι τό ζήτημα ἁπλῶς νά βροῦμε τήν αἰτία. Καὶ ξέρετε ὑπάρχουν κάπου 200-300 σχολές ψυχοθεραπευτικές πού ἡ καθεμία ἀπό αὐτές λέει μία διαφορετική αἰτία. Ἕνα χάος δηλαδή. Ἄλλη λέει ὅτι αἰτία εἶναι ὁ σεξουαλικός παράγοντας, ἄλλη ὅτι εὐθύνεται ἡ μάνα πού δὲν ἔδωσε ἀρκετή ἀγάπη στά παιδιά, ἄλλη λέει ὅτι φταίει τό τραῦμα τῆς γέννηση κτλ. Ὅλα αὐτά ἔχουν ἐπιμέρους ἀλήθεια, δὲν εἶναι ἀπορριπτέα. Δὲν λένε ὅμως ὅλη τήν ἀλήθεια, εἶναι αὐτό πού λέμε «σπερματικές ἀλήθειες». Ἀκόμα ὅμως καὶ νά τό βρεῖ κάποιος τί φταίει, ὄχι μόνο δὲν θεραπεύεται καὶ πάλι, ἀλλά μπορεῖ νά γίνει καὶ χειρότερα.

Ὅταν ἦταν ἡ ἐποχή πού μεσουρανοῦσε ὁ Φρόυντ, ὁ θεμελιωτής τῆς ψυχανάλυσης, τότε ζοῦσε καὶ ὁ Ἀϊνστάιν. Ὁ Ἀϊνστάιν τά κορόιδευε λίγο αὐτά, γιατί ἤξερε τί σημαίνει νά ἀναλύεται κάποιος. Τό λένε καὶ οἱ Πατέρες ὅτι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀναλύεται πολύ, στό τέλος καταντάει σχιζοφρενής. Τό βλέπετε καὶ ἐσεῖς ὅταν συνέχεια ψάχνετε γύρω ἀπό τόν ἑαυτό σας προσπαθώντας νά βρεῖς καὶ νά ἀπαντήσεις στά ἀμέτρητα γιατί. Ἄσε τόν ἑαυτό σου, γιατί ἡ θεραπεία εἶναι ἀλλοῦ, στό νά βάλεις μέσα σου τόν Θεό Λόγο.

Ὁ Ἀϊνστάιν ἔλεγε ἕναν μῦθο. Ὁ φρύνος ἔχει μόνο δύο πόδια, ἐνῶ ἡ σαρανταποδαρούσα σαράντα. Κάποτε ὁ φρύνος ἔχοντας δίπλα του τήν σαρανταποδαρούσα, εἶχε μία σατανική ἰδέα. Ζήτησε λοιπόν ἀπό τήν σαρανταποδαρούσα νά τοῦ ἐξηγήσει ἀπό ὅλα της τά πόδια, ὅταν κινεῖ τό πρῶτο καὶ τό δεύτερο πόδι, μετά πῶς γίνεται ἡ κίνηση γιά νά μεταφέρει τό σῶμα της. Τότε ἡ σαρανταποδαρούσα ἄρχισε νά σκέφτεται ποιό πόδι κινεῖ πρῶτο, ποιό δεύτερο, ποιό τρίτο ἀπό τά ἑκατό καὶ στό τέλος ἀπό τήν πολλή κίνηση, δὲν μποροῦσε νά κινηθεῖ. Ἀπό τήν πολλή ἀνάλυση διαλύθηκε.

Τό ἴδιο ἔλεγε ὁ Ἀϊνστάιν καὶ γιά τόν ἄνθρωπο. Ἔλεγε ὅτι τό πόδι μας ἔχει κάπου ἑκατό μύες γιά νά τό κινήσουμε. Τί θά ὡφελήσει νά ξέρεις ποιός μῦς κινεῖται πρῶτος , δεύτερος , τρίτος κοκ.; Στό τέλος θα καταντήσεις παράλυτος.

Ἔτσι καὶ τήν ψυχή δὲν ὡφελεῖ νά τήν ἀναλύουμε πολύ, ἀλλά νά τῆς δίνουμε τό φάρμακο, πού εἶναι ὁ Χριστός. Οἱ Πατέρες τό λένε πολύ ὡραῖα «νά κινοῦμε τήν ψυχή πρός τόν Χριστό». Εἶναι ἡ θεμελιώδης θεραπευτική τομή. Ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής καὶ ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς –πού εἶναι κορυφαῖοι θά λέγαμε ψυχοθεραπευτές- καὶ μᾶς λένε ὅτι ἡ ψυχή μας ἔχει ἀπό τόν Θεό μέσα της, αὐτήν τήν τάση νά κινηθεῖ. Δὲν πρέπει ὅμως νά κινηθεῖ ὁριζόντια, ὅπως κάνουμε συνέχεια οἱ ἄνθρωποι καὶ τρέχουμε δεξιά καὶ ἀριστερά σάν παλαβοί, νομίζοντας ὅτι κάνουμε κάτι σωστό. Πρέπει νά κινηθεῖ κατακόρυφα πρός τόν Θεό. Αὐτή εἶναι ἡ κίνηση πού θεραπεύει τήν ψυχή. Καὶ βλέπετε ἡ Ἐκκλησία λέει νά κάνουμε ἀδιάλειπτη προσευχή, νηστεία, μετάνοιες. Ὅλα αὐτά εἶναι ἡ κίνηση πρός τόν Θεό, πού θεραπεύει τήν ψυχή μας. Εἶναι καίρια θεραπευτική τομή.

Μία δεύτερη θεραπεία σύμφωνα μέ τούς δύο ἁγίους εἶναι ὅτι ὁ Θεός ἔχει βάλει μέσα στήν ψυχή μας μία νοερά δύναμη πρός ἡδονή. Ἔχει μία τάση ἡ ψυχή νά ἀναζητήσει τήν ἡδονή πρός τόν Θεό, νά ἀγαπήσει τόν Θεό, νά βρεῖ τόν Θεῖο ἔρωτα. Εἶναι καί αὐτό καίριο φάρμακο. Αὐτήν τήν τάση πρός ἡδονή ὁ Θεός δὲν τήν ἔβαλε –λέει ὁ Ἅγιος Μάξιμος- στίς αἰσθήσεις. Τήν ἔβαλε στήν ψυχή, γιά νά κινηθεῖ πρός τόν Θεό καὶ νά ζητήσει τήν ὑπέρτατη ἡδονή. Ἄν δὲν πάει πρός τά ἐκεῖ ὁ ἄνθρωπος, ἄν δὲν ζητήσει τήν ἡδονή πρός τόν Θεό, τότε γεμίζει μέ ἡδονή τίς αἰσθήσεις. Τότε ἀναζητάει στά ὁριζόντια μεγέθη τήν ἡδονή καὶ ἀπό ἐκεῖ ἀρχίζει ἡ ἁμαρτία. Ἀντί νά πάει πρός τόν Θεό, προσπαθώντας νά Τόν ἀγαπήσει, ἀγαπάει τά κτίσματα καὶ προσπαθεῖ ἀπό αὐτά νά πάρει αὐτό πού δὲν πῆρε σωστά ἀπό τόν Θεό. Τότε ὁ ἄνθρωπος γίνεται ἄνθρωπος τῆς ἡδονῆς. Τότε ἀρχίζει νά τρώει, νά ἀναζητάει τήν ἡδονή ἀπό τό φαγητό, ἀπό τά θεάματα, ἀπό τήν σάρκα, ἀπό τούς ἐπαίνους τοῦ κόσμου κ.ο.κ. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ὑποδουλώνεται στίς ἡδονές μέσα ἀπό τίς αἰσθήσεις. Αὐτό τοῦ συμβαίνει, γιατί δὲν κινήθηκε ὅλος ὁ ἄνθρωπος καὶ οἱ αἰσθήσεις του πρός τόν Θεό.

Λέει πολύ ὡραῖα ὁ Ἅγιος Μάξιμος, ὅτι δὲν ἔβαλε ἡδονή στίς αἰσθήσεις μας ὁ Θεός, ἀλλά ἐμεῖς. Οἱ αἰσθήσεις μας, ὅταν λειτουργοῦν σωστά, δὲν μᾶς δίνουν ἡδονή, ἀλλά στρέφονται πρός τόν Θεό καὶ ἀπό ἐκεῖ ρουφᾶνε τήν ἡδονή. Τότε ὅλος ὁ ἄνθρωπος ἐν πάσῃ αἰσθήσει παίρνει αὐτήν τήν ὑπέρτατη ἡδονή, πού προκύπτει ἀπό τήν ἀγάπη πρός τόν Θεό, ἀπό τόν Θεῖο Ἔρωτα. Αὐτός εἶναι ὁ φυσιολογικός ἄνθρωπος, πού κινεῖται σύμφωνα μέ τίς προδιαγραφές του.

Ὅταν λοιπόν κάποιος ἄνθρωπος κινεῖται ὁριζόντια, ὅταν ἀναζητᾷ τίς ἡδονές στά ὁριζόντια μεγέθη, εἶναι ἄνθρωπος τῆς ἁμαρτίας, ἔχει ἀστοχήσει, δὲν ἔφτασε στό «καθ’ὁμοίωσιν». Αὐτό εἶναι καίριο σημεῖο γιά τά παιδιά πού ἀναζητοῦν τήν ἡδονή μέσα ἀπό τίς αἰσθήσεις. Πρέπει νά τά βοηθήσουμε σέ αὐτό.

Ἐδῶ λοιπόν ἔρχεται ὁ Θεός καὶ μᾶς δίνει τό φάρμακο τῆς ἡδονῆς, πού εἶναι ἡ ὀδύνη. Δὲν μᾶς ἐγκαταλείπει ὁ Θεός, παρόλο πού σφάλαμε ἀγαπώντας τά κτίσματα καὶ ὅχι Αὐτόν.

Ἡ ὀδύνη λοιπόν, ὁ πόνος χαλιναγωγεῖ τήν λάθος ἡδονή πού περνάει μέσα ἀπό τίς αἰσθήσεις. Ὁδηγούμαστε μέσω τῆς ὀδύνης γιά παράδειγμα στήν νηστεία, ὥστε νά καταπολεμήσουμε τό πάθος τῆς γαστριμαργίας πού ἀποκτήσαμε. Ἔτσι νηστεύουμε Τετάρτη, Παρασκευή, Χριστούγεννα, Μεγάλη Σαρακοστή κοκ. Αὐτό γίνεται, ὥστε μέσα ἀπό αὐτόν τόν πόνο, αὐτήν τήν στέρηση, νά καταπολεμήσουμε αὐτήν τήν λάθος ἡδονή, μέχρι νά φτάσουμε στό σημεῖο νά ἀδιαφοροῦμε γιά τήν ἡδονή πού παίρνουμε ἀπό τό φαγητό.

Ἔτσι λοιπόν θά μπορέσουμε νά ἀπελευθερωθοῦμε ἀπό τίς ἡδονές καὶ νά μᾶς γεμίζει μόνο ἡ ὑπέρτατη ἡδονή πού νιώθουμε, ὅταν κινούμαστε πρός τόν Θεό. Αὐτό πρέπει νά βοηθήσουμε καὶ τά παιδιά νά τό κάνουν. Νά μὴν τούς δίνουμε πράγματα πού τρέφουν τίς ἡδονές τῶν αἰσθήσεων. Θά πεῖτε «μά δὲν θά τούς δώσουμε ἕνα γλυκό;». Δὲν λέω νά μὴν τούς δώσουμε, ἀλλά τό πολυτελές καὶ τό τρυφηλό, αὐτό πού δημιουργεῖ ἄκρατη καλοπέραση, αὐτό δὲν πρέπει νά τό δίνουμε. Νά τά μαθαίνουμε τά παιδιά στήν ἐγκράτεια καὶ τήν ἄσκηση, νά τά ἀσκοῦμε.

Ὑπάρχει μία ἀντίληψη πού λέει ὅτι τά παιδιά εἶναι μικρά καὶ δὲν πρέπει νά νηστεύουν. Αὐτή ἡ ἀντίληψη εἶναι λάθος. Διαβάστε στόν Ἀγιο Νικόδημο πού ἀναφέρεται ὅτι καὶ τά παιδιά πρέπει νά νηστεύουν. Αὐτό ἰσχύει, γιατί ἡ ἀγωγή ἔγκειται ἀκριβῶς ἐκεῖ, στό νά μάθουμε τό παιδί νά ἀναζητᾷ τήν ἡδονή στήν ἀγάπη πρός τόν Θεό καὶ ὄχι πρός τά ὑλικά. Ἄν δὲν τό κάνουμε αὐτό, μετά θά γίνει ὑποδουλωμένο, μετά ὅταν θά φτάσει στήν ἐφηβεία, θά γίνει δοῦλος στά σαρκικά. Μετά πώς θά τό βοηθήσεις τό παιδί, ἀφού ἤδη τό ἔχεις καταστρέψει. Ἀντίθετα βλέπετε ὅτι στίς ζωές τῶν ἁγίων μας τά παιδάκια ἀπό βρέφη ἀκόμα νηστεύουν.

Πρέπει νά μάθουμε τό παιδί νά κινεῖται πρός τόν Θεό, νά προσεύχεται. Νά μὴν τό κινοῦμε γιά νά ἐπιβληθοῦμε στό περιβάλλον του. Μερικοί γονείς προτρέπουν τά παιδιά τους νά ἀποκτήσουν προσόντα καὶ πτυχία, ὥστε νά ἐπιβιώσει στήν ἀνταγωνιστική κοινωνία πού ὑπάρχει. Πού εἶναι ὁ Θεός σέ ὅλα αὐτά; Μέ αὐτόν τόν τρόπο βάζουμε τό παιδί νά κινηθεῖ στά ὁριζόντια. Ἔτσι, ὅχι μόνο τό παιδί δὲν θεραπεύεται, ἀλλά τό καταστρέφουν. Ἄν ἀντίθετα τό μάθεις νά προσεύχεται καὶ ὅλα τά λεγόμενα προβλήματα νά τά κάνει προσευχή, τότε τό θεραπεύεις. Τότε κινεῖται πρός τόν Θεό, σύμφωνα μὲ τίς προδιαγραφές του.

Πρέπει νά φτάσουμε οἱ ἄνθρωποι σέ ἕνα σημεῖο, πού ὁ Ἅγιος Μάξιμος τό λέει πολύ ὄμορφα σημεῖο τῆς ἀτρεψίας. Νά γίνει δηλαδή ὁ ἄνθρωπος ἄτρεπτος, νά ξεφύγει ἀπό τά πάθη του, νά καθαριστεῖ ἡ ψυχή του ἀπό τίς ἡδονές καὶ νά σταματήσει κατά κάποιο τρόπο. Στήν πραγματικότητα ὅμως δὲν σταματᾷ, γιατί εἶναι μέσα στόν Θεό, ὁ ὁποῖος εἶναι ἄπειρος. Φτάνει ὅμως ὁ ἄνθρωπος σέ αὐτό τό σημεῖο πού φαίνεται ὅτι σταματᾷ, ἀλλά δὲν σταματᾷ, ἁπλῶς γίνεται ἄτρεπτος, δὲν γυρνάει δηλαδή πίσω μετά. Τότε φτάνει στήν ἔκσταση ἀπό ὅπου ὁ ἄνθρωπος δὲν θέλει νά γυρίσει πίσω καὶ εἶναι πολύ δύσκολο νά ἁμαρτήσει. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος φτάσει σέ αὐτό τό σημεῖο ἔρχεται ὁ ἄνθρωπος στόν φωτισμό.

Ἡ Πατερική παράδοση ἔχει τρία στάδια θεραπείας τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου καὶ αὐτά εἶναι ἡ κάθαρση, ὁ φωτισμός καὶ ἡ θέωση. Ὅταν προχωρήσει ὁ ἄνθρωπος στήν κάθαρση κόβοντας τά πάθη του μέ τήν μετάνοια καὶ τήν χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, φτάνει στόν φωτισμό, ὅπου γίνεται ἄτρεπτος, εἶναι πολύ δύσκολο νά πέσει σέ ἁμαρτία, φτάνει στήν ἔκσταση. Εἶναι τό σημεῖο τοῦ πλήρους φωτισμοῦ ὅπου πλέον ὁ ἄνθρωπος δὲν προσεύχεται ὁ ἴδιος, ἀλλά ἔχοντας ἐνεργοποιήσει τήν χάρη πού πῆρε μέ τό Ἅγιο Βάπτισμα, ἀκούει τό Ἅγιο Πνεῦμα πού προσεύχεται μέσα του. Εἶναι αὐτό πού λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ‘’Τό Πνεῦμα κράζει μέσα μου «Ἀββᾶ, ὁ πατήρ»’’. Τότε ὁ ἄνθρωπος συμμετέχει στίς προσευχές πού κάνει τό Ἅγιο Πνεῦμα μέσα του. Αὐτή εἶναι ἡ κατάσταση τῆς ὑγείας τῆς ψυχῆς.

Ἀπό τήν ἔκσταση συνεχίζεις νά κινεῖσαι πρός τόν Θεό, καὶ, ἄν τό ἐπιτρέψει ὁ Θεός φτάνεις καὶ στό τρίτο στάδιο, πού τό λένε οἱ Πατέρες, θέωση.

• Χρειάζεται ἡ ψυχολογία στό νά θεραπευτεῖ ἡ ψυχή; Ποια εἶναι ἡ θέση τῶν Πατέρων;

Ὁ πατήρ Παΐσιος λέει « Αὐτοί πού δὲν εἶναι καλά πνευματικά ( εἶναι ἄρρωστοι δηλαδή πνευματικά), εἶναι μερικοί ἱερωμένοι πού σπουδάζουν ψυχολογία γιά να βοηθήσουν τίς ψυχές μέ ἀνθρώπινες τέχνες». Κυριαρχεῖ καὶ αὐτή ἡ ἀντίληψη ὅτι, ἄν ὁ Πνευματικός εἶναι καὶ ψυχολόγος, εἶναι καλύτερα. Γιατί; Τί ἔχει νά πάρει ἡ Ὀρθοδοξία ἀπό μία αἵρεση; Ἀπολύτως τίποτα. Βλέπετε δὲν διστάζει ὁ γέροντας νά πεῖ τήν ἀλήθεια, γιατί δυστυχῶς ἡ ἀλλοτρίωση ἔχει μπεῖ καὶ μέσα στούς χώρους τῆς Ἐκκλησίας. Φτάσανε κάποιοι μάλιστα νά λένε πώς γιά νά γίνει κάποιος ἱερέας πρέπει νά περνάει ἀπό ἐπιτροπή ψυχιάτρων. Αὐτό προτάθηκε ἐπίσημα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Νά γνωμοδοτοῦν οἱ ψυχίατροι, ἄν κάποιος εἶναι κατάλληλος γιά ἱερέας. Αὐτή μάλιστα ἡ γνωμοδότηση πρότειναν νά ἐπαναλαμβάνεται στά τρία χρόνια. Εἴδατε πού φτάσαμε. Εὐτυχῶς δὲν ψηφίστηκε αὐτό. Ὅμως καὶ τό ὅτι ὑπάρχει σάν πρόταση καὶ ξεκίνησε μέσα στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας, δείχνει πόσο ἔχουμε ἐπηρεαστεῖ ἀπό αὐτήν τήν αἵρεση, τήν ψυχολογία.

Ἡ Ἐκκλησία ἔχει πολύ συγκεκριμένη μέθοδο πού μᾶς θεραπεύει, ἄσχετα ἄν δέν τήν ξέρουν οὔτε κἄν κάποιοι ἱερείς. Εἶναι δυστύχημα αὐτό, ἀλλά ὑπάρχει.

Ἦτανε κάποτε κάποιος πνευματικός πού ἔκανε καρτέλες, ὅπως κάνει ἀντίστοιχα ἕνας γιατρός πού κρατάει τό ἱστορικό τοῦ ἀσθενή. Ἔτσι ἔκανε καὶ ὁ Πνευματικός γιά τά πνευματικά του παιδιά. Κρατοῦσε σημειώσεις στίς καρτέλες του καθενός γιά τίς ἁμαρτίες πού ἔλεγε κάθε φορά ὁ ἐξομολογούμενος, γιά το ποιές ἁμαρτίες ἐπαναλάμβανε ποιές ὄχι. Στό τέλος ὅμως ἄρχισε νά βλάπτει τούς «ἀσθενεῖς»του. Ἀντί νά κάνει καλό, ἔκανε ζημιά, γιατί δὲν θεραπεύεται ὁ ἄνθρωπος μέ ἀνθρώπινες μεθοδολογίες καὶ τέχνες. Τό μυστήριο τῆς πνευματικῆς πατρότητας δὲν ἀναλύεται, δὲν μπαίνει μέσα σέ αὐτό ἡ ἐπιστημονική μεθοδολογία. Τόν ἄνθρωπο κάθε φορά πού ἔρχεται νά ἐξομολογηθεῖ, τόν βλέπεις ἐκείνη τήν στιγμή, τό παρελθόν του δὲν πρέπει νά τό βλέπει κανείς. Οἱ Πατέρες συμβουλέυουν νά μὴν γυρίζουμε στο παρελθόν, ἐνῶ ἡ ψυχανάλυση λέει τό ἀντίθετο. Ἡ ψυχανάλυση προτρέπει τόν ἄνθρωπο, νά ψάξει στό παρελθόν του, νά βγάλει ἐπάνω τά ἐσώψυχά του σὰν ἀφρούς πού βγάζει ἡ θάλασσα.

Ἡ ἐξομολόγηση λοιπόν λέει πώς ἀπό τήν στιγμή πού ἐξομολογούμαστε μία ἁμαρτία, δὲν πρέπει νά ἀναμοχλεύουμε τό παρελθόν καὶ νά γυρνᾶμε σέ αὐτήν. Οἱ ἄνθρωποι αὐτό πού παθαίνουν μέ τήν μνησικακία καὶ θυμοῦνται τό κακό πού τούς ἔκαναν οἱ ἄλλοι, προκαλεῖ κακό καὶ ἀρρωσταίνει τήν ψυχή τους. Καὶ φυσικά αὐτό δὲν εἶναι μετάνοια. Ἀφήνουν αὐτό τό πάθος νά κυριαρχεῖ μέσα τους. Μά καὶ τότε δὲν καταφέρνουν τίποτα, ἀφοῦ τό ἐξομολογήθηκαν καὶ δὲν τό σταμάτησαν. Ἡ θεραπεία εἶναι νά τό ξεχάσεις.

Ἡ ψυχανάλυση ἀκόμα βάζει τούς ἀνθρώπους νά ψάχνουν τά ὄνειρά τους. Σέ αὐτούς πού δὲν ἔχουν ὄνειρα, τούς τά δημιουργεῖ αὐτή, κάνοντας τους ὕπνωση, πράγμα δαιμονικό. Οἱ πατέρες τό λένε ξεκάθαρα ὅτι τά πιό πολλά ὄνειρα εἶναι ἀπό τούς δαίμονες. Λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος ὅτι, ὅποιος ἀσχολεῖται μέ τά ὄνειρα, στό τέλος καταντάει τρελός, σχιζοφρενής.

Συνεχίζοντας ὁ πατήρ Παΐσιος ἀναφέρει « Τό παρέξενο εἶναι πού οἱ δάσκαλοί τους οἱ ψυχολόγοι δὲν πιστεύουν στόν Θεό καὶ δὲν παραδέχονται οὔτε τήν ψυχή, ἤ τήν δέχονται μέ ἕναν δικό τους τρόπο. Ἀπό αὐτήν τήν πράξη τους, οἱ κληρικοί αὐτοί φανερώνουν ὅτι πραγματικά εἶναι ἅρρωστοι…». Πράγματι στήν ψυχιατρική πηγαίνουν αὐτοί πού ἔχουν πρόβλημα, ὥστε νά αὐτοθεραπευτούν. Στήν οὐσία ὅμως μπερδεύονται χειρότερα. Ἔχουν κατορθώσει ὅλοι αὐτοί οἱ ψυχοθεραπευτές τό ἀκατόρθωτο, νά πολλαπλασιάσουν τούς ψυχικά ἀσθενεῖς, ὅχι νά τούς θεραπεύσουν. Οἱ ψυχικές γνώσεις εἶναι στήν κορυφή τῶν νοσημάτων σήμερα στήν ἀνθρωπότητα.

«… καί ἔχουν ἀνάγκη ἀπό ἁγιοπατερικές ἐξετάσεις…». Βλέπετε; Ἀντιστρέφει ὁ πατήρ Παΐσιος τούς ὅρους.

«…Καί ἀφού θεραπευτοῦν, τότε θά διακρίνουν καὶ μόνοι τους τό ἄρρωστο αὐτό πνεῦμα καὶ θά γνωρίσουν παράλληλα καὶ τήν Θεία Χάρη, γιά νά χρησιμοποιοῦν στό ἐξῆς στίς ψυχές πού πάσχουν τήν Θεία Ἐνέργεια καὶ ὄχι τίς ἀνθρώπινες τέχνες». Βλέπετε πώς ὁ πατήρ τά λέει πολύ ἁπλά καὶ ξεκάθαρα. Δὲν θεραπεύεσαι μέ τίς ἀνθρώπινες ἐνέργειες οὔτε καὶ ὁ Πνευματικός θεραπεύει μέ ἀνθρώπινο τρόπο. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ εἶναι πού θεραπεύει τόν ἄνθρωπο.

Σέ τί ἔγκειται ἡ βοήθεια πού θά σοῦ δώσει ὁ Πνευματικός; Εἶναι ἀκριβῶς αὐτό, τό ὅτι θά σέ βοηθήσει νά πάρεις τήν χάρη καὶ νά σοῦ πεῖ πολύ ἀπλά πράγματα, νά κάνεις προσευχή. Θά σκεφτεῖς «καλά τόσο ἁπλά; Δέν θά μοῦ πεῖ κάτι συνταρακτικό;» Μά τί συνταρακτικό νά πεῖ ὁ Πνευματικός ἀφοῦ τό μόνο πού θά θεραπεύσει τήν ψυχή του εἶναι νά κινηθεῖ πρός τόν Θεό. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ἐπιμένει νά μὴν κινεῖται πρός τόν Θεό, νά μὴν ζεῖ δηλαδή ὅπως λέει ἡ Έκκλησία, τότε θά εἶναι ἄρρωστος, γιατί πηγαίνει κόντρα στίς προδιαγραφές του.

Ἀντίστοιχα, ἄν ἀγοράσει κάποιος ἕνα αὐτοκίνητο καὶ τό παρατήσει στό γκαράζ, χωρίς νά τό κινήσει, θά ἀρχίζει νά χαλάει ἡ μπαταρία του, νά σαπίζει ὁ σκελετός. Ἔτσι καὶ ὁ ἄνθρωπος εἶναι φτιαγμένος νά κινεῖται, ἀλλά ὁριζόντια. Ἐμεῖς πιστεύουμε ὅτι εἶναι ὑγιής ὁ ἄνθρωπος πού εἶναι δραστήριος καὶ κινεῖται μέσα σέ ὅλα καὶ ἅρρωστο κάποιον πού εἶναι καταθλιμμένο καὶ δὲν κινεῖται καθόλου. Στήν οὐσία ὅμως καὶ οἱ δύο ἅρρωστοι θά εἶναι ὅσο δὲν κινοῦνται πρός τόν Θεό. Αὐτό κάνει ὁ Πνευματικός, βοηθάει τόν ἄνθρωπο νά κινηθεῖ πρός τόν Θεό, ὥστε νά πάρει τό φάρμακο, πού εἶναι ἡ Θεία Χάρη. Τό δεύτερο φάρμακο πού δίνει ὁ Πνευματικός εἶναι νά βοηθήσει τόν ἄνθρωπο νά ἁγαπήσει τόν Θεό, μέσα ἀπό τήν προσευχή πού θά τόν ὁδηγήσει νά ἀναζητήσει τόν Θεῖο Ἕρωτα. Καὶ αὐτό πάλι γίνεται μέ τήν ὁδύνη, τόν ἀσκητικό πόνο, ὥστε νά μπορέσει νά ἐλευθερώσει τίς αἱσθήσεις καὶ τήν ψυχή του ἀπό τήν ὑποδούλωση πού ἔχει στίς ἡδονές τῶν αἰσθήσεων. Καὶ ἐκεῖ πρέπει νά πονέσει, νά ἀσκηθεῖ. Ξέρετε, γιά παράδειγμα πόσο εὔκολο εἶναι νά θεραπευτοῦν οἱ ναρκομανεῖς, μέ τά δύο αὐτά φάρμακα τῆς Ἐκκλησίας; Ἄν δὲν δώσεις σέ αὐτά τά παιδιά αὐτήν τήν κίνηση πρός τόν Θεό, ἄν δὲν τά βοηθήσεις νά προσεύχονται καὶ τόν ἀσκητικό πόνο, τότε ἀκόμα καὶ ἄν δείχνουν ὅτι εἶναι καλά, αὐτό κάποια στιγμή θά ἀλλάξει καὶ θά γυρίσουν ξανά στά ἴδια. Δὲν λέω ὅτι καὶ ἡ μεθαδόνη ὅπως καὶ ἀντίστοιχα ἄλλα φάρμακα τῆς Ἰατρικῆς δὲν βοηθᾶνε, ἀλλά τά οὐσιαστικά φάρμακα πού θά τούς γιατρέψουν εἶναι ἡ κίνηση πρός τόν Θεό καὶ ἡ ὀδύνη. Ἡ ἀρρώστιά τους ὁφείλεται στό ὅτι κινήθηκαν στήν ἀναζήτηση τῆς ἡδονῆς σέ λάθος κατεύθυνση, ἀναζητώντας την μέσα ἀπό αὐτές τίς οὐσίες.

Γιά νά ἀπελευθερωθεῖ κάποιος τώρα ἀπό αὐτήν τήν ἡδονή, πρέπει νά πονέσει, νά νηστέψει, νά ἐγκρατευτεῖ, νά μπεῖ σέ αὐτήν τήν θεραπευτική τῆς Ἐκκλησίας. Αὐτό εἶναι πολύ εὔκολο. Βλέπετε ὅμως πώς καὶ ἡ Ἐκκλησία ἀκόμα ἄν φτιάξει τέτοια ἱδρύματα πολύ φοβᾶμαι πώς θά τά γεμίσει δυστυχῶς μέ ψυχολόγους. Ἔτσι κάναμε καὶ στά σχολεῖα μας. Μέ νόμο τοῦ κράτους, διώξανε τούς Πνευματικούς, ἀπαγορεύοντάς τους νά πηγαίνουν ἐκεῖ καὶ ὄχι μόνο φέρανε στήν θέση τους ψυχολόγους, ἀλλά τους ἐπέτρεψαν καὶ νά ἐπιβάλλονται.

Συνεχίζει ὁ Ἅγιος Παΐσιος : «Ὅταν ὁ ἄνθρωπος βοηθηθεῖ νά πιστέψει στόν Θεό καὶ στήν μέλλουσα ζωή, τήν αἰώνια, συλλάβει δηλαδή τό βαθύτερο νόημα τῆς ζωῆς καὶ μετανοήσει, ἀλλάξει ζωή, ἔρχεται ἀμέσως ἡ θεία παρηγοριά,μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ἀλλοιώνει τόν ἄνθρωπο διώχνοντας καὶ ὅλα τά κληρονομικά του». Λένε πώς ἡ κληρονομικότητα παίζει τεράστιο ρόλο. Φυσικά καὶ παίζει. Ἄλλωστε καὶ ὁ πατήρ Πορφύριος ἔλεγε πώς κουβαλᾶμε μέσα μας ὅλον τόν Ἀδάμ. Κουβαλᾶμε δηλαδή ὅλα τά θετικά καὶ ἀρνητικά βιώματα ἀπό τόν Ἀδάμ μέχρι σήμερα. Ὅμως, αὐτό μπορεῖ νά ξεπεραστεῖ, δὲν εἴμαστε δοῦλοι τῆς κληρονομικότητας. Θά ξεπεραστεῖ μόνο ὅταν μπεῖ ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ, ὅταν ὁ ἄνθρωπος μπεῖ μέσα στήν Ἐκκλησία καὶ ζήσει ὀρθόδοξα, ἐκκλησιαστικά.

Λέει ὀ Ἅγιος Παΐσιος «Ἔτσι ἔγινε σέ πολλούς ἀνθρώπους πού μετανόησαν. Ἀγωνίστηκαν μέ φιλότιμο ταπεινά, χαριτώθηκαν καὶ ἔγιναν καὶ Ἅγιοι πού τούς προσκυνᾶμε τώρα μέ εὐλάβεια καὶ ζητᾶμε καὶ τίς πρεσβεῖες τούς, ἐνῶ πρῶτα εἶχαν πολλά πάθη καὶ κληρονομικά». Μάλιστα ὁ κατεξοχήν τρόπος νά θεραπευτοῦν τά κληρονομικά σύμφωνα μέ τόν πατήρ Πορφύριο, εἶναι «νά κάνεις μία γενική ἐξομολόγηση». Νά πεῖς ὅλη σου τήν ζωή στόν Πνευματικό πού ὅση ὥρα μιλᾶς προσεύχεται, στέλνοντας τήν χάρη τοῦ Θεοῦ μέσα στήν ψυχή σου. Ὁ πατήρ Πορφύριος ἔβλεπε μάλιστα καὶ πῶς ἐνεργοῦσε ἡ χάρις. Αὐτή κατά τόν Ἅγιο εἶναι ἡ Θεία, ἡ ἀληθινή ψυχανάλυση, ὁ οποία δὲν εἶναι μόνο ψυχανάλυση, ἀλλά καὶ ψυχοθεραπεία.

Ἔτσι ἔχουμε ὅλους αὐτούς τούς Ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, οἱ ὁποῖοι μήν νομίζετε ὅτι γεννήθηκαν ἔτσι. Ἦταν ἄνθρωποι κατεστραμμένοι, ἠθικά, σωματικά καὶ πνευματικά. Μετανόησαν, ἀκολουθώντας αὐτήν τήν θεραπευτική καὶ ἔγιναν ἅγιοι. «Γιά παράδειγμα» – λέει ὁ ἅγιος Παΐσιος – «ὁ Ὅσιος Μωυσῆς ὁ Αἰθίοπας ἦταν ἕνας ‘γκάνγκστερ’ τῆς ἐποχῆς του. Ἦταν πολύ σωματώδης καὶ πολύ πονηρός. Ἦταν ἀρχηγός τῶν ληστῶν, ὁ πιό αἱμοβόρος ληστής μέ κληρονομική κακία. Μόλις πίστεψε στόν Θεό, μετανόησε, ἀσκήθηκε καὶ ἔφυγαν ὄλα τά πάθη. Τόν ἐπισκέφτηκε ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ ἀξιώθηκε νά λάβει ἀκόμα καὶ τό προφητικό χάρισμα. Πέρασε δέ στήν εὐαισθησία ἀκόμα καὶ τόν Μέγα Ἀρσένιο, ὁ ὁποῖος ἦταν ἄκρως ἡσυχαστής καὶ πάρα πολύ ἔκλαιγε. Ξεπέρασε τόν Μέγα Ἀρσένιο, ὁ ὁποῖος ἦταν ἀπό τήν μεγαλύτερη ἀρχοντική οἰκογένεια τῆς Ρώμης, μέ κληρονομικές ἀρετές καὶ ἐπιστημονική, μεγάλη μόρφωση.

Νά θυμηθῶ ἕνα ἄλλο περιστατικό ἀπό τόν πατέρα Παΐσιο. Λέει ὁ Ἅγιος «Ὅταν πήγαινα στήν Αὐστραλία, ἦρθε ἡ ἀεροσυνοδός καὶ μοῦ ἔδωσε καραμέλες. Μόλις πήρα τήν καραμέλα, μοῦ εἶπε καὶ ‘εὐχαριστῶ’. Καὶ λέω μέσα μοῦ ‘Πώ, πώ αὐτή ἔχει ξεπεράσει καὶ τόν Ἅγιο Ἰσαάκ τόν Σῦρο στήν εὐαισθησία’». Ὁ Ἅγιος Ἰσαάκ ἔκανε προσευχή γιά ὅλους, ἀκόμη καὶ γιά τούς δαίμονες καὶ τά φίδια. «Μόλις πήγα στήν Αὐστραλία ἄκουσα γιά αὐτούς τούς πολιτισμένους Εὐρωπαίους ὅτι πηγαίναν σαφάρι στά δάση τῆς Αὐστραλίας καὶ σκότωναν τούς ὁμογενεῖς». Δὲν σκότωναν ζῶα, ἀλλά ἀνθρώπους. Αὐτοί οἱ ‘πολιτισμένοι’, ἐμεῖς δηλαδή πού εἴμαστε τόσο εὐαίσθητοι. Τί εὐαισθησία εἶναι αὐτή; Μία μεγάλη ὑποκρισία εἶναι. Εἶναι θεραπευμένος ἄνθρωπος αὐτός; Ὅχι, εἶναι ἕνας μεγάλος ὑποκριτής.

Λέει ὁ γέροντας «Ἑπομένως τό πᾶν εἶναι ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ καὶ τήν ψυχή μπορεῖ νά τήν βοηθήσει ΜΟΝΟ χαριτωμένος Πνευματικός καὶ κανείς ἄλλος. Μέ πίστη πού ἀγαπάει τήν ψυχή καὶ τήν πονάει, γιατί γνωρίζει τήν μεγάλη της ἀξία. Τήν βοηθάει στήν μετάνοια, τήν ξελαφρώνει μέ τήν ἐξομολόγηση, τήν ἐλευθερώνει ἀπό τό ἄγχος καὶ τήν ὁδηγεῖ στόν Παράδεισο. Ἤ πετάει τόν λογισμό μέ τόν ὁποῖο βασανίζει τήν εὐαίσθητη ψυχή ὁ πονηρός καὶ θεραπεύεται». Πολλές φορές ἐμεῖς πνιγόμαστε μέ ἕναν λογισμό. Ἄλλωστε ἔλεγε καὶ ὁ πατήρ Παΐσιος ὅτι ἡ μεγαλύτερη ἀρρώστια, εἶναι οἱ λογισμοί γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο. Μᾶς κυριεύει λοιπόν αὐτό τό πράγμα. Αὐτό οἱ ψυχολόγοι τό ὀνομάζουν «ἔμμονες ἰδέες», ἀλλά οὐσιαστικά εἶναι πειρασμικά πράγματα. Πῶς θά θεραπευτεῖ αὐτό, ἄν δὲν ἐξομολογηθεῖς; Ἄν δὲν προδώσεις τόν διάβολο, δὲν φεύγει, γιατί εἶναι πονηρό πνεῦμα. Οἱ ψυχολόγοι ἀπό τήν ἄλλη θεωροῦν ὅτι δὲν εἶναι κάτι φοβερό αὐτό πού μᾶς στοιχειώνει. Λένε ὅτι εἶναι κάτι πού πηγάζει ἀπό τήν παιδική μας ἡλικία καὶ πρέπει νά τό ξεπεράσουμε, νά βγάλουμε αὐτές τίς ἔνοχες ἱδέες. Ἔτσι μᾶς κάνουν ἀπενοχοποίηση, ἀφήνοντας μας μετά ἐλεύθερους νά κάνουμε τά πάντα. Κι ἔτσι θεραπεύτηκες; Ὄχι, ἔτσι χειροτερεύουμε τήν κατάσταση, γιατί ὅταν ἀφήσουμε τά ἔνστικτά καὶ τά πάθη μας ἀχαλίνωτα, δηλαδή τό ζωῶδες κομμάτι, ἡ ψυχή ὅση λογικότητα διατηρεῖ, στό τέλος θά τήν χάσει. Ἔτσι θά φτάσει σέ πλήρη διάλυση καὶ σχιζοφρένεια.

Αὐτός ὁ γιατρός ἀναφέρει ἕνα περιστατικό ἀπό ἕναν θεολόγο. Ὁ θεολόγος, εἶχε μπεῖ στήν θεραπευτική τῆς ψυχανάλυσης. Ὅταν μετά ἀπό χρόνο ὁ ἰατρός τόν ρώτησε, ἄν κάνει καθόλου προσευχή, ἐκεῖνος τοῦ ἀπάντησε ὅτι πλέον δὲν μπορεῖ νά κάνει καθόλου προσευχή. Ἀπό τήν πολλή ψυχανάλυση πού ἔκανε, διαλύθηκε τελείως ὁ ἄνθρωπος.

Συνεχίζοντας ὁ πατήρ Παΐσιος λέει :«Δὲν ὑπάρχει μεγαλύτερη ἀρρώστια στόν κόσμο ἀπό τόν λογισμό. Ὅταν δηλαδή πείσει ὁ διάβολος τόν ἄνθρωπο μέ λογισμούς ὅτι δὲν εἶναι καλά. Ὅπως καὶ δὲν ὑπάρχει καὶ ἀνώτερος γιατρός σέ αὐτές τίς περιπτώσεις ἀπό τόν ἔμπειρο πνευματικό, πού ἐμπνέει ἐμπιστοσύνη μέ τήν ἁγιότητά του καὶ πετάει αὐτούς τούς λογισμούς ἀπό τά εὐαίσθητα πλάσματα τοῦ Θεοῦ καὶ θεραπεύει ψυχές καὶ σώματα, δίχως φάρμακα, μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὶς ἐξασφαλίζει στὸν Παράδεισο». Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἡσυχάζει καὶ γιατρεύεται.

Ἕνας ἄλλος Ρῶσος ἡσυχαστής, ὁ γέροντας Γαβριήλ, λέει ὅτι οἱ λογισμοί εἶναι οἱ χειρότεροι ἐχθροί μας καὶ πρέπει νά τούς ἀποκαλύπτουμε, γιά νά ἀντιμετωπίσουμε ἐπιτυχῶς αὐτήν τήν δαιμονική ὀρχήστρα. Βλέπετε ὅτι καὶ οἱ πατέρες τό λένε ξεκάθαρα ὅτι πρέπει νά ἀποκαλύπτουμε τούς λογισμούς πού μᾶς ταλαιπωροῦν. Πού ὅμως νά τούς ἀποκαλύπτουμε; Ὄχι στόν ψυχοθεραπευτή καὶ τόν ψυχίατρο. Αὐτοί δὲν μποροῦν νά μᾶς θεραπεύσουν, νά μᾶς δώσουν Χάρη. Πρέπει νά προδώσουμε στόν Πνευματικό τόν διάβολο, ὥστε νά φύγει. Ἡ μεγαλύτερη χαρά τοῦ διαβόλου εἶναι νά μὴν ἀποκαλύπτει ὁ ἄνθρωπος τούς λογισμούς του. Ἔλεγε ὁ πατήρ Πορφύριος ἀπευθυνόμενος στίς γυναῖκες ( ὄχι ὅτι καὶ οἱ ἄνδρες δὲν τό κάνουν αὐτό) : «Ἑσεῖς οἱ γυναῖκες ἔχετε ἕνα δωμάτιο παλιατζίδικο καὶ ἐκεῖ μέσα βάζετε ὅτι πράγμα παλαιό ἔχετε. Στό τέλος κλείνετε καὶ τήν πόρτα καὶ νομίζετε ὅτι εἶστε ἐντάξει». Ἔτσι γίνεται καὶ στήν ψυχή. Ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἕνα παλιατζίδικο καὶ ἐκεῖ μέσα συσσωρεύει ὅλα αὐτά τά λεγόμενα ἀπωθημένα. Δὲν εἶναι ἀπωθημένα αὐτά. Αὐτά ὀφείλονται στό ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὑποτάσσεται στήν δαιμονική ντροπή καὶ δὲν ἀποκαλύπτει τόν ἑαυτό του στόν Πνευματικό. Ἔχει μέσα μιά τέτοια ἀποθήκη πού κάποια στιγμή θά ἀποκαλυφθεῖ ἄν ὅχι σέ αὐτήν τήν ζωή, στήν Τελική Κρίση, στήν Δευτέρα Παρουσία. Γι’ αὐτό, πρέπει ὁ ἄνθρωπος νά φροντίσει νά ἀδειάσει αὐτό τό παλιατζίδικο, ὅλες τίς ἰδέες, τίς ἐνοχές, τίς ἁμαρτίες πού ἔχει συσσωρεύσει καὶ ἀπό δαιμονική ἐπήρεια δὲν τά ἔχει πεῖ στόν Πνευματικό.

Ὅλοι αὐτοί οἱ λογισμοί κάνουν μία δαιμονική ὀρχήστρα. «Αὐτό μέτά» λέει ὀ γιατρός ἐδῶ, «δημιουργεῖ καὶ ἕνα ρεσιτάλ ἀπό σωματικά ἐνοχλήματα». Ἕνας ἄνθρωπος δηλαδή πού δὲν ἔχει ἐξομολογηθεῖ σωστά, μετά ἀποκτάει καὶ σωματικά νοσήματα, τά λεγόμενα ψυχοσωματικά.

Τό λένε οἱ Πατέρες ὅτι τό κυρίαρχο μέσα μᾶς εἶναι ἡ ψυχή πού ἀγκαλιάζει ὅλο τό σῶμα. Ὅταν ἡ ψυχή εἶναι ὑγιής, τότε καὶ τό σῶμα εἶναι ὑγιές. Ὅταν βλέπουμε κάποιον ἄνθρωπο ἄρρωστο σωματικά, πρέπει νά ψάξουμε τήν ψυχική του ἀρρώστια. Γι’αυτό ὅταν πήγαινε κάποιος στόν Χριστό μας γιά νά τόν κάνει καλά σωματικά, Αὐτός τόν ἔκανε πρώτα καλά ψυχικά. Τοῦ ἔλεγε «πιστεύεις ὅτι εἶμαι ὁ Θεός»; Ἄν Τόν πίστευε, μετά τόν θεράπευε καὶ σωματικά. Ἀντίθετα βλέπετε στήν πατρίδα Του, τήν Ναζαρέτ, ὁ Χριστός δὲν μπόρεσε νά θεραπεύσει σωματικά κανέναν, γιατί ὅπως λέει « εἶναι ἄπιστοι». Δὲν ἤθελαν νά ἀλλάξουν ζωή, δὲν Τόν πίστευσαν. Ζητᾶμε πράγματα ἀπό τόν Χριστό καὶ μετά Τόν ἀγνοοῦμε. Ἔτσι πολλές φορές ὁ Θεός δὲν μᾶς πραγματοποιεῖ τίς ἐπιθυμίες μας, γιατί ἔτσι δὲν θεραπευόμαστε στήν οὐσία. Ἀντίστοιχα καὶ στήν Ἐκκλησία πολλές φορές πηγαίνουν ἐκεῖ ἁπλῶς γιά νά πάρουν κάτι καὶ μετά φεύγουν. Ἡ Ἐκκλησία ὅμως πρέπει νά τούς βοηθήσει, νά νοιαστεῖ γιά τό ποίμνιο, νά συμβουλεύσει σωστά τούς ἀνθρώπους ἐνημερώνοντας τους ποιό εἶναι τό σωστό. Παραδείγματος χάριν κάποιος πού θέλει νά παντρευτεῖ νά τοῦ πεῖ πώς πρέπει νά ἐξομολογηθεῖ πρῶτα καὶ νά κοινωνήσει. Ἄν κάποιος γίνει νονός ἤ κουμπάρος νά τόν ἐνημερώσει γιά τό τί πρέπει νά κάνει, τί εὐθύνες θά ἔχει ἀπέναντι στό μωρό. Νά τοῦ πεῖ ἀναλυτικά ὅτι πρέπει αὐτό τό μωρό νά τό ἔχει ὑπό τήν πνευματική του προστασία, νά τό κατηχήσει, νά τό μάθει νά ἐξομολογεῖται, ὅτι θά δώσει λόγο γιά τήν ψυχή τοῦ παιδιοῦ στόν Θεό. Δὲν εἶναι νονός μόνο γιά νά χαμογελάει στό Μυστήριο. Ἡ Ἐκκλησία ὅμως δυστυχῶς κινδυνεύει νά ἐκπέσει σέ ἕνα γραφεῖο τελετουργιῶν, κλείνοντας μυστήρια καὶ ὁρίζοντας τιμές. Ἔτσι ὅμως δὲν θεραπεύεται ὁ λαός.

Ὁ πατήρ Ἱερόθεος ὁ Βλάχος σέ ἕνα πολύ ὡραῖο βιβλίο τήν «Ὀρθόδοξη ψυχοθεραπεία», γράφει: «Πολλοί σήμερα διδάσκουν ὅτι ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νά ἔρθει σέ γνώση τοῦ ἐαυτοῦ του μέ τήν αὐτοανάλυση καὶ τήν ψυχανάλυση, ἀλλά αὐτό εἶναι πλάνη καὶ μπορεῖ νά ὁδηγήσει τόν ἄνθρωπο σέ φρικτά ἀποτελέσματα. Ὅταν κανείς αὐτοαναλύεται, τότε τό πιθανότερο εἶναι νά καταλήξει στήν σχιζοφρένεια. Ἀντίθετα ἡ μέθοδος τῆς Ἐκκλησίας, ἡ ἀσκητική, εἶναι πολύ ἀπλή. Ἐπιδιώκουμε μέ τήν τήρηση τοῦ νοῦ, μέ τήν κάθαρση καὶ τήν ἐπιστροφή του στήν καρδιά διά τῆς μετανοίας καί τῆς νοερᾶς προσευχῆς, μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Χριστοῦ, νά ἐλευθερώσουμε τόν νοῦ μας ἀπό τίς εἰκόνες καί τήν αἰχμαλωσία στά αἰσθητά πράγματα καὶ ἀπό τίς ἡδονές πού ἔρχονται ἀπό αὐτά. Καὶ ἔτσι, ἐπιστρέφοντας στήν καρδιά, νά δεῖ τήν ἐρήμωσή του τήν ἐσωτερική». Αὐτό τό λέμε μετάνοια. Τότε ὁ ἄνθρωπος ἔρχεται εἰς ἑαυτόν, ὅπως ἔκανε καὶ ὁ ἄσωτος. Τότε ἡ ἐνέργεια τῆς ψυχῆς μας, ὁ νοῦς μας παύει αὐτήν τήν περιπλάνηση πού ἔχει στά πράγματα, στό περιβάλλον καὶ ἐλευθερώνεται ἀπό αὐτήν τήν ὑποδούλωση πού ἔχει σέ αὐτό καὶ γυρνάει στήν καρδιά, ἐκεῖ πού ἀνήκει. Ἡ κατοικία τοῦ νοῦ μας εἶναι ἠ καρδιά καὶ ἐκεῖ μέσα θά ἀρχίσει νά κινεῖται κυκλικά καὶ πρός τόν Θεό. Τήν κίνηση αὐτήν τήν κάνει ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ Ἐκκλησία ἐπαναφέρει τήν νοερά ἐνέργεια στήν φυσιολογική λειτουργία. Ξαναγυρνάει ὁ νοῦς στήν καρδιά τοῦ ἀνθρώπου καὶ μέ τήν νοερά προσευχή, τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν καὶ τήν μετάνοια, ὁ ἄνθρωπος βλέπει τήν ἐσωτερική του ἐρήμωση, τήν καταστροφή πού ἔχει κάνει ὁ ἴδιος στόν ἑαυτό του. Αὐτή εἶναι ἡ ἀληθινή αὐτογνωσία. Δὲν γίνεται μέ ψυχαναλύσεις, ἀλλά μέ τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὅταν κανείς προσεύχεται μέ τήν καρδιά του, τότε γνωρίζει τόν ἑαυτό του, τότε βλέπει τά πάθη του, γιατί τότε ἀνοίγουν τά μάτια τῆς ψυχῆς, πού εἶναι ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου ἀφενός, καὶ ἀφετέρου ἐπειδή ὁ νοῦς προσεύχεται, τραβάει καὶ τό φῶς. Γιατί μπορεῖ νά ἔχεις μάτια, ἄν ὅμως δὲν ἔχουμε φῶς δὲν θά μποροῦμε νά δοῦμε. Ἔτσι καὶ ὁ ἄνθρωπος, ἔχει μάτι τόν νοῦ, ἀλλά τό μάτι αὐτό εἶναι κλειστό, ὅσο ὁ ἄνθρωπος εἶναι στά πάθη καὶ στήν ἁμαρτία καὶ ὁ νοῦς του περιφέρεται ἐκτός καρδιάς. Ὅταν γυρίσει ὁ νοῦς στήν καρδιά ἀνοίγει τό μάτι, ἀλλά καὶ πάλι δὲν μπορεῖ νά δεῖ, ἄν δὲν ὑπάρχει καὶ φῶς, ἄν ὁ νοῦς δηλαδή δὲν ἀρχίσει νά ἀναφέρεται στόν Θεό, νά προσεύχεται. Ὅταν ἔρθει καὶ τό φῶς τοῦ Θεοῦ, τότε βλέπεις τά πάθη καὶ τήν ἐσωτερική σου καταστροφή. Αὐτή εἶναι ἡ αὐτογνωσία. Τότε γνωρίζεις τόν ἑαυτό σου καὶ μπαίνεις μετά στήν διαδικασία τῆς ἀδιάλειπτης προσευχῆς, ὥστε νά διώξεις ὅλα αὐτά τά θηρία πού ἔχουν μπεῖ μέσα στήν καρδιά σου καὶ ἔχουν κάνουν κατοχή ἐκεῖ.

Μόνον ὅταν ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μέ τήν δική μας ἐργασία, φωτίσει τήν ψυχή, γνωρίζουμε κάθε λεπτομέρεια τοῦ εἶναι μας, μέ ἀκρίβεια. Γι’ αὐτό ἡ κάθε λεπτομέρεια τοῦ νοῦ μας φανερώνει τήν ὕπαρξη τῶν παθῶν. Ὁπότε, φωτιζόμενοι ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα καὶ ἐνδυναμούμενοι ἀπό αὐτό, μποροῦμε νά πολεμήσουμε ἑναντίον τους. Κί ἔτσι ἀρχίζει ἡ διαδικασία τῆς κάθαρσης, τό πρῶτο στάδιο τῆς Πνευματικῆς ζωῆς. Καὶ τώρα ὁ καθένας ἄς ἀναρωτηθεῖ «Ἔχω μπεῖ σέ αὐτήν τήν διαδικασία;», «ἔχω γυρίσει τόν νοῦ μου στήν καρδιά μου;», «ἔχω δεῖ τήν ἐσωτερική μου ἐρήμωση, ἤ ἀκόμα εἶμαι ἔξω, περιφέρομαι καὶ βλέπω τά λάθη τῶν ἄλλων καὶ κατακρίνω καὶ ρίχνω τό φταίξιμο στούς ἄλλους;» Ἄν ἰσχύει αὐτό , τότε δὲν ἔχει ἀρχίσει κἄν ἡ κάθαρση, δὲν ἔχουμε δεῖ τήν ἐσωτερική μας ἐρήμωση καὶ τό ὅτι ἑμεῖς φταῖμε καὶ ἔχουμε τά θηρία μέσα μας καὶ θυμώνουμε, κατακρίνουμε, ἔχουμε ἀνασφάλειες, φοβίες κτλ.

Ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς εἶναι κυρίως καὶ προπαντώς ἡ ζωοποίηση καὶ ὁ φωτισμός τοῦ νοῦ. Δὲν εἶναι ἁπλῶς ἡ εὕρεση τῶν ἀπωθημένων βιωμάτων. Ὁ Ἅγιος Διάδοχος ὁ Φωτικῆς τὸ λέγει σαφῶς: «νοῦν καθαρῖσαι μόνου τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἐστὶν» (μὲ τὸν Θεὸ ἐνεργοῦντα καὶ τὸν ἄνθρωπο συνεργοῦντα). Χρειάζεται αὐτή ἡ συνεργασία Θεοῦ καὶ ἀνθρώπου, ἀλλιῶς δὲν πρόκειται νά καθαρίσεις.

Σᾶς εἶπα καὶ τό παράδειγμα τοῦ Ἀϊνστάιν πού φανερώνει σαφῶς ὅτι τό νά σκαλίζει κανείς τό ἀσυνείδητό του, ὄχι μόνο δὲν βοηθάει, ἀλλά καταντάει τόν ἄνθρωπο καὶ σχιζοφρενή.

Ἔλεγε ὁ πατήρ Πορφύριος, ὅτι ὅλος ὁ κόσμος καὶ αὐτοί πού πιστεύουν καὶ αὐτοί πού δὲν πιστεύουν, αὐτό τό πράγμα τούς τρώει^. ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό, πού φέρνει τήν μοναξιά. Ἔχουν γίνει τόσοι γιατροί, ψυχίατροι, ψυχαναλυτές, ψυχολόγοι καὶ δέχονται ἀσθενεῖς. Ποιούς ἀσθενεῖς βρέ, ποιός εἶσαι ἐσύ πού δέχεσαι ἀσθενεῖς; Καὶ στό τέλος πάλι «Τί βλέπεις γιατρέ μου»; «Δὲν εἶναι τίποτα, ἔχεις ἀνασφάλεια». Τι θά πεῖ ἀνασφάλεια; «Δὲν ἔχεις τίποτα πάρε ἕνα χαπάκι». Μά γίνεται καλά ἡ ψυχή μας μέ ἕνα χαπάκι;

Θυμάμαι εἶχε ἔρθει ἕνας ψυχολόγος στό κελί μας ἐπάνω καὶ μᾶς εἶπε ὅτι ἦρθε γιατί τόν ἔπιασαν τά ὑπαρξιακά του. Ἐν τῷ μεταξύ αὐτός ὁ ἄνθρωπος εἶχε γραφεῖο καὶ δεχόταν ἀσθενεῖς. Πῶς θά βοηθήσει ἄλλους ἀνθρώπους, ἐνῶ ὁ ἴδιος πρῶτα δὲν ἔλυσε τά ὑπαρξιακά του, δὲν ἤξερε δηλαδή γιατί ζεῖ! Μετά τί θεραπεία θά δώσει στίς ψυχές τῶν ἀνθρώπων ἀπό τούς ὁποίους θα πάρει καὶ ἕνα σωρό λεφτά γιά τήν ὑποτιθέμενη θεραπεία.

Λέει ὁ πατήρ Πορφύριος: «Ἄν δὲν δώσεις τόν ἑαυτό σου στόν Θεό, τί νά σοῦ κάνει αὐτό τό χάπι πού θά σοῦ δώσει ὁ ψυχίατρος; Θά σέ ναρκώσει σήμερα, ἀλλά αὔριο μπορεῖ νά σοῦ ρθεῖ πιό μεγάλη συμφορά».

Καὶ ὁ πατήρ Παΐσιος πάλι λέει: «Οἱ ἄνθρωποι ἔχουν ἀπομακρυνθεῖ ἀπό τόν Πνευματικό τους καὶ τούς ἔχουν πνίξει οἱ λογισμοί καὶ τά πάθη καὶ καταλήγουν νά κάνουν ἐξομολόγηση στούς ψυχιάτρους». Αὐτή ὅμως ἡ ἐξομολόγηση, δὲν θεραπεύει. Μία τέτοιου εἶδους ἐξομολόγηση ἦταν καὶ αὐτό πού ἔκαναν οἱ γυναῖκες στα χωριά, τήν ρούγα. Μαζευόντουσαν καὶ ἔλεγαν τί τούς ἔκανε ὁ ἄντρας τους, τά παιδιά τους κ.ο.κ. Ἔτσι ἔνιωθαν μία ψυχική ἀνακούφιση, ἀλλά δὲν θεραπεύονταν. Ἴσα ἴσα φορτώνονταν πιο πολύ μέ τήν καταλαλιά.

Ἔτσι γεμίζουν οἱ ἄνθρωποι μέ πάθη καὶ προσπαθούν κάνοντας ἐξομολόγηση στούς ψυχιάτρους νά λύσουν τό πρόβλημα πού τούς ἀπασχολεῖ. Μόλις περάσει λίγο διάστημα καὶ ξαναεμφανιστεῖ τό πρόβλημα, κάνουν πάλι τά ἴδια. Ἡ ψυχανάλυση μπορεῖ νά κρατήσει καὶ 7 χρόνια. Μά καὶ τί θά βγεῖ ἀπό ὅλη αὐτήν τήν ἱστορία; Στό τέλος πιο ἄρρωστοι βγαίνουμε. Ἐνῶ, ἄν τακτοποιηθεῖ κανείς ἐσωτερικά, κοιμᾶται ἤρεμα χωρίς χάπια.

Τήν ἀδυναμία νά θεραπεύσουν τά φάρμακα τίς ψυχικές δυσκολίες, μοῦ τήν εἶχε τονίσει ὁ πατέρας Πορφύριος πάρα πολλές φορές μέ τόν πιό κατηγορηματικό τρόπο: «Ε τι! Τό πιστεύεις αὐτό πού σοῦ λέω; Τό ἔχεις δεῖ; Δὲν λύνονται μέ αὐτά τά προβλήματα τῶν ἀνθρώπων. Δὲν τά θέλω ἐγώ αὐτά! Ψυχαναλυτικές καὶ ψυχιατρικές ἑρμηνεῖες καὶ θεραπεῖες ἀνθρωποκεντρικές θεωρίες τῶν προβλημάτων μας».

Βλέπετε ὅτι στό κέντρο εἶναι ὁ ἄνθρωπος καὶ ὄχι ὁ Θεός. Θυμηθεῖτε αὐτό τό βιβλίο τοῦ Ἀμερικανοῦ πού σᾶς ἔλεγα. Οὐσιαστικά εἶναι μία σέκτα αὐτολατρείας, ὁ ἄνθρωπος καταντάει νά λατρεύει τόν ἑαυτό του. Ὅλη αὐτή ἡ ἐνασχόληση μέ τό ἐγώ καὶ τά προβλήματά μου, εἶναι αὐτό πού εἶπε ὁ Χριστός «ἐκεῖνος πού θά ζητήσει τήν ψυχή του, θά τήν χάσει καὶ αὐτός πού θά μισήσει τήν ψυχή του, θά τήν βρεῖ». Ἐννοεῖ ὅτι θά χαθεῖ ἡ ψυχή πού εἶναι κλεισμένη στό ἐγώ καὶ τά προβλήματα τοῦ ἀνθρώπου καὶ γυρνάει γύρω-γύρω ἀπό αὐτές τίς ἐνέργειες τῆς ζωώδους ψυχῆς, ἀγνοώντας τήν οὐσία τῆς, τόν λόγο, τήν λογική. Ἔτσι δὲν γίνεται τίποτα. Αὐτό πρέπει νά τό μισήσουμε, νά Λογοποιηθεῖ ἡ ψυχή μας καὶ νά ἀρνηθοῦμε αὐτήν τήν ἐγωιστική αὐτοενασχόληση.

Συνεχίζει ὁ γέροντας : «Πᾶνε καὶ χάνουν τόσες ὧρες καὶ ξοδεύουν τόσα χρήματα. Δὲν ἔρχονται στήν Ἐκκλησία μας, στόν Πνευματικό, νά τούς πεῖ τί κρύβεται πίσω ἀπό ὅσα τούς κάνουν νά ὑποφέρουν καὶ νά γίνουν πραγματικά καλά». Ὁ γέροντας ὀνειρευόταν νά κάνει ἕνα μοναστήρι πού νά εἶναι ἐφημερεύον, νά λειτουργεῖ ὅλες τίς ὧρες. Γιατί τό μοναστήρι εἶναι ἀκριβῶς ὁ χῶρος τῆς ψυχοθεραπείας τοῦ ἀνθρώπου. Ἐκεῖ ἔχει διασωθεῖ τό θεραπευτικό τριαδικό σχήμα κάθαρση, φωτισμός, θέωση. Στίς ἐνορίες ὑπῆρχε τούς πρώτους αἰῶνες, ἀλλά τώρα ἔχει χαθεῖ. Μόνο ἄν ὐπάρχει κανένας ἱερέας πού νά εἶναι κοντά στά μοναστήρια, τότε κάπως τό ἐνεργοποιεῖ αὐτό καὶ στήν ἐνορία . Ἐκεῖ ὅμως πού διασώζεται καὶ μπορεῖ νά λειτουργήσει ἀποτελεσματικά, εἶναι στά μοναστήρια. Ὁ πατήρ Πορφύριος λοιπόν ὀνειρευόταν ἕνα τέτοιο μονστήρι πού νά λειτουργεῖ 24 ὧρες τό 24ωρο. Ἔτσι, ἀνά πᾶσα στιγμή, ὅποιος ἔνιωθε τήν ἀνάγκη, θά πήγαινε ἐκεῖ γιά νά θεραπευτεῖ ψυχικά. Γιά παράδειγμα, κάποιος στίς 2 τά ξημερώματα πού θέλει νά αὐτοκτονήσει, νά μπορεῖ νά πάει στό μοναστήρι καὶ νά σωθεῖ. Γιατί πολλές φορές εἶναι ἐπείγοντα τά ψυχικά προβλήματα. Μόνο ἐκεῖ μπορεῖ κάποιος νά γίνει καλά.

Δυστυχῶς γίνεται αὐτό τό μπέρδεμα –μετά λύπης μου τό λέω- στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας καὶ τῶν ἱερέων καὶ λένε ὅτι, ὅποιος ἔχει ψυχολογικά προβλήματα, πρέπει νά πηγαίνει σέ ψυχίατρο γιατί ὁ ἱερέας εἶναι μόνο γιά τά πνευματικά. Λές καὶ εἶναι διαφορετικά τά ψυχολογικά ἀπό τά πνευματικά! Ἐνῶ ἡ Ἐκκλησία τό λέει ξεκάθαρα ὅτι ὅλα τά προβλήματα εἶναι πνευματικά. Ὅλα συνδέονται μεταξύ τους ,ὅσα κάνουμε.

Ὁ παππούλης ἀπάντησε σέ μία ἐρώτηση γραπτή κάποιου γιατροῦ: «Μωρέ τί εἶναι αὐτά τά ἀπωθημένα πού γράφει; Ἄν ἔχουν σχέση μέ τό ψυχολογικό του πρόβλημα! Τί εἶναι αὐτά τά κληρονομικά ; Ὅλα αὐτά πού γράφει εἶναι ἀπό τόν παλαιό ἄνθρωπο πού ἔχουμε μέσα μας». Ὅταν λέει «παλαιό ἄνθρωπο», ἐννοεῖ τά πάθη. Ἀλλά βλέπετε τήν τεχνική τοῦ διαβόλου! Δὲν τά ὀνομάζει πάθη, ἀλλά ἀπωθημένα. Δίνει ἄλλο ὄνομα, γιατί τά ὀνόματα ἔχουν τεράστια σημασία. Ὅταν ἀλλάξεις τό ὄνομα τόν μπερδεύεις τόν ἄνθρωπο. Βλέπετε πῶς ἔχει καταφέρει ὁ διάβολος νά μπερδέψει τούς ἀνθρώπους μέ λάθος ὁρολογία! Τοῦ λέει «ψυχολογία» καὶ ἐντυπωσιάζεται ὁ ἄνθρωπος γιατί λέει ὅτι πρόκειται γία λόγο περί τῆς ψυχῆς. Κι ὅμως δὲν εἶναι λόγος γιά τήν ψυχή, ἀλλά γιά τήν συμπεριφορά. Λέει «ψυχοθεραπεία», ἀλλά δὲν ἰσχύει, γιατί πρόκειται γιά μία φιλοσοφική προσέγγιση, μία θρησκεία. Ἀντίστοιχα βλέπετε ὅτι καὶ οἱ δυτικοί μᾶς ἄλλαξαν ὅλη τήν ἱστορική μνήμη, φορτώνοντάς μας λάθος ὄνομα καὶ μᾶς ὀνόμασαν «Βυζαντινούς». Ἐμεῖς ὅμως δὲν εἴχαμε αὐτό τό ὄνομα. Ὀνομαζόμασταν Ρωμιοί. Ἀλλάζοντάς μας το ὄνομα, πέτυχαν νά ξεκόψουν τήν Δυτική Ρωμιοσύνη, δηλαδή ὅλους τούς Ὀρθόδοξους Εὐρωπαίους, ἀπό τήν Ἀνατολική Ρωμιοσύνη, τό Βυζάντιο. Τώρα αὐτοί οἱ ἄνθρωποι ἀφομοιώθηκαν. Στήν δυτική Εὐρώπη εἴχαμε πολλούς Ὀρθοδόξους, ἀκόμα καὶ ἁγίους. Ἡ ἀλλαγή τοῦ ὀνόματος ὁδήγησε στό νά ἀποκοποῦμε. Ἑμεῖς ὅμως εἴμαστε οἱ Ρωμαῖοι, οἱ διάδοχοι τοῦ Ρωμαϊκοῦ κράτους. Βλέπετε πόσο τεράστια σημασία ἔχει ἡ ἀλλαγή τοῦ ὀνόματος; Γι’αὐτό κανείς πρέπει νά προσέχει καὶ τί ὁρολογία χρησιμοποιεῖ καὶ νά μὴν ὑιοθετεῖ ἀβασάνιστα αὐτήν πού τοῦ «σερβίρουν».

Λέει ὁ ἄλλος τήν λέξη «ψυχιατρική», ἀφήνοντας νά καταλάβει ὁ ἄλλος πού τήν ἀκούει τήν λέξη ὅτι γιατρεύει τήν ψυχή. Αὐτός ὅμως εἶναι ψευδής ὅρος. Ἡ ψυχιατρική γιατρεύει τό νευρικό σύστημα, τό σωματικό μέγεθος, ὅχι τήν ψυχή. Κί ὅμως ἀκούγοντας κάποιος αὐτόν τόν ὅρο καὶ ἄν ἔχει κάποιο πρόβλημα ψυχολογικό, ἐπιλέγει παραπλανημένος νά πάει στόν ψυχίατρο. Ἔτσι καταλήγει νά παίρνει χάπια. Μά ἡ ψυχή εἶναι ἄυλη, πνευματική, δὲν θεραπεύεται μέ τά χάπια. Στό ἐξωτερικό μάλιστα ἀρχίζουν καὶ διορθώνουν αὐτό τό πράγμα, μιλώντας γιά mental disease, γιά θεραπευτική τῶν διανοητικῶν νόσων τοῦ ἐγκεφάλου.

Σέ ἕνα πνευματικό παιδί τοῦ πατρός Πορφυρίου, πού διάβαζε πολλά τέτοια ψυχαναλυτικά, εἶπε ὁ πατήρ: «Νά πάρεις καὶ νά τά πετάξεις ὅλα αὐτά τά σχετικά μέ τήν ψυχανάλυση, γιατί σέ μπερδεύουν, σοῦ κάνουν κακό, πού δὲν διορθώνεται μετά εὔκολα». Παρατηρῶ κί ἐγώ καὶ ἄλλους ἀνθρώπους πού ἀσχολοῦνται μέ αὐτά πώς μπερδεύονται, χάνονται στό χάος μίας ὁρολογίας πού στήν πραγματικότητα τίποτα δὲν ἀντιπροσωπεύει. Καὶ οἱ ἴδιοι ἀκόμα οἱ γιατροί δὲν ξέρουν τί σημαίνουν ὅλοι οἱ ὅροι. Ἀντίθετα, οἱ πατέρες εἶναι ξεκάθαροι. Λένε ὅτι θα θεραπεύσεις αὐτήν τήν νοερά ἐνέργεια, μέ συγκεκριμένο τρόπο καὶ θά ἔχεις αὐτό τό ἀποτέλεσμα καὶ ὅποιος τό κάνει θά ἔχει πάντα τό ἴδιο ἀποτέλεσμα. Ἐδῶ μιλάμε γιά μία ἐπιστήμη. Πού εἶναι τό κοινό ἀποτέλεσμα πού ἔχουν ὅλες αὐτές οἱ ψυχοεπιστῆμες; Πουθενά, ἀφοῦ ἀπό μία ἀτέλειωτη κουβέντα δὲν βγαίνει κάτι. Πιό πολλή ἀρρώστια βγαίνει καὶ τά ψυχιατρεῖα ὅλο καὶ αὐξάνονται.

Συνεχίζει ὁ γέροντας: «Ὅταν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό μέ ὅλη μας τήν ψυχή, ὅταν ἔρθει ὁ θεῖος ἕρωτας μέσα μας, τότε ὅλα τά προβλήματα φεύγουν καὶ γεμίζουμε μέ πραγματική χαρά». Θυμηθεῖτε αὐτό τό θεραπευτικό τοῦ Ἁγίου Μαξίμου, τήν κίνηση πρός τόν Θεό, πού τήν ἔχουμε μέσα μας. Ἄν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἀγαπήσει τόν Θεό, θά εἶναι συνέχεια ἄρρωστος. Ἄν θέλουμε νά κάνουμε σωστή ἀγωγή στά παιδιά, πρέπει νά τούς μάθουμε νά ἀγαπήσουν τόν Θεό. Ὅσο δὲν τό κάνουμε αὐτό, κάνουμε λάθος ἤ ἐλλιπή ἀγωγή στό παιδί. Οὐσιαστικά τό ἀφήνεις στήν ἀρρώστια του καὶ τήν καταστροφή του, τό κάνεις νά εἶναι μόνιμα ἄρρωστο, ἄν δὲν τό μάθεις νά ἀγαπήσει τόν Θεό, νά Τόν ἐρωτευτεῖ μέ τόν Θεῖο Ἔρωτα. Κατά τούς πατέρες εἴμαστε ὅλοι ψυχοπαθεῖς, ἔχουμε πάθος ψυχῆς καὶ ὅλοι χρειαζόμαστε θεραπεία, γιατί ὅλοι ἁμαρτάνουμε καὶ ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἁμαρτάνει, εἶναι ψυχασθενής.

Λέει ὁ γέροντας ἀπευθυνόμενος στόν συγγραφέα τοῦ βιβλίου : «Ἐσύ μωρέ, τά ξέρεις αὐτά πού σοῦ τά εἶπα τόσες φορές. Οἱ ψυχίατροι καὶ ψυχολόγοι μιλᾶνε γιά ἀπωθημένα καὶ κληρονομικά, γιατί δὲν γνωρίζουν τήν ἀνθρώπινη ψυχή πού μόνο μέ τόν Θεῖο Ἔρωτα θεραπεύεται καὶ ζεῖ τήν ἐν Χριστῷ χαρά. Οἱ ἀσθένειες ὁφείλονται στήν ἁμαρτία. Ὅταν ὅμως κατοικήσει μέσα σέ ὅλη τήν ψυχή ὁ Χριστός, τότε φεύγει ἡ ἁμαρτία, φεύγει καὶ ἡ ἀσθένεια». Αὐτό σημαίνει πώς ὁ ἄνθρωπος φταίει πού ἔχει καταντήσει ψυχασθενής καὶ ψυχοπαθής. Ὅλες αὐτές οἱ λεγόμενες ψυχοθεραπεῖες, βλέπετε ὅτι προσπαθοῦν νά ἀπενοχοποιήσουν τόν ἄνθρωπο, νά τόν πείσουν ὅτι δὲν φταίει αὐτός.

Εἶχε πάει κάποτε κάποιος σέ ἕναν ψυχίατρο καὶ εἶχε πέσει σέ μοιχεία, εἶχε κάνει καὶ δεύτερη σχέση. Ὁ ψυχαναλυτής τοῦ ἔδωσε ἄφεση, λέγοντας πώς δὲν πειράζει, καθώς μερικοί εἶναι φτιαγμένοι νά κάνουν παράλληλες σχέσεις. Φαντάζεστε τί διαστροφή! Ἄν εἶναι δυνατόν τώρα αὐτός ὁ ἄνθρωπος νά θεραπευτεῖ.

«Γιατρός τῆς ψυχῆς εἶναι μόνο ὁ Χριστός καὶ μέ τήν Χάρη τοῦ Χριστοῦ εἶναι καὶ ὁ Ἅγιος, ὁ ὁποῖος γνωρίζοντας τήν ψυχή, ἔχει ἀποκτήσει αὐτογνωσία, ἔχει πρῶτα θεραπευτεῖ ὁ ἴδιος καὶ μετά ἔχει ἀποκτήσει καὶ ἐτερογνωσία». Γι’αὐτό βλέπετε ὅτι πηγαίνεις, σέ βλέπει, σέ διαβάζει, βγάζει διάγνωση καὶ σέ συμβουλεύει. Ἐνῶ εἶσαι τόσο μπερδεμένος, ἀκούγοντας αὐτά πού σοῦ λέει ἀπορεῖς μέ τό πόσο εὔκολο ἦταν αὐτό πού σέ βασάνιζε χρόνια. Αὐτό συμβαίνει, γιατί πρόκειται γιά ἕνα μυστήριο. Ὁ ἄνθρωπος αὐτό δὲν τό ἔβλεπε, γιατί δὲν εἶχε μπεῖ στήν διαδικασία τῆς μετάνοιας, ὥστε νά μπεῖ τό Φῶς μέσα του καὶ νά ἀνοίξουν τά μάτια τῆς ψυχῆς του.

«Ὁ Χριστός καὶ ὀ κατά χάριν τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ἅγιος, ἀφού μπορεῖ νά πραγματοποιεῖ τό δυσκολότερο, δηλαδή τήν θεραπεία τῆς ψυχῆς, μπορεῖ νά πραγματοποιεῖ καὶ τό εὐκολότερο, δηλαδή τήν θεραπεία τοῦ σώματος, ὅταν ἡ δεύτερη βοηθάει τήν πρώτη. Οἱ σωματικές ἀσθένειες ἐξυπηρετοῦν πολλούς καὶ ποικίλους σκοπούς τῆς ὑπέρλογης ἀγάπης τοῦ Θεοῦ». Ὅταν λοιπόν ὁ ἄνθρωπος θεραπευτεῖ ψυχικά, πολλές φορές θεραπεύεται καὶ σωματικά.

«Ὁ Χριστός ἐνηνθρώπισε, ἵνα λύσει τά ἔργα τοῦ διαβόλου». Δηλαδή ὁ Θεός ἦρθε στήν γῆ καὶ πῆρε ἀνθρώπινη σάρκα, γιά νά καταλύσει τά ἔργα τοῦ διαβόλου. Ἔρχεται τώρα αὐτή ἡ σέκτα αὐτολατρείας, αὐτή ἡ αἵρεση, ἡ ψυχολογία καί λέει ὅτι δὲν ὑπάρχει Χριστός καὶ διάβολος, μόνος του ὁ ἄνθρωπος θά γίνει καλά.

Ὁ Ἅγιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, σέ ἕνα κείμενο περί ἀσθενείας λέει: «Ἡ ψυχή εἶναι κυρίαρχος στόν ἄνθρωπο. Ὅταν τό σῶμα κατατρίχεται ἀπό ἀσθένεια, αὐτό ὁφείλεται στήν Θεία Πρόνοια». Ὁφείλεται δηλαδή σέ αὐτήν τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία προνοεῖ, φροντίζει καὶ συντηρεῖ τά πάντα. Ὁ Χριστός μᾶς εἶπε ὅτι φροντίζει ἀκόμη καὶ για τίς τρίχες τῆς κεφαλῆς μας, γιά πράγματα πού ἑμεῖς δὲν ἀσχολούμαστε, ἀκόμη καὶ γιά τά πιό ἀμελητέα.

«Αὐτή ἡ Θεία Πρόνοια ἀφήνει τόν ἄνθρωπο νά ἀσθενήσει, γιατί μέ αὐτόν τόν τρόπο ἐξασθενοῦν τά πάθη καὶ ὁ ἄνθρωπος συνέρχεται». Ἡ ἀρρώστια, φέρνει ὀδύνη, πόνο. Αὐτός ὁ πόνος θεραπεύει τήν ἡδονή πού ἔβαλε μέσα του ὁ ἄνθρωπος. Γιά παράδειγμα, βλέπετε πόσες ἀρρώστιες προκαλεῖ ἡ παχυσαρκία. Ἡ παχυσαρκία εἶναι ἡ ὑποδούλωση στό πάθος τῆς γαστριμαργίας καὶ τῆς κοιλιοδουλίας πού κάνει τόν ἄνθρωπο μετά νά ὑποφέρει. Παχαίνει, παθαίνει ζάχαρο, καρδιακά προβλήματα, ἀκόμα καὶ καρκίνο. Ὅλα αὐτά δὲν εἶναι τιμωρία, ἀλλά τό φάρμακο τοῦ Θεοῦ, γιά νά ἀρρωστήσουμε , νά χαλιναγωγήσουμε τά πάθη μας καὶ νά θεραπευτοῦμε ἀπό τίς ἡδονές πού βάλαμε μέσα μας. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος συνέρχεται. Ἀλλά ἄν δὲν μπεῖ καὶ στήν πλήρη θεραπευτική τῆς ψυχῆς, στήν κίνηση πρός τόν Θεό καὶ τήν ἀναζήτηση τῆς ὑπέρτατης ἡδονῆς,, τοῦ Θείου Ἔρωτος, πάλι θά ξανάρθουν αὐτά.

Λέει ὁ Ἅγιος «Μερικές φορές πάλι ἡ σωματική ἀσθένεια προκαλεῖται ἀπό τά πάθη. Γιατί, ὅπως λέει καὶ ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ Θεός δὲν εἶναι ἡ αἰτία τοῦ κακοῦ. Αὐτά συμβαίνουν λόγω τῆς ἁμαρτίας. Ἀπομάκρυνε τήν ἁμαρτία καὶ οἱ ἀρρώστιες θά θεραπευτοῦν. Ἀπό πού προέρχονται οἱ ἀσθένειες, οἱ σωματικές πληγές; Ὁ Κύριος δημιούργησε τό σῶμα, ἀλλά ὄχι τήν ἀρρώστια, τήν ψυχή, ἀλλά ὅχι τήν ἁμαρτία. Τί εἶναι πιό χρήσιμο καὶ πιό ἀπαραίτητο ἀπό ὄλα; Ἡ ἕνωση μέ τόν Θεό καὶ ἡ ἐπικοινωνία μέ τήν ἀγάπη». Προσέξτε το αὐτό μέ τήν ἀγάπη. Δὲν ἀξίζει νά κάνεις μία προσευχή χωρίς ἀγάπη, νά τήν κάνεις ἁπλά γιά νά τελειώνεις. Καλύτερα τότε νά μήν τήν κάνεις. Ἄν δὲν ὑπάρχει ἡ προσπάθεια νά ἀναζητήσεις τόν Θεῖο Ἔρωτα, δὲν θεραπεύεσαι, μπορεῖ καὶ νά βλάπτεσαι.

«Ἄν χάσουμε αὐτήν τήν ἀγάπη, ἀπομακρυνόμαστε ἀπό τόν Θεό καὶ ἐφόσον ἀπομακρυνόμαστε ἀπό Ἐκεῖνον, παθαίνουμε διάφορες ἀσθένειες».

Ὁ γέροντας Πορφύριος δὲν μισοῦσε κανέναν. Τήν ψυχιατρική τήν διέκρινε ἀπό τούς γιατρούς πού τήν ὑπηρετοῦσαν. Μᾶς εἶχε μιλήσει πολύ γι’ αὐτά τά ζητήματα. Κί ἔλεγε ξεκάθαρα ὅτι «τούς ψυχιάτρους τούς ἀγαπῶ, ἀλλά τήν ψυχιατρική δὲν τήν θέλω». Ἦταν ἀπόλυτα ἀρνητικός σέ αὐτήν τήν ψυχαναλυτική ἄποψη τῆς συνεχοῦς ἀναφορᾶς στά ἀπωθημένα, στό νά γυρνᾶς πίσω στό παρελθόν κι ἔλεγε: «Νά κοιτᾶτε μπροστά, νά τά ξεχάσετε τά πρίν, νά χαίρεστε τήν ζωή σας. Ἡ ἀναμόχλευση τῶν περασμένων ἐρώτων, ἁμαρτιῶν, σχέσεων, γεγονότων πού μᾶς πίκραναν, παθῶν, στοιχείων τοῦ ὑποσυνειδήτου πού φέρνουν στήν ἐπιφάνεια οἱ ἀναλυτές, εἶναι τόσο ἐπικίνδυνη, ὅσο δὲν φαντάζονται, οὔτε οἱ ἀναλυόμενοι, οὔτε οἱ θεραπευτές. Κάτι πολύ διαφορετικό συμβαίνει στήν ἐξομολόγηση καὶ ὄχι διαχείριση ἐνοχῶν , ὅπως πιστεύουν κάποιοι». Δυστυχῶς αὐτό τό πιστεύουν καὶ κάποιοι ἱερεῖς. Βεβαίως καὶ ὁ ἄνθρωπος ἐλευθερώνεται ἀπό τίς ἐνοχές, ἀλλά τό σημαντικότερο εἶναι ὅτι θεραπεύεται καὶ ἡ ψυχή.

Συζήτηση

Ὅπως ἔλεγε ὁ πατήρ Παΐσιος «ἔχουμε μέσα μας ὅλα τά βιώματα». Ἔχουμε τά βιώματα τοῦ πατέρα μας, τῆς μητέρας μας καὶ ἰδίως τῆς μάνας μας ἀπό τήν κυοφορία ἀκόμα, τά βιώματα ἀπό τόν Ἀδάμ μέχρι τώρα, ὅλα τά πάθη καὶ ὅλες τίς ἀρετές. Τά κουβαλᾶμε μέσα μας. Θεραπευόμαστε μέ τήν γενική Ἐξομολόγηση, ἡ ὁποία μπορεῖ νά γίνει πολλές φορές, ὄχι μόνο μία φορά. Τότε ὁ ἄνθρωπος ἐλευθερώνεται ἀπό ὅλα αὐτά. Ἄν δὲν τήν κάνει αὐτήν την γενική ἐξομολόγηση, μπορεῖ νά ἔχει μέσα του μία ἐνέργεια ἡ ὁποία θά ὀφείλεται σέ κάτι πού ἔγινε στό παρελθόν, πχ ἡ μάνα νά μὴν ἤθελε το μωρό. Αὐτό μπορεῖ νά ἔχει περάσει στήν ψυχή τοῦ παιδιοῦ, νά τό κουβαλάει ὅλη τήν ζωή του σὰν ἔλλειψη ἀγάπης καὶ νά ξεσπάει στό φαγητό, χωρίς νά ξέρει γιατί. Ἄν δὲν κάνει τήν γενική ἐξομολόγηση, νά μπεῖ ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ μέσα του, δὲν θά θεραπευτεῖ ἡ ψυχή του. Ὅλοι οἱ ἱερεῖς ἔχουν αὐτήν τήν χάρη. Τό παιδί ἐπηρεάζεται πολύ ἀπό τήν μητέρα. Ὅ,τι ζεῖ ἡ μητέρα τό περνάει στό παιδί, ἰδίως τήν περίοδο τῆς κυοφορίας. Γι’ αὐτό θά πρέπει ἡ κυοφορία νά εἶναι Ἅγια. Νά μήν ἔχουν σαρκικές σχέσεις οἱ σύζυγοι ἐκείνη τήν περίοδο, οὔτε νά θυμώνει, νά μνησικακεῖ, νά πίνει, νά καπνίζει, μέ λίγα λόγια νά μήν ὑποδουλώνεται στίς ἡδονές. Ὅσο ἁγία εἶναι ἠ μητέρα, τόσο πιό ἅγιο θά εἶναι καὶ τό παιδί καὶ τόσο λιγότερο θά δυσκολευτεῖ μετά στόν ἀγώνα του.

Δυστυχῶς οἱ ἴδιοι οἱ γονείς μαθαίνουν λάθος πράγματα στό παιδί. Οἱ ἴδιοι οἱ γονεῖς, ἀλλά καὶ τό συγγενικό περιβάλλον γιά παράδειγμα, ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού γεννιέται τό παιδί, τό μαθαίνουν νά ἀγαπάει τά λεφτά. Χρυσώνουν τό παιδί τήν πρώτη μέρα πού θά γεννηθεῖ στό μαιευτήριο, περνώντας του τό χειρότερο πάθος, τήν ρίζα τῶν παθῶν, τήν φιλαργυρία. Κάνουμε αὐτό ἀντί νά καλέσουμε τόν παπά. Ποιός τό ξέρει αὐτό; Τήν πρώτη ἡμέρα πού θά γεννήσει ἡ γυναίκα, πρέπει νά πάει ὁ ἱερέας νά τήν διαβάσει. Θεραπευτική τῆς ψυχῆς τῆς μητέρας καὶ τοῦ μωροῦ. Τήν πρώτη μέρα καὶ τήν ὄγδοη μέρα πρέπει πάλι νά διαβάσει τό μωρό, γιά νά δώσει τό ὄνομα. Κί ὅμως δέν τό κάνουμε, ἀλλά βάζουμε λεφτά «γιά τό καλό»! Μά ποιό καλό!

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

http://hristospanagia3.blogspot.gr/