Οἱ θλίψεις στή ζωή μας

(Επιλογή και διασκευή ψυχωφελών κειμένων από το βιβλίο “ΑΜΑΡΤΩΛΩΝ ΣΩΤΗΡΙΑ” του μοναχού Αγαπίου Λάνδου του Κρητός)

ΠΩΣ ΘΑ ΣΩΘΟΥΜΕ
ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ

“Οι θλίψεις στη ζωή μας”

Όλοι σχεδόν οι άνθρωποι υποφέρουν από διάφορες θλίψεις - φτώχεια, στενοχώρια, διωγμούς, συκοφαντίες, αρρώστιες. Αυτό τους κάνει να βαρυγγωμούν και να παραπονιούνται στον Κύριο, μη γνωρίζοντας πόσο ευεργετούνται από την ευσπλαχνία Του και τη δικαιοκρισία Του. Μερικοί μάλιστα, χτυπημένοι από βαρειά συμφορά ή αθεράπευτη ασθένεια, φτάνουν να βλαστημούν, οι ασύνετοι, και το Θεό και τη “μοίρα” τους και την ώρα που γεννήθηκαν! Και δεν καταλαβαίνουν πώς αυτή ακριβώς είναι η μεγαλύτερη συμφορά τους, γιατί, με την ανυπομονησία και τη δυσφορία και την οργή και τις βλαστήμιες τους, βλάπτουν θανάσιμα την ψυχή τους και στερούνται το πιο μεγάλο αγαθό, την ουράνια βασιλεία. Έτσι ζημιώνονται διπλά, γιατί και στη ζωή αυτή υποφέρουν, αλλά και στην άλλη θα βασανίζονται αιώνια.
Όταν ένας άνθρωπος βγει από τη μήτρα της μάνας του σ΄αυτόν τον κόσμο, η πρώτη φυσική του εκδήλωση είναι το κλάμα. Μά κι όταν φεύγει απ΄αυτόν τον κόσμο με το θάνατο, ο θρήνος πάλι τον συνοδεύει. Με δάκρυα μπαίνουμε και με δάκρυα βγαίνουμε από την κοιλάδα τούτη του κλαυθμώνος. Και όσο βρισκόμαστε σ΄αυτήν, αναρίθμητες φορές κλαίμε κι αναστενάζουμε με πόνο, βυθισμένοι σε βάσανα, θλίψεις, συμφορές, πένθη… Γι΄αυτό λέει ο σοφός Σειράχ, πώς “έχει επιβληθεί ζυγός στους απογόνους του Αδάμ, από τη μέρα που ο καθένας γεννιέται μέχρι τη μέρα που θα επιστρέψει στο χώμα” (40:1). Και μην πεις ότι γνωρίζεις τον τάδε ή τον δείνα άνθρωπο, που είναι ευτυχισμένος και δεν έχει τάχα κανένα πρόβλημα, γιατί το τι πόνο κλείνει μέσα της κάθε ψυχή, μόνο η ίδια το ξέρει -τι εσωτερικές συγκρούσεις, τι συνειδησιακά βάρη, τι κρυφούς καημούς…
Ξέροντας, λοιπόν, ότι δεν υπάρχει κανένας χωρίς θλίψεις, παρηγορήσου και σήκωσε τις δικές σου όχι μόνο αγόγγυστα, αλλά και με χαρά. Γιατί δεν υπάρχει άλλος τρόπος ωφελιμότερος και άλλος δρόμος συντομότερος για τη σωτηρία της ψυχής. “Είναι στενή η πύλη και γεμάτη δυσκολίες η οδός που οδηγεί στη ζωή” (Ματθ. 7:14). Και “πρέπει να περάσουμε από πολλές θλίψεις για να μπούμε στη βασιλεία των ουρανών” (Πράξ. 14:22). Αυτόν το δρόμο, άλλωστε, ακολούθησε και ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός πάνω στη γη, δρόμο θλίψεων πολλών και μεγάλων, που κατέληξε στο Γολγοθά και στο Σταυρό. Αν θέλουμε να είμαστε αληθινοί μαθητές και ακόλουθοί Του, δεν έχουμε παρά να σηκώσουμε κι εμείς το Σταυρό, όπως είπε ο ίδιος:
“Όποιος θέλει να με ακολουθήσει, ας απαρνηθεί τον εαυτό του, ας σηκώσει το σταυρό του κι ας με ακολουθήσει” (Μαρκ. 8 )
“Όποιος δεν παίρνει τον σταυρό του και δεν με ακολουθεί, δεν είναι άξιος για μαθητής μου” (Ματθ. 10:38 ).
Μη νομίζεις, λοιπόν, ότι θα προκόψεις στο δρόμο του Θεού, μην ελπίζεις ότι θα κληρονομήσεις τον παράδεισο, αν δεν περάσεις πρώτα μέσ΄από τη φωτιά των θλίψεων κι αν δεν σηκώσεις το σταυρό των δοκιμασιών και των πειρασμών, που τον σήκωσαν όλοι οι άγιοι.
Θα πεις ίσως, ότι ο σταυρός αυτός είναι βαρύς, δυσβάσταχτος. Ναι, είναι βαρύς, αλλά για κείνους που δεν έχουν πίστη και ελπίδα. Για σένα όχι, γιατί η παρουσία και η ενίσχυση του Κυρίου σου τον κάνει ελαφρύ. “Όλα τα κατορθώνω με τη δύναμη που μου δίνει ο Χριστός”, έλεγε ο απόστολος Παύλος (Φιλιπ. 4:13). Αυτό μπορούμε να το πούμε και να το βιώσουμε όλοι οι χριστιανοί. Μπορείς κι εσύ. Έτσι, και τις θλίψεις θα σηκώνεις ευκολότερα, αλλά και την αιώνια δόξα θ΄απολαύσεις, όπως λέει ο απόστολος: “Οι θλίψεις μας, που περνούν γρήγορα και γι΄αυτό είναι ελαφριές, μας προετοιμάζουν για ολοένα και μεγαλύτερο πλούτο αιώνιας δόξας” (Β΄Κορ. 4:17). Και “όσα υποφέρουμε τώρα, δεν ισοσταθμίζουν τη δόξα που μας επιφυλάσσει ο Θεός στο μέλλον” (Ρωμ. 8:18 ). Τόση είναι η ευσπλαχνία του Θεού, πού, με τούτα τα μικρά και πρόσκαιρα βάσανα, μας φέρνει στη βασιλεία Του, όπου θα γευθούμε τα ανεκλάλητα και αιώνια αγαθά.
Θα πρέπει, στ΄αλήθεια, να ευγνωμονούμε εκείνους που μας βλάπτουν και μας κακολογούν περισσότερο από εκείνους που μας ευεργετούν και μας επαινούν, γιατί γίνονται όργανα καθάρσεως των καρδιών μας, καλλιέργειας των ψυχών μας, αφέσεως των αμαρτιών μας, σωτηρίας μας. Αλλά και τον ελεήμονα θεό θα πρέπει να ευγνωμονούμε, γιατί οι θλίψεις, που παραχωρεί να μας βρουν, είναι σημεία και αποδεικτικά της πατρικής αγάπης Του μεγαλύτερα από πρόσκαιρες ευεργεσίες. “Γιατί ο Κύριος διαπαιδαγωγεί όποιον αγαπάει και μαστιγώνει καθέναν που παραδέχεται για παιδί του. Και ποιο παιδί δεν το διαπαιδαγωγεί ο πατέρας του” (Εβρ. 12:6, 7).
Οι μικρόψυχοι και φιλόσαρκοι άνθρωποι νομίζουν πώς, αν βρουν τρόπο ν΄αποφύγουν τις θλίψεις, θα λυτρωθούν. Τι πλάνη! Οι θλίψεις είναι βαρύτερες γι΄αυτούς πού δεν θέλουν να τις σηκώσουν, παρά γι΄αυτούς που τις δέχονται με υπομονή και καρτερία. Όσοι αγανακτούν και καταριούνται και βλαστημάνε, αυτοί και απ΄το πρόσκαιρο κακό δεν γλυτώνουν και την κόλαση κληρονομούν, όπως ο κακός εκείνος ληστής, που σταυρώθηκε δίπλα στον Κύριο. Όσοι όμως αποδέχονται ταπεινά κάθε συμφορά και ευχαριστούν το Θεό και ομολογούν πώς είναι άξιοι για κάθε τιμωρία, αυτοί και τη θλίψη σηκώνουν πιο εύκολα και τον παράδεισο κερδίζουν, όπως ο καλός ληστής, που επιτίησε τον άλλο λέγοντας, “Ούτε το Θεό δεν φοβάσαι εσύ;…”, ενώ ικέτεψε τον σταυρωμένο Ιησού: “Θυμήσου με, Κύριε, όταν έρθεις στη βασιλεία σου”. Και πήρε αμέσως τη διαβεβαίωσή Του: “Σε βεβαιώνω, πώς σήμερα κιόλας θα είσαι μαζί μου στον παράδεισο” (Λουκ. 23:39-43).
Πολλές αδικίες και αμαρτίες γίνονται σήμερα στον κόσμο. Και αυτοί που τις κάνουν, οι άδικοι και αμαρτωλοί, φαίνονται ευτυχισμένοι και μακάριοι, καθώς είναι συνήθως βυθισμένοι στα πλούτη, στις απολαύσεις, στη δόξα. Αντίθετα, οι ευσεβείς και ενάρετοι βασανίζονται από τη φτώχεια, τα βάσανα, τις δοκιμασίες.
Τι παράδοξο!
Αλλά μην απορείς γι΄αυτό, αδελφέ, και προπαντός μη ζηλεύεις τη μάταιη τούτη ευτυχία των αμαρτωλών. “Μη φθονείς την ψεύτικη ευτυχία των πονηρών ανθρώπων. Μη ζηλεύεις αυτούς που ζουν μέσα στην παρανομία” (Ψαλμ. 36:1). Μην απορείς, γιατί άβυσσος χωρίζει την πανσοφία του Θεού από τη λογική του ανθρώπου, που δεν μπορεί να κατανοήσει την αλάθητη οικονομία του Πανάγαθου. Πού αποσκοπεί αυτή η οικονομία; Στον μεγαλύτερο δοξασμό των ευσεβών! Οι φίλοι του Κυρίου παιδεύονται εδώ, όπως είπαμε, με δική Του παραχώρηση, για να τιμηθούν περισσότερο στην ουράνια βασιλεία. Έτσι οι αμαρτωλοί και άδικοι, που ευτύχησαν εδώ, θα είναι εντελώς αναπολόγητοι και θα πορευθούν στην αιώνια καταδίκη, πού μόνοι τους διάλεξαν. “Μη φθονείς”, λοιπόν, “τους πονηρούς ανθρώπους μήτε να ζηλεύεις αυτούς που ζουν μέσα στην παρανομία, γιατί σαν το χορτάρι γρήγορα θα ξεραθούν…” (Ψαλμ. 36:1-2).
Τα άχρηστα βόδια, που προορίζονται για τα σφαγεία, τ΄αφήνουν να βόσκουν όσο θέλουν και να παχαίνουν, ενώ τα καματερά και χρήσιμα, που τα χρειάζονται για παραγωγική εργασία, τα ασκούν και τα βασανίζουν. Τα καλά δέντρα, που δίνουν καρπούς, τα ραβδίζουν και τα κλαδεύουν και τα ταλαιπωρούν, κάνοντάς τα έτσι ακόμα πιο καρπερά, ενώ τα άκαρπα, αφού τ΄αφήσουν απείραχτα να μεγαλώσουν, τα κόβουν σύρριζα και τα κάνουν κούτσουρα για τη φωτιά. Σαν τα άχρηστα ζώα και τα άκαρπα δέντρα είναι οι αμαρτωλοί, που ευτυχούν πρόσκαιρα μά θα υποφέρουν αιώνια. Σαν τα χρήσιμα ζώα και τα καρπερά δέντρα είναι οι δίκαιοι, που υποφέρουν πρόσκαιρα μά θαευτυχούν αιώνια.
Ο Κύριος, όταν ο απόστολος Πέτρος θέλησε ασυλλόγιστα να εμποδίσει τη σύλληψή Του κι έκοψε μ΄ένα μαχαίρι το δεξί αυτί του δούλου Μάλχου, επιτίμησε το μαθητή Του λέγοντας: “Βάλε το μαχαίρι στη θήκη. Θέλεις να μην πιω το ποτήρι που όρισε ο Πατέρας για μένα;” (Ιω. 18:11). Τι ήταν αυτό “το ποτήρι”, το δοσμένο από τον Πατέρα Του; Οι εμπαιγμοί, τα πάθη, ο θάνατος - όλα όσα θα υπέμενε για την αγάπη και για τη σωτηρία μας. Γιατί να μην πούμε κι εμείς το ίδιο, ότι δηλαδή όλες οι θλίψεις που μας
βρίσκουν είναι ένα “ποτήρι” σταλμένο απ΄τον ουράνιο Πατέρα μας, ένα ποτήρι γεμάτο καθάρσιο, πού πρέπει να πιούμε για ν΄απαλλαγούμε από την αμαρτία και να κερδίσουμε τη σωτηρία; Ναι, όλες οι θλίψεις, είτε από δαίμονες προκαλούνται είτε από ανθρώπους, παραχωρούνται από την πατρική αγάπη του Θεού σαν θεραπευτική αγωγή της ψυχής μας. Και αν το ποτήρι των θλίψεων είναι πικρό στη γεύση, όμως η πικράδα αυτή, που την έχουν άλλωστε όλα τα βότανα και τα φάρμακα, σου χαρίζει την ψυχική υγεία.
Όταν ο Τωβίας άλειψε τα μάτια του τυφλού πατέρα του Τωβίτ με την πικρή χολή, τότε εκείνος βρήκε το φως του (Τωβ. 11:10-12). Με τη χολή των θλίψεων λυτρώνεται και ο αμαρτωλός από την ψυχική τύφλωση, γιατί, όπως λέει ο μέγας Γρηγόριος, τα μάτια που τυφλώθηκαν από την αμαρτία, ξαναφωτίζονται μόνο με την παιδευτική τιμωρία.
Όταν οι αδελφοί του πάγκαλου Ιωσήφ τον έριξαν στο ξηροπήγαδο, δεν συναισθάνθηκαν το βάρος της ανομίας τους. Ώσπου ο Θεός τους έστειλε τη μεγάλη θλίψη, και τότε συνήλθαν κι έλεγαν: “Αμαρτήσαμε κατά του αδελφού μας… γι΄αυτή μας την αμαρτία έπεσε πάνω μας τούτη η θλίψη” (Γεν. 42:21). Γιατί η θλίψη δίνει στους ασύνετους σύνεση και στους αναίσθητους συναίσθηση των αμαρτιών τους.
Όσο ο άσωτος γιος της παραβολής του Ευαγγελίου είχε και σπαταλούσε τα πατρικά πλούτη, τόσο έτρωγε, έπινε, γλεντούσε, αμάρτανε, και μήτε ένας λογισμός μετάνοιας δεν περνούσε από το νου του. Μόλις όμως ο πάνσοφος Γιατρός των ψυχών τον καυτηρίασε με τις θλίψεις, τη φτώχεια και την πείνα, τότε μόνο συνήλθε κι έτρεξε μετανοημένος πίσω στο πατρικό σπίτι (Λουκ. 15:11-32).
Αν, λοιπόν, τόσο πολύ μας ωφελούν οι θλίψεις, γιατί τις μισούμε και τις αποστρεφόμαστε σαν ασύνετοι; Γιατί δεν ευχαριστούμε τον επουράνιο Γιατρό, που θεραπεύει μ΄αυτές τις αθάνατες ψυχές μας, όπως ευχαριστούμε τον επίγειο γιατρό, που θεραπεύει τα θνητά σώματά μας, και πληρώνεται μάλιστα γι΄αυτό ακριβά;
Όσοι δεν έχουν χάσει εντελώς τη σύνεσή τους, όσοι διατηρούν ακόμα τον παραμικρό φόβο Θεού, πιστεύουν πώς ό,τι τους συμβαίνει δεν είναι τυχαίο, αλλά παραχωρείται από τον Κύριο, όπως είπε ο Ιησούς στον Πιλάτο: “Δεν θα είχες καμιά εξουσία πάνω μου, αν δεν ου είχε δοθεί από τον Θεό” (Ιω. 19:11). Και τούτο δεν ισχύει μόνο για τους ορατούς εχθρούς, αλλά και για τους αόρατους. Όσο κι αν λυσσάνε οι δαίμονες απ΄το κακό τους, όσο κι αν πασχίζουν να πειράξουν και να ταλαιπωρήσουν τους δικαίους, ματαιοπονούν, γιατί, αν δεν τους δώσει εξουσία ο Κύριος, τίποτα δεν μπορούν να κάνουν. Αυτό το ξέρουν οι πιστοί, και δεν αγανακτούν, δεν παραπονιούνται, μήτε παραδέχονται “τύχη”, “μοίρα” ή “ριζικό”. Όλα τα δέχονται σαν από το χέρι του Θεού, που το καθετί παραχωρεί και οικονομεί “για το καλό μας, για να μετάσχουμε στην αγιότητά του” (Εβρ. 12:10).
Όταν ο μακάριος Ιώβ έπαθε τόσες συμφορές, δεν είπε, “Αυτά τα αγαθά μου τα έδωσαν οι γονείς μου κι αυτά τα παδιά μου τα χάρισε η γυναίκα μου”, ούτε πάλι, “Όλα όσα είχα μου τα πήραν οι κακοί άνθρωποι ή οι δαίμονες ή οι άνεμοι και η φωτιά”. Αλλά τι είπε; “Ο Κύριος τα έδωσε, ο Κύριος τα πήρε, όπως φάνηκε αρεστό στον Κύριο, έτσι κι έγινε, ας είναι δοξασμένο το όνομα του Κυρίου παντοτινά” (Ιώβ 1:21). Όμοια κι όταν προσβλήθηκε από φοβερή αρρώστια, και το σώμα του ολόκληρο γέμισε πληγές, έλεγε: “Αν τα αγαθά τα δεχθήκαμε με ευχαρίστηση από τα χέρια του Κυρίου, τις συμφορές δεν θα τις υπομείνουμε;” (Ιώβ 2:10).
Μιμήσου κι εσύ τον Ιώβ, σαν καλοπροαίρετος και γνωστικός άνθρωπος, και στον καιρό των θλίψεων δόξαζε το Θεό, ζήτα τη βοήθειά Του και λέγε στον εαυτό σου: “Αυτά σου αξίζουν, αμαρτωλέ! Αυτά και χειρότερα! Δίκιο έχουν οι διώκτες και οι κατήγοροί σου. Ας είναι ευλογημένοι!” Με τέτοιαν αυτομεμψία και με τέτοια ταπεινή προσευχή για τους εχθρούς σου, κατατροπώνεις το διάβολο, μιμείσαι τον ανεξίκακο Κύριο και νικάς τον φοβερότερο αντίπαλο της πνευματικής σου προκοπής, την υπερηφάνεια.
https://www.agiooros.net/forum/viewtopic.php?t=855