Ο ΙΕΡΟΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΛΕΓΧΟ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ
ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΦΑΡΙΣΑΙΟΥΣ
[ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ: Υπομνηματισμός των εδαφίων Ματθ.23,36-39]
Ω της φιλανθρωπίας του Θεού, διότι παρά το ότι προγνώριζε ότι δεν θα είχε κανένα κέρδος ο οποιοσδήποτε κακοπροαίρετος άνθρωπος από τις προσπάθειες του Θεού να βοηθήσει εγκαίρως και να τον σώσει, όμως έκανε ό,τι εξαρτιόταν από Αυτόν. Διότι, λέγει: «αποστέλλω τους προφήτες, τους σοφούς και τους διδασκάλους, αν και γνωρίζω ότι θα σφαγούν». Ώστε και αυτό γίνεται φανερό ότι ασυλλόγιστα έλεγαν: «Δεν θα συμμετάσχουμε στα έργα των πατέρων μας»· καθόσον και αυτοί φόνευσαν προφήτες στις συναγωγές και ούτε τον ιερό χώρο δεν σεβάστηκαν, ούτε το αξίωμα των προσώπων. Διότι δεν φόνευσαν τυχαίους ανθρώπους, αλλά προφήτες και σοφούς ώστε να μην μπορούν να κατηγορούν αυτούς. Και «προφήτες» ονομάζει τους αποστόλους και τους μετέπειτα μαθητές, καθόσον πολλοί από αυτούς προφήτευαν.
Έπειτα, επειδή ήθελε να αυξήσει τον φόβο τους, λέγει: «Αλήθεια σας λέγω όλα αυτά θα συμβούν στην γενεά αυτή», δηλαδή «θα τα ρίξω όλα στα κεφάλια σας και θα είναι πολύ μεγάλη η τιμωρία που θα επιβάλλω». Διότι αυτός που γνώρισε πολλούς που αμάρτησαν και δεν σωφρονίστηκαν, αλλά και ο ίδιος πάλι έπεσε στα ίδια αμαρτήματα, και όχι σε αυτά μόνο, αλλά σε πολύ φοβερότερα, δίκαιο θα ήταν να υποστεί πολύ πιο φοβερή τιμωρία. Διότι όπως εάν ήθελε θα είχε μεγάλα κέρδη, εάν θα γινόταν καλύτερος με τα παραδείγματα των άλλων, έτσι επειδή ο άνθρωπος αυτός έμεινε αδιόρθωτος, είναι υπεύθυνος μεγαλύτερης τιμωρίας, διότι αν και απήλαυσε περισσότερες νουθεσίες σε εκείνους που παλαιότερα αμάρτησαν και τιμωρήθηκαν, αυτός δεν ωφελήθηκε σε τίποτε.
Ακολούθως στρέφει τον λόγο στην πόλη, θέλοντας με αυτό να διδάξει τους ακροατές Του και λέγει «Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ». Τι χρειάζεται η διπλή εκφώνηση; Αυτός είναι ο τρόπος έκφρασης Αυτού που ελεεί και ταλανίζει την πόλη και αγαπά υπερβολικά αυτήν. διότι σαν ακριβώς μια ερωμένη, που αγαπήθηκε μεν σε μεγάλο βαθμό από τον εραστή της, αλλά όμως καταφρόνησε αυτόν και γι’ αυτό πρόκειται να τιμωρηθεί, απολογείται πλέον διότι πρόκειται να την τιμωρήσει, πράγμα που το κάνει και δια των προφητών λέγοντας: «καὶ εἶπα μετὰ τὸ πορνεῦσαι αὐτὴν ταῦτα πάντα· πρός με ἀνάστρεψον, καὶ οὐκ ἀνέστρεψε(:Παρ' όλα αυτά Εγώ, έπειτα από την ειδωλολατρία τους και την εκτροπή τους στην πορνεία, είπα προς αυτούς: ‘’Επιστρέψτε εν μετανοία προς Εμένα’’· και δεν επέστρεψαν)»[Ιερ.3,7].
Έπειτα αφού ανέφερε το όνομα της πόλης, ανέφερε και τους μιαρούς φόνους που οι κάτοικοί της είχαν διαπράξει:«Ἱερουσαλὴμ Ἱερουσαλήμ, ἡ ἀποκτέννουσα τοὺς προφήτας καὶ λιθοβολοῦσα τοὺς ἀπεσταλμένους πρὸς αὐτήν! ποσάκις ἠθέλησα ἐπισυναγαγεῖν τὰ τέκνα σου ὃν τρόπον ἐπισυνάγει ὄρνις τὰ νοσσία ἑαυτῆς ὑπὸ τὰς πτέρυγας, καὶ οὐκ ἠθελήσατε(:Ιερουσαλήμ, Ιερουσαλήμ, δυστυχισμένη και ταλαίπωρη πόλη, εσύ που σκοτώνεις τους προφήτες και λιθοβολείς εκείνους που σου απέστειλε ο Θεός! Πόσες φορές θέλησα να μαζέψω τα παιδιά σου με μια στοργή σαν εκείνη που έχει η όρνιθα όταν περιμαζεύει τα πουλιά της κάτω από τα φτερά της˙ και δεν θελήσατε) » και με τον τρόπο αυτό απολογείται για τους δικούς Του, ότι δηλαδή «ούτε με αυτές τις ενέργειες σου με έκανες να φύγω από κοντά σου, ούτε στερήθηκες την πολλή εύνοια μου προς εσένα, αλλά θέλησα και έτσι, και όχι μια και δύο, αλλά πολλές φορές, να σε οδηγήσω κοντά μου». Διότι λέγει «Πόσες φόρες θέλησα να συγκεντρώσω τα παιδιά σου, όπως ακριβώς η όρνιθα τα πουλάκια της και δεν το θελήσατε;». Και αυτό το λέγει για να δείξει ότι πάντοτε απομάκρυναν τους εαυτούς τους από κοντά Του με τα αμαρτήματά τους. Και την φιλοστοργία Του με την εικόνα αυτή τη δείχνει, καθόσον αυτό το πτηνό δείχνει πολλή στοργή προς τα παιδιά του. Και παντού και στους προφήτες συναντάται αυτή η εικόνα των πτερύγων, και στην ωδή του Μωυσή και στους Ψαλμούς, η οποία εικόνα δείχνει την μεγάλη προστασία και πρόνοια του Θεού.
Αλλά, λέγει, «δεν θελήσατε». «Ἰδοὺ ἀφίεται ὑμῖν ὁ οἶκος ὑμῶν ἔρημος(:Ιδού, εγκαταλείπεται η πόλη σας και ο ναός σας έρημος και απροστάτευτος από τον Θεό. Αυτή θα είναι η τιμωρία σας και η καταστροφή σας) », γυμνή από την βοήθειά Μου. Άρα, Αυτός ήταν που βάδιζε μπροστά από αυτούς και τους συγκρατούσε και τους προστάτευε, άρα Αυτός είναι που τιμωρεί αυτούς πάντοτε.
Και προβάλλει τιμωρία την οποία πάντοτε φοβούνται υπερβολικά, διότι αυτή η τιμωρία φανερώνει ολόκληρη την ανατροπή της όλης ζωής τους. «Λέγω γὰρ ὑμῖν, οὐ μή με ἴδητε ἀπ᾿ ἄρτι ἕως ἂν εἴπητε, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου(:Διότι σας λέω ότι δεν θα με δείτε πια από τώρα, μέχρι να συνέλθετε και να πιστέψετε. Και τότε, αφού συγκαταριθμείτε στα μέλη της Εκκλησίας μου, θα πείτε για μένα: ‘’Ευλογημένος είναι Αυτός που έρχεται στο όνομα του Κυρίου, ως αντιπρόσωπός Του και απεσταλμένος Του’’)». Και αυτός είναι λόγος εραστή που τους αγαπά υπερβολικά, και τους αποσπά σε υπερβολικό βαθμό και από τις μελλοντικές τιμωρίες, και δεν τους κάνει να νιώσουν ντροπή μόνο για όσα συνέβησαν στο παρελθόν, αλλά και για όσα πρόκειται να βιώσουν στο μέλλον, διότι εδώ εννοεί την μέλλουσα ημέρα της δευτέρας παρουσίας Του.
Τι λοιπόν; Δεν Τον είδατε Αυτόν από τότε; Αλλά λέγων «ἀπ᾿ ἄρτι», δεν εννοεί την ώρα εκείνη, αλλά την ώρα που μεσολάβησε μέχρι τον σταυρικό θάνατο Του. Διότι επειδή αυτοί πάντοτε την κατηγορία αυτή προέβαλαν, το ότι είναι κάποιος αντίθετος και εχθρός του Θεού, και τώρα από αυτό τους προτρέπει να Τον αγαπούν, από το ότι είναι σύμφωνος με τον Πατέρα, και δείχνει ότι Αυτός ομιλεί δια των προφητών. Γι΄ αυτό χρησιμοποιεί τα ίδια λόγια που χρησιμοποιεί και ο προφήτης[Ψαλμ.117,26: «εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου»]. Με αυτά τα λόγια δε υπαινίχθηκε και την Ανάσταση και την Δευτέρα παρουσία και δήλωσε σε πάρα πολλούς άπιστους ότι τότε οπωσδήποτε θα Τον προσκυνήσουν.
Και πώς το δήλωσε αυτό; Με το ότι προείπε πολλά που θα συμβούν: ότι δηλαδή θα αποστείλει προφήτες, ότι θα τους φονεύσουν, και ότι θα τους φονεύσουν μέσα στις συναγωγές, ότι θα πάθουν τα πιο φοβερά πράγματα, ότι θα ερημωθεί ο οίκος τους, ότι θα υποστούν τα χειρότερα από όλους και τέτοια που ουδέποτε έπαθαν. Όλα αυτά λοιπόν ήταν ικανά να αποδείξουν και στους πάρα πολύ ανόητους και φιλόνικους και εκείνα που θα συμβούν κατά την δευτέρα παρουσία Του.
Θα τους ρωτήσουμε λοιπόν: Απέστειλε προφήτες και σοφούς; Τους φόνευσαν μέσα στις συναγωγές. Ερημώθηκε ο οίκος τους; Συνέβησαν όλες εκείνες οι τιμωρίες κατά την γενεά εκείνη; Είναι φανερό ότι συνέβησαν και ότι κανείς δεν θα φέρει αντίρρηση[:το 70μ.Χ. η Ιερουσαλήμ καταστράφηκε ολοσχερώς από τους Ρωμαίους]. Όπως λοιπόν συνέβησαν όλα αυτά, έτσι θα συμβούν και εκείνα και οπωσδήποτε θα υποκύψουν τότε και αυτοί. Αλλά όμως από την υποταγή τους αυτή δεν θα έχουν κανένα όφελος προς απολογία, όπως ακριβώς βέβαια δεν θα υπάρξει όφελος ούτε για αυτούς που θα μετανοούν τότε για την ζωή τους.
Για τον λόγο αυτόν, όσο είναι καιρός, ας πράττουμε καλά έργα. Διότι όπως ακριβώς εκείνοι δεν ωφελούνται σε τίποτα πλέον από το να Τον γνωρίσουν τότε, έτσι ούτε και εμείς οι ίδιοι, εάν μετανοήσουμε τότε, δηλαδή μετά τον θάνατό μας, για την πονηριά μας. Διότι ούτε στον κυβερνήτη του πλοίου δεν μένει τίποτα πλέον, όταν η θάλασσα καταβυθίσει το πλοίο του εξαιτίας της οκνηρίας του, ούτε στον γιατρό, όταν πεθάνει ο ασθενής, αλλά καθένας από αυτούς θα πρέπει πριν από το τέλος να σκέφτεται τα πάντα και να ενεργεί καταλλήλως, ώστε να μην περιπέσει σε κανένα κίνδυνο και σε καμία ντροπή· μετά την καταστροφή όλα αυτά θα είναι ανώφελα.
Και εμείς λοιπόν, όσο χρόνο είμαστε ασθενείς, τότε και γιατρούς προσκαλούμε και χρήματα ξοδεύουμε και φροντίδα διαρκή καταβάλλουμε, ώστε αφού θεραπευτούμε από την ασθένειά μας να φύγουμε υγιείς από εδώ. Και όση φροντίδα καταβάλλουμε για τους δούλους μας, όταν αρρωσταίνουν τα σώματά τους, τόση φροντίδα ας δείξουμε και για τους ίδιους τους εαυτούς μας, όταν ασθενεί η ψυχή μας. Και μολονότι βέβαια εμείς βρισκόμαστε πλησιέστερα στους εαυτούς μας, πάρα από τους υπηρέτες μας, και οι ψυχές μας είναι αναγκαιότερες από τα σώματα εκείνων, αλλά ευχάριστο θα είναι να δείξουμε έστω και ίση τουλάχιστον φροντίδα. Διότι αν δεν κάνουμε τώρα αυτό, όταν φύγουμε πλέον από αυτή την ζωή, δεν είναι δυνατόν να βρούμε κανένα λόγο για να δικαιολογηθούμε.
«Και ποιος είναι τόσο άθλιος», θα πει κάποιος, «ώστε να μην δείχνει ούτε τόση τουλάχιστον φροντίδα;». Πράγματι αυτό είναι το αξιοθαύμαστο, ότι δείχνουμε τόση περιφρόνηση στον εαυτό μας, ώστε να περιφρονούμε τους εαυτούς μας περισσότερο και από τους υπηρέτες μας. Διότι όταν οι υπηρέτες μας πάσχουν από πυρετό, και γιατρούς καλούμε και το σπίτι κλείνουμε και και είμαστε υποχρεωμένοι να υπακούμε στους νόμους της ιατρικής τέχνης, και όταν εκείνοι δεν φροντίζουν και γινόμαστε αυστηροί προς αυτούς και τοποθετούμε κοντά τους φύλακες, που δεν τους επιτρέπουν να κάνουν αυτό που θέλουν αυτοί. Και αν πουν αυτοί που τους φροντίζουν, ότι χρειάζεται να κατασκευασθούν φάρμακα μεγάλης αξίας, το κάνουμε και οποιαδήποτε εντολή δώσουν, την εκτελούμε και πληρώνουμε σε αυτούς μισθούς για τις εντολές τους αυτές. Όταν όμως ασθενούμε εμείς, μάλλον δε δεν υπάρχει στιγμή που να μην είμαστε ασθενείς, ούτε γιατρό φέρνουμε, ούτε χρήματα ξοδεύουμε, αλλά σαν να είναι άρρωστος κάποιος δήμιος και εχθρός και αντίπαλος μας, τέτοια αδιαφορία δείχνουμε για την ψυχή μας. Και αυτά τα λέγω όχι για να κατηγορήσω την φροντίδα που καταβάλλεται για την θεραπεία των υπηρετών, αλλά για να ζητήσω να δείξετε έστω και τόση φροντίδα και για την ψυχή σας.
ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ,
επιμέλεια κειμένου: Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος
ΠΗΓΕΣ:
- http://khazarzar.skeptik.net/pgm/PG_Migne/John%20Chrysostom_PG%2047-64/In%20Matthaeum.pdf
- Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιον, ομιλία ΟΔ΄(κατ’ επιλογήν), πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 1990, τόμος 11Α, σελίδες 545-553.
- Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 68, ομιλία ΟΔ΄, σελ. 177-181.
- Π. Τρεμπέλα, Η Καινή Διαθήκη με σύντομη ερμηνεία (απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2014.
- Η Καινή Διαθήκη, Κείμενον και ερμηνευτική απόδοσις υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τριακοστή τρίτη, Αθήνα 2009.
- Η Παλαιά Διαθήκη κατά τους εβδομήκοντα, Κείμενον και σύντομος απόδοσις του νοήματος υπό Ιωάννου Κολιτσάρα, εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Η Ζωή», έκδοση τέταρτη, Αθήνα 2005.
- Π.Τρεμπέλα, Το Ψαλτήριον με σύντομη ερμηνεία(απόδοση στην κοινή νεοελληνική), εκδόσεις αδελφότητος θεολόγων «Ο Σωτήρ», έκδοση τρίτη, Αθήνα 2016
- http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/tools/liddell-scott/index.html
- http://users.sch.gr/aiasgr/Palaia_Diathikh/Biblia/Palaia_Diathikh.htm
- http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου