Ἡ Παναγία τοῦ Καθρέπτη

Στο Ιερό βήμα του Καθολικού της Ιεράς Μονής του Αγίου Παύλου βρίσκεται η θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου, που ονομάζεται Καθρέπτης.

Γύρω από την εικόνα υπάρχουν τεμάχια ιερών λειψάνων. Κατά την παράδοση η εικόνα αυτή ανήκε στην αυτοκράτειρα Θεοδώρα, σύζυγο του εικονομάχου αυτοκράτορα Θεοφίλου (829-842). Η αυτοκράτειρα διατηρούσε την εικόνα αυτή στο ιδιαίτερο δωμάτιό της, πίσω από τον καθρέφτη της, γι’ αυτό και ονομάστηκε Καθρέπτης. Ρίχτηκε απ’ τους εικονομάχους στην πυρά, αλλά διασώθηκε διατηρώντας τα ίχνη της φωτιάς στο πίσω μέρος της. Την εικόνα έφερε από την Κωνσταντινούπολη ο Όσιος Παύλος, κτήτορας της Μονής.

~ Η ιστορία της ξεκινά πολύ παλιά και είναι συνδεδεμένη με την Αγία Θεοδώρα την επονομαζόμενη Αυγούστα η οποία ήταν αυτοκράτειρα του Βυζαντίου κατά την περίοδο της εικονομαχίας.

Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα είχε νυμφευτεί με τον πιο σκληρό διώκτη των εικόνων και των ιερών λειψάνων, τον αυτοκράτορα Θεόφιλο (829-842).

Η Αγία φανατική υπερασπίστρια των εικόνων σύμφωνα με την παράδοση κρατούσε μια εικόνα στο δωμάτιό της για να προσεύχεται και για να μην την αντιληφθεί ο σύζυγος της (φοβερός εικονομάχος) την έκρυβε πίσω από τον καθρέπτη του δωματίου της και καθημερινά την προσκυνούσε.

Μία μέρα όμως ένας από τους υπηρέτες του παλατιού την είδε να προσκυνάει κάτι στην πλευρά που βρισκόταν ο καθρέπτης και αμέσως κατάλαβε πως η αυτοκράτειρα είχε κάποια εικόνα και την πρόδωσε στον αυτοκράτορα.

Όταν ερωτήθη η Θεοδώρα από τον σύζυγό της για το τι προσκυνούσε στον καθρέφτη πιέζοντάς την να ομολογήσει για την πιθανή κεκρυμένη εικόνα η ευφυέστατη αυτοκράτειρα του απάντησε πως δεν προσκυνούσε τίποτε άλλο παρά το είδωλό της που καθρεπτιζόταν και το θαύμαζε εξαιτίας της απαράμιλλης ομορφιάς της, ξεγλιστρώντας έτσι και προστατεύοντας την Αγία Εικόνα.

Μετά από αυτό το περιστατικό η Αγία έστειλε την εικόνα δια να την προφυλάξει στην Μονή Αγίου Παύλου στο Άγιον Όρος όπως είχε κάνει και με άλλα ιερά κειμήλια.

Η δε ονομασία της ως »Παναγία του Καθρέφτη» προήλθε από την τοποθεσία όπου ήταν κρυμμένη η εικόνα στο παλάτι της αυτοκράτειρας και Αγίας Θεοδώρας της Αυγούστας το λείψανο της οποίας βρίσκεται άφθαρτο στην νήσο της Κέρκυρας.