19. Ὁ νόμος τοῦ ζωοποιοῦ Πνεύματος, κατὰ τὸν Ἀπόστολο(Ρώμ. 8, 2), εἶναι αὐτὸς ποὺ ἐνεργεῖ καὶ λαλεῖ μέσα στὴν καρδιά, ὅπως καὶ ὁ νόμος τοῦ γράμματος εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἐνεργεῖται στὴ σάρκα. Ὁ πρῶτος ἐλευθερώνει τὸ νοῦ ἀπὸ τὸ νόμο τῆς ἁμαρτίας καὶ τοῦ θανάτου, ἐνῶ ὁ ἄλλος ἀνεπαίσθητα τὸν κάνει φαρισαῖο, νὰ πράττει καὶ νὰ νοεῖ τὸ νόμο σωματικὰ καὶ νὰ ἐργάζεται τὶς ἐντολὲς πρὸς τὸ θεαθῆναι(Μάτθ. 23, 5).
23. Ὅπως τὰ αἰσθητὰ μάτια βλέπουν τὰ γράμματα καὶ ἀπὸ αὐτὰ παίρνουν τὰ αἰσθητὰ νοήματα, ἔτσι καὶ ὁ νοῦς ὅταν καθαρθεῖ κι ἐπανέλθει στὸ ἀρχικό του ἀξίωμα, βλέπει στὸ Θεὸ καὶ ἀπὸ Αὐτὸν παίρνει τὰ θεία νοήματα. Ἀντὶ βιβλίο ἔχει τὸ πνεῦμα, κι ἀντὶ κονδυλοφόρο ἔχει τὴ διάνοια καὶ τὴ γλώσσα, ὅπως λέει ὁ Ψαλμωδός: «Ἡ γλώσσα μου κάλαμος»(Ψάλμ. 44, 2)· ἀντὶ μελάνι τέλος, ἔχει τὸ φῶς. Βυθίζει λοιπὸν τὴ διάνοια στὸ φῶς, καὶ ἀφοῦ αὐτὴ γίνει φῶς, γράφει τοὺς πνευματικοὺς λόγους στὶς καθαρὲς καρδιὲς τῶν ἀκροατῶν του. Τότε καταλαβαίνει τὸ νόημα τῶν προφητικῶν λόγων, πῶς δηλαδὴ οἱ πιστοὶ θὰ διδαχθοῦν ἀπὸ τὸ Θεὸ(Ἤσ. 54, 13· Ἰω. 6, 45), καὶ πῶς ὁ Θεὸς διδάσκει μὲ τὸ πνεῦμα τὴ γνώση στὸν ἄνθρωπο(Ψάλμ. 93, 10).
24. Ὡς νόμο τῶν ἐντολῶν, νὰ θεωρήσεις τὴν ἄμεση πίστη ποὺ ἐκδηλώνει τὴν ἐνέργειά της στὴν καρδιά. Ἀπὸ αὐτὴν πηγάζει κάθε ἐντολὴ καὶ ἐνεργεῖ τὸν φωτισμὸ τῶν ψυχῶν. Οἱ καρποὶ τῆς ἀληθινῆς καὶ ἐνεργοῦ πίστεως εἶναι ἡ ἐγκράτεια καὶ ἡ ἀγάπη, καὶ σκοπὸς ἡ θεοδώρητη ταπείνωση, ποὺ εἶναι ἡ ἀρχὴ καὶ τὸ στήριγμα τῆς ἀγάπης.
44. Ὁ Σωτήρας ὀνόμασε "πολλὲς μονὲς"(Ἰω. 14, 2) τὶς διάφορες ἀναβάσεις καὶ προόδους τῆς ἐκεῖ καταστάσεως. Ἡ θεία βασιλεία εἶναι βέβαια μία, ἀλλὰ ἔχει πολλὲς ἐσωτερικὲς διαφορές, ὥστε νὰ ὑπάρχουν ἀπὸ οὐράνιοι μέχρι γήινοι κατὰ τὴν ἀρετὴ καὶ τὴ γνώση καὶ κατὰ τὸ ποσὸ τῆς θεώσεως. Γιατί ἄλλη εἶναι ἡ δόξα τοῦ ἡλίου καὶ ἄλλη τῆς σελήνης καὶ ἄλλη τῶν ἀστέρων, καὶ τὸ ἕνα ἀστέρι διαφέρει στὴ λάμψη ἀπὸ τὸ ἄλλο, ὅπως λέει ὁ Ἀπόστολος(Ἃ΄ Κόρ. 15, 41), ἂν καὶ ὅλα λάμπουν στὸ ἴδιο θεῖο στερέωμα.
45. Συνόμιλος τῶν Ἀγγέλων καὶ σχεδὸν ἀσώματος, ὡς ἄφθαρτος, γίνεται ἐκεῖνος ποὺ καθάρισε τὸ νοῦ του μὲ τὰ δάκρυα, καὶ ἀνέστησε ἀπὸ ἐδῶ τὴν ψυχή του μὲ τὴ δύναμη τοῦ πνεύματος, καὶ μὲ τὸ λόγο ἔκανε τὴ σάρκα τοῦ φωτομορφο καὶ πύρινο ἄγαλμα θείας ὀμορφιᾶς, αὐτὴ ποὺ εἶναι κατὰ τὴ φύση ἀνδριάντας πήλινος. Ἀφοῦ, βέβαια, ἀφθαρσία τῶν σωμάτων εἶναι ἡ ἀποβολὴ τῶν ζωικῶν χυμῶν καὶ τοῦ ὄγκου.
49. Οἱ Ἅγιοι στὸν μέλλοντα αἰώνα θὰ χρησιμοποιοῦν μεταξύ τους μυστικὰ τὸν ἐνδιάθετο λόγο, ποὺ θὰ τὸν ὁμιλοῦν μὲ τὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.
50. Ἂν δὲ μάθομε τί λογὴς μᾶς ἔκανε ὁ Θεός, δὲ θὰ καταλάβομε τί λογὴς μᾶς ἔκανε ἡ ἁμαρτία.
51. Εἶναι ἴσοι κατὰ τὴν πνευματικὴ ἡλικία ὅσοι ἔλαβαν ἀπὸ ἐδῶ τὸ πλήρωμα τῆς τελειότητας τοῦ Χριστοῦ.
52. Ἀντίστοιχες μὲ τὰ ἔργα θὰ εἶναι καὶ οἱ ἀμοιβές. τὸ ποσὸν ἢ τὸ ποιόν, δηλαδὴ ποιὸ εἶναι τὸ μέτρο, θὰ τὸ δείξει ἐκεῖ ἡ τάξη καὶ ἡ κατάσταση καθενός, ἀνάλογα μὲ τὴ μετοχὴ τοῦ σ' αὐτές.
53. Νόες, δηλαδὴ ἰσάγγελοι, θὰ εἶναι ὅσοι καταξιωθοῦν νὰ γίνουν υἱοὶ τῆς ἀναστάσεως(Λούκ. 20, 36) τοῦ Χριστοῦ, δηλαδὴ οἱ Ἅγιοι, μὲ τὴν ἀφθαρσία καὶ τὴ θέωση.
54. Στὴ μέλλουσα ζωὴ οἱ Ἄγγελοι καὶ οἱ Ἅγιοι, καθὼς λέγεται, δὲ θὰ σταματήσουν ποτὲ νὰ προοδεύουν στὴν πρόσληψη χαρισμάτων, οὔτε θὰ ἀποκάμουν νὰ ἐπιθυμοῦν τὰ ἀγαθά. Γιατί σ' ἐκεῖνον τὸν αἰώνα δὲν ὑπάρχει οὔτε χαλάρωση οὔτε μείωση ἀπὸ τὴν ἀρετὴ στὴν κακία.
55. Σ' αὐτὴ τὴ ζωὴ νὰ θεωρεῖς τέλειο ἐκεῖνον ποὺ ἔλαβε σὰν ἀρραβώνα τὸ νὰ μιμηθεῖ πνευματικὰ τὶς μεθηλικιώσεις τοῦ Χριστοῦ. Ἐνῶ τὸν τέλειο στὸ μέλλον, θὰ τὸν δείχνει ἡ δύναμη τῆς θεώσεως.
56. Θὰ ἔχει τὴν ἴδια ἀξία καὶ τὴν ἴδια θέωση μὲ τοὺς ὁμοειδεῖς του στὴ μέλλουσα ζωὴ ἐκεῖνος ποὺ γίνεται ἀπὸ ἐδῶ τέλειος στὴν ἀρετὴ κατὰ τὶς πνευματικὲς μεθηλικιώσεις.
57. Δόξα ἀληθινή, λένε πῶς εἶναι ἡ γνώση ἢ ἡ θεωρία τοῦ πνεύματος. Ἀκόμη, πὼς ἡ ἀκριβὴς γνώση τῶν δογμάτων εἶναι ἡ ἐπίγνωση τῆς ἀληθινῆς πίστεως.
58. Ἔκπληξη εἶναι ἡ, μετὰ τὴν ἐπίγνωση, ὁλικὴ ἀνύψωση τῶν ψυχικῶν δυνάμεων πρὸς τὰ Πρόσωπα τῆς Θεότητας, τὰ ἑνωμένα μέσα σὲ μεγαλόπρεπη δόξα. Ἢ διαφορετικά· ἔκπληξη εἶναι ἡ καθαρὴ καὶ ὁλοκληρωτικὴ ἀνάταση πρὸς τὴν Ἄπειρη Δύναμη, τὸ Θεό, ποὺ περιβάλλεται φῶς. Ἔκσταση εἶναι ὄχι μόνον ἡ ἁρπαγὴ τῶν ψυχικῶν δυνάμεων πρὸς τὸν οὐρανό, ἀλλὰ καὶ ἡ ὁλικὴ ἔξοδος ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν αἴσθηση. Ὁ διττὸς ἔρωτας εἶναι ἡ μέθη τοῦ πνεύματος ποὺ κινεῖ τὴν ἐπιθυμία.
59. Δύο κυρίως εἶναι οἱ ἐκστατικοὶ ἔρωτες τοῦ πνεύματος, ὁ ἐγκάρδιος καὶ ὁ ἐκστατικός. Ὁ πρῶτος εἶναι αὐτῶν ποὺ βρίσκονται ἀκόμη στὸ στάδιο τοῦ φωτισμοῦ· ὁ δεύτερος εἶναι ἐκείνων ποὺ ἔφτασαν στὴν τέλεια ἀγάπη. Καὶ τὰ δύο εἴδη ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὴν αἴσθηση τὸ νοῦ, στὸν ὁποῖο ἐνεργοῦν —ἀφοῦ θεῖος ἔρωτας εἶναι ἡ μέθη τοῦ πνεύματος ποὺ φέρνει τὸ φυσικὸ νοῦ πρὸς τὰ ἀνώτερα, μὲ τὴν ὁποία καὶ ἡ αἴσθηση ἀπομακρύνεται ἀπὸ τὶς σχέσεις τῶν πραγμάτων.
~ ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ, ΤΟΜΟΣ Δ’, Ἅγιος Γρηγόριος Σιναίτης, σέλ. 179 - 185
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου