[Μᾶρκ. 4, 24:34]
«Τίνι ὁμοιώσωμεν τήν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ»[1], ρωτάει ὁ Κύριος. Καί τήν παραβάλλει μέ κόκκο σινάπεως, ὁ ὁποῖος εἶναι ὁ πιό μικρός ἀπό τούς σπόρους καί ὅταν σπαρεῖ καί φυτρώσει, τότε γίνεται ἕνα πολύ μεγάλο φυτό καί ἐκεῖ ἀναπαύονται τά πουλιά καί ξεκουράζονται. Ἔτσι εἶναι καί ἡ Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Δηλαδή, ὅταν ὁ ἄνθρωπος βρεῖ τόν Χριστό, τότε ἀναπαύεται, ξεκουράζεται, τότε βρίσκει τόν Παράδεισο. Μέ τήν θεία ἀγάπη, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀγαπήσει δηλαδή τόν Θεό, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, γίνονται ὅλα Χριστός, γίνονται Παράδεισος, καί τότε ὁ ἄνθρωπος ζεῖ τήν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἀναπαύεται. Προγεύεται τήν ἀνείπωτη ἀνάπαυση μετά θάνατον, καί ἀπό αὐτή τή ζωή, πρίν πεθάνει. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἀγαπήσει τόν Θεό, τότε προγεύεται αὐτή τήν παραδείσια μακαριότητα.
«Γιά τήν θεία ἀγάπη», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «πολύ ὡραῖα μιλάει καί ὁ κανόνας τοῦ Ἁγίου Παχωμίου, πού τόν ἔχει γράψει ὁ Θεοφάνης ὁ ποιητής. «Ἀπαθείας ἔρωτι θερμῷ, Πάτερ, κατεχόμενος τάς ὑλικάς τῶν παθῶν κατεμάρανας ἀφορμάς -δηλαδή, ἔχοντας τόν ἔρωτα τόν θεῖο τῆς ἀπαθείας, πάτερ ἅγιε Παχώμιε, ἐμάρανες τίς ἀφορμές τίς ὑλικές τῶν παθῶν «καί κατέλαβες δι' ἀγάπης πτερούμενος πᾶσαν τήν πηγαίαν ἔλλαμψιν παμμάκαρ τῆς Θεότητος»[2]∙ καί κατέλαβες, ἀφοῦ ἀπέκτησες φτερά ἐξαιτίας τῆς ἀγάπης σου, ὅλη τήν Θεότητα, τήν πηγαία ἔλαμψη, τήν λάμψη, τό φῶς τό ὁποῖο πηγάζει ἀπό τήν θεότητα∙ ἔγινες μέτοχος καί θεωρός τοῦ ἀκτίστου θείου φωτός.
»Ἀγάπη Θεοῦ, διδαχαῖς ὡμίλησας τοῦ Πνεύματος, ἐξ ὧν φωτιζόμενος, ἀρετῆς ἀκρότητα κατείληφας, τῶν παθῶν ἀπαλλάξας, τήν τῆς ψυχῆς κατάστασιν»[3]. Ἀφοῦ, λέγει, γέμισες μέ τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί κατείληφες, κατέλαβες δηλαδή, τήν ἀκρότητα τῆς ἀρετῆς φωτιζόμενος ἀπό τό Ἅγιο Πνέυμα, ἀπάλλαξες τήν ψυχή σου ἀπό τά πάθη καί φωτίστηκες, καί ἡ ψυχή σου ἀπέκτησε τήν θεία κατάσταση, τήν κατάσταης τῶν ἁγίων.
»Νυττόμενος, τοῦ Δεσπότου τῷ πόθῳ κατέσβεσας, σαρκός τήν εὐπάθειαν, δι' ἐγκρατείας Παχώμιε, ὅλον δέ τόν βίον σου, ὡς εὐωδέστατον θῦμα καθιέρωσας». Καί ἀφοῦ πληγώθηκες μέ τόν πόθο τοῦ Δεσπότου, μέ τήν θεία ἀγάπη, τόν θεῖο ἔρωτα, ἔσβησες τά πάθη τά πολλά τῆς σαρκός, διά τῆς ἐγκρατείας, Παχώμιε, καί καθιέρωσες ὡς εὐωδέστατο θῦμα ὅλη σου τήν ζωή, τήν ἀφιέρωσες στόν Θεό.
«Ἄ», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «αὐτό εἶναι θησαυρός! Εἶναι πολύ ἀκριβά αὐτά, εἶναι σπουδαῖος ποιητής ὁ Θεοφάνης! «Ἀκρότης ἀρετῆς» εἶναι ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, πού εἶναι τελεία καί ἀπόλυτη»[4]. Γιατί ἡ πρώτη ἐντολή τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀκριβῶς τό νά ἀγαπήσει ὁ ἄνθρωπος τόν Θεό. Καί αὐτή εἶναι ἡ μέγιστη ἀρετή, ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό.
«Νυττόμενος», θά πεῖ πληγωνόμενος. «Ὅταν νυγεῖ ἡ ψυχή μας, ὅταν τρωθεῖ ἀπό τό θεῖο πόθο, ἡ εὐπάθεια τῆς σαρκός μαραίνεται. Ὁ θεῖος πόθος νικάει κάθε πόνο κι ἔτσι κάθε πόνος μεταποιεῖται καί γίνεται ἀγάπη Χριστοῦ. Ἀγαπῆστε τόν Χριστό καί θά σᾶς ἀγαπήσει κι Ἐκεῖνος»[5]. Ἐννοεῖ ἐδῶ ὁ Ὅσιος γέροντας ὅτι θά αἰσθανθοῦμε τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, γιατί ὁ Θεός ὅλους τούς ἀνθρώπους τούς ἀγαπᾶ, ἐκχέει τήν Χάρη Του, ὅπως ὁ ἥλιος τίς ζωογόνες ἀκτίνες του. Ἀλλά δέν δέχονται ὅλοι αὐτή τήν Χάρη, παρά μόνο αὐτοί οἱ ὁποῖοι θέλουν. Αὐτοί οἱ ὁποῖοι ἀφήνονται νά λουστοῦν ἀπό τίς ἀκτίνες αὐτές τοῦ Θεοῦ.
«Ὅλοι οἱ πόνοι θά περάσουν, θά νικηθοῦν, θά μεταποιηθοῦν», λέει ὁ Ἁγιος Πορφύριος, ὅταν ἀγαπήσει ὁ ἄνθρωπος τόν Χριστό. Τότε γίνονται ὅλα Χριστός, γίνονται Παράδεισος. Ἡ ζωή τοῦ ἀνθρώπου, ὅταν ἀγαπήσει τόν Χριστό, γίνεται Παράδεισος. «Ἀλλά γιά νά ζοῦμε στόν Παράδεισο», παρατηρεῖ ὁ Ὅσιος, «πρέπει νά ἀποθάνομε, νά ἀποθάνομε γιά ὅλα, νά εἴμαστε σάν νεκροί»[6]. Δηλαδή νά πεθάνουμε γιά τόν κόσμο καί τό φρόνημά του, γιά τά πάθη τά ὁποῖα καλλιεργεῖ ὁ κόσμος, τήν ἀγάπη γιά τίς ἡδονές, γιά τά χρήματα καί τήν ὕλη, γιά τήν μάταιη δόξα. Νά νεκρωθοῦμε καί νά πεθάνουμε πρίν πεθάνουμε, γιά νά μήν πεθάνουμε ὅταν πεθάνουμε, ὅπως λέει μιά ἐπιγραφή στό Ἅγιον Ὄρος. Δηλαδή νά νεκρωθοῦμε ὡς πρός τόν παλαιό ἄνθρωπο, τόν κακό ἑαυτό μας πρίν πεθάνουμε βιολογικά, γιά νά μήν πεθάνουμε αἰώνια, ὅταν θά πεθάνουμε βιολογικά. «Τότε θά ζοῦμε πραγματικά, θά ζοῦμε στόν Παράδεισο»[7]. Εἶναι αὐτή ἡ νέκρωσις ἡ ὁποία ὀνομάζεται ζωοποιός, δηλαδή ποιεῖ ζωή, δίνει ζωή αὐτή ἡ νέκρωση ὡς πρός τά πάθη, ὡς πρός τίς κακές συνήθειες, ὡς πρός τίς διάφορες καί ποικίλες ἁμαρτίες καί ἀδυναμίες.
«Ἄν δέν νεκρωθοῦμε κατά τόν παλαιό ἄνθρωπο, δέν γίνεται τίποτε», λέει ὁ Ὅσιος. «Ἀγαπῶ πολύ τό ποίημα τοῦ Βερίτη, «Συντροφιά μέ τόν Χριστό». «Συντροφιά μέ τόν Χριστό λαχτάρησα νά ζήσω, τήν ἀγάπη Του θερμή στά στήθια μου νά κλείσω. Καί τά στήθια εἶναι στενά κι ἀνοίγουν καί πλαταίνουν, κι ὅσο πιό πολύ ἀγαποῦν, τόσο καί δέν χορταίνουν»»[8]. Αὐτό εἶναι ἀπό τό ποίημα τοῦ Βερίτη ὁ Γαληνοφόρος, ἡ ὠδή τοῦ ἀγαπητοῦ.
«Τόσο καί δέν χορταίνεις». Ὅσο ἀγαπᾶς, τόσο νιώθεις ὅτι αὐτή ἡ ἀγάπη δέν σέ ἔχει ἀκόμα χορτάσει πλήρως. Γιατί ἡ ἀγάπη στόν Θεό ποτέ δέν ἔχει κόρο. Ποτέ κανείς δέν βαριέται αὐτή τήν ἀγάπη. Ἐνῶ οἱ ἀνθρώπινες ἀγάπες ὅλες ἔχουν κόρο. «Ὅσο πίνεις κρασί, τόσο καί πιό πολύ θέλεις νά πίνεις. Ὅσο πιό πολύ δίνεσαι στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, τόσο καί πιό πολύ θέλεις νά δίνεσαι. Αὐτόν πρέπει νά ἀγαπήσουμε μέ ὅλη μας τήν ψυχή, τήν καρδιά, τήν ἰσχύ, τή δύναμη, τή διάνοια. Νά βάλουμε τήν πρίζα τῆς καρδιᾶς μας στήν ἀγάπη Του, γιά νά ἑνωθοῦμε μαζί Του», λέγει ὁ Ὅσιος. Γιατί, πράγματι ὅταν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό, τότε γεμίζουμε μέ τήν θεία ἐνέργεια καί τότε γινόμαστε ἀληθινά ζῶντες. «Αὐτό ζητάει ὁ Κύριος, ὄχι γιά τόν ἑαυτό Του, ἀπό ἐγωισμό, ἀλλά γιά μᾶς, γιά νά μᾶς χαρίσει τό πᾶν, τή χαρά, τήν εὐτυχία.
Ὁ ποιητής τό πέτυχε αὐτό. Ἀγάπησε τόν Χριστό καί ἀγαπήθηκε ἀπ' Αὐτόν. Εἶχε βρεῖ τό μυστικό τῆς θείας ἀγάπης. Δέν εἶναι δύσκολο∙ ἀντίθετα, εἶναι τόσο εὔκολο νά τό ἀνακαλύψουμε! Ἐξαρτᾶται ἀπό τόν τρόπο καί τήν προετοιμασία, θέλει ὀρθόδοξο πνεῦμα»[9], ὀρθοδοξη πίστη καί ὀρθόδοξη ζωή. Ὀρθοδοξία καί ὀρθοπραξία.
«Αὐτή ἡ ἀγάπη καί αὐτός ὁ ἔρωτας καί αὐτός ὁ ἐνθουσιασμός», παρατηρεῖ ὁ Ὅσιος, «σέ φέρνει καί στό μαρτύριο ἀκόμη». Οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες ἀκριβῶς αὐτό εἶχαν, τόν θεῖο ἔρωτα, τή θεία ἀγάπη. «Σέ κάνει αὐτή ἡ θεία ἀγάπη νά θυσιάζεσαι, νά μήν λογαριάζεις τίποτα. Νά μήν φοβᾶσαι τίποτα. Νά φεύγεις μακριά, στά σπήλαια καί στίς ὀπές τῆς γῆς. Αὐτή τήν θεία τρέλα εἶχε καί ὁ Ἁγιος Ἰωάννης ὁ Καλυβίτης, ὁ Ἅγιος πού μ' ἐνέπνευσε», λέει ὁ Ὅσιος Πορφύριος, ὁ Ἅγιος πού γιορτάζουμε σήμερα. Καί πράγματι, ὅταν ἦταν μικρός καί ἔβοσκε τά πρόβατα ὁ Ὅσιος Πορφύριος, διάβαζε συλλαβιστά -ὅπως λέει- τόν βίο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννη τοῦ Καλυβίτου, ὁ ὁποῖος ἀπό πολύ μικρή ἡλικία ἐγκατέλειψε τούς γονεῖς του, ἀποκολλήθηκε ἀπό τό συναισθηματικό δέσιμο πού εἶχε μέ αὐτούς καί ἀφιερώθηκε στήν Μονή τῶν Ἀκοιμήτων, κοντά στήν Κωνσταντινούπολη, καί ἐκεῖ προόδευσε πάρα πολύ. Καί τέλος ἐπέστρεψε, μέ τήν εὐλογία τοῦ Ἡγουμένου, καί ἔμεινε ἄγνωστος στήν αὐλή τοῦ πατρικοῦ του σπιτιοῦ. Αὐτός ὁ Ἅγιος, ἀλλά καί ὅλοι οἱ Ἅγιοι, ἐφλέγησαν ἀπό τόν θεῖο ἔρωτα, γι’ αὐτό ἔκαναν καί θεῖες τρέλες!
«Ἀπ' τή θεία τρέλα», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «ξεκινώντας οἱ ἅγιοι καί οἱ μάρτυρες, δέν ἐδίσταζαν σέ τίποτα, ἔτρεχαν στό μαρτύριο μέ χαρά κι ἐνθουσιασμό. Ὅποιος ἀγαπάει λίγο, δίνει λίγο. Ὅποιος ἀγαπάει περισσότερο, δίνει περισσότερο. Κι ὅποιος ἀγαπάει πάρα πολύ, τί ἔχει ἀντάξιο νά δώσει; Δίνει τόν ἑαυτό του!»[10]. Θυσιάζεται, γίνεται μάρτυρας. Γι' αὐτό καί οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες εἶναι οἱ κορυφαῖοι Ἅγιοι, γιατί θυσίασαν τά πάντα, καί τήν ζωή τους γιά τόν Χριστό.
«Ἐξαιτίας αὐτῆς τῆς ἀγάπης τους πρός τόν Χριστό οἱ ἅγιοι δέν αἰσθανόντουσαν τούς πόνους τῶν μαρτυρίων, ὅσο σκληρά κι ἄν ἦταν. Θυμηθεῖτε», λέει ὁ Ὅσιος Πορφύριος, «τούς Τρεῖς Παῖδες ἐν τί καμίνῳ, ὑμνοῦντες καί δοξολογοῦντες», δέν ἐκαίγονταν, ἀλλά «ἐδροσίζοντο μέσα στήν κάμινο τῆς πυρός. Θυμηθεῖτε τόν Ἅγιο Δημήτριο, τόν Ἅγιο Γεώργιο, τήν Ἁγία Αἰκατερίνα, τήν Ἁγία Βαρβάρα, τήν Ἁγία Παρασκευή, τούς Σαράντα Μάρτυρες μέσα στήν παγωμένη λίμνη. «Νέφος μαρτύρων»[11], ὅπως λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος.
Ὅλοι αὐτοί οἱ ἅγιοι καί οἱ μάρτυρες, ὅπως ἐδῶ στή γῆ, ἔτσι καί πολύ περισσότερο τώρα στόν οὐρανό ὑμνοῦν καί δοξάζουν τόν Κύριο. Εἶναι στόν Παράδεισο καί βλέπουν τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ «πρόσωπον πρός πρόσωπον»[12]. Ἀλλά κι ὅταν ἦταν στή γῆ, πάλι ζοῦσαν τόν παράδεισο, ἐπειδή ζοῦσαν τόν Χριστό, ἀγαποῦσαν τόν Κύριο. «Κι αὐτό εἶναι τό πᾶν». Τό νά φτάσουμε νά εἴμαστε στόν Παράδεισο καί νά βλέπουμε τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Νά βλέπουμε δηλαδή «τόν Θεό καθώς ἐστι»[13], ὅπως λέει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Εὐαγγελιστής. Ὄχι βέβαια ὅτι θά βλέπουμε τήν οὐσία τοῦ Θεοῦ, αὐτό εἶναι ἀδύνατο γιά τούς ἀνθρώπους καί γιά τούς ἀγγέλους, ἀλλά θά βλέπουμε τήν Δόξα τοῦ Θεοῦ, τήν Ἄκτιστη Θεία Χάρη.
«Πῶς τό λέει στήν θεία Εὐχαριστία μετά τήν Θεία Μετάληψη ἡ πρώτη εὐχή; Δέν λέει κάπου «τῶν καθορώντων τοῦ Σοῦ προσώπου τό κάλλος τό ἄρρητον»[14]; Νά ὁ Παράδεισος! Παράδεισος εἶναι τό νά βλέπει κανείς διά παντός τό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ. Εἶναι ἀνώτερο ἀπ' τά λουλούδια κι ἀπ' τά ἐξωτικά πουλιά κι ἀπ' τά γάργαρα νερά κι ἀπ' τά τριαντάφυλλα κι ἀπ' ὅλα τά ὡραῖα πού ὑπάρχουν στή γῆ, ἀπ' ὅλες τίς μικρές ἀγάπες». Εἶναι ἡ μέγιστη ἀγάπη καί μακαριότητα. «Ὅταν ἀγαπάεις τόν Χριστό, παρόλες τίς ἀδυναμίες καί τή συναίσθηση πού ἔχεις γι' αὐτές, ἔχεις τή βεβαιότητα ὅτι ξεπέρασες τόν θάνατο, γιατί βρίσκεσαι στήν κοινωνία τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ. Πάνω σ' αὐτά ἀγωνίζομαι κι ἐγώ, ἀλλά ὁ Θεός νά μ' ἐλεήσει! Πάνω σ' αὐτά ὄντως καταγίνομαι, μέρα καί νύκτα. Ἔτσι εἶναι, ὅταν ἀγαπήσεις τόν Χριστό, θέλεις νά ὑποφέρεις γιά τόν Χριστό»[15].
Γι' αὐτό καί οἱ ἅγιοι κάνανε ἄσκηση, ὄχι καταναγκαστικά, νηστεία καί ἀγρυπνία καί μετάνοιες καί ποικίλες κακοπάθειες, ἀλλά φλεγόμενοι ἀπό αὐτό τόν θεῖο ἔρωτα πού τούς ἐνέπνεε νά πάσχουν γιά τόν Χριστό, νά δίνουν τά πάντα γιά τόν Χριστό. «Νά εὐχόμαστε νά μᾶς ἀξιώσει ὁ Θεός», λέει ὁ Ὅσιος Πορφύριος, «νά δοῦμε τό πρόσωπο τοῦ Κυρίου κι ἀπό δῶ, ἀπ' τή γῆ»[16], ἀπό αὐτήν ἐδῶ τήν ζωή, καί νά γίνει ἡ ζωή μας διά τῆς ἀγάπης πρός τόν Χριστό καί ἀπό ἐδῶ ἕνας παράδεισος.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Μᾶρκ. 4, 30.
[2] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[3] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[4] Ὅ.π.
[5] Ὅ.π.
[6] Ὅ.π.
[7] Ὅ.π.
[8] Ὅ.π.
[9] Ὅ.π.
[10] Ὅ.π.
[11] Ἑβρ. 12, 1.
[12] Α΄Κο. 13, 12.
[13] Α΄Ἰωάν. 3, 2.
[14] Εὐχαριστία μετά τήν Θεία Μετάληψη.
[15] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[16] Ὅ.π.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου