Όσιος Ισαάκ ο Σύρος τα σωζόμενα Ασκητικά.
Περί ψυχής και παθών και καθαρότητας του νου, κατά ερώτηση και απόκριση.
Ερώτηση. Τι είναι η κατά φύσιν κατάσταση της ψυχής Τι είναι η παρά φύσιν και τι η υπέρ φύσιν;
Απόκριση. Ή κατά φύσιν κατάσταση της ψυχής, είναι γνώση των κτισμάτων του Θεού, των αισθητών και των νοητών. Η υπέρ φύσιν είναι ή κίνηση από την θεωρία της θεότητας. Η παρά φύσιν είναι ή κίνηση μέσα στα πάθη.
Ερώτηση. Πότε είναι κατά φύσιν ή ψυχή, όταν ή επιθυμία της εξαφθεί από τα θεία, ή όταν βρεθεί στα γήινα και τα σωματικά; Και γιατί εξάπτεται ή φύσις της ψυχής από τον θυμό; Και πώς λέγεται φυσικός ο θυμός; Άραγε γιατί εξάπτεται από κάποια σαρκική επιθυμία, ή από φθόνο και κενοδοξία; από κάτι παρόμοιο ή από κάτι αντίθετο; Ας αποκριθεί ο ομιλητής κι’ εμείς θα ακολουθήσουμε.
Απόκριση. Πολλά λέει ή θεία Γραφή σχετικά με αυτά και πολλές φορές χρησιμοποιεί τις λέξεις μεταφορικά. Μερικές φορές, όρους πού ανήκουν στο σώμα, τους αναφέρει στην ψυχή και επίσης όρους πού ανήκουν στην ψυχή, τους αναφέρει στο σώμα, και δεν κάνει διάκριση σ’ αυτούς. Άλλα οι συνετοί τα καταλαβαίνουν αυτά. Παραδείγματος χάριν, τα λεγόμενα για την θεότητα του Κυρίου λέγονται για το πανάγιο σώμα του, ενώ δεν ταιριάζουν στην ανθρώπινη φύση, και αντιθέτως λέγονται ταπεινά πράγματα για την θεότητα του, αν και ανήκουν στην ανθρωπότητα. Πολλοί, αγνοώντας τον σκοπό των θείων λόγων, ολισθαίνουν εδώ ανεπανόρθωτα. Το ίδιο συμβαίνει και αναφορικά με την ψυχή και το σώμα του ανθρώπου.
Ερώτηση. Τα σωματικά πάθη φυσικώς αναφέρονται στο σώμα ή κατά συμβεβηκός; Και τα πάθη της ψυχής, πού τα έχει λόγω της σχέσεως της με το σώμα, αναφέρονται σ’ αυτήν φυσικώς ή καταχρηστικώς;
