Φώτιος ὁ διά Χριστόν παπα-σαλός παρα θὶν ἀλος

Ὁ μακαριστός Ἀρχιμανδρίτης Φώτιος Σαρδέλλης (ὁ περιώνυμος παπα-Φώτης Λαυριώτης, "ἡ παπα-Φώκς" γιά τούς ἀγαπητούς συμπατριῶτες του), ἐγεννήθη στά Πάμφιλα τῆς Λέσβου στίς 5 Ἰανουαρίου 1913. Οι γονείς του Δημήτριος και Μαρία Σαρδέλλη ήσαν καλοκάγαθοι άνθρωποι του μόχθου· κατεσκεύαζαν τοῦβλα καί κεραμίδια.

Ο Φώτης δεν επροχώρησε στα γράμματα, μά αγαπούσε ἰδιαιτέρως την μελέτη των λόγων των Θεού και δεν έχανεν ευκαιρία να βρίσκεται σε ναούς -στις ιερές Ακολουθίες, στά κηρύγματα- ενώ ταυτοχρόνως ἠργάζετο σε επιπλοποιείο στην Μυτιλήνη.

Το 1931 πήρε την μεγάλην απόφαση να αφιερωθή ψυχῇ τε καί σώματι στον Θεόν κι ανεχώρησε μαζί με συμπατριώτη και φίλο του στο Άγιον Όρος. Έγιναν Μοναχοί στην πρώτη τῇ τάξει Μονήν Μεγίστης Λαύρας κι εγκαταβίωσαν είκοσι χρόνια υπό την πνευματικήν καθοδήγηση του Γέροντος Παύλου. Εχειροτονήθησαν ἀμφότεροι. Ο π. Φώτιος το 1936. Περνούσε πολλές ώρες με την μελέτη των βίων των Αγίων, κυρίως τα Ιερά Μαρτυρολόγια. Ιδιαιτέρως δε αγαλλίαζεν η ψυχή του με τις πληροφορίες για τους βίους των Λεσβίων Αγίων!..

Τέλη του 1950 ἀνεχώρησεν ἀπό το Άγιον Όρος κι επέστρεψε στήν γενέτειρά του, έχοντας ως κύριο μέλημά την ανάδειξη και την τιμήν ὅλων συλλήβδην των Λεσβίων Αγίων. Προς τοῦτο προέτεινε τον συνεορτασμόν πάντων των Αγίων της μεγαλονήσου, κάτι το οποίον εκαθιερώθη και πραγματοποιείται μέχρι σήμερα, την Α΄Κυριακήν μετά τήν τῶν Αγίων Πάντων.

Ως Ἐφημέριος ετοποθετήθη στην ενορία του Αγίου Αντωνίου, στον Τρύγωνα, πλησίον του Πλωμαρίου, μέ ὑπογραφή τοῦ τότε Πρωτοσυγκέλλου τῆς Μητροπόλεως Μυτιλήνης Χρυσοστόμου Β. Γιαλούρη, μετέπειτα Μητροπολίτου Χίου. Ηργάσθη, ὁ μακαριστός Γέρων Φώτιος, με ένθεον ζήλον για την πνευματικήν υποστήριξη του ποιμνίου του. Επί της ἐφημερίας του στον Ιερόν Ναόν του Ἁγίου Ἀντωνίου, ἁγιογραφήθησαν 170 Εικόνες!.. Παραλλήλως με το προϊόν εράνων που μέ ἀφοπλιστικήν ἁπλότητα πραγματοποιούσε, πύργωσεν Ιερούς Ναούς, όπως των Αγίων Αποστόλων, το Γηροκομείον στην Ιεράν Μονήν Δαμανδρίου, επεσκευάσθη η Ιερά Μονή Πιθαρίου. Την σημαντικότερη όμως θέση στον τομέα της ανεγέρσεως ὑπ᾿ αὐτοῦ ἐκκλησιαστικών κτιρίων, κατέχει τό μικρόν Ιερόν Ἡσυχαστήριον του Αγίου Νεομάρτυρος Λουκᾶ. Τα σχέδια τα χαραξε μόνος, εμπνεόμενος από τους αρχιτεκτονικούς ρυθμούς των Ιερών Προσκυνημάτων τῆς Ἁγίας Γῆς.

Το 1972, ο π. Φώτιος, μετεκλήθη στην Αίγυπτον, εἰς την Ιεράν Μονήν του Σινά ως εφημέριος κι εν συνεχεία μετέβη στην Αγίαν Σιών ως Ιεροψάλτης και Φύλαξ του Παναγίου Τάφου. Λόγω λειψανδρίας στα Ιερά Προσκυνήματα, αναγκάσθηκε να εγκαταλείψη για κάποιο διάστημα την αγαπημένη γενέτειρα Λέσβον. Επέστρεψε στήν μεγαλόνησον το 1976. Το 1994 εσυνταξιοδοτήθη και απερίσπαστος από τις διοικητικές μέριμνες αφοσιώθη στην ολοκλήρωση του Ἡσυχαστηρίου τοῦ Αγίου Νεομάρτυρος Λουκά, που εἶχε ξεκινήσει το 1960!..

Δεν εγκατέλειψεν όμως και τις ποιμαντικές μέριμνες. Ο π. Φώτιος πονούσε και θυσιάζετο για κάθε συνάνθρωπο που είχεν ανάγκη. Πολύ συχνά, πεζοπορώντας, διήνυε μεγάλες αποστάσεις σέ ὁλόκληρο τό νησί, προσευχόμενος και νηστεύων, προκειμένου να συμπαρασταθή, να ευλογήση, να στηρίξη με τόν χαρίεντα λόγο του Χριστού, εμπράκτως.

Αψηφώντας τις καιρικές συνθήκες, την ώρα, την ημέραν, ο βραχύς τό δέμας π. Φώτιος εβάδιζε σκυφτός, με το τετριμμένο ρασάκι και τα φθαρμένα παπούτσια του –πολλάκις και ανυπόδητος- ὑπό ὁποιεσδήποτε συνθῆκες, με τόν περίφημο τρίχινο τρουβᾶ του στόν ώμο, προσευχόμενος για τις εικόνες του Θεού, τους συνανθρώπους του, παρηγορούσε, βοηθούσε, καθοδηγούσε, αντλώντας δύναμη από το Μυστήριο των Μυστηρίων, με τό οποίο ξεκινούσε πάντοτε τον αγώνα του. Μετά το τέλος της Θείας Λειτουργίας έλαμπεν!.. Εσυνήθιζε να εκφωνή μερικές αιτήσεις ή εκφωνήσεις του Ιερέως στήν σερβικήν, ή τήν ρωσική καί τήν ἀραβική, θέλοντας να δείξη με τον τρόπον αυτόν την οικουμενικήν διάσταση της Ορθοδοξίας!.. Δεν εδίσταζε να επιπλήττη ακόμη και δημοσίως όσους ἀπουσίαζαν από τις Ιερές Ακολουθίες και κυρίως τους άνδρες οι οποίοι τον εσέβοντο και ήκουαν τις επιπλήξεις του σκυφτοί.

Πολλάκις ευρίσκετο καθήμενος στην εξώπορτα σπιτιών, μελετώντας τόν λόγο του Θεού και γράφοντας νουθεσίες τις οποίες ἐμοίραζε είτε στους ιδιοκτήτες των σπιτιών ή σε άλλους περαστικούς που είχε την πληροφορίαν ότι έχρηζαν πνευματικής βοηθείας, παίρνοντας ως αντάλλαγμα ψωμί ή λίγα φρούτα και λαχανικά, νερό ή κάτι άλλο το οποίο μπορεί να έδιδε και πάλι ελεημοσύνη!.. Ἐνίοτε διανυκτέρευε σἑ σπίτια εὐσεβῶν Χριστιανῶν, πού θεωροῦσαν μεγάλην εὐλογία τήν φιλοξενίαν αὐτή. Συνήθιζε νά ἀναχωρῇ ἀξημέρωτα, ἐνῷ ὅλοι ἀνεπαύοντο. Συχνά πλυνόταν, καταχείμωνο, στά παγωμένα ποτάμια! Κάποτε τόν βρῆκαν νά κοιμᾶται στόν χιονισμένο περίβολο τοῦ ναοῦ!..

Παρότρυνε τούς πάντας να μετέχουν στην ἐκκλησιαστική ζωή και να προσπαθούν εμπράκτως να μεταδίδουν τόν λόγο του Ευαγγελίου στους γύρω τους. Γι’ αυτό συχνάκις έλεγε στις γυναίκες να είναι σεμνώς ενδεδυμένες ειδικῶς εἰςτόν ναόν, χωρίς φτιασίδια και άλλες προκλητικές συνήθειες της μόδας. Χαριτολογώντας συνιστούσε στους ευτραφείς να ενθυμούνται την μεγάλην αρετήν της εγκρατείας, ενώ δεν παρέλειπε να διδάσκη με τον τρόπον του τους νέους δείχνοντας τους με νεύματα ότι η σωτηρία της ψυχής τους πρέπει να αποτελή τον ανώτερο σκοπό του κάθε ανθρώπου και όχι να πέφτουν σε πλάνες και ματαιότητες που απλόχερα τους προσφέρονται.

Κάποτε πού νοσηλευόταν μέ κάταγμα στό ΚΑΤ, τόν ἐπεσκέφθην μέ φίλο μου καί συνάδελφο τότε, μετέπειτα Κληρικό καί νῦν ἡγούμενο σέ μοναστήρι τῆς Ἀττικῆς. Στήν κουβέντα μας, ἀναφερθήκαμε στούς ἀνθρώπους πού ἀπαιτοῦν χειροπιαστές ἀποδείξεις γιά τήν ὕπαρξη τοῦ Θεοῦ. Ὁ παπα-Φώτης, μέ τόν πασίγνωστον ἀφτιασίδωτο λόγο του καί τήν διάλεκτό του, εἶπεν, ἀπευθυνόμενος σέ κάθε ἀμφισβητίαν: "Τί ᾿ναι, ρέ, γι ἡ Θιός, γιά νά τόν δῇς ἐσύ; βόδ᾿;"! Ὅταν, ἀργότερα, τόν πληροφόρησα ὅτι χειροτονήθηκε ὁ φίλος μου, ἔστειλε συγχαρητήριον ἐπιστολή στό συνοδικό μέγαρον, ὅπου τότε κι ἐκεῖνος ἐργαζόταν. Ἔξω ἀπό τόν φάκελλον ἔγραφε μέ τά ὡραῖα γράμματά του: «Πρός τόν πανοσιολογιώτατον Ἀρχιμανδρίτην κ. Ἰωάννην ..., Μονήν Πετράκη, πλησίον Κολωνάκι ἀρχοντομαχαλᾶ»!!!

Αν ο δρόμος του περνοῦσε ἀπό εστιατόρια κι έβλεπε να καταπατοῦν τίς νηστεῖες, τους υπενθύμιζε ότι είναι αμαρτία να μή τηρούν την ευλογημένη νηστεία. Κάποτε πού "ἀνέβηκε τό αἷμα στό κεφάλι του", τράβηξε τό τραπεζομάνδηλο, ἀδειάζοντας στό πάτωμα τ᾿ ἀρτίσιμα ἐδέσματα, μέ ὅλα τά σκεύη!..Πολλές φορές η ιδιόρρυθμη συμπεριφορά του ἐξελαμβάνετο ως δείγμα σαλότητος. Ἡ γλώσσα του κάλαμος γραμματέως... ὀξυβλάχου, ὅπως ἔλεγε θυμόσοφος Ἁγιορείτης Γέροντας! Πολλοί θεωρούσαν, τόν παπα-Φώτη, δια Χριστόν σαλόν!.. Κύριος οἶδε.

Με αυτόν τον τρόπον επορεύθη κι έφθασε σε βαθύ γήρας. Παρά την ασθένειαν που τον ταλαιπωρούσε, δεν εγκατέλειψε ποτέ την νηστεία, τήν λειτουργική ζωήν. συμμετοχή του στα Ιερά Μυστήρια με κορυφαίο το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας. Ακόμη και υποβασταζόμενος συμμετείχε και προσηύχετο συνεχώς. Ανεπαύθη εν Κυρίῳ -αγαπών την Εκκλησίαν Του καί την Πατρίδα στις 5 Μαρτίου 2010, Παρασκευή των Γ΄Χαιρετισμών!..

- Να έχωμε τήν θεοπειθῃ εὐχή του!..

Ἐ μ μ α ν ο υ ή λ Μ ε λ ι ν ό ς

Θεολόγος Συγγραφεύς

Διευθυντής τῆς Bιβλιοθήκης

τῆς Ἱερᾶς Συνόδου

τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος

e-mail: ManolisMelinos@gmail.com

http//: www.manolismelinos.com

https://proskynitis.blogspot.com/2024/03/blog-post_70.html