Σελίδες

Παρασκευή 24 Δεκεμβρίου 2010

Χριστούγεννα: Ἡ νίκη κατά τῆς φιλαργυρίας (Ἁγίου Νικοδήμου, Συμβουλευτικόν Ἐγχειρίδιο+Σχόλια)

Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Εἰς τήν Γέννησιν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ
1. Γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος:«Σκέψου, γαπητέ μου, τι πως εναι συναρμολογημένος π' λα τ κτίσματα ατς  ὁ ασθητς πέραντος κόσμος, τσι κόμη εναι καμωμένος νας λλος κόσμος νοητς πού ποτελεται π μαρτωλούς, το ποίου τ στοιχεα εναι ο τρες διεστραμμένοι ρωτες, πού ναφέρει  ὁ Θεολόγος ωάννης: δηλ.
α)  ὁ ρωτας τν δονν,
β)  ὁ ρωτας το πλούτου κα
γ)  ὁ ρωτας τς δόξας·
ν ν τ κόσμ πιθυμία τς σαρκς κα πιθυμία τν φθαλμν κα λαζονεία το βίου" (Α΄ Ἰω. 2, 16)».
Σχόλιο-Δίδαγμα: Τά τρία κυρίαρχα πάθη πού κυβερνοῦν τούς ἀνθρώπους τοῦ κόσμου εἶναι αὐτά πού βδελύσσεται ὁ Θεός. Ὅποιος τά ἔχει, αὐτός εἶναι φίλος τοῦ κόσμου. Αὐτός «ἀγαπᾶται» ἀπό τούς ὁμοίους του κοσμικούς ἀνθρώπους μέ μία ἀγάπη ψεύτικη καί ἰδιοτελῆ. «Ἀγαπᾶται» γιά ὅσο χρόνο τούς ἐξυπηρετεῖ στά δικά τους ἀντίστοιχα πάθη τῆς φιληδονίας, φιλαργυρίας καί φιλοδοξίας. Ἐάν ὅμως συγκρουσθοῦν τά συμφέροντά τους, τότε οἱ πρώην κοσμικοί φίλοι του γίνονται οἱ χειρότεροι ἐχθροί του.
Ὅποιος θέλει νά γίνει φίλος τοῦ κόσμου γίνεται ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. Ὁ κόσμος κηρύττει τήν φιλαυτία, τόν ἐγωισμό, τήν αὐτοπεποίθηση, τήν ὑπερηφάνεια, τήν «ἀξιοπρέπεια» (ἡ ὁποία εἶναι καμουφλαρισμένη κενοδοξία), τήν φιλοχρηματία, τήν ματαιοδοξία, τό κυνήγι τῶν ἡδονῶν, τήν ὑποδούλωση στή σάρκα καί στή μόδα. Ὁ Θεός κηρύττει τήν ἀγάπη χωρίς ἰδιοτέλεια,τήν ἀγάπη χωρίς ὅρια καί διακρίσεις, τήν συγχωρητικότητα, τήν ἐγκράτεια, τήν αὐτάρκεια («ἔχοντες διατροφάς καί σκεπάσματα τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» ), τήν ὑπομονή, τήν ταπείνωση, τήν πραότητα, τήν πτωχεία, τήν ἀκτημοσύνη, τήν ἀδοξία, τήν ὑποδοχή ὅλων ὅσων μᾶς συμβαίνουν μέ χαρά, τήν ἐλευθερία ἀπό τά πάθη, τήν ἀπαγκίστρωση ἀπό ὅλες τίς προσκολλήσεις (σέ πρόσωπα ἤ πράγματα ἤ συνήθειες- καταστάσεις).
Οἱ χριστιανοί ὑποχρεωτικά καλοῦνται νά συγκρουσθοῦν μέ τόν κόσμο καί μέ τό κοσμικό φρόνημα, διότι ὀφείλουν νά πολεμήσουν τά τρία δομικά του στοιχεῖα: α)τήν φιλοδοξία, β)τήν φιλοϋλία- φιλαργυρία καί γ)τήν φιληδονία. Αὐτοί οἱ τρεῖς διεστραμμένοι ἔρωτες καθιστοῦν τόν ἄνθρωπο ἁμαρτωλό (πόρνο καί μοιχό) μπροστά στόν Θεό. Ὁ καθένας μας καλεῖται νά δώσει ὅλην τήν καρδιά του στον Θεό. Πρέπει Αὐτόν νά ἀγαπήσει «ἐξ ὅλης καρδίας»,νά Τόν λατρεύει μέ ὅλη του τήν ψυχή, τήν διάνοια, τήν δύναμη. Ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀγαπήσει κάτι ἤ κάποιον ἄλλο τότε ἁμαρτάνει, χάνει τήν παρθενία τοῦ νοός του, «μοιχεύει» μέ σύνολη τήν ψυχοσωματική του ὑπόσταση.
Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Νυμφίος τῶν ψυχῶν μας. Ἡ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή εἶναι νύμφη Χριστοῦ. Ἀπό τήν ὥρα πού βαπτιστήκαμε δέν ἀνήκουμε πιά στόν ἑαυτό μας οὔτε καί σέ κανέναν ἄλλο, ἀλλά στόν Χριστό. Εἶναι μία ἕνωση αἰώνια καί ἀδιάλυτη, ἀνάλογη μέ ἐκείνη στόν γάμο ἕνος ἄνδρα μέ μία γυναίκα, εἶναι ἕνας πνευματικός γάμος. Ὁ Χριστιανός καλεῖται νά φυλάξει ἀμόλυντο, ἄσπιλο τόν ἑαυτό του ἀπό τόν κόσμο καί τά στοιχεῖα του, τίς τρεῖς ἄρρωστες ἀγάπες: α)τήν ἀγάπη πρός τά ὑλικά ἀγαθά, β)τήν ἀγάπη πρός τίς ἁμαρτωλές σαρκικές ἡδονές καί γ)τήν ἀγάπη γιά τήν καλή γνώμη, τά «μπράβο» τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ ρίζα- πηγή τῶν τριῶν αὐτῶν ἀτόπων ἐρώτων, πού ὑπονομεύουν τήν ἕνωσή μας μέ τόν Κύριο εἶναι ἡ φιλαυτία. Ὁ Χριστιανός πολεμᾶ τήν φιλαυτία καί στή θέση της προσπαθεῖ νά τοποθετήσει τήν ἀνιδιοτελῆ φιλοθεΐα καί τήν γνήσια φιλανθρωπία.

2. Συνεχίζει ὁ ἅγιος Νικόδημος: «Ατς  ὁ πονηρς κόσμος ντίκειται στ σκοπό τοῦ Θεοῦ κα ξουσιάζεται π τν ωσφόρο ( ποιος γι' ατ κα νομάζεται κοσμοκράτορας). Αὐτός εναι  ὁ μεγάλος χθρός, τν ποῖο σαρκωθείς Λόγος το Θεο κα Πατρός, γεννήθηκε στ γ γι ν πολεμήσει πρτα μ τ παράδειγμά του τ σιωπηλ κα μετά, στν κατάλληλο καιρό, μ τν λόγο κα τ διδασκαλία.
Συλλογίσου λοιπν πς πρτα (ὁ Χριστός μας) πολεμάει μ τν φτώχεια του τν τακτο ρωτα το πλούτου. κοσμικς νθρωπος νομίζει πώς κάθε καλ τ βρίσκει στ πρόσκαιρα γαθά· γι' ατὸ, γι ν τ΄ ποτυπώσει γι ν μ τ χάσει ξοδεύει σχεδν λο τν καιρό, τόν ὁποῖον ὅμως το δωσε Θες γι ν κερδίσει τ αώνια γαθά.
Κα δο πού  ὁ προαιώνιος Λόγος κα Υἱὸς το Θεο κα Πατρς κατεβαίνει π τν οραν γι ν μς λυτρώσει π' ατ τν πλάνη κα ν ξεριζώσει π τς καρδιές μας τν καταραμένη ρίζα λων τν κακν, τν φιλαργυρία, πως τν χαρακτηρίζει  ὁ πόστολος Παλος· "Ρίζα πάντων τν κακν στν φιλαργυρία" (Α' Τίμ. 6,16). Πρόσεξε μως σ τί εδους ταλαιπωρία κατάντησε π γάπη γι μς κενος πού διαμοιράζει τ πλούτη κα τος θησαυρος στν παροσα κα στ μέλλουσα ζωή· "μόν γάρ, τ ργύριον κα μόν τ χρυσίον, λέγει Κύριος Παντοκράτωρ" (γγ. 2, 8).
Στοχάσου πο εναι τ παλάτι πού γεννήθηκε;
Πο εναι ο προετοιμασίες;
Πο ο μαες;
Πο τ βασιλικ στρμα;
Πο τ βρεφικ λουσίματα;
Πο εναι κολουθία τν δούλων;
Πο θαλπωρ κα νάπαυση;
Πο εναι συμπαράσταση τν συγγενν κα φίλων;
λα μέσα κα δς τ φτωχότατο σπήλαιο που γεννήθηκε κα τν ετελέστατη φάτνη που "νεκλίθη".
Σίγουρα χι μόνο δν θ βρες κανένα περιττό, λλ ντίθετα θ διαπιστώσεις μεγάλη λλειψη π' λα τ ναγκαα· γιατί  ὁ γλυκύτατός μου ησος γεννιέται σ τόπο σχεδν ξέσκεπο, τ μεσάνυχτα, στν καρδι το χειμώνα, μόνος μ μόνη τν μητέρα του κα τν θεωρούμενο πατέρα του, χωρς σκεπάσματα, χωρς ζεστ φαγητὰ, πού συνηθίζονται στς γεννήσεις κα τν πι φτωχν παιδιν, χωρς τς λάχιστες κενες νέσεις το φτωχικο σπιτιο πού εχε στ Ναζαρέτ.
Κα τ πι σημαντικ εναι τι, κτς π ατ τ φτώχεια, πού προτίμησε  ὁ ησος κουσίως, θέλησε κόμη κα λλη περισσότερη πτώχεια, σχεδν βίαιη κα φύσικη: παραγγέλλει κε στ σπήλαιο ν μ το γίνει καμμι ποδοχ κα φιλοξενία π κανένα νθρωπο· θελε ν διαφέρει π τος συμπατριτες του πού νέβηκαν στν Βηθλεμ γι πογραφή· λοι ατο εχαν πολλς προμήθειες μαζί τους κα ξεκουράζονταν, φιλοξενούμενοι μέσα στ σπίτια κα στ πανδοχεα·"οκ ν ατος τόπος ν τ καταλύματι" (Λούκ. 2, 7).
λλα πειδ  ὁ κόσμος, χι μόνο βδελύσσεται τν φτώχεια κα τν θεωρε μεγάλη ντροπή, παρακινώντας κόμη τος φτωχος ν ποκρίνονται κα ν παριστάνουν τος πλουσίους, γι' ατ κριβς  ὁ ησος Χριστς δν νοιώθει ντροπ γι τν φτώχειά του, ντίθετα κάνει πίδειξη τς φτώχειάς του· κα π μν τος ορανος φωνάζει τος γγέλους, π τος γρος δ κα τ χωράφια καλε τος ποιμένες γι ν τν προσκυνήσουν, τότε πού γεννήθηκε σ κείνη τν κατάσταση τς νδειας κα τς γκατάλειψης, σ κενο τ θρόνο μιᾶς ετελέστατης φάτνης κα σ κείνη τν αλ νς πενιχρότατου σπηλαίου!
πτώχεια πέρπλουτος! συγκατάβασις περύψιστος!
Τώρα σ πού μελετς ατς τς λήθειες, τί χεις ν πες; Ποις π ατος τος δύο νομίζεις πώς δικαιοται ν σ νικ κα ν σ κυριεύει; κόσμος  ὁ Χριστς πού νίκησε τν κόσμο; κόσμος σ προτρέπει ν ζητς πρτα τ πίγεια γαθ κα ν τ θεωρες μεγάλη ετυχία. Χριστς πάλι σ συμβουλεύει μ τ παράδειγμά Του κα τν διδασκαλία Του ν ζητες πρωτίστως τν Βασιλεία το Θεο κα ν καταφρονες λα τ καλά τς γς σν να πηλό· "Ζητετε πρτον τν Βασιλείαν το Θεο κα τν δικαιοσύνην Ατο" (Μάτθ. 6,33). κόμη σο ζητ ν στερεσαι τ γήινα γαθ μερικ π' ατ δίνοντας τα λεημοσύνη στος φτωχος κόμη ποτασσόμενος τ πάντα γι τν καλογερικ ζω κα ξαγοράζοντας να θησαυρ στν παράδεισο. "Πώλησόν σου τ πάρχοντα κα δς πτωχος κα ξεις θησαυρν ν οραν κα δερο κολούθει μο" (Μάτθ. 19, 21). Κα πάλι "πς ξ μν,  ὅς οκ ποτάσσεται πᾶσι τος αυτο πάρχουσιν, ο δύναται εναί μου μαθητς" (Λουκ. 14, 33).
Λοιπν σ κα σν μαθητς το Χριστο κα σν φρόνιμος κα στοχαστικς νθρωπος, πρέπει ν' ποφασίσεις ν κούσεις κα ν κάνεις πράξη κενο πού σο λέγει  ὁ Χριστς κα χι ὅ,τι σο πιβάλλει  ὁ κόσμος. Γιατί δν θ σωθον ατο πού κούουν μόνο τν νόμο το Θεο, λλ' ατο πού τν φαρμόζουν στν πράξη. (Ρωμ. 2,13).
Εναι λήθεια πώς δν εσαι ποχρεωμένος, ν εσαι λαϊκός, ν εσαι κτήμων κα πάμπτωχος· εσαι μως ποχρεωμένος ν κτιμς τόσο λίγο τ πλούτη κα τ χρήματα, στε γι λα ατ ποτ ν μν παρακινηθες ν παραβες οτε μία ντολ το Θεο· τόσο δ ν εναι ποκολλημένη καρδιά σου π' ατά, στε ν τ ποκτς κα ν τ χεις μ τόση προσπάθεια σν ν μ τ χεις κα ν μ τ ξοδεύεις στ μάταια κα περιττ κα πάνω π σα χρειάζεσαι πράγματα, καθς λέγει  ὁ Παλος· « καιρς συνεσταλμένος τ λοιπν στν ... να σιν ο χρώμενοι τ κόσμ τούτ ς μ καταχρώμενοι· παράγει γρ τ σχμα το κόσμου τούτου» (Α' Κόρ. 7, 29, 31). Δηλ. «Ὁ καιρός πού ἀπομένει εἶναι λίγος...κι ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ τά ἀγαθά αὐτοῦ τοῦ κόσμου, (ἄς εἶναι)σάν νά μήν ἀσχολοῦνται καθόλου μ’ αὐτά· διότι ἡ σημερινή  μορφή αὐτοῦ ἐδῶ τοῦ κόσμου δέν θά διαρκέσει πολύ».
λλά γι' ατ τ θέμα ν συζητήσεις μ τ Πανάγιο βρέφος, τν ησο, κα ν νοιώσεις ντροπ μπροστά Του, πού ς τώρα εχες σ τόση πόληψη κα γάπη κενα τ πλούτη, πού τ Θεον Βρέφος τόσο καταφρονεῖ· κι' κόμη πώς νοιωθες τόσο μίσος κα καταφρόνηση γι τν πτώχεια κείνη κα τν ετέλεια, πού ατ τόσο γαπᾶ».
Σχόλιο-Δίδαγμα: Νά χαιρώμαστε ἐάν εἴμαστε πτωχοί καί νά μήν ἐπιθυμοῦμε νά γίνουμε πλούσιοι. Νά μήν μισοῦμε τήν πτωχεια καί τήν εὐτέλεια ἀλλά νά τήν ἀγαπήσουμε μιμούμενοι τό Θεῖον Βρέφος.

3.Συνεχίζει ὁ ἅγιος Νικόδημος: «Ζήτησε Του (ἐνν. ἀπό τό Θεῖον Βρέφος) μέσως συγχώρεση γι λα τ κακ πο κανες γι ν' ποκτήσεις πλοτο κι' πίγεια γαθ... παρακάλεσε Τον ν σο δώσει χάρη· γιατί, πως  ὁ διος π πλούσιος γινε φτωχς π γάπη γι σένα, τσι κα σ ν γίνεις φτωχς γι τν γάπη Του, γι ν πλουτίσεις π τ Θεότητά Του· "Γινώσκετε γρ τν χάριν το Κυρίου μν ησο Χριστο, τι δι' μς πτώχευσε πλούσιος ν, να μες τ κείνου πτωχεί πλουτήσητε" (Β' Κόρ. 2,9). κόμη ν Τν παρακαλέσεις ν μ σ' φήσει ξαν ν πλανηθες π τν κόσμο· λλ ταν χεις τ πάρχοντά σου ταν τ στερεσαι γι τν γάπη το Κυρίου, ν μ τ μεταχειρίζεσαι γι λλο σκοπό, παρ μόνον κα μόνο γι ν ξαγοράσεις μ ατ τν αώνια εδαιμονία, καθς εναι γραμμένο· "Λύτρον νδρς ψυχς  ὁ διος πλοτος" (Παροιμ. 13, 8).
Σχόλιο-Δίδαγμα: Ἄς ἐλευθερωθοῦμε ἀπό τήν προσκόλληση στήν ὕλη, διδασκόμενοι ἀπό τήν ἄκρα πτωχεία τοῦ Χριστοῦ μας. Ὁ τρόπος τῆς γέννησής Του ἄς μᾶς παραδειγματίσει.  Ἄς ἀποφύγουμε τήν πολυτέλεια στούς στολισμούς, στά φαγητά καί στά ἐνδύματα. Ἄς μήν σπαταλᾶμε τά χρήματα σέ μάταιες ἀγορές περιττῶν ἀγαθῶν, ἀλλά ἄς τά δώσουμε ἐλεημοσύνη στούς πτωχούς ἀδελφούς τοῦ Κυρίου. Ἄς γίνουμε ἀκτήμονες ἤ ἔστω ὀλιγοκτήμονες κρατώντας μόνο τά ἀπαραίτητα («διατροφάς καί σκεπάσματα»). Ἄς χαιρόμαστε ὅταν δίνουμε καί ὄχι ὅταν παίρνουμε ἤ ἀποθηκεύουμε. Ἄς ἐλευθερώσουμε τήν καρδιά μας ἀπό κάθε προσκόλληση σέ ὑλικά πράγματα γιά νά μήν εἴμαστε εἰδωλολάτρες ἀντί Χριστιανοί. Ἄν τά χάσουμε, ἤ μᾶς τά κλέψουν ἄς μήν στενοχωρηθοῦμε. Ἄς μήν ἔχουμε τήν ἐμπιστοσύνη μας σ’ αὐτά, ἀλλά στόν Παντοδύναμο Θεό. Τά φετεινά Χριστούγεννα ἄς εἶναι μία νίκη ἐνάντια στήν φιλοϋλία, στήν φιλοχρηματία, στήν φιλοπλουτία καί ἐπίδειξη. Ἄς εἶναι μία νίκη τῆς ἁπλότητας, τῆς ἀκτημοσύνης, τῆς ἑκούσιας εὐτέλειας, τῆς ἑκούσιας πτωχείας, τῆς ἀληθινῆς Πίστεως- ἐμπιστοσύνης στόν Ἐνανθρωπήσαντα Κύριο.
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
Χρησιμοποιήσαμε (ὡς κείμενο πρός σχολιασμό) τήν μετάφραση τοῦ Συμβουλευτικοῦ Ἐγχειριδίου πού ἔχει ἐκπονηθεῖ ἀπό τόν π. Βενέδικτο Ἁγιορείτη (Νέα Σκήτη, Ἁγίου Ὄρους)

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου