Σελίδες

Τρίτη 23 Αυγούστου 2011

Οἱ δυνάμεις τῆς ψυχῆς καί ἡ ὀρθή χρήση τους

Τίς δυνάμεις τῆς ψυχῆς μας (λογιστικό, θυμός, ἐπιθυμία), σύμφωνα μέ τήν θεραπευτική τῶν Ἁγίων Πατέρων δέν πρέπει νά τίς νεκρώσουμε ἀλλά νά τίς λειτουργήσουμε σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τά μέρη τῆς ψυχῆς σύμφωνα μέ τήν ἁγιοπατερική γραμματεία, ὅπως ἐγράφη παραπάνω, εἶναι τρία: Τό θυμικό, τό ἐπιθυμητικό καί τό λογιστικό. Στόν σύγχρονο μεταπτωτικό ἄνθρωπο, πού δέν ἔχει ἐκκλησιαστικοποιηθεῖ, καί τά τρία αὐτά μέρη νοσοῦν. Εἶναι ὑποδουλωμένα στό περιβάλλον, στήν ὕλη, στίς σαρκικές ἡδονές, στίς αἰσθήσεις. Αὐτά καλούμαστε, συνεργαζόμενοι μέ τήν Θεία Χάρη, νά τά θεραπεύσουμε, ἀνακατευθύνοντάς τα ἀγαπητικά πρός τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο. Τό θυμικό θεραπεύεται μέ τήν κατά Θεόν ἀγάπη, τό ἐπιθυμητικό μέ τήν περιεκτική ἐγκράτεια καί τό λογιστικό μέ τήν ἀδιάλειπτη προσευχή.
Δέν πρέπει νά τά νεκρώσουμε ἀλλά νά τά ἐπαναπροσανατο-λίσουμε, ὥστε νά λειτουργήσουν σύμφωνα μέ τίς «προδιαγραφές» τοῦ Κατασκευαστῆ μας, δηλ. τοῦ Θεοῦ Λόγου. Συμφωνώντας μέ τήν καθολική πατερική ἀντίληψη, ὁ σοφός Γέρων Πορφύριος, ἀναφερόμενος στόν θυμό, ἔλεγε ὅτι ὁ θυμός εἶναι τό νεῦρο τῆς ψυχῆς καί εἶναι καλό.

Δέν καλούμαστε νά νεκρώσομε τό θυμικό τῆς ψυχῆς, ἀλλά νά δοθοῦμε στόν Χριστό μέ ὁρμή. Σχετικά ἕνα πνευματικό παιδί τοῦ Γέροντα γράφει:«Κάποια μέρα εἶπα στόν Γέροντα: Γέροντα, θυμώνω. Τώρα τελευταῖα θυμώνω εὔκολα.

-Καλό πράγμα ὁ θυμός. (Νόμιζα ὅτι μοῦ ἀστειεύεται καί τόν διέκοψα).
-Καλό πράγμα;
-Βέβαια. Τόν θυμό μᾶς τόν ἔβαλε ὁ Θεός μέσα μας. Εἶναι τό νεῦρο τῆς ψυχῆς. Εἶναι δύναμη. Μᾶς τόν ἔδωσε γιά νά θυμώνουμε καί νά ἀποκρούομε τά πάθη μας, τόν διάβολο. Αὐτή εἶναι ἡ σωστή θέση τοῦ θυμοῦ. Ἔτσι, αὐτή τή δύναμη τήν παίρνουμε ἀπό τόν διάβολο καί τήν δίνουμε στόν Χριστό. Δίνεσαι στόν Χριστό μέ δύναμη, μέ νεῦρο»[1]. (Στό βιβλίο: Ἀγαπίου Μοναχοῦ, Ἡ θεϊκή φλόγα πού ἄναψε στήν καρδιά μου ὁ Γέρων Πορφύριος, Ἀθήνα 2000 σελ. 65).
Τά διάφορα πάθη πού συνιστοῦν τόν παλαιό ἄνθρωπο,σύμφωνα μέ τήν Πατερική θεραπευτική, δέν πρέπει νά τά ἀφήνουμε νά ἐνεργοῦν.Ὑπάρχει ἕνα μέρος τῆς ψυχῆς, σύμφωνα μέ τόν Γέροντα, πού μᾶς ὠθεῖ στό νά κατακρίνουμε τόν ἄλλο. Αὐτό λέγεται «ἠθικολόγος». Ὅταν τό ἐνεργοποιοῦμε, ἀκτινοβολοῦμε κακή ἐνέργεια καί μπορεῖ νά βλάψουμε τόν ἄλλο. Ἔλεγε ὁ σοφός Γέροντας ὅτι: «Μέσα μας ὑπάρχει ἕνα μέρος τῆς ψυχῆς πού λέγεται «ἠθικολόγος». Αὐτός ὁ «ἠθικολόγος», ὅταν βλέπει κάποιον νά παρεκτρέπεται, ἐπαναστατεῖ, ἐνῶ πολλές φορές αὐτός πού κρίνει ἔχει κάνει τήν ἴδια παρεκτροπή. Δέν τά βάζει, ὅμως, μέ τόν ἑαυτό του ἀλλά μέ τόν ἄλλον. Κι αὐτό δέν τό θέλει ὁ Θεός.
Λέει ὁ Χριστός στό Εὐαγγέλιο: «Ὁ οὖν διδάσκων ἕτερον σεαυτόν οὐ διδάσκεις; Ὁ κηρύσσων μή κλέπτειν κλέπτεις;» (Ρωμ. 2,21). Μπορεῖ νά μήν κλέπτομε, ὅμως φονεύομε· κακίζομε τόν ἄλλον κι ὄχι τόν ἑαυτό μας. Λέμε παραδείγματος χάριν: «Ἔπρεπε νά κάνεις αὐτό· δέν τό ἔκανες, νά τί ἔπαθες!». Στήν πραγματικότητα, ἐπιθυμοῦμε νά πάθει ὁ ἄλλος κακό. Ὅταν σκεπτόμαστε τό κακό, τότε μπορεῖ πράγματι νά συμβεῖ. Κατά ἕναν μυστηριώδη καί ἀφανή τρόπο μειώνομε στόν ἄλλον τήν δύναμη νά πάει στό ἀγαθό, τοῦ κάνομε κακό. Μπορεῖ νά γίνομε αἰτία ν' ἀρρωστήσει, νά χάσει τήν δουλειά του, τήν περιουσία του κλ.π. Μ' αὐτόν τόν τρόπο δέν κάνομε κακό μόνο στόν πλησίον μας ἀλλά καί στόν ἑαυτό μας, γιατί ἀπομακρυνόμαστε ἀπ' τή χάρι τοῦ Θεοῦ.
Καί τότε προσευχόμεθα καί δέν εἰσακουόμεθα. «Αἰτοῦμεν καί οὐ λαμβάνομεν» (Πρβλ. Ἰακ. 4, 3). Γιατί; Τό σκεφθήκατα ποτέ αὐτό; «Διότι κακῶς αἰτούμεθα»(ὅ.π.). Πρέπει νά βροῦμε τρόπο νά θεραπεύσουμε τήν τάση πού ὑπάρχει μέσα μας νά αἰσθανόμαστε καί νά σκεπτόμαστε μέ κακία γιά τόν ἄλλον»[2].
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
http:Hristospanagia3.blogspot.com
Ἀπόσπασμα ἀπό τήν μελέτη: Ἡ ἀνθρωπολογία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου τοῦ Ἁγιορείτου

[1] Γέροντος Πορφυρίου ἱερομονάχου, Ἀνθολόγιο συμβουλῶν, Α' ἔκδοση, 2002.
[2] Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καί Λόγοι, σελ. 449-450.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου