Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι: α) ὁ Χριστός καί β) ἡ συγκεφαλαίωση τῆς Θείας Οἰκονομίας.

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΕΤΟΣ 2010-2011

Βιβλίο πρός μελέτην: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ,

Ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα, PG 150, 368-492.

ΣΥΝΑΞΙΣ Β΄: Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΙΝΑΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ.

3. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ὁ Χριστός^[1].

Ἡ Θεία  Λειτουργία εἶναι ἡ ἁπτή καί ὁρατή ὁμολογία ὅτι  ὁ Ἰησοῦς  Χριστός  εἶναι ὁ Λυτρωτής τοῦ ἀνθρώπου, πού μέ τόν Σταυ­ρό Του, τόν Θάνατο καί τήν Ἀνάστασή Του νίκησε τό διάβολο καί τό θάνατο καί δημιούργησε τό νέο λαό τοῦ Θεοῦ.

Μιλώντας γιά τή Θεία Εὐχαριστία ὁ Κύριος εἶπε: «Ἐγώ εἰμι, ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς... ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ κατα­βαί­νων... Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος ὁ ζῶν ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς· ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου, ζήσεται εἰς τόν αἰῶνα. Καί ὁ ἄρτος δέ ὅν ἐγώ δώσῳ, ἡ σάρξ μου ἐστιν, ἥν ἐγώ δώσῳ ὑπέρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς»^[2].

Ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἄρτος τῆς Ζωῆς, πού κατέβηκε ἀπό τόν οὐρανό (ὁ καταβάς), «τῇ δυνάμει» τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατέβηκε τήν ἡμέρα τοῦ Εὐαγγελισμοῦ μέσα στήν Ὑπερευλογημένη Παρθένο· κι ἡ Παρθένος ἔγινε γῆ ἀγαθή εὐλογημένη, πού βλάστησε τόν Ἄρτο τῆς Ζωῆς. Ὁ Χριστός εἶναι ὁ ἄρτος τῆς Ζωῆς, πού κατεβαίνει διαρκῶς ἀπό τόν οὐρανό (ὁ «καταβαί­νων»),  τῇ δυνάμει τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Κατεβαίνει τήν ὥρα τοῦ Εὐχαρι­στιακοῦ Εὐαγγελισμοῦ μέσα στήν Παρθένο Ἐκκλησία, κι ἡ ἁγία Ἐκκλησία γίνεται γῆ ἀγαθή εὐλογημένη, πού βλαστάνει τόν ἄρτο τῆς Ζωῆς. Αὐτό τό γεγονός τῆς καθόδου τοῦ Χριστοῦ καί τῆς παρουσίας Του μέσα στήν Ἐκκλησία τό ζοῦμε σέ κάθε Θεία Λειτουργία[3].

Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι :

•   Ὁ Χριστός ἀνάμεσά μας,  ὁ Ὁποῖος μᾶς εἶπε: «Ἰδού ἐγώ μεθ' ὑμῶν εἰμι πάσας τάς ἡμέρας ἕως τῆς συντελείας τοῦ αἰῶνος»^[4].
•   Ὁ Χριστός ὁ Ὁποῖος μᾶς ἀποκάλυψε ὁ Ἴδιος τόν ἑαυτό Του καί εἶπε πώς εἶναι «Ὁ Ἄρτος τῆς ζωῆς ὁ ἐκ τοῦ Οὐρανοῦ καταβαίνων»·
•   Ὁ Χριστός, ὁ Ὁποῖος στά χρόνια τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης- ὡς Ἄσαρκος Λόγος- στήν φοβερή ἔρημο ἔθρεψε τόν λαό Του μέ τό οὐράνιο μάννα·
•   Ὁ Χριστός, πού κατέβηκε ἀπό τόν Οὐρανό ὡς οὐράνια βροχή μέσα στά πανάχραντα σπλάχνα τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου» γιά νά γίνει ἀληθινή τροφή τῶν πεινώντων·
• Ὁ Χριστός, πού τό βράδυ τοῦ Μυστικοῦ Δείπνου παρέδωσε στούς μαθητές Του τό φρικτό μυστήριο «ἐν ἄρτῳ καί οἴνῳ»·
• Ὁ Χριστός πού κατεβαίνει   γιά νά θρέψει τά παιδιά Του καί νά τά σώσει ἀπό τόν θάνατο τῆς πείνας τῆς ἁμαρτίας, νά τά θεραπεύσει ἀπό τά τραύματα, ἀφοῦ ἔπεσαν στά χέρια τῶν αἰωνίων ληστῶν    καί ὑγιαίνοντα νά τά προσφέρει στόν Οὐράνιο Πατέρας Του.

 Ἡ Θεία Λειτουργία, λοιπόν, εἶναι ὁ Χριστός, ὁ Σαρκωμένος Λόγος τοῦ Θεοῦ ἀνάμεσά μας· στήν δική μας φτώχεια καί ἀσθένεια ὁ ἰατρός τῶν ψυχῶν καί τῶν σωμάτων· Ἕτοιμος νά μᾶς θεραπεύσει ἀναργύρως[5].

Μέ τόν Χριστό, μέ τήν Θεία Λειτουργία, ἡ ζωή ξανάγινε, ἀλλά καί γίνεται συνεχῶς, κτῆμα τοῦ ἀνθρώπου, χορηγήθηκε καί χορηγεῖται ξανά ὡς μυστήριο, ὡς κοινωνία καί ὡς εὐχαριστία^[6].

4.    Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ φανέρωση ὅλης τῆς Θείας Οἰκονομίας (τοῦ ἀπολυτρωτικοῦ ἔργου τοῦ Σωτῆρος Μας Ἰησοῦ Χριστοῦ).

Οἱ θεοφόροι Πατέρες, τά πάγχρυσα στόματα τοῦ Λόγου μᾶς διδάσκουν, πώς ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι «τό κεφάλαιον τῆς τοῦ Θεοῦ Προνοίας» γιά τό ἀνθρώπινο γένος.

Εἶναι ἡ Πρόνοια τοῦ Θεοῦ γιά τόν ἄνθρωπο. Εἶναι ὅλα τά θαυμαστά γεγονότα, τά ὁποῖα πάνσοφα προνόησε, «εἰργάσατο» ἡ Δεξιά τοῦ Ὑψίστου γιά νά ἐπαναφέρει τόν πλανηθέντα ἄνθρωπο ἀπό τό σκοτάδι τῆς εἰδωλολατρείας στό φῶς τῆς θεογνωσίας.

Γι' αὐτό καί ἔχουμε θαυμαστά γεγονότα στήν Παλαιά Διαθήκη καί προφητικές προεικονίσεις γι' αὐτό τό Μυστήριο:

-       Ἡ προσφορά ἄρτου καί οἴνου ἀπό τόν Μελχισεδέκ, (ὁ ὁποῖος ἦταν τύπος καί προεικόνιση τοῦ Μοναδικοῦ Ἀρχιερέως Χριστοῦ, κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό) προεικόνισε καί προφήτευσε τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

-       Ἡ θυσία, ἀκόμη, τοῦ Ἰσαάκ, τό μάννα στήν φοβερή ἔρημο τοῦ Σινᾶ, οἱ ὁράσεις τῶν Προφητῶν, καθώς καί ἡ ἑορτή τοῦ ἰουδαϊκοῦ Πάσχα, ἀναφέρονταν καί προεικόνιζαν τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

«Φοβερά τά πρό τῆς χάριτος» θά πεῖ ὁ Ἱερός Χρυσόστομος. Φοβερά ὅλα αὐτά πού γίνονταν στήν ἐποχή τοῦ Νόμου, τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Φρικωδέστερα, ὅμως, αὐτά πού συμβαίνουν σήμερα, ἀφοῦ «ἐσθίομεν Πάσχα τόν Χριστόν».

 Στήν Θεία Λειτουργία δέν βλέπουμε ἁπλῶς κάποιες σκιές καί αἰνίγματα, ὅπως στήν Παλαιά Διαθήκη, ἀλλά ζοῦμε αὐτήν τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ. Μέ τά μάτια μας βλέπουμε «τά μή βλεπόμενα», κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Χρυσόστομο.

Ὁ τόπος πού τελεῖται ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ Βηθλεέμ, ὅπου ὁ Λόγος «σάρξ ἐγένετο καί ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν καί ἐθεασάμεθα τήν δόξαν αὐτοῦ». Ἐκεῖ, δηλαδή, πού γεννήθηκε καί ἀνακλίθηκε ὁ Χριστός. Γι' αὐτό καί στήν ἀκολουθία τῆς Προσκομιδῆς, ὅταν ἐτοιμάζουμε τά Ἱερά Σκεύη, πού καί αὐτά ἔχουν τόν συμβολισμό τους, ἐπαναλαμβάνουμε μαζί μέ τόν ἱερό ὑμνογράφο: «Ἑτοιμάζου Βηθλεέμ, ἤνοικται πᾶσιν ἡ Ἐδέμ».

Βρισκόμαστε ἐν συνεχείᾳ στό ὑπερῶο τῆς Σιών. Καθόμαστε καί ἐμεῖς μαζί μέ τούς μαθητές στόν Μυστικό Δεῖπνο. Σέ τίποτα δέν διαφέρει τοῦτο τό Δεῖπνο ἀπό ἐκεῖνο, θά πεῖ ὁ Ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής.

Κατόπιν, ἡ Ἁγία Τράπεζα γίνεται Γολγοθᾶς, ἀφοῦ αὐτή ἡ θυσία πού πραγματοποιεῖται σέ κάθε Θεία Λειτουργία εἶναι τύπος ἐκείνης τῆς μοναδικῆς θυσίας τοῦ «Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου».

Φθάνουμε, ἀκολούθως, στήν Ἀνάσταση. Βλέπουμε τόν Ἀναστάντα Κύριο μαζί μέ τίς μυροφόρες γυναῖκες. Γεμίζει τό στόμα μας «ἐν τῷ λέγειν· Ἀνέστη ὁ Κύριος». Γιορτάζουμε ὄχι μία φορά τόν χρόνο Πάσχα, ἀλλά «ἀεί Πάσχα ἐστί», ἀφοῦ ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι τό «ἀδιάκοπο Πάσχα· εἶναι ἡ ἀρχή τοῦ καινοῦ αἰῶνος, πού εἰσβάλλει στόν παλαιό καί τόν μεταμορφώνει μέσα στό ἀναστάσιμο φῶς».

Πόσο δίκαιο εἶχε ἕνας Χριστιανός ποιητής πού ἔλεγε: «Πάσχα θά κάνω σήμερα, ἀφοῦ θά κοινωνήσω!»

Πόσο ὡραῖα ἡ Ἐκκλησία μας ἐπαναλαμβάνει σέ κάθε Θεία Λειτουργία μέ τό στόμα τοῦ λειτουργοῦ της ἱερέως: «Ἀνάστασιν Χριστοῦ θεασάμενοι . . . Ὤ Πάσχα τό μέγα καί ἱερώτατον Χριστέ . . .» καί ὅλα τά τροπάρια τῆς ἐννάτης Ὠδῆς τοῦ Κανόνος τοῦ Ἁγίου Πάσχα[7]!

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!

---

[1] Ἱερομονάχου Γρηγορίου: Ἡ Θεία Λειτουργία, ἐκδόσεις Δόμος, Β΄ ἔκδοση, Ἀθήνα 1985, (στό ἑξῆς:Ἡ Θεία Λειτουργία) σελ. 9.

[2]  Ἰω. 6, 48-51

[3]  Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου, Τί εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία καί πῶς θά τή ζήσουμε, Β΄ἔκδοση, σελ. 32-35.

[4]  Μτ. 28, 20.

[5] Σεβ. Μητροπολίτου Καστοριᾶς κ. Σεραφείμ, Λειτουργικά θέματα, http://www.imkastorias.gr/ometropolites/kerugmata/leitourgikathematamerosoeisagogika.html

[6] Αὐτή ἡ Εὐχαριστία ὡς μυστήριο εἶναι ἡ πορεία τῆς Ἐκκλησίας πρός τή Βασιλεία. Καί ἡ μεταμόρφωση τῶν ἀνθρώπων σέ Ἐκκλησία τοῦ Θεοῦ.

[7] Σεβ. Μητροπολίτου Καστοριᾶς κ. Σεραφείμ, Λειτουργικά θέματα, http://www.imkastorias.gr/ometropolites/kerugmata/leitourgikathematamerosoeisagogika.html.