«Ν’ ἀκοῦς πάντοτε προσεκτικά τή φωνή τῆς συνειδήσεως»

«Ὑποταγή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ»
Ἀπό τό βιβλίο «Πνευματικές Νουθεσίες»
Ὁσίου Μακαρίου τῆς Ὄπτινα
(ἀποσπάσματα ἐπιστολῶν)

Βαθιά συγκινημένος ἀπό τίς θλίψεις σου, δέν βρίσκω κατάλληλα λόγια νά σοῦ ἀπευθύνω. Τοῦτο μόνο σέ συμβουλεύω: Ἄνοιξε τήν καρδία σου καί ἄφησέ την ν’ ἀντιληφθεῖ καί νά διακρίνει τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ζήτησε ἀπό Κεῖνον βοήθεια. Ζήτησε σέ Κεῖνον παρηγοριά.
Νά πιστεύεις ἀκράδαντα ὅτι τό δράμα πού ζεῖς δέν εἶναι ἡ συνέπεια μιᾶς τυχαίας ἀλληλουχίας γεγονότων.
Ὁ ἴδιος ὁ Θεός – ὁ Θεός, πού οἱ βουλές Του εἶναι ἀνεξιχνίαστες – ἔχει ἐπικυρώσει αὐτά τά δραματικά γεγονότα μέ τή σφραγίδα τῆς θεϊκῆς Του σκοπιμότητος. Ποιᾶς σκοπιμότητος; Εἴτε τά στέλνει σάν τιμωρία – ἀλλά ὄχι ὁπωσδήποτε δικῶν σου ἁμαρτιῶν – εἴτε δοκιμάζει τή δύναμη τῆς πίστεώς σου καί τή χαλυβδώνει. Τί γράφει ὁ ἀπόστολος Ἰάκωβος; «Πᾶσαν χαράν ἡγήσασθε, ἀδελφοί μου, ὅταν πειρασμοῖς περιπέσητε ποικίλοις, γινώσκοντες ὅτι τό δοκίμιον ὑμῶν τῆς πίστεως κατεργάζεται ὑπομονήν· ἡ δέ ὑπομονή ἔργον τέλειον ἐχέτω, ἵνα ἦτε τέλειοι καί ὁλόκληροι, ἐν μηδενί λειπόμενοι» (Ἰακ. 1, 2-4).
Ὁποιαδήποτε πάντως κι ἄν εἶναι ἡ αἰτία τῶν θλίψεών σου, ἡ ὅλη κατάσταση εἶναι μία ἀκόμη ἀπόδειξη τῆς ἀγάπης Του γιά σένα, ἀφοῦ «ὅν ἀγαπᾶ Κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δέ πάντα υἱόν ὅν παραδέχεται… Εἰ δέ χωρίς ἐστε παιδείας, ἧς μέτοχοι γεγόνασι πάντες, ἄρα νόθοι ἐστέ καί οὐχ υἱοί» (Ἑβρ. 12, 6, 8). Δέν εἶναι δικά μου τά λόγια τοῦτα. Εἶναι ὁ ἴδιος ὁ ἀπόστολος Παῦλος πού πιστοποιεῖ μ’ αὐτά πώς εἶσαι ἕνα ἀγαπημένο παιδί τοῦ Θεοῦ.
Ἀγωνίσου σκληρά ν’ ἀντιμετωπίσεις τά πράγματα μέ ὑπομονή καί καρτερία. Μή λιποψυχεῖς. Κάθε στιγμή νά δοξάζεις καί νά εὐχαριστεῖς τόν Θεό «πάντων ἕνεκεν». Κι Ἐκεῖνος θά φροντίσει γιά ὅλα. Ἔτσι τό καλό θά προέλθει ἀπό τή δική σου σωστή στάση.
Δέξου τό κάθε τί, ἀκόμα καί τό πρόσφατο τραγικό γεγονός, σάν ἐπέμβαση τοῦ Θεοῦ. Ἐσύ θαυμάσια ἔκανες καί συγχώρεσες ἐκεῖνο τόν ἄνθρωπο. Δέν ἐπιδίωξες νά τοῦ ἐπιβληθεῖ ὁποιαδήποτε τιμωρία γιά τό κακό πού σοῦ ἔκανε. Ὅμως ἡ δικαιοκρισία τοῦ Θεοῦ τόν ἐπισήμανε, τόν ἀκολούθησε καί τοῦ πῆρε τή ζωή. Ποιός ξέρει πόσους τρόπους θά εἶχε ἐπινοήσει, γιά νά συνδράμει τόν σατανᾶ στά σκοτεινά του ἔργα πάνω στή γῆ, ἄν  ἔμενε κι ἄλλο ζωντανός ἀνάμεσά μας; Ἐνῶ τώρα ἡ ἀναχώρησή του εἶναι γιά τούς ἀνθρώπους ἕνα τρομακτικό περάδειγμα θείας δίκης. Ἄν εἶχες ἐπιδιώξει τήν τιμωρία του, τότε θά εἶχες λόγους νά τά βάζεις μέ τόν ἑαυτό σου. Ἔτσι ὅπως ἔγιναν ὅμως τά πράγματα, δέν ἔχεις κανένα λόγο.
Σ’ ἐμπιστεύομαι στήν προστασία τοῦ Κυρίου μας. Καί εὔχομαι Ἐκεῖνος – ὁ μόνος πού μπορεῖ – νά στερέψει τήν πηγή τῶν θλίψεων καί τῶν βασάνων σου.


***
Ὁ πόθος τῆς ἀναζητήσεως καί τῆς προσεγγίσεως τοῦ Θεοῦ εἶναι πράγματι ἕνα χάρισμα. Ἕνα χάρισμα πού, γιά νά τό ἀποκτήσουμε, πρέπει πρῶτα-πρῶτα νά ἔχουμε τεντωμένα τά πνευματικά μας αὐτιά, γιά ν ἀκούσουμε τό κάλεσμα Ἐκείνου. Καί ὅταν τά ἀκούσουμε, εἶναι ἐπιτακτική ἀνάγκη ν’ ἀνταποκριθοῦμε ἐνεργητικά.
Μέ τί τρόπο; Μόνο ἕνας τρόπος ὑπάρχει: ἡ ἀκριβής τήρηση τῶν ἐντολῶν Του. Δέν ἔχει σημασία ποῦ ζοῦμε καί κάτω ἀπό ποιές συνθῆκες. Εἴτε μόνοι εἴτε μαζί μέ ἄλλους, εἴτε σέ μοναστήρι, εἴτε μέσα στόν κόσμο, παντοῦ καί πάντοτε ὀφείλουμε νά τηροῦμε τίς ἐντολές Του. Κι αὐτό πουθενά δέν εἶναι εὔκολο. Γιατί σέ κάθε τόπο καί τρόπο ζωῆς ὁ ἐχθρός προσπαθεῖ νά ἐμποδίσει τήν ἀνταπόκρισή μας στό κάλεσμα τοῦ Κυρίου.
Προσευχήσου στό Θεό γιά ἐνίσχυση. Ποτέ δέν θά σοῦ τήν ἀρνηθεῖ. Ἀλλά πρόσεξε μήν τυχόν, ἀφοῦ λάβεις τή θεία βοήθεια, ἐμφανισθεῖ μέσα σου ὑπερηφάνεια ἤ ἀποκτήσεις τή συνήθεια τῆς κατακρίσεως τῶν ἄλλων, ἔστω καί στά μυστικά βάθη τῆς καρδιᾶς σου. Προσοχή! Γιατί αὐτό θά κάνει ὅλους τους καρπούς τῶν καλῶν ἔργων σου νά σαπίσουν.

***
Ἀφοῦ στ’ ἀλήθεια θέλεις νά εἶμαι εὐθύς καί εἰλικρινής μαζί σου, σοῦ λέω καθαρά ὅτι δέν βρίσκω σωστό νά ἐγκαταλείψεις τήν ὑπηρεσία σου στά ἀνάκτορα (Προφανῶς ἀπευθύνεται σέ αὐλικό τοῦ τσάρου), καί νά περιορίσεις τίς δραστηριότητές σου σέ μιάν ἄλλη ξέγνοιαστη καί σχεδόν ἀμέριμνη ἀπασχόληση. Θυμήσου τήν παραβολή τῶν ταλάντων (Ματθ. 25, 14-30, Λουκ. 19, 11-27).
Λαμβάνοντας ὑπόψη τήν εὐμένεια πού ὁ τσάρος σοῦ δείχνει, ποιός μπορεῖ ν ἀμφιβάλλει ὅτι θά εἶσαι πολύ περισσότερο χρήσιμος στούς συνανθρώπους σου, ἄν μείνεις στή θέση πού κατέχεις;
«Στή βασιλική αὐλή», λές, «μέ κυριεύει ἡ ματαιοδοξία». Εἶναι καλό πού τή φοβᾶσαι. Ἀλλά μήν ἐπιτρέψεις στό φόβο νά σού ἀφαιρέσει τή σύνεση. Κάνε δεκτή τήν προαγωγή σου μέ χαρά, ἀλλά καί μέ ταπείνωση. Ὄχι σάν τροφή τῆς ὑπερηφάνειας, ἀλλά σάν εὐκαιρία διακονίας τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Ν’ ἀκοῦς πάντοτε προσεκτικά τή φωνή τῆς συνειδήσεως, πού ἀντηχεῖ μέσα στήν καρδιά σου, καί νά ἐκτελεῖς πρόθυμα ὅσα αὐτή σοῦ ὑποδεικνύει. Τότε ἡ ψυχή σου θά εἶναι ὑγιής, ὅπως λέει ὁ ὅσιος Μάρκος, καί θά βρεῖς μεγάλη ὠφέλεια. Ὁ Θεός πάλι δέν θά σοῦ ἀρνηθεῖ τή βοήθειά Του.
Ὅσο γι’ αὐτή τήν κοπέλλα, πού τόσο πολύ σ’ ἔχει ἐντυπωσιάσει, γιατί νά μήν τήν παντρευτεῖς; Λές πώς δέν ζητᾶς οὔτε ὀμορφιά, οὔτε πλούτη, ἀλλά εὐγένεια, νοημοσύνη καί προπαντός πίστη στόν Θεό. Ἡ κυρία, στό σπίτι τῆς ὁποίας συναντηθήκατε, ἐπιβεβαιώνει τήν ἐντύπωση πού σχημάτισες, ὅτι δηλαδή ἔχει ὅλα αὐτά τά προσόντα, συμπληρώνοντας μάλιστα ὅτι διαθέτει καί ἀρκετή μόρφωση – ὄχι ἀσήμαντο προτέρημα γιά σύζυγο καί μητέρα.
Δέν τολμῶ ὅμως ν’ ἀσκήσω ἐπάνω σου κάποια ἐπιρροή σ’ ἕνα τόσο σπουδαῖο ζήτημα. Τό μόνο πού μπορῶ νά κάνω εἶναι σ’ ἐμπιστευθῶ στό Θεό. Προσευχήσου νά σοῦ δώσει ὁ Θεός φώτιση γιά νά «διαβάσεις» τό θέλημά Του, καί ἀφοῦ τό «διαβάσεις» νά τό ἀποδεχθεῖς.
Ἄν Ἐκεῖνος συμφωνεῖ μ’ αὐτό τό γάμο, ἡ ἐπιθυμία σου θ’ αὐξηθεῖ μετά τήν προσευχή. Σ’ αὐτή τήν περίπτωση, πήγαινε στήν ἐκκλησία καί ζήτησε ἀπό τόν ἱερέα μία παράκληση, μέ τήν ὁποία θά πάρεις καί τήν εἰδική γιά τήν περίπτωση εὐλογία τοῦ Κυρίου καί τῆς Παναγίας μας. Μετά προχώρησε στήν ὑλοποίηση τοῦ σκοποῦ σου χωρίς καθυστέρηση.
Ἄν ὅμως μετά τήν προσευχή ἡ ἐπιθυμία σου ἀδυνατίσει, δέξου το σάν σημεῖο ἀποδοκιμασίας τοῦ Θεοῦ. Καί μήν προχωρήσεις.
***
Ἔχεις στ’ ἀλήθεια κερδίσει τή βαθύτατη συμπάθειά μου. Ὅμως ἡ δική σου στάση ἀπέναντι στό ἀτύχημά σου θ’ ἀποδειχθεῖ τελικά πιό εὐεργετική γιά τήν ἐπανάκτηση τῆς ἰσορροπίας καί τῆς αὐτοκυριαρχίας σου, ἀπό τά ὁποιαδήποτε δικά μου αἰσθήματα. Ἔχεις δίκιο: Ἐσύ ὁ ἴδιος, μέ τά χέρια σου, ἔφτιαξες τό σταυρό πού πρέπει τώρα νά σηκώσεις. Ἕνας ἅγιος εἶπε κάποτε: «Τό ξύλο τοῦ σταυροῦ, πού τώρα τσακίζει τήν πλάτη μέ τό βάρος του, πρῶτα φύτρωσε στό χῶμα τῆς καρδιᾶς σου». Καί εἶχε δίκιο.
Οἱ τιμωρίες εἶναι πάντα ὀδυνηρές. Ἀλλά ὅταν γίνονται δεκτές μέ ταπεινό φρόνημα, μᾶς φέρνουν πιό κοντά στό Θεό. Καί τί ἄλλο μπορεῖ νά μᾶς ἐνδιαφέρει περισσότερο ἀπ’ αὐτό;
Ἄν, κάτω ἀπ’ ὅλες τίς περιστάσεις, ἀποφεύγεις προσεκτικά τόσο τήν αὐτοδικαίωση, ὅσο καί τήν ἀπελπισία, ὁ Θεός θά σοῦ χορηγεῖ τήν εὐλογία Του.
*
       Γι’  ἄλλη μία φορά βυθίζεσαι μέσα στή μελαγχολία καί τήν ἀπόγνωση! Ἔχεις μήπως ξεχάσει ὅτι τό ἴδιο ἐκεῖνο Χέρι πού στέλνει τίς τιμωρίες, στέλνει καί τίς πιό μεγάλες δωρεές; «Τό ἑσπέρας αὐλισθήσεται κλαυθμός καί εἰς τό πρωί ἀγαλλίασις» (ψαλμ. 29, 6).
“Ὅταν εἴμαστε ἀνίκανοι ν ἀναρριχηθοῦμε στίς βουνοκορφές τῆς ἀρετῆς, ἐκεῖνο πού πρέπει νά κάνουμε εἶναι νά κατεβοῦμε τουλάχιστον στό φαράγγι τῆς ταπεινώσεως”. Ἡ ταπείνωση εἶναι ὁ πιό σίγουρος μεσολαβητής μας μπροστά στό θρόνο τοῦ Κυρίου. Τό ταπεινό φρόνημα καί ἡ αὐτομεμψία εἶναι πού θά κάνουν τούς ἔσχατους νά γίνουν πρῶτοι. Πάρε λοιπόν κουράγιο.
*
      Ἡ θεία βούληση ἐκδηλώνεται μέ δυό τρόπους, γι’  αὐτό καί δέν μᾶς δεσμεύει, δέν περιορίζει τήν ἐλευθερία μας: Ὁ Θεός ἐπιθυμεῖ ὁρισμένα πράγματα καί ἀνέχεται ἄλλα. Αὐτός ὁ δεύτερος τρόπος γίνεται φανερός ὅταν ἐπιμένουμε νά γίνονται τά πράγματα ὅπως  ἐμεῖς θεωροῦμε καλύτερα. Ὅταν ὅμως ἐγκαταλειφθοῦμε ἀβίαστα καί μ’  ἐμπιστοσύνη στό θέλημά Του, ὁ Θεός μᾶς δείχνει τόν πρῶτο τρόπο, πού τελικά εἶναι πιό ὠφέλιμος γιά μᾶς.

Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ
ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ
Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά  Μονή.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
http://HristosPanagia3.blogspot.com