Σελίδες

Δευτέρα 27 Φεβρουαρίου 2012

Β΄ Στήν ἐξομολόγηση-Ἡ σχέση τοῦ Πνευματικοῦ τέκνου μέ τόν Πνευματικό του Πατέρα


ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Β΄ Στήν ἐξομολόγηση.


  1. Ἡ σχέση τοῦ Πνευματικοῦ τέκνου μέ τόν Πνευματικό του Πατέρα
Ἡ διάκριση τοῦ Πνευματικοῦ πρέπει νά εἶναι πολύ μεγάλη, ὥστε νά ὁδηγήσει στήν Πνευματική θεραπεία τό πνευματικό του παιδί. «Καλεῖται (ὁ πνευματικός)», γράφει ὁ π. Σωφρόνιος, «πρός ὑψίστην δημιουργίαν, εἰς ἀσύγκριτον τιμήν: νά δημιουργήσῃ θεούς διά τήν αἰωνιότητα ἐν τῷ Ἀκτίστῳ Φωτί»24. Αὐτή ἡ δημιουργία ἀπαιτεῖ βέβαια ὄχι μόνο τήν διάκριση τοῦ Πνευματικοῦ, ἀλλά καί τήν συνεργασία τοῦ μετανοοῦντος-ἐξομολογουμένου.
«Ἀφ’ οὗ μὲ τὴν βοήθειαν, καὶ χάριν τοῦ Θεοῦ καταξιωθῇς νὰ τὸν εὕρῃς (τόν Πνευματικό σου Πατέρα)», διδάσκει ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, «τότε δεῖξε εἰς αὐτὸν περισσοτέραν τὴν ἐπιμέλειαν, μεγαλυτέραν τὴν προθυμίαν, πολλὴν τὴν ταπείνωσιν, πολλὴν τὴν εὐλάβειαν, ὑπερβολικὴν τὴν τιμήν, τὴν πίστιν καθαράν, καὶ ἀδίστακτον. Ἐπειδὴ διὰ τοὺς τέτοιους εἶπεν ὁ Σωτὴρ ἡμῶν καὶ Θεός. «Ὁ δεχόμενος ὑμᾶς, ἐμὲ δέχεται»… Συγκολλήσου μαζί του μὲ ἀγάπην, καὶ πίστιν, καὶ μὲ φόβον, καὶ πόθον, ὡσὰν νὰ ἤσουν μαζὶ μὲ αὐτὸν τὸν ἴδιον τόν Χριστόν, διὰ νὰ ἀξιωθῇς μὲ τὸ μέσον αὐτοῦ, νὰ ἑνωθῇς καὶ μὲ αὐτὸν τὸν Χριστόν, καὶ νὰ γένης συμμέτοχος, καὶ συγκληρονόμος τῆς αἰωνίου δόξης, καὶ βασιλείας Του».
Ὅπως ὁ ἀσθενής ἐμπιστεύεται καί ἀγαπᾶ τόν ἰατρό του ἔτσι θά πρέπει κι ἐμεῖς νά ἐμπιστευόμαστε τόν Πνευματικό μας ἰατρό. «Μᾶλλον πρέπει νά ἔχουμε περισσότερη ἐμπιστοσύνη καί ἀγάπη, ὅταν ληφθῇ ὑπ’ ὄψη ἡ διαφορά μεταξύ ψυχῆς καί σώματος. Στόν Πνευματικό, διδάσκει ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, βρίσκεται αὐτός ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός. Εἶναι «τό στόμα τοῦ Θεοῦ»… Ὅπως ἀκολούθησαν οἱ Ἀπόστολοι τόν Χριστό, ἔτσι νά κάνουμε καί ἐμεῖς. Ὅταν ἀτιμάζουν καί περιφρονοῦν τόν Πνευματικό μας, δέν πρέπει νά τόν ἐγκαταλείπουμε. Καί ὅπως ὁ Πέτρος ἔλαβε τήν μάχαιρα καί ἀπέκοψε τό ὠτίον, «λάβε τήν μάχαιραν καί τήν χείρα ἐκτείνας, μή τό ὠτίον μόνον ἀλλά καί τήν χεῖρα καί τήν γλῶσσαν ἀπόκοψον τοῦ ἐπιχειροῦντος λέγειν κατά τοῦ σοῦ πατρός ἤ αὐτοῦ ἅπτεσθαι» (Δηλ. Πάρε τό μαχαίρι καί ἀφοῦ ἐκτείνεις τό χέρι, ὄχι μόνο τό αὐτί ἀλλά καί τό χέρι καί τήν γλῶσσα ἀπόκοψε ἀπό αὐτόν πού ἐπιχειρεῖ καί λέγει ἐναντίον τοῦ Πατέρα σου τοῦ Πνευματικοῦ ἤ τολμᾶ νά τόν ἀγγίξει). Ἐάν τόν ἀρνηθῇς, νά κλαύσῃς ὡς ὁ Πέτρος. Ἐάν τόν δεῖς, λέγει ὁ ἅγιος Συμεών, νά σταυρώνεται, τότε, ἄν μπορῇς, «συναπόθανον» μετ’ αὐτοῦ. Ἄν αὐτό εἶναι ἀδύνατον, τότε μή προστεθῇς στούς προδότας καί κακούργους. «Ἐάν ἀφεθῇ τῶν δεσμῶν, πάλιν πρόσελθε καί ὡς μάρτυρα αὐτόν σεβάσθητι· εἰ δέ συναποθάνῃ τοῖς πειρασμοῖς, τό σῶμα αὐτοῦ παρρησιαζόμενος ζήτησον· καί τίμησον περισσότερον μᾶλλον ἤ ὅτε ἐμψυχομένῳ παρίστασο καί μύροις ἀλείψας πολυτελῶς ἐνταφίασον»25(Δηλ. Ἄν ἀφεθεῖ ἀπό τά δεσμά πάλι πήγαινε κοντά του καί σεβάσου τον ὡς μάρτυρα. Ἄν πεθάνει μαζί μέ τούς πειρασμούς, μέ παρρησία ζήτησε τό σῶμα του. Καί τίμησέ τον περισσότερο ἀπό ὅτι ὅταν ἦταν τό σῶμα του ἔμψυχο κοντά σου καί ἀφοῦ τό ἀλείψεις μέ πολυτελῆ μῦρα ἐνταφίασέ το). Εἶναι πολύ χαρακτηριστικό ὅτι τόν πνευματικό πατέρα, τόν θεραπευτή, τόν θέτει στήν θέση τοῦ Χριστοῦ»26.
Πολλές φορές δυστυχῶς τά πνευματικά παιδιά μέ μεγάλη εὐκολία ἐγκαταλείπουν τόν Πνευματικό τους Πατέρα. «Πρὸς τὸν ἱερέα», παρατηρεῖ ὁ π. Σωφρόνιος, «συμπεριφέρονται οἱ ἄνθρωποι, ὡς καὶ πρὸς τὸν Θεόν: Ἀπορρίπτουν αὐτὸν μετὰ φοβερᾶς εὐκολίας ὡς τι τὸ ἄχρηστον, μετὰ τῆς βεβαιότητος ὅτι εὐθὺς ὡς θὰ ἔχουν τὴν ἀνάγκην αὐτοῦ, θὰ καλέσουν αὐτὸν καὶ οὗτος δὲν θὰ ἀρνηθῇ νὰ ἔλθῃ»27.
Ὅταν μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ βροῦμε τόν καλό Πνευματικό ἄς μήν τόν ἀλλάξουμε, ὅσο αὐτός βρίσκεται στή ζωή αὐτή. Ποτέ δέν ὠφελοῦνται ἐκεῖνοι πού γυρίζουν ἀπό Πνευματικό σέ Πνευματικό. Εἴτε ἀπό ἄγνοια τό κάνουν, εἴτε ἀπό ἐγωισμό. Μόνο ὅταν ἕνας Πνευματικός μᾶς παρακολουθεῖ συστηματικά, μᾶς γνωρίζει καλά, ὁπότε καί μπορεῖ νά μᾶς βοηθήσει οὐσιαστικά στόν ἀγῶνα γιά τήν κάθαρση καί στήν πορεία πρός τή σωτηρία. Οὔτε βέβαια εἶναι σωστή ἡ πρακτική νά ἔχουμε δύο Πνευματικούς καί νά λέμε κάποια ἁμαρτήματα στόν ἕνα καί κάποια στόν ἄλλο.
Ἄς μήν τόν ἐγκαταλείπουμε ποτέ τόν καλό μας Πνευματικό Πατέρα28 .
Μερικοί βλέπουν καί θέλουν τόν Πνευματικό Πατέρα ὡς ἕναν φίλο τους, ὁ ὁποῖος θά ἔχει ἀπεριόριστο χρόνο γιά νά συζητᾶ μαζί τους τά πάντα. Αὐτό ὅμως ἐκ τῶν πραγμάτων εἶναι ἀδύνατο. Ὁ Πνευματικός εἶναι Πατέρας συνήθως «ὑπέρπολύτεκνος» μέ δεκάδες, ἑκατοντάδες καί κάποτε χιλιάδες Πνευματικά παιδιά. Εἶναι ἐπίσης καί αὐτός ἄνθρωπος μέ 24 ὧρες στή διάθεσή του κάθε ἡμέρα -ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι- καί μέ τίς συνηθισμένες ἀνθρώπινες ἀνάγκες καί ἀντοχές. Εἶναι ἀδύνατον νά ἀνταποκριθεῖ στήν ἐπιθυμία κάποιων πού τόν θέλουν διαθέσιμο κάθε στιγμή καί γιά πολύ χρόνο. Ὁπωσδήποτε ἀγαπάει τά Πνευματικά του παιδιά καί εἶναι παραπάνω ἀπό φίλος· εἶναι Πατέρας πού πονάει καί προσεύχεται γιά ὅλα τά Πνευματικά του παιδιά. Δέν θά πρέπει νά τοῦ στεροῦμε τόν πολύτιμό χρόνο μέσα στόν ὁποῖο θά πρέπει νά κάνει καί ἐκεῖνος τά Πνευματικά του καθήκοντα, νά προσευχηθεῖ, νά ἐπικοινωνήσει μέ ὅλα τά πνευματικά του παιδιά ἐξ ἴσου καί νά ἐπικεντρώσει τήν προσοχή του σ’ αὐτά, πού κινδυνεύουν περισσότερο ἤ τώρα μόλις ἀρχίζουν τήν πνευματική τους ζωή. Μιλώντας του δέν θά πρέπει νά χρονοτριβοῦμε καί νά τόν κουράζουμε μέ ἀνούσιες ἀναφορές καί λεπτομέρειες. Ἄς ἔχουμε κατά νοῦ ἀκριβῶς διαμορφωμένο τό ἐρώτημα πού θά τοῦ ἀπευθύνουμε ἤ τό συγκεκριμένο ἁμάρτημα πού θέλουμε νά τοῦ ἀναφέρουμε. Ἔτσι δείχνουμε ἔμπρακτα τήν ἐν Χριστῷ ἀγάπη, πού ἔχουμε πρός αὐτόν ἀλλά καί πρός τά ἄλλα Πνευματικά μας ἀδέλφια, πού ἴσως ἔχουν καί σοβαρότερα προβλήματα ἀπό αὐτά πού ἔχουμε ἐμεῖς.
Τό ἔργο τοῦ Πνευματικοῦ γίνεται πολύ δύσκολο ὅταν συκοφαντεῖται ἤ διαβάλλεται ἀπό τά ὑποτιθέμενα πνευματικά του παιδιά:
«Οὐδόλως εἶναι ἁπλοῦν εἰς τὸν μοναχὸν», παρατηρεῖ ὁ π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ, «νὰ βαστάσῃ τὸν κόπον τῆς πνευματικῆς πατρότητος. Καὶ τοῦτο διότι εἶναι μὲν εὐεργετικὴ εἰς αὐτὸν προσωπικῶς ἡ περὶ αὐτοῦ λίαν ἀρνητικὴ γνώμη τῶν ἀνθρώπων … ὅμως … πᾶς ἀρνητικὸς λόγος περὶ αὐτοῦ ἐμπνέει δυσπιστίαν εἰς τοὺς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἔχουν ἀνάγκην καθοδηγήσεως, παρηγορίας καὶ στηριγμοῦ. Ἡ λύπη αὐτοῦ γίνεται διπλῆ: Λυπεῖται δι’ ἑαυτόν, διότι ζῆ ἀναξίως πρὸς τὴν κλῆσιν αὐτοῦ, λυπεῖται καὶ διὰ τὴν ζημίαν, τὴν ὁποίαν ὑφίσταται ὅλη ἡ Ἐκκλησία, ὅλη ἡ ἀνθρωπότης, ὅταν καταστρέφηται τὸ κύρος τῶν ἱερουργῶν. Ἡ ἀνυπακοὴ εἰς τὸν λόγον τῶν Πνευματικῶν πατέρων εἶναι ἰσοδύναμος πρὸς τὴν ἀπόρριψιν τοῦ λόγου τοῦ Ἰδίου τοῦ Χριστοῦ: «Ὁ ἀκούων ὑμῶν Ἐμοῦ ἀκούει καὶ ὁ ἀθετῶν ὑμᾶς Ἐμὲ ἀθετεῖ»29.
Ἄλλοτε τά πνευματικά παιδιά πού προηγήθηκαν στή γνωριμία μέ τόν Πνευματικό ἐμποδίζουν τά πνευματικά παιδιά πού προσέρχονται ἀργότερα καί βάζουν προσκόμματα στόν ἴδιο τόν Πνευματικό ἐν ὀνόματι δῆθεν τῆς «ἀγάπης» καί τῆς «περιφρούρησης» τοῦ Πνευματικοῦ.
«Εἷς ἐπίσκοπος» διηγεῖται ὁ μακαριστός π. Σωφρόνιος «ὅστις μετὰ θέρμης παρέδωκεν ἑαυτὸν εἰς τὴν ὑπηρεσίαν τῶν πασχόντων … ἔγραψεν εἰς ἐμέ: «Ἤρχισα νὰ φοβοῦμαι τὴν ἀγάπην». Βραδύτερον κατενόησα τοὺς λόγους αὐτοῦ ὡς ἑξῆς: Ἐκεῖνοι, οἵτινες ὠφελήθησαν ὑπ’ αὐτοῦ, προσεκολλῶντο εἰς αὐτόν, καὶ κατ’ ἀρχὰς ἐβοήθουν αὐτὸν ἐν τῇ ἁγίᾳ αὐτοῦ διακονίᾳ· ἐν συνεχείᾳ ὅμως κερδίσαντες τὴν ἐμπιστοσύνην αὐτοῦ καὶ γενόμενοι ἀπαραίτητοι δι’ αὐτόν, ἐπεβουλεύοντο τὴν ἐλευθερίαν αὐτοῦ παρεμβάλλοντες πανταχοῦ δυσκολίας, ὅτε οὗτος παρέδιδεν ἑαυτὸν εἰς τοὺς ἐσχάτως προσερχομένους. Κατ’ ἐκεῖνον τὸν καιρόν, ὅτε παρέλαβον τὴν ἐπιστολήν, δὲν κατενόουν εἰσέτι τὸ φοβερὸν νόημα τῶν λόγων αὐτοῦ. Διηνοίχθη εἰς ἐμὲ τοῦτο κατὰ τοὺς χρόνους τῆς διακονίας μου ἐν Εὐρώπῃ»30.
Ἴσως ἡ πιό δύσκολη περίπτωση γιά τόν Πνευματικό εἶναι ὅταν ὁ τάχα ὑποτακτικός-πνευματικό παιδί ἔχει «κλειδωθεῖ» στίς ἀντιλήψεις του καί βλέπει διαμετρικά ἀντίθετα τά πράγματα ἀπ’ ὅτι εἶναι στήν πραγματικότητα. Τότε παρεξηγεῖ κάθε ἐνέργεια τοῦ Πνευματικοῦ του καί τόν κατακρίνει γιά ὅλα.
«Εἶναι ἀδύνατον νὰ ἐννοήσῃ τις τοὺς ἀνθρώπους», παρατηρεῖ ὁ π. Σωφρόνιος, καὶ συνεχίζει: «Οὗτοι εἴτε εἶναι τυφλοὶ καὶ «οὐκ οἴδασι τί ποιοῦσι», εἴτε πάσχουν ὑπὸ πνευματικοῦ καὶ νοεροῦ δαλτωνισμοῦ (πάθησις ὀφθαλμῶν μὴ ἐπιτρέπουσα τὴν διάκρισιν τῶν χρωμάτων). Συχνάκις βλέπουν τὰ πράγματα εἰς διαμετρικῶς ἀντίθετον φωτισμόν, ὁμοίως πρὸς τὸ ἀρνητικὸν φωτογραφίας … Νὰ γνωρίσῃ τις τότε τὴν πραγματικὴν ἀλήθειαν τῆς ζωῆς ἀποβαίνει πλέον ἀδύνατον. Ἐν τοιαύτῃ καταστάσει δὲν ἀπομένει χῶρος δι’ οὐδένα λόγον. Οὗτοι διάκεινται ἐχθρικῶς πρὸς τὰς κινήσεις τῆς ἁγίας ἀγάπης. Ἡ ὑπομονητικὴ ταπείνωσις ἐκλαμβάνεται ὡς ὑποκρισία. … διά τοῦ ὅλου κλίματος ὅπερ δημιουργοῦν διὰ τῆς στάσεως αὐτῶν, δυσχεραίνουν τὴν παρουσίαν τοῦ ἱερέως καὶ ἐν ταυτῷ κατακρίνουν αὐτὸν ὅτι ἀποφεύγει τὴν ἐπικοινωνίαν μετ’ αὐτῶν ὑπὸ παρομοίας συνθήκας, καὶ τῶν τοιούτων οὐκ ἔστι τέλος»31. Τέλος μέ τήν ὑποκίνηση τοῦ διαβόλου μπορεῖ νά φθάσει τό Πνευματικό τέκνο νά μισήσει τόν Πνευματικό του Πατέρα. Εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἐπιτυχία τοῦ διαβόλου νά ἀποκόψει τό πνευματικό παιδί ἀπό τόν Πνευματικό του ὁδηγό. Τότε αὐτό εἶναι εὔκολη λεία γιά τόν νοητό λέοντα «πού περιέρχεται ζητώντας ποιόν νά καταπιεῖ». Γιά νά λυτρωθεῖ ὁ ἄνθρωπος αὐτός θά πρέπει ἀμέσως νά τό ἐξομολογηθεῖ.
Πολλοί ἄνθρωποι βέβαια δυστυχῶς ὄχι μόνον δέν ἐξομολογοῦνται καθόλου, ἀλλά καί μισοῦν τούς Πνευματικούς Πατέρες.. «Οἱ ἄνθρωποι», γράφει ὁ π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ, «ἠγάπησαν τό σκότος, ἐν τῷ ὁποίῳ ἐνοικεῖ ὁ θάνατος, καί ἀπορρίπτουν τό Φῶς Ὅπερ εἶναι ζωή, καί πρόσκαιρος καί αἰώνιος. … Διά τόν λόγον ὅτι οἱ πνευματικοί φέρουν τό φῶς τῆς ζωῆς, πολλοί ἄνθρωποι μισοῦν τούς λειτουργούς τοῦ Χριστοῦ, καθώς καί πρότερον ἐμίσησαν καί Αὐτόν τόν Κύριον: «… Εἰ ἐμέ ἐδίωξαν καί ὑμᾶς διώξουσιν …»32.
 24 Ἀρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί προσευχῆς, Β’ περί τοῦ ἔργου τοῦ πνευματικοῦ πατρός Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας, 1993, σελ. 211, http://youtube-istas.net/viewtopic.php?f=60&t=1785&start=30
25SC 104,  σελ. 340-342, στό: Μητρ. Ἱεροθ. Βλάχου, Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία, ἔκδ. Ζ΄, Ἱερᾶς Μονῆς Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου Πελαγίας, Κεφ. Β΄, Ἀναζήτηση θεραπευτῶν.
26 Μητρ. Ἱεροθ. Βλάχου, Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία, ἔκδ. Ζ΄, Ἱερᾶς Μονῆς Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου Πελαγίας, Κεφ. Β΄, Ἀναζήτηση θεραπευτῶν.
27 Ἀρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί προσευχῆς, Β’ περί τοῦ ἔργου τοῦ πνευματικοῦ πατρός Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας, 1993, σελ. 215, http://youtube-istas.net/viewtopic.php?f=60&t=1785&start=30
28 Σέ δύο περιπτώσεις σύμφωνα μέ τήν Πατερική παράδοση ἐπιτρέπεται-ἐπιβάλλεται ἡ ἀπομάκρυνση:α) Ἄν ὁ Πνευματικός Πατέρας ἐκεῖνος πλανηθεῖ ὡς πρός τό δόγμα ἤ β)πέσει σέ ἀνηθικότητα μέ τήν στενή ἔννοια τοῦ ὅρου.
29Ἀρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί προσευχῆς, Β’ περί τοῦ ἔργου τοῦ πνευματικοῦ πατρός Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας, 1993, σελ. 218, http://youtube-istasviewtopic.php?f=60&t=1785&start=30
30 Ἀρχιμ. Σωφρονίου Σαχάρωφ, Περί προσευχῆς, Β’ περί τοῦ ἔργου τοῦ πνευματικοῦ πατρός Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ Ἀγγλίας, 1993, σελ. 215, http://youtube-istas.net/viewtopic.php?f=60&t=1785&start=30
31 Ὅ.π. σελ. 214.
32 Ὅ.π. σελ. 222.

συνεχίζεται...
 
 
Μπορεῖτε να δεῖτε τό πλῆρες κείμενο, ἐδῶ:

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτηςhttp://HristosPanagia3.blogspot.com

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου