Ἡ Θεία Εὐχαριστία

ΤΑ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ

Β΄ Η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΚΑΙ Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΕΝΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

3.Η ΠΡΩΤΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ 

Ἡ Θεία Εὐχαριστία

Οἱ πρῶτες Χριστιανικές Ἐνορίες εἶχαν ὡς κέντρο καί σημεῖο ἀναφορᾶς τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

Στίς Πράξεις 2, 42, διαβάζουμε ὅτι οἱ πρῶτοι Χριστιανοί «ἦσαν δὲ προσκαρτεροῦντες τῇ διδαχῇ τῶν Ἀποστόλων καὶ τῇ κοινωνίᾳ καὶ τῇ κλάσει τοῦ ἄρτου καὶ ταῖς προσευχαῖς»⁸. Ἡ «κλάσις τοῦ ἄρτου» εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία, τό Μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας. Τό ρῆμα «προσκαρτερῶ» σημαίνει παραμένω ἐξακολουθητικά καί ὑπομονητικά.

Οἱ πρῶτοι Χριστιανοί λοιπόν, σύμφωνα μέ τήν μαρτυρία τῶν Πράξεων, παρέμεναν συνεχῶς, σταθερά καί ἐξακολουθητικά στήν τέλεση τῆς Θείας Λειτουργίας, στήν προσευχή, στήν ἀκρόαση τοῦ Θείου Κηρύγματος καί στήν μεταξύ τους ἐν Χριστῷ ἀγαπητική κοινωνία καί ἑνότητα. Κέντρο τῆς ζωῆς τους ἦταν ὁ Χριστός καί ἡ λατρεία Του.

Λίγο πιό κάτω, στό ἐδάφιο 46 τοῦ ἴδιου κεφαλαίου τῶν Πράξεων, ὁ Ἅγιος Λουκᾶς προσθέτει ὅτι ἦσαν «καθ᾿ ἡμέραν τε προσκαρτεροῦντες ὁμοθυμαδὸν ἐν τῷ ἱερῷ, κλῶντές τε κατ᾿ οἶκον ἄρτον, μετελάμβανον τροφῆς ἐν ἀγαλλιάσει καὶ ἀφελότητι καρδίας»⁹.

Ἀπό τά ἀνωτέρω χωρία τῶν Πράξεων τῶν Ἀποστόλων γίνεται σαφές ὅτι ἡ πρώτη Χριστιανική κοινότητα ἀκολούθησε τήν ἐντολή τοῦ Κυρίου γιά τήν συνεχῆ τέλεση τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας.

«Σέ 4 χωρία τῆς Καινῆς Διαθήκης ἔχουμε ἀναφορά γιά τήν «κλάση τοῦ ἄρτου» ὡς κάτι πού παρέδωσε ὁ Κύριος καί ὅρισε νά τελεῖ ἡ Ἐκκλησία¹⁰.

Βασιζόμενοι στά κείμενα αὐτά, παρατηροῦμε τά ἑξῆς: Αὐτό τό «μυστήριο» (=μύηση), τό παρέδωσε ὁ Κύριος κατά τήν διάρκεια τοῦ «μυστικοῦ» (=μυστηριακοῦ) δείπνου, ζητώντας ἀπό τούς μαθητές Του νά συνεχίσουν νά τό ἐπαναλαμβάνουν «εἰς ἀνάμνησίν» Του.

Σύμφωνα μέ τά λόγια τοῦ ἀποστόλου Παύλου, τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας τό «παρέλαβε», καί τό «παρέδωσε» ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος καί στούς Κορινθίους νά τό τελοῦν. Πρόκειται λοιπόν γιά ὑποχρέωση τῶν Χριστιανῶν, ἀφοῦ ἀποτελεῖ ἐντολή τοῦ Κυρίου καί γι’ αὐτό συμπεριλαμβάνεται στίς παραδόσεις τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων (Β΄ Θεσ. 2,15). Οἱ «ἐπὶ τὸ αὐτὸ» εὐχαριστιακὲς συνάξεις τῆς ἀρχαίας Ἐκκλησίας, οἱ ὁποῖες, ὅταν ἐτελοῦντο στοὺς οἴκους τῶν Χριστιανῶν, ὀνομάζονταν καὶ «κατ’ οἶκον Ἐκκλησίες», ἀποτελοῦν τοὺς προδρόμους τῶν συγχρόνων Ἐνοριῶν»¹¹.

Μελετώντας τίς Διαταγές τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων ἀντιλαμβανόμαστε τό πῶς περνοῦσαν τήν ἡμέρα τους οἱ πρῶτοι Χριστιανοί. Εἶναι ἕνα ὁδηγητικό κείμενο καί γιά ἐμᾶς τούς Χριστιανούς τοῦ 21^ου αἰῶνα. 

 Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού ἤδη κυκλοφορεῖ.

8 Πράξ. 2, 42.

9 Πράξ. 2, 46.

10 Τά 4 χωρία εἶναι τά ἑξῆς:

1^ο: Μτ.26-26-29: ᾿Εσθιόντων δὲ αὐτῶν λαβὼν ὁ ᾿Ιησοῦς τὸν ἄρτον καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ ἐδίδου τοῖς μαθηταῖς καὶ εἶπε· λάβετε φάγετε τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου· καὶ λαβὼν τὸ ποτήριον καὶ εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς λέγων· πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες· τοῦτο γάρ ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον εἰς ἄφεσιν ἁμαρτιῶν· λέγω δὲ ὑμῖν ὅτι οὐ μὴ πίω ἀπ᾿ ἄρτι ἐκ τούτου τοῦ γενήματος τῆς ἀμπέλου ἕως τῆς ἡμέρας ἐκείνης ὅταν αὐτὸ πίνω μεθ᾿ ὑμῶν καινὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ πατρός μου.

2^ο: Μρ. 14, 21-25: Καὶ ἐσθιόντων αὐτῶν λαβὼν ὁ Ἰησοῦς ἄρτον εὐλογήσας ἔκλασε καὶ ἔδωκεν αὐτοῖς καὶ εἶπε· λάβετε φάγετε· τοῦτό ἐστι τὸ σῶμά μου· καὶ λαβὼν τὸ ποτήριον εὐχαριστήσας ἔδωκεν αὐτοῖς· καὶ ἔπιον ἐξ αὐτοῦ πάντες· καὶ εἶπεν αὐτοῖς· τοῦτό ἐστι τὸ αἷμά μου τὸ τῆς καινῆς διαθήκης τὸ περὶ πολλῶν ἐκχυνόμενον· ἀμὴν λέγω ὑμῖν ὅτι οὐκέτι οὐ μὴ πίω ἐκ τοῦ γενήματος τῆς ἀμπέλου ἕως τῆς ἡμέρας ἐκείνης, ὅταν αὐτὸ πίνω καινὸν ἐν τῇ βασιλείᾳ τοῦ Θεοῦ.

3^ο: Λκ. 22,17-20. «Και δεξάμενος ποτήριο εὐχαριστήσας εἶπε: «Λάβετε τοῦτο καί διαμερίσατε εἰς ἑαυτούς. Λέγω γάρ ὑμῖν, οὐ μή πίω ἀπό τοῦ γεννήματος τῆς ἀμπέλου ἕως ὅτου ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ ἔλθῃ». Καί λαβών ἄρτον εὐχαριστήσας ἔκλασεν καί ἔδωκεν αὐτοῖς λέγων: «Τοῦτό ἐστι τό σῶμά μου τό ὑπέρ ὑμῶν διδόμενον. Τοῦτο ποιεῖτε εἰς τήν ἐμήν ἀνάμνησιν». Καί τό ποτήριον ὡσαύτως μετά τό δειπνῆσαι λέγων: «Τοῦτο τό ποτήριον ἡ καινή διαθήκη ἐν τῷ αἵματί μου τό ὑπέρ ὑμῶν ἐκχυνόμενον».

4^ο: Α΄ Κορ. 11, 23-26: «ἐγὼ γὰρ παρέλαβον ἀπὸ τοῦ Κυρίου ὃ καὶ παρέδωκα ὑμῖν, ὅτι ὁ Κύριος ᾿Ιησοῦς ἐν τῇ νυκτὶ ᾗ παρεδίδοτο ἔλαβεν ἄρτον καὶ εὐχαριστήσας ἔκλασε καὶ εἶπε· λάβετε φάγετε· τοῦτό μού ἐστι τὸ σῶμα τὸ ὑπὲρ ὑμῶν κλώμενον· τοῦτο ποιεῖτε εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν. ὡσαύτως καὶ τὸ ποτήριον μετὰ τὸ δειπνῆσαι λέγων· τοῦτο τὸ ποτήριον ἡ καινὴ διαθήκη ἐστὶν ἐν τῷ ἐμῷ αἵματι· τοῦτο ποιεῖτε, ὁσάκις ἂν πίνητε, εἰς τὴν ἐμὴν ἀνάμνησιν· ὁσάκις γὰρ ἂν ἐσθίητε τὸν ἄρτον τοῦτον καὶ τὸ ποτήριον τοῦτο πίνητε, τὸν θάνατον τοῦ Κυρίου καταγγέλλετε, ἄχρις οὗ ἂν ἔλθῃ».

11 Ἀρχ. Γεώργιος Γρηγοριάτης, Ἡ Ἐνορία ὡς Ἐκκλησιαστική κοινότητα, Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ἐνορία πρός μιά νέα ἀνακάλυψή της», Ἐκδ. Ἀκρίτας, http://www.enoriaka.gr/index.php?option=content&task=view&id=61&Itemid=2