Ἡ μεγάλη προετοιμασία (μέρος γ΄, τελευταῖο)

Ὁσίου Ἀμβροσίου

Κεφ. 7: (μέρος γ΄, τελευταῖο)

Ὅποιος ἔζησε πολύ στά βουνά, δύσκολα συνταυτίζεται μέ τούς ἀνθρώπους τῆς θαλάσσης.

Ὅποιος ἀνατράφηκε στήν ὕπαιθρο, ἀνάμεσα στούς ἀγρότες, δύσκολα θά μπορέση, ἄν τό ἀπαιτήσουν οἱ περιστάσεις, νά συνεργασθῆ μέ τούς ἀριστοκράτες.

Διαφορετική ἡ γλῶσσα καί ἡ νοοτροπία τοῦ ἑνός καί διαφορετική τοῦ ἄλλου. Ἡ ἀλήθεια αὐτή ἔχει τήν θέσι της καί στήν περίπτωσι τοῦ ποιμαντικοῦ ἔργου. Γιά νά προχωρήση ἄνετα ἀπαιτοῦνται σημεῖα ἐπαφῆς μεταξύ ποιένος καί ποιμνίου. Δέν τό βλέπουμε ἄλλωστε καί στήν Γραφή; Ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος, ὁ προσκολλημένος στό γράμμα τοῦ Νόμου, ποιμαίνει τούς Χριστιανούς τῶν Ἱεροσολύμων, ἐνῶ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ὁ κήρυξ τῆς ἐν Χριστῷ ἐλευθερίας, καθοδηγεῖ τούς πρώην ἐθνικούς.

Ἀνάμεσα στούς στάρετς τοῦ ρωσικοῦ λαοῦ, ἄλλοι περιστοιχίζονταν ἀπό λαϊκές μᾶζες, ἄλλοι ἀπό μέλη τῆς ἀνωτέρας τάξεως, καί ἄλλοι συνεκέντρωναν πλησίον τους ὅλον τόν κόσμο.

Ὁ στάρετς Λέων ἦταν ὁ ἀπαράμιλλος καθηγητής τοῦ ρώσου χωρικοῦ. Ἦταν γεννημένος γι᾿ αὐτό τό ἔργο. Ὄχι μόνο ἡ καταγωγή του, ἀλλά καί τό ἐπάγγελμά του τόν εἶχαν προπαρασκευάσει κατάλληλα. Δέκα ὁλόκληρα χρόνια, στήν ἡλικία τῶν εἴκοσι ἕως τριάντα ἐτῶν, ὤργωσε τήν ὕπαιθρο χώρα, τά χωριά καί τίς κωμοπόλεις, ἐκτελῶντας ἐμπορικές ἐργασίες – δούλευε ὡς ὑπάλληλος σέ κάποιον ἔμπορο. Αὐτό τό ἔργο τόν κατέστησε βαθύ γνώστη τῆς ψυχοσυνθέσεως τοῦ λαοῦ. Ὅταν ἀργότερα ὡς στάρετς ἀντιμετώπιζε τούς διαφόρους τύπους τῶν ρώσων χωρικῶν μέ τά ποικίλα προβλήματα, ὡμιλοῦσε στόν καθένα «κατά τήν καρδίαν αὐτοῦ». Ἦταν νά θαυμάζη κανείς τίς χαριτωμένες λαϊκές ἐκφράσεις καί λαϊκές παροιμίες πού ἀφθονοῦσαν στόν λόγο του. Ἔτσι καί ὑψηλές πνευματικές ἔννοιες ντυμένες μέ τό κατάλληλο γλωσσικό ἔνδυμα γίνονταν ἀπόλυτα καταληπτές, εὐμνημόνευτες καί εὐχάριστες. Συνεννόησις καί κατανόησις πλήρης. Ὅτι ἔβγαινε ἀπό τό στόμα τοῦ στάρες εἰσχωροῦσε βαθειά στό μυαλό τοῦ Χριστιανοῦ.

Ὁ π. Μακάριος, ὡς στάρετς, συνεκέντρωνε γύρω του διαφορετικό κόσμο. Δέν ξεχώριζε ἀπό τόν π. Λέοντα μόνο στήν σωματική διάπλασι – ὁ ἕνας ἦταν δυνατός, παχύς, μεγαλόσωμος, ἔνῶ ὁ ἄλλος λεπτός καί μικρόσωμος – ἀλλά καί στήν καταγωγή καί στήν κατάρτισι καί στήν ὅλη ψυχοσύνθεσι. Καταγόταν ἀπό πλουσίους κτηματίας καί εἶχε μεγαλώσει ἀνάμεσα στούς ἀνθρώπους τῶν ἀνωτέρων τάξεων. Ἡ ἀγάπη του στήν μελέτη πλούτισε τόν νοῦ του μέ πολλή σοφία. Τά φτερά του εἶχαν πετάξει πολλές φορές στούς κόσμους τῆς λογοτεχνίας καί φιλοσοφίας. Φύσις λεπτή καί μυστικοπαθής αἰχμαλωτιζόταν ἀπό κάθε τι ἀληθινά ὑψηλό, ὡραῖο καί καλλιτεχνικό. Ὡς μοναχός εἶχε μεταβάλει θά λέγαμε τό κελλί του σέ βιβλιοθήκη. Πλάι στά Πατερικά βιβλία συναντοῦσες καί φιλοσοφικά καί ἄλλα, καθώς καί πολλά λεξικά τῆς ἑλλινικῆς καί τῆς λατινικῆς γλώσσης. Τό κελλί του γέμιζε ἀπό φοιτητάς, καθηγητάς, λογίους πάσης φύσεως, ἀξιωματούχους καί ἐν γένει ἀπό ἐξέχοντα πρόσωπα τῆς κοινωνίας.

Ὁ π. Ἀμβρόσιος ὡς στάρετς, ἀργότερα, εἶχε τήν ἱκανότητα νά χειρίζεται καί τίς δύο γλῶσσες. Μποροῦσε νά ἔρχεται σέ ἐπαφή μέ ὅλες τίς κατηγορίες τῶν ἀνθρώπων, καί μέ τούς χωρικούς καί μέ τούς ἀριστοκράτες. Ἀνάλογα μέ τό πνευματικό ἐπίπεδο τοῦ καθενός ἐρρύθμιζε καί τήν ποιμαντική του προσφορά. Ἡ πρόνοια τοῦ Θεοῦ ὡδηγοῦσε ἐξ ἀρχῆς μέ ἐπιμέλεια τά βήματά του. Ἡ μαθητεία πρῶτα στόν στάρετς Λέοντα καί ἔπειτα στόν στάρετς Μακάριο τόν προετοίμασαν καταλλήλως. Ὅσα δέν ἦταν δυνατόν νά τά μάθη στόν πρῶτο τά συνήντησε στόν δεύτερο, καί ἀντιστρόφως. Ἔτσι ἡ μύησις στήν καθοδήγησι ψυχῶν ὡλοκληρώθηκε.

Ἐκεῖνο ὅμως πού ἐπεσφράγισε καί ἀξιοποίησε τίς γνώσεις, τήν πεῖρα καί τήν εὐφυΐα τοῦ π. Ἀμβοσίου ὑπῆρξε ἡ πνευματική του θωράκισις μέ τήν θεϊκή πανοπλία: τήν ἀρετή, τήν ἄνωθεν σοφία καί τήν φωτιστική χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Γι᾿ αὐτόν τόν ἐξοπλισμό πού τόν ἀνέδειξε πόλι περιφανῆ «ἐπάνω ὄρους κειμένην» θά κάνουμε εὐθύς ἀμέσως λόγο.

Μεγάλη ὑπόθεσις τό στάρτσεστβο, καί ἐκεῖνος πού θά τό ἀναλάβη χρειάζεται σοβαρή προετοιμασία. Καί πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα ἐργασίαγιά τόν προσωπικό του ἁγιασμό. Ὁ ἁγιασμός φέρνει στόν ἄνθρωπο τό φῶς τοῦ οὐρανοῦ, καί τό φῶς τοῦ οὐρανοῦ γίνεται ἡ πηγή τῆς σοφίας καί τῆς συνέσεως, ἡ βάσις τῆς ποιμαντικῆς ἐπιστήμης, ἡ πυξίδα τῆς ὀρθῆς πλεύσεως.

Ποῦ τό βρῆκε ὁ π. Ἀμβρόσιος τό οὐράνιο αὐτό φῶς; Τό βρῆκε στήν ἄσκησι τῶν ἀρετῶν καί πρῶτα ἀπ᾿ ὅλα τῆς ὑπακοῆς.

«Ταύτην (τήν ὑπακοήν) ἀθετήσας Ἀδάμ,

εἰς τόν βύθιον ἀπωλίσθησε τάρταρον»

(Ἁγιος Διάδοχος Φωτικῆς).

Μέ τήν ὑπακοή βρίσκει κανείς τήν πόρτα πού ὁδηγεῖ στόν Παράδεισο. Ἡ παρακοή ἀντιθέτως διώχνει ἀπ᾿ ἐκεῖ τόν ἄνθρωπο. Ἀνεβασμένος λοιπόν στό ὄχημα τῆς ὑπακοῆς φθάνεις μέ ἀσφάλεια στήν χώρα τοῦ φωτός. Στήν Ὄπτινα, ὅπως σέ κάθε Μοναστήρι πού οἱ μοναχοί του γνωρίζουν τήν ἀποστολή τους, τό θέμα τῆς ὑπακοῆς βρισκόταν στήν πρώτη γραμμή. Εἶχε μάλιστα δημιουργηθῆ γύρω του καί ἀρκετή φιλολογία, ἀπό τήν ὁποία θά παρουσιάσουμε μία χαριτωμένη σελίδα.

Κάποτε πού οἱ μοναχοί τῆς Ὄπτινα ἐθέριζαν στούς ἀγρούς τῆς Μονῆς, ἄνοιξε κάποια συζήτησις γιά τήν ὑπακοή. Ὁ καθένας κάτι εἶχε νά πῆ γιά τήν σπουδαία αὐτή μοναχικήη ἀρετή. Ἀνάμεσά τους εἶχαν καί ἕναν πολύ ἡλικιωμένο μοναχό, ὁ ὁποῖος προσφερόταν νά βοηθήση στόν θερισμό, παρ, ὅλο πού ὁ Ἡγούμενος τόν εἶχε ἀπαλλάξει ἀπό τίς κοπιαστικές ἐργασίες. Τόν διέκρινε ἡ πνευματική σοφία καί ἦταν σέ ὅλους ἀντικείμενο σεβασμοῦ.

• Γιά πές μας καί σύ, Γέροντα· τί θά πῆ ὑπακοή; τόν παρακάλεσαν.

Κι᾿ ἐκεῖνος βρῆκε τό πιό ἁπλό καί συγχρόνως πιό ἐπίκαιρο παράδειγμα.

• Ὑπακοή. Θά σᾶς πῶ τί σημαίνει ὑπακοή. Ἐγῶ δέν εἶμαι ὑποχρεωμένος νά ἔρχωμαι στόν θερισμό. Παρά ταῦτα ἔρχομαι καί βοηθῶ ὅσο μπορῶ μέ πολλή εὐχαρίστησι, ἐπειδή τ ό θ έ λ ω . Ὅταν ὅμως μοῦ πῆ ὁ Ἡγούμενος, «Γέροντα, κάνε ὑπακοή καί πήγαινε καί σύ νά θερίσεις», τότε εἶμαι ἕτοιμος νά τοῦ ἀπαντήσω, «Δέν μπορῶ νά πάω. Εἶμαι γέρος. Δέν τό βλέπεις»; Καί γιατί αὐτό; Διότι δέν πρόκειται γιά τό δικό μου θέλημα, ἀλλά γιά τό θέλημα τοῦ Ἡγουμένου. Ἐδῶ ἔγκειται ἡ δυσκολία τῆς ὑπακοῆς.

Ὁ π. Ἀμβρόσιος εἶχε καλλιεργήσει πολύ αὐτή τήν ἀρετή. Ὁ στάρετς Μακάριος ἦταν γι᾿ αὐτό κατενθουσιάσμένος μαζί του. Ἀλλά καί οἱ ἄλλοι πού τόν ἐπλησίαζαν, ὄχι μόνο ἐθαύμαζαν, ἀλλά καί παραξενεύονταν γιά τήν ὑπακοή του. Πήγαινε π.χ. κάποιος στό κελλί του καί ζητοῦσε κάτι, ἕνα μικροαντικείμενο. Ἐκεῖνος δέν θά τό ἔδινε, χωρίς νά κάνη σχετική ἐνημέρωσι στόν Πνευματικό του Πατέρα. Καί μέ τήν συμπεριφορά αὐτή ἔδινε τήν ἐντύπωσι πώς δέν ἔχει δική του πρωτοβουλία. Ἐπρόσεχε πολύ τήν ἀκρίβεια τῆς ὑπακοῆς. Στόν βωμό της ἀφιέρωνε ὅλη τήν εὐλάβεια τῆς ψυχῆς του.

«Νοῦς εἰ μή δύναμιν προσευχῆς ἐν χειρί μετάσχοι,

τήν ἁμαρτίαν καί τάς ἐναντίας δυνάμεις συντρίψαι ἀδύνατον»

(Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης).

Γιά νά διώξη ὁ π. Ἀμβρόσιος ἀπό τήν ψυχή του κάθε πάθος καί γιά νά ξερριζώση κάθε ζιζάνιο, χρησιμοποιοῦσε συστηματικά τό ὅπλο τῆς προσευχῆς.Τόν ἐνθυμούμεθα ἀκόμη στό δάσος νά ἀναπέμπη στόν Θεόν τό θυμίαμα τῆς προσευχῆς του ἀναμεμειγμένο μέ τά κελαρύσματα καί τά κελαδήματα καί τά θροΐσματα καί ὅλες τίς ἁγνές φωνές τῆς φύσεως.

Ἐρχόμενος στό Μοναστήρι, στόν καθαυτό τόπο τῆς προσευχῆς, ἡ φλόγα δυνάμωσε. Στήν σκητιώτικη μάλιστα ζωή, κοντά στόν στάρετς Μακάριο, ἔγινε σωστό πύρινο ἅρμα πού τόν ἀνέβαζε στά ὕψη τοῦ οὐρανοῦ.

• Ἔχω ἕναν θησαυρό, τοῦ εἶπε μία ἡ μέρα ὁ στάρετς Μακάριος, πού τόν ἀπέκτησα μέ κόπους μεγάλους καί θλίψεις. Καί θά τόν παραδώσω καί σέ σένα.

Ἐπρόκειτο γιά τήν ἱερά ἄσκησι τῆς νοερᾶς προσευχῆς. Τό ὅτι τήν κατέκτησε μέ μόχθο πολύ, φαίνεται καί ἀπό ἕναν διάλογο πού εἶχαν κάποτε οἱ δυό τους. Τό θέμα ἦταν γιά τίς ταλαιπωρίες πού κρύβει ἡ στενή καί τεθλιμμένη ὁδος.

• Σκέψου, λέει ὁ π. Μακάριος στόν μαθητή του. Ποιός κέρδισε τήν σωτηρία του χωρίς δοκιμασίες καί θλίψεις;

Ὁ π. Ἀμβρόσιος σκέφθηκε πώς ὁ στάρετς, ἀπό ὅτι ἤξερε, εἶχε περάσει ἥσυχη καί εἰρηνική ζωή. Τόν φαντάσθηκε σάν τόν ἄνθρωπο πού βρῆκε τόν ἀνώδυνο δρόμο τῆς σωτηρίας.

• Ἐσεῖς, μπάτουσκα, τοῦ λέει, νομίζω πώς δέν ἔχετε δοκιμάσει θλίψεις.

Καί ὁ στάρετς τοῦ ἐξήγησε:

• Νά ἤξερες, ἀδελφέ μου, τί πόνους καί τί πειρασμούς καί τί κινδύνους ἀκόμη πέρασα ἀπό τότε πού ἄρχισα νά καλλιεργῶ τήν νοερά προσευχή! Οὔτε μπορεῖς νά τό ὑποψιασθῆς!

Καί γιατί αὐτό; Διότι δέν εἶχε κοντά του πνευματικό καθοδηγητή, μυημένο σ᾿ αὐτή τήν ὑψηλή ἐργασία, ὁ ὁποῖος νά τόν προφυλάσση ἀπό τά δίχτυα πού στήνει ὁ ἐχθρός στούς δρόμους τῶν προσευχῶν.

Τό σκάφος τοῦ διδασκάλου κτυπήθηκε ἀπό τά κύματα καί ἀπό τούς σκοπέλους, ἀλλά τοῦ μαθητοῦ θά προχωροῦσε μέ κάθε ἀσφάλεια στήν θάλασσα τῆς «νοεράς ἡσυχίας».

Ἔτσι λοιπόν ἡ πνευματική πεῖρα τοῦ στάρετς Μακαρίου σάν ὁρμητικός ἄνεμος δυνάμωσε τήν φωτιά τῆς προσευχῆς πού ἔκαιγε στήν καρδιά τοῦ ὑποτακτικοῦ του καί τήν ἔκανε ὡσάν «καιομένης καμίνου».

Γιά τόν τρόπο πού κατεργαζόταν ὁ π. Ἀμβρόσιος τήν νοερά προσευχή, γιά τόν χρόνο πού ἀφιέρωνε σ᾿ αὐτήν καί γιά τούς καρπούς πού τρυγοῦσε, δέν μποροῦμε νά μιλήσουμε. Εἶναι ὡρισμένα πράγματα στήν πνευματική ζωή πού παραμένουν κρυμμένα. Ποιός μπορεῖ λ.χ. νά ξέρη μέ τί προσευχές ἀρωμάτιζε ὁ Προφήτης Ἠλίας τό Κάρμηλο ἤ ὁ Βαπτιστής τήν ἔρημο τοῦ Ἰορδάνου; Μόνο δύο περιστατικά γνωρίζουμε πού δείχνουν κάπως τίς θέσεις τοῦ π. Ἀμβροσίου ὅσον ἀφορᾶ τήν νοερά προσευχή.

Τό πρῶτο περιστατικό. Ὅταν πιά εἶχε ἀναλάβει τό στάρτσεστβο καί δεχόταν κάθε εἴδους ἀνθρώπους, τόν ἐπισκέφθηκε κάποιος πού ἦταν λιγώτερο εὐσεβής καί περισσότερο περίεργος.

• Ἀκούω, πάτερ, τοῦ λέει, νά γίνεται λόγος γιά τήν νοερά προσευχή. Τί εἶδος εἶναι αὐτή ἡ νοερά προσευχή;

Ἐκεῖνος πού κατάλαβε ἀμέσως τά ἐνδιαφέροντα καί τά κίνητρα αὐτοῦ τοῦ ἀνθρώπου, τόν κοίταξε μέ βλέμμα διαπεραστικό καί κάπως ἐπιτιμητικό, καί εἶπε ἀργά καί σοβαρά:

• Διδάσκαλος τῆς προσευχῆς εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός.

Τά λόγια αὐτά τοῦ ἀρκοῦσαν.

Τό δεύτερο περιστατικό. Κυκλωμένος κάποτε ἀπό πνευματικά πρόσωπα ὡμιλοῦσε γιά τήν προσευχή. Ἐνῶ ἄλλες φορές ἦταν συγκρατημένος στήν συζήτησι ὑψηλῶν θεμάτων, αὐτήν τήν φορά προχώρησε. Ὑπῆρχαν περιπτώσεις πού ἡ συνομιλία μέ ἀνθρώπους εὐλαβεῖς ὄχι μόνο τόν εὐχαριστοῦσε, ἀλλά καί τόν παρέσυρε. Ἔτσι χωρίς νά τό πάρη εἴδησι ἦρθε ὁ λόγος στήν νοερά προσευχή.

• Δύσκολο, ἀδελφοί μου, τούς λέει, τό ἔργο αὐτό. Σοῦ ζητεῖ νά τά θυσιάσης ὅλα τά ἄλλα.

Ἐκείνη τήν στιγμή κοίταξε κάποιον ἀσκητή πού ἐργαζόταν κι᾿ αὐτός τήν ἐσωτερική προσευχή, καί μέ τόνο κάπως εὔθυμο συνέχισε:

• Νά, τόν βλέπετε αὐτόν τόν ἀσκητή; Μόλις ἀρχίζει τήν νοερά προσευχή, μαζεύονται ὅλα. Τότε τόν φωνάζει ὁ ἕνας, τότε τόν χρειάζεται ὁ ἄλλος.

«Ἐπιτίθεται, πειρασμοῖς χαλεπωτάτοις καί φορτικοῖς,

ἵνα ἐάσωμεν (=γιά νά ἀφήσουμε) τό ὅπλον τῆς μεγαλωφελοῦς

καί σωτηρίου εὐχῆς τῆς ἐν Χριστῷ»

Ὅσιος Νεῖλος ὁ Σιναΐτης,

Καί πράγματι. Κάθε φορά πού θά ἀνάψη αὐτό τό λυχνάρι στήν καρδιά τοῦ μοναχοῦ, ὁρμοῦν ὅλοι οἱ ἄνεμοι γιά νά τό σβήσουν.

Καί ἄν δέν ὑπάρχουν ἄνθρωποι νά φέρουν ἐμπόδια, ὁ ἐχθρός βρίσκει πολλούς ἄλλους τρόπους.

Καλλιεργῶντας ὁ π. Ἀμβρόσιος τήν προσευχή καί μάλιστα κατά τόν πιό ἀνώτερο καί ἀποτελεσματικό τρόπο αὔξανε τόν φωτισμό τῆς ψυχῆς του. «Προσευχή, νοῦ φωτισμός» (Κλῖμαξ). Ἐναποθήκευε μέσα του φῶς, γιά νά τό διασκορπίση ἀργότερα γύρω του, ὅταν ὁ Θεός θά τοῦ ἀνέθετε τό ἔργον τοῦ φωτοδότου.

Ἡ φωνή τῆς Σοφίας, «ἔλθετε φάγετε τῶν ἐμῶν ἄρτων καί πίετε οἶνον, ὅν ἐκέρασα ὑμῖν» (Παροιμ. Θ΄: 5) βρῆκε μεγάλη ἀνταπόκρισι στήν ψυχή τοῦ π. Ἀμβροσίου. Ἔτρεξε ὁλοπρόθυμα στό πνευματικό συμπόσιο, στήν τράπεζα τῆς θεϊκῆς Σοφίας καί χόρτασε μέ τίς οὐράνιες τροφές πού παρετέθησαν. Περιώδευσε μέσα ἀπό τούς λειμῶνες τῶν Πατερικῶν κειμένων καί συνέλεξε ἀνεκτίμητα φωτόμορφα ἄνθη. Γι᾿ αὐτό δέν ἤξερε πῶς νά εὐγνωμονῆ τόν στάρετς Μακάριο πού τόν εἰσήγαγε σ᾿ αὐτή τήν ἱερά περιοχή, μέ τίς σχετικές ἐκδοτικές ἐργασίες. Ἀλλά καί τήν ἀρρώστια του ὤφειλε νά εὐχαριστῆ. Καθηλωμένος ἀπ᾿ αὐτήν στό κρεββάτι περνοῦσε τίς ὧρες του μέ τήν συντροφιά κάποιου Πατερικοῦ βιβλίου.

Χρονίζοντας ὁ νοῦς του στούς εὐώδεις κήπους τῶν Πατέρων φορτώθηκε μέ ὅλα τά ἀρώματα τοῦ Πνεύματος. Ὅσο περισσότερο χρονοτριβοῦσε σ᾿ αὐτούς, τόσο καί αὔξανε, ἡ ὄρεξίς του.Ἐπλάτυναν οἱ νοερές ἀποθῆκες του, μέ τήν Πατερική μελέτη, μέ τήν προσευχή, μέ τήν ὑπακοή, μέ τίς ἄλλες ἀρετές καί ἀναπτύχθηκε στόν πιό ὑψηλό βαθμό. Πολλές φορές στό κελλί του τόν ἔβλεπαν, ὅσοι τόν ἐπισκέπτονταν, βυθισμένο στήν παρουσία τοῦ Θεοῦ καί πλημμυρισμένο ἀπό τήν χάρι τῆς κατανύξεως. Ὁ π. Μάρκος πόσα δέν εἶχε νά διηγηθῆ!

«ὁ νοῦς ἐν οἷς χρονίζει πράγμασι,

ἐν αὐτοῖς καί πλατύνεται»

Ἅγιος Μάξιμος,

(Κεφάλαια περί ἀγάπης).

Ὁ μοναχός αὐτός, ὁ π. Μάρκος, πῆρε ἐντολή ἀπό τόν στάρετς Μακάριο, νά καταφεύγη σ᾿ αὐτόν γιά κάθε του ἀνάγκη. Γι᾿ αὐτό τόν ἔβλεπες καθημερινά σχεδόν στό κελλί του. Ἐξωμολογεῖτο τούς λογισμούς του, ἔλεγε τίς ἀπορίες του, ζητοῦσε τίς πνευματικές ὁδηγίες του.

• Ἀπ᾿ ὅτι ἔπεφτε στήν ἀντίληψί μου, διηγεῖτο ὁ μοναχός αὐτός, ὁ π. Ἀμβρόσιος ζοῦσε πάνω ἀπό τά γήϊνα. Γευόταν τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ καί μποροῦσε νά ψάλη μαζί μέ τόν Δαβίδ: «Προωρώμην τόν Κύριον ἐνώπιόν μου διαπαντός» (Ψαλμ. Ιε΄: 8). Κάποια φορά στό κρεββάτι του εἶδα νά τρέχουν ἀπό τά μάτια του δάκρυα. Πάντοτε σύννους, σιωπηλός, σοβαρός, προσεκτικός. Καί ἄγρυπνος, μή τύχη καί λυπήση τόν Κύριον μέ καμμία ἀπροσεξία του.

Ὁ π. Μάρκος πολλές φορές καταλαμβανόταν ἀπό δέος μπροστά του, ἐσάστιζε καί δέν ἤξερε πῶς νά ἐνεργήση.

• Ἐγῶ, ἔλεγε, ἀντικρύζοντάς τον ἔτσι, ἔνιωθα μέσα μου ἀπεριόριστη εὐλάβεια πρός τό πρόσωπό του. Γονάτιζα μπροστά του καί ζητοῦσα τήν εὐλογία του. Ἐκεῖνος μέ εὐλογοῦσε . «Ἔ, λοιπόν, μ᾿ ἐρωτοῦσε, τί καλό θά πῆς, ἀδελφέ»; Ἡ φωνή του ἦταν ὅλο πραότητα. Βρισκόμουν σέ ἀμηχανία. Τόν ἔβλεπα προσηλωμένο στόν Θεόν καί φοβόμουν μήπως ἦρθα σέ ἀκατάλληλη ὥρα. «Συγχώρησέ με, μπάτουσκα», τοῦ ἔλεγα μέ συντριβή. «Μήπως δέν ἔπρεπε νά ἔρθω αὐτή τήν ὥρα»; «Ὄχι. Δέν πειράζει», μοῦ ἀπαντοῦσε. «Λέγε. Σέ ἀκούω». Ἄν ὅμως ἦταν πολύ ἀπορροφημένος ἀπό τήν προσευχή, μοῦ ἔλεγε: «Λέγε τά ἀπαραίτητα, μέ συντομία».

Ἡ ἑπόμενη πληροφορία προέρχεται πάλι ἀπό τόν π. Μάρκο καί μᾶς παρουσιάζει τίς στενές σχέσεις τοῦ π. Ἀμβροσίου μέ τά σοφά Πατερικά κείμενα.

• Τίς περισσότερες φορές τόν εὕρισκα νά διαβάζη Πατερικά βιβλία. Ὅταν νουθετοῦσε δέν ἔλεγε δικά του πράγματα, ἄν καί εἶχε τήν δυνατότητα. Χρησιμοποιοῦσε λόγια τῶν Ἁγίων Πατέρων. Πολλές φορές ἀντί γιά ἄλλη ἀπάντησι ἔδινε ἕνα Πατερικό βιβλίο, ἀνοιγμένο σέ ὡρισμένη σελίδα. Θά τήν εὕρισκε ἐκεῖ τήν λύσι ὁ ἀδελφός. Ἐάν τυχόν δέν καταλάβαινε κάτι, ἐκεῖνος θά τοῦ τό ἐξηγοῦσε μέ σαφήνεια.

Ὅλοι ὅσοι ἐπλησίαζαν τόν π. Ἀμβρόσιο παρόμοιες ἐντυπώσεις ἀπεκόμιζαν. Τόν ἀντίκρυζαν σάν καθρέπτη πού ἀντιφέγγιζε τίς πιό λαμπρές ἀνταύγες τῆς θείας χάριτος.

Ὁ στάρετς Μακάριος εἶχε νά καυχᾶται γιά τήν πρόοδο τοῦ μαθητοῦ του. Ὅταν αὐτός βρισκόταν στά τελευταῖα χρόνια τῆς ζωῆς του, ὁ π. Ἀμβρόσιος εἶχε ἀνεβῆ στά ψηλότερα σκαλοπάτια τῆς οὐρανοδρόμου κλίμακος. Ἄλλοτε ὁ στάρετς Λέων ἀποκαλοῦσε ἅγιο τόν στάρετς Μακάριο· τώρα μποροῦσε καί αὐτός νά θεωρῆ ἔτσι τόν ὑποτακτικό του. Ἡ δᾶδα τοῦ φωτός παραδινόταν σέ ἀντάξια χέρια. Σ᾿ αὐτά τά χέρια τό στάρτσεστβο θά γνώριζε ὁπωσδήποτε ἡμέρες δόξης.

Τῷ Θεῷ δόξα!

Ἀμήν!

«Κύριος στερέωμά μου καί καταφυγή μου καί ρύστης μου.

Ὁ Θεός μου βοηθός μου, ἐλπιῶ ἐπ᾿ αὐτόν,

ὑπερασπιστής μου καί κέρας σωτηρίας μου

καί ἀντιλήπτωρ μου.

Αἰνῶν ἐπικαλέσομαι τόν Κύριον καί

ἐκ τῶν ἐχθρῶν μου σωθήσομαι.»

Ψαλμ. 17 : 3 – 4

Συνεχίζεται...

Ἀπό τό βιβλίο: “Ο ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ”

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ.