«Ὅποιος θέλει νά σωθεῖ, πρέπει νά ἐπιδιώκει τή συναναστροφή μέ τούς ἐνάρετους, γιατί εἶναι πολύ ὠφέλιμη, καί νά τούς ρωτᾶ μέ ἔντονη ἐπιθυμία καί φλογερό πόθο, γιά νά μάθει ἀπό αὐτούς ὅσα συντελοῦν στή σωτηρία»

Ἀπό τό Γεροντικό

«ΛΟΓΟΙ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ

ΑΓΙΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ»

Εἶπε ὁ ἀββάς Παλλάδιος:

«Ἡ ψυχή πού ἀγωνίζεται σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ὀφείλει ἤ νά μάθει ὀρθά αὐτά πού δέν ξέρει, ἤ νά διδάσκει μέ σαφήνεια αὐτά πού ἔμαθε. Ἄν δέν θέλει οὔτε τό ἕνα οὔτε τό ἄλλο, δέν εἶναι στά καλά της. Γιατί αὐτό πού ὁδηγεῖ στήν ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό εἶναι ἡ ἀποφυγή τῆς διδαχῆς καί ἡ ἀνορεξία γιά τήν ἀκρόαση λόγου, γιά τόν ὁποῖο πάντοτε πεινᾶ ἡ ψυχή πού ἀγαπᾶ τόν Θεό».

...

Κάποιος ἀδελφός ρώτησε ἕναν γέροντα:

«Ἀββά,παρακαλῶ τούς γέροντες καί μοῦ λένε γιά τήν ψυχή μου, ἀλλά δέν συγκρατῶ τίποτε ἀπό τά λόγια τους. Τί λοιπόν νά τούς παρακαλῶ, ἀφοῦ δέν κάνω τίποτε; Γιατί ὁλόκληρος εἶμαι μιά ἀκαθαρσία».

Ὑπῆρχαν ἐκεῖ δυό ἄδεια δοχεῖα, καί ὁ γέροντας τοῦ εἶπε:

«Πήγαινε, φέρε τό ἕνα δοχεῖο, ρίξε μέσα λάδι, ξέπλυνέ το μέ αὐτό, ἄδειασέ το καί βάλε το στή θέση του».

Ὁ ἀδελφός ἔκανε ἔτσι καί μιά καί δυό φορές, καί ἀδειάζοντας τό λάδι, ἔβαλε τό δοχεῖο ὅπου ἦταν προηγουμένως.

Στή συνέχεια εἶπε ὁ γέροντας:

«Φέρε τώρα καί τά δύο δοχεῖα καί δές ποιό εἶναι πιό καθαρό».

«Ἐκεῖνο, στό ὁποῖο ἔβαλα τό λάδι», ἀπάντησε ὁ ἀδελφός.

Καί ὁ γέροντας κατέληξε:

«Ἐτσι εἶναι καί ἡ ψυχή· ἀκόμα καί ἄν δέν συγκρατεῖ τίποτε ἀπό ὅσα ρωτᾶ – πού δέν τό νομίζω – ὡστόσο καθαρίζεται περισσότερο ἀπό ἐκεῖνον πού δέν ρωτᾶ καθόλου». 

... 

Ὁ ἀββάς Παλλάδιος εἶπε: «Πιό πολύ καί ἀπό φωτεινό παράθυρο πρέπει κανείς νά ἐπιδιώκει τή συναναστροφή μέ ὅσιους ἀνθρώπους, γιατί μέ αὐτούς θά μπορέσει νά δεῖ καί τή δική του καρδιά σάν λεπτογραμμένο βιβλίο καί μέ τή σύγκριση μαζί τους νά καταλάβει τή ραθυμία ἤ τήν ἐπιμέλειά του. Γιατί στούς ἐνάρετους ἀνθρώπους ὑπάρχουν πολλά στοιχεῖα, ἀκόμη καί ἐξωτερικά, πού μαρτυροῦν τήν καθαρότητα τῆς ψυχῆς τους: τό χρῶμα τοῦ προσώπου τους, πού ὀφείλεται στήν ἀσκητικότητα, ὁ τρόπος πού ντύνονται, ὁ ἀκενόδοξος χαρακτήρας, ἡ ταπεινή ὁμιλία, τά ἀνεπιτήδευτα λόγια, οἱ συνετές σκέψεις, ἡ προσεκτική συμπεριφορά. Ὅλα αὐτά ὠφελοῦν πάρα πολύ ὅσους τά παρατηροῦν καί χαράζουν στίς ψυχές τους ἀνεξίτηλα ὑποδείγματα ἀρετῆς».

 ...

Ὁ ἀββάς Κασσιανός διηγήθηκε γιά κάποιον γέροντα πού ἀσκήτευε στήν ἔρημο, ὅτι παρακάλεσε τόν Θεό νά τοῦ δώσει τό χάρισμα νά μή νυστάξει ποτέ στή διάρκεια πνευματικῆς συνομιλίας, νά κοιμᾶται ὅμως μόλις κάποιος πεῖ λόγια καταλαλιᾶς ἤ ἀργολογίας, γιά νά μή γευθοῦν τά αὐτιά του τέτοιο δηλητήριο. Καί ὁ Θεός τοῦ ἔδωσε αὐτό πού ζητοῦσε. Ὁ γέροντας λοιπόν αὐτός ἔλεγε ὅτι ὁ διάβολος εἶναι ἔνθερμος ὑποστηρικτής τῆς ἀργολογίας καί πολέμιος κάθε πνευματικῆς διδασκαλίας. Καί αὐτό τό ἐπιβεβαίωνε ἀναφέροντας τό ἑξῆς παράδειγμα:

«Κάποτε πού μιλοῦσα γιά ψυχική ὠφέλεια σέ μερικούς ἀδελφούς, τόσο πολύ νύσταξαν, ὥστε οὔτε τά βλέφαρά τους δέν μποροῦσαν νά κουνήσουν. Τότε ἐγώ, θέλοντας νά τούς δείξω ὁλοφάνερη τήν ἐνέργεια τοῦ δαίμονα,πέταξα ἕναν λόγο ἀργολογίας. Χάρηκαν μέ αὐτό καί ἀμέσως ξενύσταξαν. Στέναξα λοιπόν καί τούς εἴπα· “Εἴδατε; Ὅσο συζητοῦσαμε γιά οὐράνια πράγματα, ἀδελφοί, τά μάτια ὅλων σας ἔκλειναν ἀπό τήν ὑπνηλία· μόλις ὅμως ξεφύτρωσε ἡ ἀργολογία, ὅλοι σας ξυπνήσατε πρόθυμα. Σᾶς παρακαλῶ λοιπόν, ἀδελφοί, νά καταλάβετε τήν ἐνέργεια τοῦ πονηροῦ δαίμονα, νά προσέχετε τόν ἑαυτό σας καί νά φυλάγεστε ἀπό τή νύστα, ὅταν κάνετε ἤ ἀκοῦτε κάτι πνευματικό”».

...

Τοῦ ἀββᾶ Μάρκου:

Ὁ ἄνθρωπος διδάσκει τόν συνάνθρωπό του σύμφωνα μέ ὅσα ξέρει· ὁ Θεός ὅμως ἐνεργεῖ στόν ἀκροατή ἀνάλογα μέ τήν πίστη του.

Ὁ μακρόθυμος ἄνθρωπος ἔχει πολλή φρόνηση¹· τό ἴδιο καί ἐκεῖνος πού στρέφει τά αὐτιά του στά σοφά λόγια.

Μήν ἀποφεύγεις νά μαθαίνεις, ἀκόμη καί ἄν εἶσαι πολύ συνετός· γιατί αὐτό πού οἰκονομεῖ ὁ Θεός εἶναι πιό ὠφέλιμο ἀπό τή δική μας σύνεση.

Αὐτός πού θέλει νά σηκώσει τόν σταυρό καί νά ἀκολουθήσει τόν Χριστό², πρέπει πρῶτα νά φροντίσει γιά τήν πνευματική γνώση καί μάθηση, ἐξετάζοντας ἀδιάκοπα τούς λογισμούς μέσα του καί φροντίζοντας πολύ γιά τή σωτηρία του καί ρωτώντας τούς δούλους τοῦ Θεοῦ πού ἔχουν τό ἴδιο φρόνημα καί πνεῦμα καί ἀγωνίζονται τόν ἴδιο ἀγώνα, ἔτσι ὥστε νά μήν προχωρεῖ στό σκοτάδι χωρίς φῶς λυχναριοῦ, μή γνωρίζοντας ποῦ καί πῶς βαδίζει. Γιατί ἐκεῖνος πού προχωρεῖ μέ δική του τακτική, χωρίς εὐαγγελική γνώση καί διάκριση καί καθοδήγηση ἀπό κάποιον, σκοντάφτει συχνά, πέφτει σέ πολλούς λάκκους καί παγίδες τοῦ πονηροῦ, περιπλανιέται ἄσκοπα, κουράζεται πολύ, ἀντιμετωπίζει πολλούς κινδύνους καί δέν ξέρει τί κατάληξη θά ἔχει. Εἶναι πολλοί αὐτοί πού πέρασαν ἀπό πολλούς κόπους καί ἀσκήσεις καί κακοπάθειες καί ὑπέμειναν πολλούς μόχθους τάχα γιά τόν Θεό, ἐπειδή ὅμως ρύθμιζαν οἱ ἴδιοι τόν ἑαυτό τους καί δέν εἶχαν διάκριση καί δέν ζητοῦσαν νά ὠφεληθοῦν ἀπό τόν συνάνθρωπο, οἱ τόσοι κόποι τους ἀχρηστεύτηκαν καί πῆγαν χαμένοι.

Γι᾿ αὐτό πρέπει κανείς νά φροντίζει καί νά ἀγωνίζεται νά μένει, ἄν εἶναι δυνατό, μαζί ἤ τουλάχιστο νά συνομιλεῖ συχνά μέ ἀνθρώπους πού ἔχουν πνευματική γνώση, ἔτσι ὥστε, ἀκόμη καί ἄν δέν ἔχει ὁ ἴδιος τό λυχνάρι τῆς ἀληθινῆς γνώσεως, νά προχωρεῖ μαζί μέ ἐκεῖνον πού ἔχει καί νά μή βαδίζει στό σκοτάδι, οὔτε νά κινδυνεύει ἀπό βρόχια καί παγίδες, οὔτε νά πέφτει ἐπάνω στά νοητά θηρία πού ζοῦν στό σκοτάδι καί ἁρπάζουν καί θανατώνουν ὅσους περπατοῦν μέσα σέ αὐτό χωρίς τό νοητό λυχνάρι τοῦ θείου λόγου.

....

Ἕνας ἀδελφός πῆγε μαζί μέ κοσμικούς στόν ἀββά Φήλικα καί τόν παρακάλεσε νά τούς πεῖ κάποιον λόγο, ὁ γέροντας ὅμως δέν μιλοῦσε. Ἀφοῦ τόν παρακάλεσε πολύ, τούς εἶπε ὁ γέροντας:

«Λόγο θέλετε νά ἀκούσετε;»

«Ναί, ἀββά», τοῦ ἀπάντησαν.

Καί ὁ γέροντας εἶπε:

«Τώρα δέν ὑπάρχει λόγος. Ὅταν οἱ ἀδελφοί ρωτοῦσαν τούς γέροντες καί ἔκαναν ὅσα αὐτοί τούς ἔλεγαν, ὁ Θεός ἔδινε λόγο, γιά νά ὠφελοῦνται ὅσοι ρωτοῦσαν. Τώρα ὅμως, ἐπειδή ρωτοῦν, ἀλλά δέν κάνουν αὐτά πού ἀκοῦν, πῆρε ὁ Θεός τή χάρη ἀπό τούς γέροντες καί δέν βρίσκουν τί νά ποῦν, γιατί κανείς δέν τά ἐφαρμόζει».

Ἀκούγοντας τά αὐτά, στέναξαν καί εἶπαν:

«Προσευχήσου γιά ἐμᾶς, ἀββά».

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Εὐεργετινός τόμος α΄

Ἐκδόσεις: « ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ »

Εὐχαριστοῦμε θερμά τίς ἐκδόσεις « ΤΟ ΠΕΡΙΒΟΛΙ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ »  γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδουν.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτηςhttp://HristosPanagia3.blogspot.com

1Παροιμ. 14 : 29.

2Πρβ. Ματθ. Ιστ΄ : 24· Μαρκ. Η΄ : 34· Λουκ. Θ΄ : 23.