«Προϋποθέσεις γιά τήν Θεία Κοινωνία»
Α΄μέρος (Εὐεργετινός)
Ὁμιλία στίς 30-10 -2010
Σήμερα τό θέμα μας εἶναι πάρα πολύ πνευματικό καί ἴσως -θά ἔλεγα- εἶναι ἡ κορύφωση τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα, γιατί ἀναφέρεται στή Θεία Μετάληψη, στή Θεία Κοινωνία, ἡ ὁποία Θεία Κοινωνία εἶναι τό κατεξοχήν ὅπλο μας.
Ὁ Ἅγιος Νικόδημος στόν «Ἀόρατο Πόλεμο» μιλάει γιά τέσσερα ὅπλα, πού πρέπει νά ἔχει συνεχῶς ὁ χριστιανός. Νά ἔχει, πρῶτον, λέει, τελεία ἀπελπισία ἀπό τόν ἑαυτό του. Νά μήν ἔχει καμία ἐλπίδα στίς δυνάμεις του, στήν εὐστροφία του, στήν ἐξυπνάδα του… εἴτε στή σωματική του δύναμη εἴτε στήν ἀποφασιστικότητά του.. ὁτιδήποτε.. Δέν πρέπει νά ἔχει καμία ἐλπίδα, καμία αὐτοπεποίθηση.
Δεύτερο ὅπλο εἶναι νά ἔχει τελεία ἐλπίδα στόν Θεό. Ἐκεῖ πού ἔχει γκρεμίσει δηλαδή κάθε ἐλπίδα μέσα του καί δέν ἐλπίζει τίποτα καλό ἀπό τόν ἑαυτό του, ἔχει ἀπό τήν ἄλλη οἰκοδομήσει μία τέλεια ἐλπίδα στή Θεία Χάρη, στή βοήθεια πού ἔρχεται ἀπό τόν Θεό καί πλέον δέν ἔχει αὐτοπεποίθηση ἀλλά ἔχει Θεο-πεποίθηση, ἕνα τέλειο -ἄς ποῦμε- ἄφημα τοῦ ἑαυτοῦ του καί ὅλων τῶν ἄλλων στόν Θεό. Ξέρει καί πιστεύει ὅτι μπορεῖ τά πάντα «ἐν τῷ ἐνδυναμοῦντί αὐτόν Χριστῷ»1. Μέ τή δύναμη τοῦ Χριστοῦ μπορεῖ νά κάνει τά πάντα.
Τό τρίτο ὅπλο εἶναι ὁ ἀγώνας ὁ πνευματικός, ὁ ὁποῖος, μέ δυό λόγια, εἶναι νά ἀντιστέκεσαι στήν ἁμαρτία, στό κακό, καί νά κάνεις τό ἀντίθετο καλό. Αὐτός εἶναι μέ δυό λόγια ὁ πνευματικός ἀγώνας, νά κόβεις τήν ἁμαρτία καί νά κάνεις τήν ἀντίθετη ἀρετή. Δέν εἶναι ἀρκετό νά μήν κάνεις ἁμαρτίες, ἀλλά πρέπει νά κάνεις καί τό ἀντίθετο καλό.
Καί τό τέταρτο ὅπλο εἶναι νά προσεύχεσαι ἀδιάλειπτα. Αὐτά τά τέσσερα ὅπλα τά παραδίδει ὁ Ἅγιος Νικόδημος στόν «Ἀόρατο Πόλεμο» στήν ἀρχή τοῦ βιβλίου, ἄν τό διαβάσετε. Εἶναι πολύ ὡραῖο αὐτό τό βιβλίο, καί στή μέση, πρός τό τέλος τοῦ βιβλίου, παραδίδει καί τό πέμπτο ὅπλο, γιά τό ὁποῖο θά μιλήσουμε σήμερα καί αὐτό τό ὅπλο λέει ὅτι εἶναι ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός, εἶναι ἡ Θεία Κοινωνία. Καί μ’ αὐτό τό ὅπλο πλέον δέν εἶναι ὅτι ἐμεῖς πολεμᾶμε, ἀλλά ὁ Χριστός ὁ Ἴδιος πολεμάει γιά χάρη μας. Αὐτό εἶναι πολύ σημαντικό καί γι’ αὐτό εἶναι καί τό πιό ἀποτελεσματικό ἀπ’ ὅλα τά ὅπλα καί εἶναι αὐτό πού κατεξοχήν τρέμει ὁ πονηρός, ὁ διάβολος.
«Πῶς, πότε καί μέ ποιά συνείδηση πρέπει νά προσερχόμαστε στή μετάληψη τῶν Τιμίων Δώρων; Ἡ συχνή Θεία Κοινωνία εἶναι πολύ ὠφέλιμη»2. Αὐτός εἶναι ὁ τίτλος ἀπό τό Κεφάλαιο τοῦ Μικροῦ Εὐεργετινοῦ.
Πολλοί ἄνθρωποι κοινωνοῦνε χωρίς τήν πρέπουσα προετοιμασία καί γι’ αὐτό παθαίνουν αὐτό πού λέει ὁ Ἀπόστολος, δέν διακρίνουν τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ3.
Τί θά πεῖ ὅτι δέν Τό διακρίνουν; Ὅτι δέν καταλαβαίνουν τίποτα, δέν ξεχωρίζουν τί εἶναι αὐτό τό κάτι πού ἔρχεται μέσα ἀπό τήν Θεία Κοινωνία σέ σχέση μέ ὁτιδήποτε ἄλλο τρῶνε. Δέν ἔχουν συναίσθηση δηλαδή τί κάνουν. Δέν ἔχουν αἴσθηση τοῦ Θεοῦ, κι αὐτό διότι ἔμαθαν ἀπό μικροί ὅτι πρέπει νά κοινωνᾶνε. Ὅμως οὔτε ἐξομολογοῦνται οὔτε μετανοοῦν οὔτε διορθώνουν τή ζωή τους καί λειτουργεῖ «εἰς κρίμα καί εἰς κατάκριμα»4 ἡ Θεία Κοινωνία. Δηλαδή, εἶναι μία κρίσις γι’ αὐτούς καί μία κατάκριση τό γεγονός ὅτι προσέρχονται στόν Θεό, χωρίς νά ἔχουν ἑτοιμάσει τόπο στήν καρδιά τους γιά Αὐτόν. Καί σοῦ λέει «εἶναι Μεγάλη Πέμπτη.. εἶναι Χριστούγεννα.. θά κοινωνήσω», χωρίς ὅμως νά ἔχει τήν ἐπαρκή προετοιμασία. Μερικοί ἀρκοῦνται στήν νηστεία. Σοῦ λέει «νήστεψα πάτερ, πότε νά κοινωνήσω;». Ἀλλά οὔτε ἡ νηστεία εἶναι ἀρκετή, ἄν δέν κάνεις νηστεία ἀπό ὅλες τίς ἁμαρτίες καί νηστεία ἀπ’ τά πάθη καί ἀπόφαση νά μήν τά ξανακάνεις ποτέ. Ὄχι μόνο στόν καιρό τῆς νηστείας δηλαδή νά μήν κάνεις ἁμαρτίες, ἀλλά καί μετά.
«Τοῦ Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Διαλόγου: Ὀφείλουμε νά προσφέρουμε μέ δάκρυα κάθε μέρα στόν Θεό τή θυσία τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματός Του, γιατί αὐτή καί μόνο ἡ θυσία λυτρώνει τήν ψυχή ἀπό τόν αἰώνιο θάνατο»5. Ὁ Χριστός μας μᾶς παρέδωσε τό μυστήριο τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τῆς Θείας Λειτουργίας, καί, ὅπως γνωρίζετε, ὁ Ἴδιος τέλεσε τήν πρώτη Θεία Λειτουργία. Πιστεύω τό γνωρίζετε αὐτό. Ἡ πρώτη Θεία Λειτουργία ἔγινε ἀπό τόν Ἴδιο τόν Χριστό μας τήν Μεγάλη Πέμπτη στό μυστικό δεῖπνο, ὅπου ἐπῆρε τό ψωμί καί εὐλόγησε, τό ἁγίασε καί τό ἐτεμάχισε καί τό παρέδωσε στούς Ἀποστόλους νά κοινωνήσουν. «Λάβετε φάγετε· τοῦτό ἐστι τό σῶμά μου»6. Δέν ἦταν πλέον ψωμί. Ἦταν τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Καί μετά τό δειπνῆσαι, πῆρε καί τό ποτήρι μέ τό κρασί, τό εὐλόγησε, τό ἁγίασε, τό μετέβαλε σέ Αἷμα Του καί τό παρέδωσε πάλι πρός πόσην στούς Ἀποστόλους. Ἔχουμε ἑπομένως καί τήν πρώτη Θεία Κοινωνία τότε. Πρώτη φορά κοινώνησαν οἱ ἄνθρωποι τήν Σάρκα τοῦ Θεανθρώπου τήν Μεγάλη Πέμπτη. Αὐτό τό μυστήριο εἶναι πάρα πολύ μεγάλο καί ἀκατάληπτο. Πῶς κάτω ἀπό τά ταπεινά εἴδη τοῦ ψωμιοῦ καί τοῦ κρασιοῦ κρύβεται ὁ Θεός, τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Θεοῦ, τοῦ Χριστοῦ!
Ἀλλά εἶναι μυστήριο καί γιά ἀκόμα ἕναν λόγο αὐτή ἡ πρώτη Θεία Λειτουργία: ἔγινε πρίν γίνει ἡ θυσία. Κάθε Θεία Λειτουργία εἶναι μία θυσία. Εἶναι ἡ ἴδια θυσία πού ἔγινε ἀπό τόν Χριστό στόν Γολγοθᾶ. Ξαναγίνεται ὁ Γολγοθᾶς δηλαδή σέ κάθε Θεία Λειτουργία. Ἡ μόνη διαφορά εἶναι ὅτι τώρα γίνεται ἀναίμακτα, ἐνῶ τότε ἔγινε αἱματηρά, ἔχυσε τό Αἷμα Του δηλαδή ὁ Χριστός. Τώρα πάλι θυσιάζεται ἀλλά ἀναιμάκτως. Καί τό μεγάλο μυστήριο τήν Μεγάλη Πέμπτη ποιό εἶναι; Ὅτι ἡ Θεία Λειτουργία ἔγινε πρίν γίνει ἡ θυσία! Πρόλαβε κατά κάποιο τρόπο τή θυσία Του ὁ Χριστός καί μᾶς ἔδωσε τό μυστήριο τοῦ Γολγοθᾶ πρίν γίνει ὁ Γολγοθᾶς. Δέν μποροῦμε νά τό ἐξηγήσουμε, ἀλλά γιά τόν Θεό τά πάντα εἶναι δυνατά. Καί ὅταν βγαίνει ὁ ἱερέας στή Μεγάλη Εἴσοδο -πιστεύω τό γνωρίζετε κι αὐτό- καί ψάλλουμε τό Χερουβικό «οἱ τά Χερουβείμ μυστικῶς εἰκονίζοντες.. ὡς τόν Βασιλέα τῶν ὅλων ὑποδεξόμενοι», ὑποδεχόμαστε τόν Βασιλέα τῶν ὅλων, ὁ Ὁποῖος πορεύεται στόν Γολγοθᾶ. Στήν Ἁγία Τράπεζα θά ἀκουμπήσει ὁ ἱερέας τά Τίμια Δῶρα, πού ἔχει πάρει ἀπό τήν Ἁγία Πρόθεση. Θά κάνει τή Μεγάλη Εἴσοδο, θά ἔρθει ἀνάμεσά μας καί ἐπάνω στήν Ἁγία Τράπεζα θά γίνει ἡ φρικτή θυσία τοῦ Γολγοθᾶ. Γι’ αὐτό εἶναι Γολγοθᾶς ἡ Ἁγία Τράπεζα καί ἡ πορεία πού κάνει ὁ ἱερέας εἶναι ἡ πορεία πού ἔκανε ὁ Χριστός ἀπό τό Πραιτώριο μέχρι τόν Γολγοθᾶ. Ὅσοι ἔχετε πάει στούς Ἁγίους Τόπους τή ξέρετε τή διαδρομή. Εἶναι καί ἀνήφορος μάλιστα, γιατί πράγματι ὁ Γολγοθᾶς ἦταν ἕνας λόφος. Τότε ἦταν καί ἔξω ἀπό τήν πόλη καί ὁ Χριστός μας ἀνηφόρησε φορτωμένος τόν σταυρό Του.
Ὀφείλουμε λοιπόν, λέει ὁ Ἅγιος Διάδοχος, κάθε μέρα νά προσφέρουμε τή θυσία τήν ἀναίμακτη τοῦ Σώματος καί τοῦ Αἵματος τοῦ Χριστοῦ μας, διότι αὐτή καί μόνο ἡ θυσία λυτρώνει τήν ψυχή ἀπό τόν αἰώνιο θάνατο. Χαρίζει δηλαδή τή ζωή. Βλέπετε.. ἄς ποῦμε λέμε.. δουλεύω, γιά νά ζήσω. Λάθος! Τρώω, γιά νά ζήσω.. Λάθος! Γιά νά ζήσεις, σοῦ εἶπε ὁ Χριστός τί νά κάνεις. «Ἄν δέν φᾶτε τήν Σάρκα τοῦ Υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καί πίετε Αὐτοῦ τό Αἷμα, οὐκ ἔχετε ζωήν ἐν ἑαυτοῖς»7. Γιά νά ζήσεις, πρέπει νά φᾶς αὐτή τήν βρώση καί νά πιεῖς αὐτή τήν πόση, δηλαδή τόν Ἴδιο τόν Χριστό, καί τότε ἔχεις ζωή. Τότε ζεῖς. Ἀλλά ἐπειδή λειτουργοῦμε ἔτσι βιολογικά καί κοσμικά, λέμε αὐτά πού λέμε. Δέν ἔχουμε καταλάβει τά λόγια τοῦ Χριστοῦ. Ἐνῶ οἱ Ἅγιοι πού ζούσανε σωστά, δέν μποροῦσαν νά ζήσουν χωρίς Θεία Κοινωνία. Καί μάλιστα ποθοῦσαν κάθε μέρα νά κοινωνοῦνε, κι ἄν δέν κοινωνοῦσαν μία μέρα, κάτι τούς ἔλειπε. Γιατί ἀκριβῶς ἡ ἀληθινή τροφή μας εἶναι αὐτή, ὁ Χριστός, ἡ ὁποία χαρίζει ὄχι τήν πρόσκαιρη ζωή, τή βιολογική μόνο, ἀλλά καί τήν αἰώνια ζωή. Ὁ Χριστός καί αὐτή τή ζωή χαρίζει καί τήν αἰώνια ζωή. Ἐνῶ ἡ βιολογική τροφή χαρίζει τήν προσωρινή ζωή καί ὄχι πάντα. Μπορεῖ νά δηλητηριαστεῖς κιόλας καί νά πεθάνεις, ἰδίως στήν ἐποχή μας μ’ αὐτά πού τρῶμε, πού εἶναι νοθευμένα καί ἐπεξεργασμένα τόσες φορές.
Αὐτή λοιπόν τήν τροφή μᾶς τήν προσφέρει ἡ Θεία Λειτουργία, ὁ Χριστός δηλαδή πού εἶναι ἡ Θεία Λειτουργία, καί γι’ αὐτό λέει ὁ Ἅγιος, καλό εἶναι, πάρα πολύ καλό εἶναι, ὑποχρέωσή μας εἶναι, νά τήν τελοῦμε κάθε μέρα τήν Θεία Λειτουργία. Πόσο τώρα σφάλλουν αὐτοί πού οὔτε τήν Κυριακή δέν πᾶνε στή Θεία Λειτουργία! Πόσο σφάλλουν ἔ;... ἀπό τή στιγμή πού πρέπει νά πηγαίνεις κάθε μέρα, ἄν εἶναι δυνατόν. Καί ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού τό κάνουν, ξέρετε. Κι ἐδῶ μέσα στήν πόλη. Βρίσκουν τόν τρόπο νά πηγαίνουν κάθε μέρα. Γιατί κάθε μέρα γίνεται Θεία Λειτουργία κάπου, σέ κάποια ἐκκλησία. Τό ἔχουνε κανονίσει ἔτσι ἀπό τή Μητρόπολη κάθε μέρα μία ἐκκλησία ἐδῶ στό Κέντρο νά λειτουργεῖ. Καί ὑπάρχουν ἄνθρωποι, πού προσπαθοῦν κάθε μέρα νά πηγαίνουν στή Θεία Λειτουργία. Εἶναι πάρα πολύ ὠφέλιμο αὐτό. Τί πιό ὡραῖο πράγμα ν’ ἀρχίζεις τήν ἡμέρα σου μέ Θεία Λειτουργία! Κι ἄν ἔχεις εὐλογία καί μέ Θεία Κοινωνία. Εἶσαι σάν λιοντάρι πού βγάζεις φωτιές μετά καί τρέμει ὁ διάβολος νά σέ πλησιάσει. Ἔτσι κάνανε, ξέρετε, οἱ πρῶτοι χριστιανοί. Γι’ αὐτό, τά μοναστήρια, πού συνεχίζουν τή ζωή τῶν πρώτων χριστιανῶν, θά δεῖτε πού λειτουργοῦν κάθε μέρα. Πᾶτε στό Ἅγιο Ὄρος νά δεῖτε, κάθε μέρα ἔχει Θεία Λειτουργία. Ποῦ τό πήραμε αὐτό; Ποῦ τό βρήκαμε; Τό βρήκαμε στούς πρώτους χριστιανούς.
Γιατί, μόνο ἔτσι μπορεῖς νά λυτρώσεις τήν ψυχή σου ἀπό τόν αἰώνιο θάνατο. Γίνεται δηλαδή κάτι... μυστήριο εἶναι κι αὐτό ἔ... ἡ Θεία Κοινωνία μεταγγίζει μέσα σου τή ζωή. Καί χρειάζεται νά τραφοῦμε μ’ αὐτή τήν τροφή, γιά ν΄ ἀποκτήσουμε συγγένεια μέ τόν Χριστό. Γιατί παίρνεις πραγματικά τό Σῶμα Του καί τό Αἷμα Του, ὁπότε γίνεσαι -ἄν θέλετε- ἀκόμα καί σαρκικός συγγενής... ἄν τήν τολμήσουμε τήν ἔκφραση... Ἀφοῦ παίρνεις τή σάρκα Του καί τό αἷμα Του. Ἔχεις συγγένεια ἐξ αἵματος πλέον. Δέν εἶναι ἁπλῶς πνευματική συγγένεια, εἶναι καί σαρκική συγγένεια. Καί θά ’λεγα καί μεταξύ μας τήν ἔχουμε πλέον αὐτή τή συγγένεια τή σαρκική. Βλέπετε, ἔχουμε τούς συγγενεῖς μας κατά σάρκα καί πολλοί ἀπό αὐτούς εἶναι ἄσχετοι μέ τόν Θεό. Καί λές, τώρα ἐγώ τί σχέση ἔχω μ’αὐτόν; Καί ὄντως δέν ἔχεις σχέση. Πολύ πιό μεγάλη σχέση ἔχεις μέ τόν ἐν Χριστῷ ἀδελφό σου παρά μέ τόν συγγενή σου τόν σαρκικό, ὁ ὁποῖος εἶναι μακριά ἀπό τόν Θεό. Πολύ μεγαλύτερη σχέση ἔχεις. Ὄχι μόνο πνευματική σχέση ἔχεις, γιατί ἔχεις τό ἴδιο πνεῦμα μέ τόν ἄλλον, ἀλλά καί σαρκική σχέση, ἀφοῦ παίρνεις τό ἴδιο σῶμα καί τό ἴδιο αἷμα πού παίρνει κι ἐκεῖνος, τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ. Ἄρα εἶστε καί ἐξ αἵματος συγγενεῖς. Ἐμεῖς ὅλοι δηλαδή, πού εἶμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία, δέν εἴμαστε μόνο πνευματικά ἀδέλφια, εἴμαστε καί σαρκικά ἀδέλφια, ἀφοῦ παίρνουμε - κοινωνοῦμε τήν ἴδια Σάρκα καί τό ἴδιο Αἷμα, καί αὐτό, ἄν θέλετε ἐπιτρέψτε μου τήν ἔκφραση, ὅσο συσσωρεύεται μέσα μας τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ -βέβαια δέν εἶναι ἀθροιστικό, εἶναι πνευματικό, ἀλλά ἄς τό ποῦμε ἔτσι- σιγά-σιγά μορφώνει μέσα μας τόν Χριστό καί ἀποκτᾶς πλέον τήν καινούρια ζωή, ἡ ὁποία καινούρια ζωή εἶναι ὁ Χριστός. Λέμε, νά πᾶμε στόν Παράδεισο.
- Ποιός εἶναι ὁ Παράδεισος;
Ὁ Χριστός εἶναι. Καί ἀρχίζεις νά πηγαίνεις στόν Παράδεισο καί νά ἀπό ’δῶ κοινωνώντας τόν Χριστό, κοινωνώντας... μέ τή Θεία Κοινωνία δηλαδή. Βλέπετε, πώς τά πράγματα δέν εἶναι πνευματικά καί -πῶς νά τό ποῦμε- νεφελώδη καί ἀέρινα. Εἶναι κάτι πολύ χειροπιαστό, γιατί ὁ Χριστός μᾶς ἁγιάζει καί τό σῶμα μας καί τήν ψυχή μας καί ἔρχεται μέσα μας συγκεκριμένα, μέ αὐτά τά συγκεκριμένα εἴδη, τό Σῶμα Του καί τό Αἷμα Του, τό ὁποῖο μᾶς φαίνεται ἐμᾶς σάν ψωμί καί κρασί, γιατί δέν θά μπορούσαμε νά τό πάρουμε, ἄν ἤτανε ὅπως εἶναι στήν πραγματικότητα, Αἷμα καί Σῶμα.
«Εἶναι ὅμως ἀπαραίτητο», λέει ὁ Ἅγιος Διάλογος, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος, «ὅταν τήν τελοῦμε -τή Θεία Λειτουργία- νά θυσιάζουμε τούς ἴδιους τούς ἑαυτούς μας στόν Θεό μέ τήν συντριβή τῆς καρδιᾶς»8. Καί αὐτό εἶναι ἕνα τεράστιο θέμα στήν Θεία Λειτουργία. Πάω, λέει, καί δέν καταλαβαίνω τίποτα. Ἤ πάει καί κοιτάει τό ρολόι του πότε θά τελειώσει. Γιατί; Γιατί δέ συμμετέχει, ἤ συμμετέχει, ὅπως συμμετέχει σ’ ἕνα θέατρο, ἁπλῶς βλέπει καί ἀκούει. Ἀλλά ἡ Θεία Λειτουργία δέν εἶναι οὔτε ἀκρόαμα οὔτε θέαμα. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι μετοχή, εἶναι μετοχή στό μυστήριο τοῦ Χριστοῦ καί θά πρέπει μαζί μέ τόν Χριστό νά προσφερθεῖς κι ἐσύ. Ποῦ; Στόν Θεό Πατέρα. Γιατί, ξέρετε, σέ κάθε λειτουργία τί κάνουμε; Σέ ποιόν μιλᾶμε;
- Οἱ εὐχές πού λέει ὁ ἱερέας καί οἱ ψάλτες σέ ποιούς ἀπευθύνονται;
Ἄν προσέξετε, θά δεῖτε ὅτι ἀπευθύνονται στόν Θεό Πατέρα. Στόν Θεό Πατέρα μιλᾶμε στήν Θεία Λειτουργία. Καί τί προσφέρουμε στόν Θεό Πατέρα; Ὅ,τι ἀνώτερο μποροῦμε νά Τοῦ δώσουμε. Ὅ,τι πιό εὐάρεστο. Τί εἶναι αὐτό; Τόν Υἱό Του. Τό πιό εὐάρεστο πού μπορεῖ νά προσφέρουμε στόν Θεό Πατέρα εἶναι ὁ Υἱός Του. Αὐτός εἶναι πού εὐαρέστησε. Δέν ὑπάρχει τίποτα ἄλλο ἀπό μᾶς τούς ἀνθρώπους. Ὁ Υἱός Του εἶναι πού εὐαρέστησε. Αὐτό λοιπόν προσφέρουμε, γιατί αὐτό μᾶς δίδαξε νά κάνουμε ὁ Χριστός μας στήν πρώτη Θεία Λειτουργία. Γι’ αὐτό λέμε «τά σά ἐκ τῶν σῶν σοί προσφέρομεν»9. Καί μαζί μέ τόν Χριστό πρέπει νά προσφερθοῦμε κι ἐμεῖς. Τό ἄλλο μεγάλο μυστήριο. Κι ἐμεῖς θυσιαζόμαστε σέ κάθε Θεία Λειτουργία. Κι ἐμεῖς προσφερόμαστε. Γι’ αὐτό θά πρέπει νά ὑπάρχει αὐτή ἡ προετοιμασία, νά καθαριστοῦμε πρίν προσφερθοῦμε. Δέν μπορεῖς νά πᾶς βρώμικος καί νά προσφερθεῖς στόν Βασιλέα τῆς Δόξης, στόν Δημιουργό τοῦ παντός. Θά πρέπει νά κάνεις κάποια κάθαρση πρῶτα. Ἐδῶ στούς ἀνθρώπους, στούς συνανθρώπους σου τούς δίνεις κάτι καί κοιτᾶς νά εἶναι καθαρό. Τό στοιχειῶδες, ἔτσι; Νά μήν τοῦ δώσεις καί κάτι βρώμικο.. Καί ὄχι μόνο καθαρό, νά εἶναι καί τέλειο, νά εἶναι καί -ἄν εἶναι δυνατόν- καί πολυτελές, γιά νά ἐκφράσεις τήν ἀγάπη σου.
- Στόν Θεό τί πρέπει νά δώσεις;
Τήν καρδιά σου φυσικά!
- Πῶς θά εἶναι ἡ καρδιά σου ὅμως;
Θά πρέπει νά εἶναι τέλεια, νά εἶναι χρυσάφι καθαρό. Γι’ αὐτό λέει ἐδῶ ὁ Ἅγιος, πρέπει νά θυσιάζουμε καί τόν ἑαυτό μας, τουτέστι νά θυσιάζουμε τά πάθη μας. Νά σταυρωθοῦμε ὡς πρός τά πάθη μας, ὁπότε μετά καί ἡ δική μας ἡ προσφορά στόν Πατέρα εἶναι εὐάρεστη. Γι’ αὐτό βλέπετε, ἐπειδή ἀκριβῶς εἴμαστε ἀτελεῖς καί εἴμαστε βρώμικοι, ὅταν παρακαλᾶμε στήν ἁγία ἀναφορά καί λέμε «κατάπεμψον τό Πνεῦμά σου τό Ἅγιον», δέν λέμε «ἐπί τά δῶρα ταῦτα», ἀλλά λέμε πρῶτα «ἐφ᾿ ἡμᾶς καί ἐπί τά δῶρα ταῦτα»10.
- Γιατί λέμε «ἐφ᾿ ἡμᾶς» ἀφοῦ τά Ἅγια Δῶρα θά μεταβληθοῦν σέ Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ; Γιατί παρακαλᾶμε τό Ἅγιο Πνεῦμα νά ἔρθει πρῶτα σέ μᾶς καί μετά νά πάει καί στά Τίμια Δῶρα καί νά τά μεταβάλλει;
Γιατί, ἀκριβῶς, κι ἐμεῖς προσφερόμαστε - ἀναφερόμαστε, ἐξ οὗ καί ἡ εὐχή τῆς ἀναφορᾶς, δηλαδή φερόμαστε πρός τά ἄνω. Μαζί μέ τά Τίμια Δῶρα προσφερόμαστε στόν Θεό Πατέρα καί θά πρέπει νά εἴμαστε ἅγιοι, γιά νά προσφερθοῦμε, ὅπως καί τά Τίμια Δῶρα ἁγιάζονται ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, γίνονται Σῶμα καί Αἷμα Χριστοῦ καί προσφέρονται ἀπό μᾶς, μαζί μέ μᾶς. Θά πρέπει λοιπόν τό Ἅγιο Πνεῦμα νά καθαρίσει καί ἐμᾶς καί αὐτό παρακαλοῦμε. Γι’ αὐτό λέμε, πρῶτα καθάρισε ἐμᾶς ἀγαθέ Παράκλητε καί μετά μετάβαλε καί τά Τίμια Δῶρα, ὥστε ἡ προσφορά μας νά εἶναι εὐάρεστη στόν Θεό. Ἄν προσέξετε, ἐκείνη τήν ὥρα ὁ ἱερέας παίρνει τά Τίμια Δῶρα καί τά σηκώνει στόν ἀέρα, ὅταν λέει «τά σά ἐκ τῶν σῶν σοί προσφέρομεν»11, καί κάνει στόν ἀέρα σταυρό κρατώντας τό ἅγιο Δισκάριο καί τό ἅγιο Ποτήριο. Τά προσφέρει δηλαδή πρός τά ἄνω, πρός τόν Πατέρα καί συνάμα συμπροσφέρει τόν ἑαυτό του καί ὅλους τούς ἀνθρώπους πού εἶναι ἐκεῖ παρόντες στήν Θεία Λειτουργία. Καί ὅλοι μαζί -πέστε εἴμαστε πάνω σ’ ἕναν ἱπτάμενο δίσκο- ὅλοι μαζί ἀνεβαίνουμε στόν οὐρανό ἐκείνη τήν ὥρα.
- Ἀλλά πόσοι εἶναι πράγματι πού ἀνεβαίνουν στόν οὐρανό;
Εἶναι αὐτοί πού ἔχουν κάνει αὐτή τή διαδικασία τῆς κάθαρσης, ὥστε τό Ἅγιο Πνεῦμα πού θά ἔρθει, νά μπορεῖ μέσα τους νά μπεῖ καί νά τούς μεταβάλλει κι αὐτούς. Ὅπως μεταβάλλει τά Τίμια Δῶρα, νά μεταβάλλει καί αὐτούς! Γιατί, προσέξτε, κι ἐμεῖς μετά ἁγιαζόμαστε. Κατεξοχήν βεβαίως, ὅταν πάρουμε τή Θεία Κοινωνία. Ἀλλά καί πρίν, μέ τήν κάθοδο τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γίνεται θά λέγαμε μιά μικρή Πεντηκοστή καί σέ μᾶς. Τό Ἅγιο Πνεῦμα μᾶς καθαρίζει, μᾶς ἁγιάζει, ὥστε νά δεχτοῦμε τή μεγαλύτερη ἐπιφάνεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τή μεγαλύτερη Πεντηκοστή στήν ὥρα τῆς Θείας Κοινωνίας.
Καί θά πρέπει νά λειτουργοῦμε μέ δάκρυα, νά προσφέρουμε κάθε μέρα τή θυσία τοῦ Σώματος καί Αἵματος τοῦ Χριστοῦ, καί νά προσφέρουμε τούς ἑαυτούς μας μέ συντριβή καρδίας, ὅτι εἴμαστε, ὅπως ὁ Δαβίδ, τελείως ἀνάξιοι. Καί «καρδίαν συντετριμμένην καί τεταπεινωμένην ὁ Θεός οὐκ ἐξουδενώσει»12. Ἄν πᾶς μέ καρδία ὑπερήφανη, μέ καρδία δικαιωμένη, ὅτι εἶσαι καλός δηλαδή, ἔ τότε, ἀπορρίπτεσαι. Οἱ ἐγωιστές ἀπορρίπτονται. Οἱ ἐγωιστές βρίσκουν τόν Θεό ἀντίπαλο. Ἐκεῖνοι πού Τόν βρίσκουν φίλο καί βοηθό εἶναι οἱ συντετριμμένοι τήν καρδία. Κατεξοχήν στή Θεία Λειτουργία, λοιπόν, πρέπει νά πηγαίνουμε μέ συντετριμμένη καρδία. Γι’ αὐτό βλέπετε, οἱ Ἅγιοι Ἱεράρχες, ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος, ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, εἶχαν μία φοβερή ταπείνωση στήν ὥρα τῆς Θείας Λειτουργίας. Βλέπουμε ἔτσι καί πῶς τούς ἁγιογραφοῦμε, μέ βαθιά ὑπόκλιση, μέ σκυμμένο τό κεφάλι μπροστά στήν Ἁγία Τράπεζα.
«Γιατί ἱερουργώντας τά μυστήρια τοῦ πάθους τοῦ Κυρίου πρέπει νά θυμόμαστε καί νά μιμούμαστε αὐτό πού πράττουμε»13. Γιατί, εἴπαμε, ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ ἀνάμνησις, ἡ μυστηριακή ἀναβίωση τῶν παθῶν τοῦ Κυρίου καί τῆς θυσίας Του, τοῦ Γολγοθᾶ. Σέ κάθε Θεία Λειτουργία λοιπόν, θυμόμαστε τά πάθη τοῦ Χριστοῦ ἀλλά καί τά μιμούμαστε. Δηλαδή πάσχουμε, συμπάσχουμε κι ἐμεῖς. Συσταυρωνόμαστε κι ἐμεῖς καί συνανιστάμεθα κι ἐμεῖς μυστηριακά. Καί εἴπαμε πῶς γίνεται αὐτό. Συσταύρωση μέ τόν Χριστό σημαίνει μετάνοια. Κόβω τά πάθη μου, κόβω τίς ἁμαρτίες. Παίρνω τήν ἀπόφαση νά μήν τά ξανακάνω. Ὁπότε αὐτό μᾶς ὁδηγεῖ καί στήν συνανάσταση μέ τόν Χριστό.
«Τότε λοιπόν προσφέρεται ἀληθινά θυσία στόν Θεό ὑπέρ ἡμῶν, ὅταν κάνουμε θυσία ἐμᾶς τούς ἴδιους»14. Νά, γιατί δέν καταλαβαίνουν πολλοί τίποτα ἀπ’ τή Θεία Λειτουργία. Γιατί δέν ἔχουν θυσιάσει τόν ἑαυτό τους. Δέν θέλουν ν’ ἀφήσουν τά θελήματά τους τά ἁμαρτωλά, τή σχέση τήν παράνομη ἄς ποῦμε, τήν κακή συνήθεια, τό πάθος. Ὁπότε, δέν καταλαβαίνεις ἀπό Θεία Λειτουργία τίποτα. Γιατί ἐκεῖ θά πρέπει πρῶτα ἐσύ νά προσφερθεῖς, νά θυσιαστεῖς, γιά νά μπορέσεις μετά νά μετάσχεις στά θεῖα μυστήρια.
«Ἀλλά πρέπει νά προσέχουμε, ὥστε καί μετά τήν ὥρα τῆς προσευχῆς, μέ τή δύναμη πού μᾶς παρέχει ὁ Θεός, νά φυλάξουμε στήν ψυχή μας τόν ἴδιο θεῖο φόβο, μήν ἀφήνοντας νά τόν διαλύσει λογισμός χαυνότητας ἤ νά τόν ἁρπάξει κάποια μάταιη ἀπόλαυση καί ἔτσι ἡ ψυχή νά χάσει τό κέρδος τῆς κατάνυξης»15. Ἀφοῦ τελειώσει ἡ Θεία Λειτουργία, δέ σημαίνει ὅτι τελείωσε καί ἡ πνευματική προσπάθεια. Ὑπάρχει, ὅπως ἔλεγε κάποιος πολύ ὡραῖα, λειτουργία μετά τή λειτουργία, ἡ ὁποία συνεχίζεται ὅλη μας τή ζωή. Γιατί ὅλη μας ἡ ζωή πρέπει νά εἶναι Θεία Λειτουργία, δηλαδή μιά συνεχής θυσία εὐάρεστη στόν Θεό, ἕνας συνεχής σταυρός καί μιά συνεχής ἀνάσταση. Μιά συνεχής μετάνοια καί συντριβή καρδίας, ἡ ὁποία μᾶς βγάζει στό φῶς τῆς ἀγαλλιάσεως.
Νά μή μᾶς κυριέψει λοιπόν ἡ χαυνότητα μετά τή Θεία Κοινωνία οὔτε κάποια μάταιη ἀπόλαυση ν’ ἁρπάξει τήν ψυχή. Ὄχι μετά ἀμέσως νά πᾶς νά γλεντήσεις, ἄς ποῦμε. Ἀλλά οὔτε μετά ἀπό δυό ὧρες.. Νά φυλάξεις τήν ψυχή σου ὅσο μπορεῖς περισσότερο, εἰ δυνατόν μέχρι τήν ἑπόμενη Θεία Κοινωνία, σ’ αὐτή τήν κατάσταση τῆς κατάνυξης.
«Ἔτσι ἀξιώθηκε καί ἡ Ἄννα νά πετύχει αὐτό πού ζήτησε. Γιατί μετά τή δακρύρροη προσευχή της, κράτησε τόν ἑαυτό της σ’ αὐτό τό φρόνημα τοῦ νοῦ, ὅπως εἶναι γραμμένο γι’ αὐτή «καί τό πρόσωπον αὐτῆς οὐ συνέπεσεν ἔτι»16»17. Ἀναφέρεται στή μητέρα τοῦ ἁγίου Προφήτη Σαμουήλ, ἡ ὁποία δέν εἶχε παιδί καί πήγαινε στό ἱερό καί τόσο πολύ θερμά παρακαλοῦσε πού φαινόταν στούς ἄλλους σάν νά ἦταν μεθυσμένη. Ἦταν δηλαδή σέ τελείως ἄλλους κόσμους... ἦταν στόν Θεό βεβαίως αὐτή. Ὁ κόσμος καί ὁ ἀρχιερέας ἐκεῖ τή μάλωνε.. μέσ’ τό μεσημέρι εἶσαι μεθυσμένη;.. φύγε ἀπό ’δῶ.. τήν ἔδιωχνε. Ἀλλά αὐτή κρατοῦσε τήν κατάνυξη καί μετά, γι’ αὐτό λέει ἐδῶ, οὐ συνέπεπτε τό πρόσωπό της. Δέν ἄλλαζε τό πρόσωπό της. Κρατοῦσε αὐτή τήν κατάσταση καί αὐτό φαινότανε καί στό πρόσωπο. Εἶχε τήν ἴδια ἔκφραση. Ἔτσι πρέπει νά εἴμαστε κι ἐμεῖς, μετά τή Θεία Λειτουργία νά κρατᾶμε ὅσο μποροῦμε περισσότερο αὐτή τήν κατάνυξη, αὐτό τό βίωμα, καί ἔτσι πετυχαίνουμε αὐτό πού ζητᾶμε. Ἡ προφῆτις Ἄννα τελικά πέτυχε νά ἀποκτήσει παιδί καί μάλιστα τόν ἅγιο Προφήτη Σαμουήλ.
«Πρέπει νά γνωρίζουμε ἐπίσης, ὅτι συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν του ζητάει σωστά ἀπό τόν Θεό ἐκεῖνος μόνο πού πρωτύτερα συγχώρεσε ὅσα κακά τοῦ ἔκαναν οἱ ἄλλοι»18. Μᾶς λέει ἐδῶ τώρα, προσέξτε, τίς προϋποθέσεις γιά μιά -ἄν θέλετε- «ἐπιτυχημένη» Θεία Κοινωνία. Θά πρέπει ἡ Θεία Κοινωνία καί ἡ Θεία Λειτουργία ἀφενός μέν νά συνεχιστεῖ καί μετά τή λειτουργία, καί μετά τό δι’ εὐχῶν, ἀφετέρου δέ νά προσφερθεῖς κι ἐσύ θυσία στόν Θεό σταυρώνοντας τά πάθη σου καί τήν κακία σου, μετανοώντας, καί ἕνα τρίτο στοιχεῖο πολύ σημαντικό νά ἔχεις συγχωρεθεῖ μέ ὅλους. Ὅ,τι κακό σοῦ ἔκαναν οἱ ἄλλοι, νά τούς τό ἔχεις συγχωρήσει.
«Γιατί δέν γίνεται δεκτή ἡ προσφορά κανενός, ἄν δέ διώξει πρῶτα τήν κακία, ὅπως τό λέει ἡ ἴδια ἡ ἀλήθεια»19. Δέν πρέπει νά ἔχεις κακία μέ κανέναν ἄνθρωπο. Εἶναι ἄνθρωποι πού κρατᾶνε κακία γιά χρόνια.. καί σοῦ λέει, δέν μιλάω σ’ αὐτόν .. δέν μιλάμε μ’ αὐτόν... καί τό θεωρεῖ καί μικρό. Σοῦ λέει, δέν εἶναι καί τίποτα... Μά δέν καταλαβαίνεις; Αὐτό σέ πάει στήν κόλαση! Δέν μιλᾶς;! Ναί, λέει, δέ μιλᾶμε. Πόσο; Χρόνια, λέει, δέ μιλᾶμε.. καί τό θεωρεῖ φυσιολογικό ἤ μικρό κακό. Αὐτό εἶναι κόλαση! Μόνο αὐτό εἶναι ἀρκετό νά σέ πάει στήν κόλαση, γιατί τό εἶπε ὁ Χριστός ξεκάθαρα, ἔστω καί ἕναν ἄνθρωπο νά μισεῖς, δέν ἔχεις σχέση μαζί Μου, γιατί Ἐγώ εἶμαι ὁ Θεός τῆς ἀγάπης καί τῆς εἰρήνης καί τῆς συγχώρησης. «Ἐάν προσφέρεις τό δῶρο σου ἐπί τό θυσιαστήριον κἀκεῖ μνησθῇς ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατά σοῦ..»20, αὐτά εἶναι λόγια τοῦ Χριστοῦ μας, τό ξέρετε νομίζω... Ἐάν προσφέρεις τό δῶρο σου στό θυσιαστήριο, στή Θεία Λειτουργία πᾶς τό πρόσφορό σου, πᾶς τό νάμα σου καί ἐκείνη τήν ὥρα θυμηθεῖς ὅτι ὁ ἀδελφός σου ἔχει κάτι ἐναντίον σου, «ἄφες ἐκεῖ τό δῶρόν σου ἔμπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου», ἄσε ἐκεῖ τό δῶρο σου, μή τό προσφέρεις ἀκόμα, ἄστο λίγο στήν ἄκρη, «καί ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ ἀδελφῷ σου», βρές τόν ἀδελφό σου καί διαλλάγηθι, συμφιλιώσου, «καί τότε ἐλθών πρόσφερε τό δῶρόν σου»21, καί μετά πήγαινε νά προσφέρεις τό δῶρο σου στόν Θεό τῆς εἰρήνης. Δέν μπορεῖς μέ ταραγμένη ψυχή, μέ ψυχή πού ἔχει μίση καί ἀντιπάθειες νά προσφέρεις στόν Θεό κάτι πού νά Τοῦ ἀρέσει. Γιατί εἴπαμε ὁ Θεός πρῶτα βλέπει τήν καρδιά σου καί ὄχι τό πρόσφορό σου ἄν εἶναι πετυχημένο ἤ ὄχι, ἄν τό ζύμωσες καλά ἤ ὄχι. Κοιτάει τήν καρδιά σου πρῶτα. Ἔχει ἀγάπη; Ἔχει συγχωρήσει τούς πάντες;
«Ἀπό αὐτό λοιπόν πρέπει νά καταλάβουμε ὅτι ὅπως ὅλα τά πταίσματα λύνονται μέ τήν προσφορά τοῦ δώρου..»22, γιατί ὄντως τό Αἷμα Ἰησοῦ Χριστοῦ καθαρίζει ἐμᾶς ἀπό πάσης ἁμαρτίας. Προσφέροντας λοιπόν τήν Θεία Εὐχαριστία σβήνονται ὅλες οἱ ἁμαρτίες ὄντως, ἀλλά τί γίνεται; Ἕνα μεγάλο μυστήριο: ἀνανεώνονται πάλι ὅλα τά κακά μέ τή μνησικακία, καί ἐξαιτίας της ὁ Θεός δέν ἀποδέχεται οὔτε τό δῶρο. Ὁπότε τσάμπα κοινωνᾶς, τσάμπα ἐξομολογεῖσαι, τσάμπα ὅλα ἄν δέ συγχωρέσεις. «Αὐτό τό δίδαγμα παίρνουμε καί ἀπό τήν παραβολή τοῦ δούλου πού χρωστοῦσε δέκα χιλιάδες τάλαντα καί τοῦ χαρίστηκαν. Ὕστερα ὅμως, ἐπειδή αὐτός ἀπαιτοῦσε τά ἑκατό δηνάρια πού τοῦ χρωστοῦσε ὁ σύνδουλός του, ξαναδημιούργησε τό χρέος τῶν δέκα χιλιάδων ταλάντων»23. Τά τάλαντα ἦταν νομίσματα τῆς ἐποχῆς σάν δίσκοι. Μεγάλοι δίσκοι χαλκοῦ. Τόν θεωροῦσαν πολύτιμο μέταλλο τόν χαλκό τότε. Ἔτσι εἶναι. Τά χρήματα εἶναι συμβατικά πράγματα. Σήμερα θεωροῦμε πολύτιμο μέταλλο τό χρυσάφι, ἄς ποῦμε. Ἀλλά ἅμα εἶσαι σ’ ἕνα νησί μόνος σου, τί νά τό κάνεις τό χρυσάφι; Ὅπως ἦταν αὐτός ὁ Ροβινσῶνας Κροῦσος.. Ἀλλά ἔτσι εἶναι τά πράγματα τά ἀνθρώπινα, δίνουμε ἀξία σέ πράγματα πού δέν ἔχουν ἀξία. Ἡ παραβολή λοιπόν λέει αὐτό, δέκα χιλιάδες τάλαντα, δηλαδή τεράστιο ποσό, τοῦ χαρίστηκαν ὅλα! Κι αὐτός μετά ἔπνιξε τόν σύνδουλό του γιά ἑκατό δηνάρια. Ἕνα μηδέν, ἕνα τίποτα μπροστά στά δέκα χιλιάδες τάλαντα. Τό ’μαθε ὁ κύριος πού τοῦ εἶχε χαρίσει τά δέκα χιλιάδες τάλαντα καί λέει «ἔτσι εἶσαι;.. οὔτε ἑκατό δηνάρια δέν μπόρεσες νά χαρίσεις; Δέν σοῦ χαρίζω τίποτα.. σοῦ τά ζητάω πάλι ὅλα». Αὐτό γίνεται. Ἡ μνησικακία, τό ὅτι δέν συγχωρᾶμε δηλαδή τούς ἄλλους, ἀκυρώνει τήν ἐξομολόγησή μας, ἀκυρώνει τή Θεία Κοινωνία μας, τά ἀκυρώνει ὅλα. Ἀκυρώνει τή συγχώρηση. Εἶναι φοβερό μυστήριο. Καί πρέπει νά τό ξέρουμε. Νά τό λέτε στούς ἀνθρώπους, πού λένε κάτι ἀπαράδεκτα πράγματα.. οὔτε στήν κηδεία σου δέν θά ἔρθω... οὔτε στήν κηδεία μου νά μήν ἔρθεις, λέει ἡ ἄλλη ἄς ποῦμε.. ἤ ὁ ἄλλος. Φοβερά πράγματα! Καί δέν καταλαβαίνει ὅτι μ’ αὐτό πού λέει εἶναι σάν νά λέει, ἐγώ γειά σου, πάω στήν κόλαση...
Αὐτό τό δίδαγμα παίρνουμε λοιπόν ἀπό τήν παραβολή τοῦ χρεώστου τῶν μυρίων ταλάντων.
Μέχρι ἐδῶ δέν ξέρω ἄν θέλετε κάτι νά ρωτήσετε… νά κάνουμε καί ἕνα διάλειμμα…
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: «Ὅταν θά τό πίνω καινό μαζί σας στή βασιλεία Μου»24. Ἤθελε νά τούς πεῖ ὅτι φεύγω. Αὐτό τούς εἶπε. Εἶναι ἡ πρώτη καί ἡ τελευταία Θεία Λειτουργία πού κάνουμε μαζί. Τώρα πίνουμε μαζί, κοινωνοῦμε μαζί.. Τούς προειδοποιεῖ, τούς μιλάει σάν φίλος πρός φίλο.. παιδιά, χαίρετε, φεύγω.. τούς προετοιμάζει. Γιατί κι αὐτοί ἦταν ἄνθρωποι καί ἀκόμα καλά-καλά δέν εἶχαν καταλάβει τί γίνεται, ὅτι ὁ Χριστός πηγαίνει νά σταυρωθεῖ. Ἦταν ἀτελεῖς ἀκόμα. Δέν εἶχε γίνει ἀκόμα καί ἡ Πεντηκοστή. Τούς προετοιμάζει μέ ἔναν πολύ γλυκό τρόπο. Θά τό ξαναπιοῦμε καί θά ξαναβρεθοῦμε πάλι, τούς λέει, στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ, στόν Παράδεισο.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Δέν ἔχει γίνει καθαγιασμός, ἀλλά εἶναι πάλι μυστήριο. Ἐμεῖς τά θεωροῦμε δυνάμει Χριστό, γι’ αὐτό καί ὅταν βλέπουμε τή Μεγάλη Εἴσοδο εἶναι σάν νά βλέπουμε τόν Χριστό πού πορεύεται.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Ὅσο μποροῦμε μέ εὐλάβεια. «Οἱ τά Χερουβείμ μυστικῶς εἰκονίζοντες»25. Πρέπει νά εἰκονίζουμε τά Χερουβείμ. Πῶς στέκονται τά Χερουβείμ; Κατακαλύπτουν, λέει, τό πρόσωπό τους. Ἕξι πτέρυγες ἔχουνε…
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Ὄχι ἀπαραίτητα. Ἄν εἶναι καθημερινή, μπορεῖτε καί νά γονατίσετε, ὅταν γονατίζουν καί οἱ ἄλλοι. Ἄν δέν γονατίζει κανένας, καλύτερα μή γονατίζετε γιά νά μή δίνετε στόχο καί δημιουργεῖτε μία ἀταξία. Ἄν οἱ ἄλλοι γύρω σας γονατίζουν, γονατίστε κι ἐσεῖς. Γιατί εἶναι κι αὐτό ἕνα θέμα, ἄς ποῦμε, ἰδίως τίς Κυριακές πού ἀπαγορεύεται ἀπό τούς Κανόνες. Ἀλλά, ἔλεγε καί ὁ Γέροντας Παΐσιος, ἄν ὅλοι γύρω μου γονατίσουν, θά γονατίσω καί ἐγώ, γιατί εἴμαστε σῶμα Χριστοῦ καί δέν πρέπει νά ξεχωριζόμαστε, γιά νά μή σκανδαλίσουμε τούς ἄλλους. Ἄν ὅμως οἱ ἄλλοι δέν γονατίζουν, δέν γονατίζουμε κι ἐμεῖς.
Ἐρ.: Εἶναι σάν νά βλέπουμε τόν Χριστό νά κουβαλάει τόν σταυρό Του.
Ἀπ.: Ἀκριβῶς. Ὅλη ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι μία, ἄν θέλετε, μυστική καί μυστηριακή ἀναπαράσταση καί βίωση τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ. Τόν βλέπουμε τόν Χριστό μας νά γεννιέται στήν Προσκομιδή. Στόν Ὄρθρο ὁ ἱερέας κάνει μιά εἰδική ἀκολουθία, πού ἴσως δέν τή βλέπετε, γιατί τήν κάνει στό ἀριστερό μέρος πού ὑπάρχει ἡ κόγχη τῆς Προθέσεως, καί ἐκεῖ ἑτοιμάζει τά Τίμια Δῶρα. Εἶναι μία ὁλόκληρη διαδικασία πῶς κόβει τόν Ἀμνό, τή μερίδα τῆς Παναγίας, τίς μερίδες τῶν Ἁγίων, τά ἐννιά τάγματα ὅπως λέμε, τίς ἐννιά ὁμάδες Ἁγίων.
Ἄν δεῖτε τό πρόσφορο, πάνω θά δεῖτε πώς ἔχει στό κέντρο τόν Ἀμνό, Ἰησοῦς Χριστός Νικᾶ. Δεξιά τοῦ Ἀμνοῦ εἶναι ἕνα τρίγωνο πού γράφει ἐπάνω Μήτηρ Θεοῦ, εἶναι ἡ μερίδα τῆς Θεοτόκου, καί ἀριστερά ὑπάρχουν ἐννιά τρίγωνα μικρά πού εἶναι ἐννιά ὁμάδες ἁγίων. Πρώτη ὁμάδα εἶναι… τέλος πάντων νά μήν τά ποῦμε τώρα, γιατί θά μᾶς πάρει χρόνο. Εἶναι ἐννιά ὁμάδες ἁγίων. Εἶναι πρῶτοι οἱ ἄγγελοι, μετά εἶναι οἱ προφῆτες, μετά εἶναι οἱ ἀπόστολοι. Μετά ἡ δεύτερη τριάδα εἶναι οἱ ἅγιοι ἱεράρχες. Ἀπό κάτω εἶναι οἱ ἅγιοι μάρτυρες, ἀπό κάτω εἶναι οἱ ὅσιοι καί ἡ τρίτη τριάδα εἶναι οἱ ἅγιοι ἀνάργυροι, οἱ ἅγιοι τῆς ἡμέρας καί ὁ ἅγιος τοῦ ὁποίου κάνουμε τή Θεία Λειτουργία. Καί ἀπό κάτω ἀπό τόν Ἀμνό, στά πόδια τοῦ Χριστοῦ, μπαίνουμε ἐμεῖς, οἱ ζῶντες ἀπό τή μιά μεριά καί οἱ κεκοιμημένοι ἀπ’ τήν ἄλλη. Πάνω στό ἅγιο Δισκάριο εἶναι ὅλη ἡ Ἐκκλησία δηλαδή, ὁ Χριστός, ἡ Παναγία, οἱ ἅγιοι ἄγγελοι, ὅλοι οἱ ἅγιοι καί ὅλοι ἐμεῖς, καί ἡ λεγομένη στρατευομένη Ἐκκλησία καί ἡ λεγομένη θριαμβεύουσα Ἐκκλησία, πού δέν εἶναι δύο ξεχωριστά πράγματα, ξέρετε. Εἶναι ἕνα πράγμα, ἀλλά ἔτσι γιά λόγους μεθοδολογικούς τό ἔχουμε διακρίνει. Ἀλλά εἴμαστε ὅλοι μαζί. Καί οἱ Ἅγιοι, πού εἶχαν καθαρά μάτια, τό θεωροῦσαν πολύ φυσιολογικό νά κοινωνοῦν μέ τούς Ἁγίους πού εἶναι στόν οὐρανό καί νά συνομιλοῦνε καί ὅλα αὐτά. Γιατί εἶναι ἕνα πράγμα ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ, ξεκινάει ἀπό δῶ καί ἐπεκτείνεται στήν αἰωνιότητα. Γι’ αὐτό καί οἱ Ἅγιοι δέν φοβοῦνται τόν θάνατο. Γιατί δέν ὑπάρχει θάνατος, ἔχεις ἤδη μπεῖ στήν πραγματικότητα πού λέγεται αἰώνια ζωή ἀπό τή στιγμή πού ζεῖς τή Θεία Λειτουργία, τή ζεῖς σωστά δηλαδή.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Ὅλη ἡ ἡμέρα, ἐπειδή εἶναι ἡμέρα ἀναστάσεως κανονικά δέν κάνουμε γονυκλισία. Εἶναι κανόνας, ὑπάρχει κανόνας τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλά κάποιοι ἀπό πολλή εὐλάβεια τό κάνουνε ἐκείνη τήν ὥρα πού λέγεται τό «τά σά ἐκ τῶν σῶν». Δέν εἶναι ἄστοχο δηλαδή νά γονατίσουμε, δέν εἶναι κακό. Ἀλλά. ὅταν δέν γονατίζουν οἱ ἄλλοι, ἄς μή γονατίζουμε κι ἐμεῖς. Ἀφοῦ αὐτό εἶναι τό πνεῦμα τῆς Ἐκκλησίας. Ὄχι γιά ἄλλο λόγο, ἀλλά διότι θέλουμε νά ἐκφράσουμε τή χαρά τῆς ἀνάστασης τήν ἡμέρα τῆς Κυριακῆς.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: «Τά σά ἐκ τῶν σῶν» σημαίνει «τά δικά σου ἀπό τά δικά σου». Παίρνουμε ἀπό τά τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός δέν μᾶς δίνει τά στάχυα; Τά τσαμπιά τά σταφύλια;.. Τοῦ Χριστοῦ εἶναι ὅλα. «Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καί τό πλήρωμα αὐτῆς»26. Ἀκόμα καί τά χρήματα τοῦ Χριστοῦ εἶναι, νά ξέρετε. Καί ἡ κρίση πού λέμε τώρα καί φοβόμαστε ἄς ποῦμε. Τά χρήματα δέν τά ’χουν οἱ τραπεζίτες, ὁ Χριστός μας τά ’χει καί ὅπου θέλει Ἐκεῖνος θά τά δώσει. Ἄς τά κρατᾶνε ὅσο θέλουν οἱ τραπεζίτες, ἄς τά φυλᾶνε ὅσο θέλουνε.. Ἅμα θέλει ὁ Χριστός, τούς τά παίρνει ὅλα, δέν εἶναι πρόβλημα! Γιατί τό λέει: «ἐμόν ἐστι τό ἀργύριον καί ἐμόν τό χρυσίον»27. Τό λέει καθαρά. Στήν Παλαιά Διαθήκη κιόλας τό λέει. Δικό Μου εἶναι, λέει, τό χρυσάφι καί τό ἀργύριο. Καί ὁ Χριστός σέ ποιούς τό δίνει; Στούς δικούς Του τό δίνει. Αὐτό εἶναι παρένθεση. Ὁπότε, δέν πρέπει νά φοβόμαστε τίποτα. Τό λέμε ἄλλωστε «οἱ ἐκζητοῦντες τόν Κύριον οὐκ ἐλαττωθήσονται παντός ἀγαθοῦ»28. Ξέρετε ποιοί πρέπει νά φοβοῦνται; Αὐτοί πού δέν ἔχουν σχέση μέ τόν Χριστό. Γιατί αὐτοί, λέει στήν Παλαιά Διαθήκη, «οὐδέ ὀβολός»29. Σ’ αὐτούς δέν δίνω οὔτε φράγκο! Τό λέει ὁ Θεός ὁ ἴδιος. Μά θά πεῖς, σήμερα πῶς γίνεται νά ὑπάρχουν καί πλούσιοι; Ἐπειδή ὁ Θεός εἶναι φιλάνθρωπος. Δίνει καί σ’ αὐτούς, ὅπως ἔδωσε στόν ἄσωτο υἱό. Θυμάστε ὁ πατέρας, τοῦ τά ’δωσε καί ἐκεῖνος πῆγε καί τά ’φαγε. Τά κατασπατάλησε. Ὁ ἄλλος πού ἔμεινε στό σπίτι τά εἶχε ὅλα πάντοτε. Λοιπόν, εἴμαστε παιδιά καί ἔχουμε Πατέρα καί ὁ Πατέρας μας εἶναι πλούσιος, ὁπότε μήν ἀνησυχεῖτε. Ν’ ἀνησυχοῦν αὐτοί πού δέν ἔχουν Πατέρα, δηλαδή πού δέν πιστεύουν στόν Θεό. Αὐτοί νά ἀνησυχοῦνε.. καί πρέπει νά ἀνησυχοῦνε πολύ. Κλείνει ἡ παρένθεση.
«Τά σά ἐκ τῶν σῶν» λοιπόν. Τά δικά σου εἶναι ὅλα, καί τά σταφύλια. Τά παίρνουμε ἐμεῖς, τά μεταπλάθουμε λίγο, βάζουμε καί λίγο κόπο δικό μας, τά κάνουμε μοῦστο, τά κάνουμε κρασί. Παίρνουμε τό σιτάρι, τό ἀλέθουμε, τό ζυμώνουμε, βάζουμε καί λίγο δικό μας κόπο δηλαδή, καί τό δίνουμε πάλι στόν Χριστό. Τά δικά Σου ἀπό τά δικά Σου Σοῦ προσφέρουμε. Καί κατεξοχήν ποιό εἶναι τό δικό Σου; Εἶναι ὁ Υἱός Σου. Τόν Υἱό Σου λοιπόν Σοῦ προσφέρουμε. Τό κατεξοχήν, τό πιό εὐάρεστο πράγμα πού μποροῦμε νά δώσουμε στόν Θεό Πατέρα. Γι’ αὐτό καί ἔχει τεράστια δύναμη αὐτή ἡ προσευχή. Γιατί δέν ὑπάρχει πιό εὐάρεστη θυσία, καλύτερο δῶρο πού μπορεῖς νά δώσεις στόν Θεό ἀπό τόν Χριστό. Ὁπότε μεσιτεύει Αὐτός γιά μᾶς. Βλέπετε, ἐδῶ θέλεις νά πετύχεις κάτι… λίγο νά κολακέψεις κάποιον.. τοῦ πᾶς καί δῶρο.. Κι ἄν ἔχεις χρήματα, τοῦ πᾶς καί πολυτελείας δῶρα γιά νά σοῦ κάνει τή χάρη πού θέλεις, ἄς τό ποῦμε ἔτσι. Πᾶμε στόν Θεό Πατέρα, Τοῦ δίνουμε ὅ,τι πιό πολύτιμο ἔχουμε, τόν Χριστό.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Σᾶς εἶπα, τίς καθημερινές πρέπει νά γονατίζουμε. Γιά τήν Κυριακή δέν πρέπει. Ἀλλά τήν Κυριακή, ἄν οἱ ἄλλοι γονατίζουνε, γονατίστε.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Ναί, μπορεῖ κάποιος νά γονατίσει. Δέν θά τόν ἁρπάξουμε. Εἶχα δεῖ καί μιά τέτοια… τόν σήκωνε πάνω! Στάσου, ἄσε τόν ἄνθρωπο.. Εἶναι ἡ πιό ἱερή ὥρα ἐκείνη. Σήκω πάνω! Ἔ, ἄστον τόν ἄνθρωπο. Γονάτισε. Τοῦ ἀρέσει.. δέν πειράζει.
Ἐρ.: ………… (γιά τήν νηστεία πρίν τή Θεία Κοινωνία)….
Ἀπ.: Εἶναι σωστό, γιατί τό Σάββατο καταλύεται τό λάδι. Καί ὑπάρχει Κανόνας τῆς Ἐκκλησίας πού ἄν δέν καταλύσεις λάδι, τιμωρεῖσαι κιόλας! Τώρα θά μοῦ πεῖτε, γιατί; Διότι ἦταν κάποιοι σούπερ αὐστηροί πού δέν κατέλυαν λάδι καί ἡ Ἐκκλησία τό σταμάτησε αὐτό. Ὄχι ὅτι εἶναι ἁμαρτία νά φᾶς λάδι τό Σάββατο, ἀλλά γιατί τό κάνεις. Ἡ Ἐκκλησία θέλει νά σταματήσει τήν ὑπερηφάνεια σέ τελευταία ἀνάλυση, νά τό ποῦμε ἔτσι. Αὐτοί τό παίζουν σούπερ ἀσκητές καί σοῦ λέει δέν θά τρῶμε λάδι οὔτε τό Σάββατο. Ὄχι κύριε, τό Σάββατο θά φᾶς λάδι. Γιά ποιό λόγο; Ὄχι ὅτι εἶναι ἁμαρτία ἄν δέν φᾶς, ἀλλά γιά νά κόψεις τήν ὑπερηφάνειά σου. Νά σοῦ κοπεῖ τό θέλημα, ὁ ἐγωισμός, νά κάνεις κάτι πού εἶναι παραπάνω ἀπ’ τούς ἄλλους. Ὄχι κύριε, θά ταπεινωθεῖς καί θά φᾶς. Κι ἔτσι ὅλα τά Σάββατα καταλύονται ἐκτός ἀπό τό Μεγάλο Σάββατο, πού ἐκεῖ ὀφείλεις νά νηστέψεις καί εἶναι ἁμαρτία ἅμα δέν νηστέψεις τό Μεγάλο Σάββατο καί καταλύσεις.
Τώρα, γενικότερα, δέν ὑπάρχει κανόνας συγκεκριμένος πόση νηστεία θά κάνεις πρίν κοινωνήσεις, διότι αὐτό κανονίζεται ἀπό τόν πνευματικό μας ἀνάλογα μέ τήν κράση καί τή συχνότητα πού κοινωνᾶς. Ἕνας εἶναι ἄρρωστος. Δέν μπορεῖ νά κάνει νηστεία ὅπως ἕνας πού εἶναι σιδερένιος, πού πιάνει τήν πέτρα καί τή στίβει ἄς ποῦμε… πῶς νά τό κάνουμε; Ἐκεῖνος θά κάνει πιό πολλή νηστεία. Κατ’ ἀναλογία καί ἕνας πού κοινωνεῖ συχνά. Λέγανε στό Ἅγιο Ὄρος, τριήμερος νηστεία ἄς ποῦμε.
Ἕνας πού κοινωνάει κάθε μέρα; Τί τριήμερο νηστεία θά κάνει δηλαδή;
Δέν πρόκειται νά φάει ποτέ του οὔτε λάδι! Ποτέ δέν πρόκειται νά φάει.. Θέλει νά κοινωνάει ὁ ἄνθρωπος κάθε μέρα. Καί εἴχαμε ἔναν τέτοιο, ἔνας ἀσκητής ἤτανε στά Καρούλια καί ὁ ἄνθρωπος ἤθελε νά κοινωνάει κάθε μέρα καί τοῦ λέγανε οἱ πνευματικοί, τριήμερος νηστεία. Ἐντάξει, λέει. Ποτέ! Καί ὅταν τοῦ κάνανε ἐκταφή, τά κόκκαλά του ἤτανε τρίμματα, γιατί δέν ἔτρωγε ποτέ του λάδι γιά νά κοινωνάει. Ἦταν πολύ εὐλαβής ἄνθρωπος. Ἐντάξει.. ἀλλά αὐτό ἦταν, πῶς νά ποῦμε;… ἦταν τό γράμμα τοῦ νόμου.
Ἕνας ἄνθρωπος πού κοινωνάει κάθε μέρα δέν θά κάνει νηστεία τέτοια αὐστηρή. Θά πάρει εὐλογία νά καταλύσει ἀκόμα καί κρέας. Ἒξάλλου καί ἡ ἴδια ἡ Ἐκκλησία μας τή διακαινήσιμο ἑβδομάδα σοῦ λέει, θά τρῶς καί καί θά κοινωνᾶς. Δέν εἶναι ἡ τροφή τό ἐμπόδιο.
Ποιό εἶναι τό ἐμπόδιο;
Τό ἐμπόδιο εἶναι τά πάθη, εἶναι ἡ ἀμετανοησία. Ἒσύ νά ’χεις τόν πνευματικό σου καί ὅ,τι σοῦ λέει κάνε. Μετά εἶσαι καλυμμένος. Ἐννοεῖται βέβαια νά ’χεις πνευματικό πού νά σέ θεραπεύει ἔτσι; Ὄχι πού νά σοῦ χαϊδεύει τά πάθη.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Σωστό εἶναι, κανονικά ἔτσι εἶναι. Εἶναι ἀφορισμένοι. Ἀφορισμένος τί θά πεῖ; Ἔχεις φύγει ἀπ’ τήν Ἐκκλησία. Δέν εἶναι ἀφορισμένος ἕνας πού τοῦ ἦρθε τό χαρτί ἄς ποῦμε. Κι ἕνας πού δέν τοῦ ἔχει ἔρθει χαρτί ἀπό τό Πατριαρχεῖο εἶναι πάλι ἀφορισμένος ὅταν ἐμμένει στήν ἁμαρτία, σέ τέτοιες βαριές ἁμαρτίες δηλαδή. Σοῦ λέει, ναί, τό κάνω.. σάν νά μή συμβαίνει τίποτα.. καί θά ’ρθῶ νά κοινωνήσω κιόλας! Ἔχουν καί ἀπαίτηση. Γιατί δέν ξέρουν τί τούς γίνεται.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Ναί, καλά κάνει. Εἶναι σωστό, δέν γράφουμε. Ὅπως δέν γράφουμε καί τούς σχισματικούς, πού ἔχουν φύγει ἄς ποῦμε στό παλαιό ἡμερολόγιο. Δέν τούς βάζουμε. Καί φυσικά καί αὐτούς πού ἔχουνε μπλέξει μέ αἱρέσεις.
Ἔχει πιάσει ἡ Ἐκκλησία τώρα νά ψάξει ποιοί ἔχουν πάει μέ τούς πεντηκοστιανούς νά τούς στείλει χαρτί νά πεῖ ὅτι εἶναι ἀφορισμένοι;
Εἶναι ἀφορισμένος, τελείωσε. Ἀρνήθηκε τήν πίστη του. Δέν μπορεῖς νά τόν μνημονεύσεις, γιατί ἐκεῖ πάνω στό Δισκάριο πᾶνε αὐτοί πού ἔχουν ζωντανή σχέση μέ τόν Χριστό, εἶναι ζωντανά κύτταρα. Δέν μπορεῖς νά βάλεις πεθαμένους δίπλα στόν Χριστό. Δέν κολλάει.. πῶς νά τό κάνουμε; Εἶσαι ξερό κλαδί.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Εἴπαμε ἡ συγχωρητικότητα, νά ἔχουμε συγχωρεθεῖ μέ ὅλους, καί ἡ κάθαρση, ὁ ἀγώνας. Ἡ μετάνοια πρέπει νά εἶναι διά βίου. Δέν εἶναι ἁπλῶς νά τό ποῦμε στήν ἐξομολόγηση καί τελειώσαμε. Καί μετά ξανακάνουμε τά ἴδια καί χειρότερα.. Νά ἔχουμε αὐτή τήν προσπάθεια νά μήν τά ξανακάνουμε. Καλύτερα νά πεθάνουμε παρά νά τά ξανακάνουμε. Τέτοια ἀπόφαση πρέπει νά ’χουμε μετά τήν ἐξομολόγηση. Εἶναι αὐτό πού λέμε νά κάνουμε τήν κάθαρση, νά ἔχουμε μπεῖ στήν πορεία γιά τήν κάθαρση.
Ἐρ.: …………………..
Ἀπ.: Τώρα... φρικτά εἶναι γιά μᾶς. Μέ ποιά ἔννοια δηλαδή; Ἔχουν μιά ὑπερβάλλουσα καθαρότητα. Φρίττουν τά Χερουβείμ καί τά Σεραφείμ μπροστά στόν Θεό, ἐπειδή βλέπουν τόν Θεό. Ὅσο μποροῦν κι αὐτά νά Τόν δοῦν. Γιατί καί οἱ ἄγγελοι, ξέρετε, δέν βλέπανε τόν Θεό. Τόν εἶδαν καί οἱ ἄγγελοι στόν Χριστό. Γιατί ὁ Θεός εἶναι ἀόρατος καί γιά τούς ἀγγέλους. Ἀλλά γι΄ αὐτό μᾶς ἀγαπᾶνε πολύ ἐμᾶς τούς ἀνθρώπους, γιατί ἐξαιτίας ἡμῶν εἶδαν τόν Θεό. Ποῦ; Στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Πῆρε ἀνθρώπινη φύση ὁ Χριστός καί μπόρεσαν καί Τόν εἶδαν καί οἱ ἄγγελοι. Φρίττουν καί τρέμουν μπροστά στόν Θεό ὅλοι.. καί ἀκριβῶς ἐπειδή ἔχουν εὐλάβεια, ἔχουν συναίσθηση.. Ἐμεῖς δέν φρίττουμε μπροστά στόν Θεό, γιατί; Γιατί εἴμαστε ἄσχετοι τελείως, δέν ξέρουμε τί μᾶς γίνεται.. Ἄπιστοι εἴμαστε. Ἄν καταλαβαίναμε λίγο τί γίνεται στή Θεία Λειτουργία, θά φρίτταμε κι ἐμεῖς. Θά φρίτταμε καί δέν θά κάναμε αὐτά πού κάνουμε. Βλέπεις ὁ ἄλλος, γίνεται λειτουργία καί πάει καί προσκυνάει στό τέμπλο καί ὅλοι κοιτᾶνε αὐτόν πού πάει καί προσκυνάει στό τέμπλο. Ἀπαράδεκτα πράγματα. Λειτουργία εἶναι. Ἰδίως γυναῖκες τό κάνουν αὐτό. Καί τίς βλέπει ὅλος ὁ κόσμος. Ἀφήνουν τόν παπά, ἀφήνουν τούς ψάλτες καί βλέπουν αὐτή πού προσκυνάει.
Ἀλλά δέν καταλαβαίνουμε... δέν καταλαβαίνουμε τί μᾶς γίνεται.
Ἐρ.: Ὅπως μᾶς λένε οἱ ἅγιοι ἡ προσευχή μετά αἱρετικοῦ ὀνομάζεται πνευματική μοιχεία. Πόσο μᾶλλον ἡ κοινωνία μετά αἱρετικοῦ. Τί ἐπίπτωση ἔχει αὐτό σ’ αὐτόν πού τό πράττει καί ἄν μπορεῖ νά συμβεῖ αὐτό μέσα στήν Ἐκκλησία.
Ἀπ.: Κανονικά, ἄν εἶναι ἱερέας, καθαιρεῖται. Ἄν εἶναι λαϊκός, ἀφορίζεται. Ἄν μετανοήσει βεβαίως, μετά λύεται ὁ ἀφορισμός. Ἀλλά εἶναι βεβαίως πάρα πολύ βαρύ.
Ἐρ.: Ὁ Ἀμνός εἶναι τό κέντρο στή σφραγίδα. Ἀπό τό γύρω βγαίνει τό ἀντίδωρο;
Ἀπ.: Μάλιστα. Ἀπό τό ὑπόλοιπο πρόσφορο βγαίνει τό ἀντίδωρο κανονικά. Τώρα βεβαίως, ἐπειδή δέν φτάνει, κόβουμε καί ἀπό ἄλλα καί ὅλα αὐτά τά εὐλογοῦμε πάνω στήν Ἁγία Τράπεζα.
Ἐρ.: Τό ὕψωμα;
Ἀπ.: Τό ὕψωμα εἶναι ἀπό τό πρόσφορο πού ὑψώθηκε. Ὁ ἱερέας ὅταν ἑτοιμάζει τά Τίμια Δῶρα ὑψώνει τό πρόσφορο ἐκεῖ στήν ἁγία Πρόθεση καί τό προσφέρει στόν Θεό, καί μετά ἀρχίζει καί τό κόβει, τό τεμαχίζει καί βγάζει αὐτόν τόν κύβο, τό κεντρικό κομμάτι... βγάζει ἕναν κύβο πού θά γίνει ὁ Χριστός. Γράφει πάνω -πάρτε ἕνα πρόσφορο νά τό δεῖτε- Ἰησοῦς Χριστός Νικᾶ. Αὐτό τό κόβει καί σ’ ἕνα ἀρκετό βάθος καί βγαίνει ἕνας κύβος ἀπ’ αὐτό, τό κέντρο τοῦ προσφόρου καί αὐτό θά γίνει Σῶμα Χριστοῦ.
Δεξιά τοῦ Ἀμνοῦ, «παρέστη ἡ βασίλισσα ἐκ δεξιῶν σου»30, ὅπως λέμε στούς Ψαλμούς, ἡ βασίλισσα εἶναι ἡ Παναγία καί εἶναι στά δεξιά τοῦ Χριστοῦ πάντοτε. Δεξιά λοιπόν τοῦ Χριστοῦ ὑπάρχει αὐτό τό τριγωνάκι, μήτηρ Θεοῦ, τό βγάζει καί αὐτό καί τό βάζει στά δεξιά τοῦ Ἀμνοῦ καί στά ἀριστερά, σᾶς εἶπα, τά ἐννιά τάγματα, τίς ἐννιά ὁμάδες τῶν Ἁγίων.
Ἐρ.: Τό ἀντίδωρο καί τό ὕψωμα εἶναι τό ἴδιο περίπου;
Ἀπ.: Τό ἴδιο εἶναι, ἁπλῶς τό ὕψωμα εἶναι αὐστηρά ἀπό τό πρόσφορο πού ὑψώθηκε, ἐνῶ τά ἄλλα μπορεῖ νά εἶναι καί ἀπό τά ὑπόλοιπα. Οὐσιαστικά ὅλα ἔχουνε χάρη. Ὅλα ἔχουνε τή χάρη τοῦ Θεοῦ ἐπάνω τους.
Ἐρ.: «Τόν Θεόν οὐδείς ἑώρακε πώποτε»31 ἰσχύει μόνο γιά τούς ἀνθρώπους ἤ καί γιά τούς ἀγγέλους;
Ἀπ.: Αὐτό σᾶς εἶπα, καί γιά τούς ἀγγέλους. Καί οἱ ἄγγελοι δέν τόν βλέπανε τόν Θεό καί Τόν εἶδαν στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ. Οὐδείς. Ἀφοῦ λέει οὐδείς...
Ἐρ.: Εὐλογεῖτε. Στίς τρεῖς Θεῖες Λειτουργίες τί διαφορές ὑπάρχουν;
Ἀπ.: Ἡ Θεία Λειτουργία τοῦ Ἁγίου Ἰακώβου γίνεται μέ τόν ἀρχαῖο τρόπο, δηλαδή κοινωνοῦνε χωριστά τό Σῶμα καί χωριστά τό Αἷμα, ὅπως κοινωνοῦνε καί οἱ ἱερεῖς τώρα μέσα στό ἱερό. Οἱ πιστοί στούς πρώτους χρόνους κοινωνοῦσαν κι αὐτοί χωριστά. Παίρνανε πρῶτα τό Σῶμα καί μετά τό Αἷμα, ἀλλά ἐπειδή γινόντουσαν πράγματα ὄχι σωστά καί ὑπῆρχε καί φόβος νά πέσει... ἀλλά κάνανε κι ἄλλα διάφορα... λοιπόν... δυστυχῶς, ὁ διάβολος πλανάει πολύ τούς ἀνθρώπους. Ἄλλοι τό παίρνανε στό σπίτι τους κ.λ.π. Ἤ κάνανε καί μαγεῖες ἀκόμα. Πολύ ἄσχημα πράγματα.. ὁ διάβολος δουλεύει, ξέρετε, πάρα πολύ καλά.
Λοιπόν, τό σταμάτησε ἡ Ἐκκλησία καί λέει, θά παίρνετε ἔτσι τή Θεία Κοινωνία. Ἐδῶ βλέπετε τώρα ἡ ἀνευλάβεια ποῦ ἔχει φτάσει, πού σοῦ λέει, φοβᾶμαι μή κολλήσω μικρόβια.. μέ τό ἴδιο κουταλάκι.. καί τό παιδί μου τί θά πάθει.. Ἄμα δέν ἔχεις τέτοια στοιχειώδη πίστη, κάτσε σπίτι σου! Τί νά κάνουμε;.. μέ τό ζόρι;.. Αὐτό εἶναι πιά στοιχειωδέστατο. Βλέπετε, ἱερεῖς πού κοινωνούσανε φυματικούς ἄς ποῦμε καί μετά καταλύανε τό Ἅγιο Ποτήριο γιά χρόνια καί δέν πάθανε ποτέ φυματίωση! Ἀφοῦ ὁ Θεός εἶναι φωτιά. Τί κοινωνᾶς; Ξέρεις τί κοινωνᾶς; Τόν Θεό κοινωνᾶς. Εἶναι δυνατόν ὁ Θεός νά σοῦ δώσει θάνατο;
Ἐρ.: Οὔτε μετά τήν Κρίση ....
Ἀπ.: Ἄς πᾶμε μέχρι ἐκεῖ...
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
1 Πρβλ. Φιλ. 4, 13.
2 Μικρός Εὐεργετινός, Παῦλος μοναχός Εὐεργετινός, Ἱ.Μ. Παρακλήτου, 2012 (στό ἑξῆς: Εὐεργετινός).
3 Α΄Κορ. 11, 31.
4 Ἀκολουθία τῆς Θείας Μεταλήψεως.
5 Εὐεργετινός.
6 Ματθ. 26, 26.
7 Ἰωάν. 6, 53.
8 Εὐεργετινός.
9 Ἀκολουθία τῆς Θείας Λειτουργίας.
10 Ὅ.π.
11 Ἀκολουθία τῆς Θείας Λειτουργίας.
12 Ψαλμ. 50, 19.
13 Εὐεργετινός.
14 Εὐεργετινός.
15 Ὅ.π.
16 Α΄Βασ. 1, 18.
17 Εὐεργετινός.
18 Ὅ.π.
19 Ὅ.π.
20 Ματθ. 5, 23.
21 Ματθ. 5, 24.
22 Εὐεργετινός.
23 Ὅ.π.
24 Μάρκ. 14, 25.
25 Ἀκολουθία τῆς Θείας Λειτουργίας.
26 Ψαλμ. 23, 2.
27 Ἀγγαῖος 23, 2.
28 Ψαλμ. 33, 11.
29 Παρ.Σολ. 17, 6α.
30 Ψαλμ. 44, 10.
31 Ἰωάν. 1, 18.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου