«Ἡ σοφία ᾠκοδόμησεν ἑαυτῇ οἶκον»[1]. Ἡ σοφία εἶναι ὁ Χριστός, ὁ ἐνυπόστατος Λόγος, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ὄντως Σοφία, ἡ τοῦ Θεοῦ Σοφία, ἡ Αὐτοσοφία. Ὅποιος ἀκολουθεῖ τόν Χριστό, αὐτός βρίσκει τό πᾶν. Βρίσκει ὅλα τά ὡραῖα, τά ὑγιῆ, βρίσκει τήν σωματική καί ψυχική του ὑγεία.
«Ἄν ἀγαπήσουμε τόν Χριστό», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύρος, «ὅλα εἶναι εὔκολα. Ἐγώ δέν τό κατάφερα ἀκόμη. Τώρα προσπαθῶ νά Τόν ἀγαπήσω. Στόν Χριστό ὑπάρχουν ὅλα. Ὅλα τά ὡραῖα, τά ὑγιῆ. Ἡ ὑγιής ψυχή ζεῖ τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού εἶναι «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία, χρηστότης, ἀγαθοσύνη, πίστις, πραότης, ἐγκράτεια»[2]. Ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ζεῖ πνευματική ζωή, ἔχει ἀκριβῶς αὐτό πού εἶναι ὁ καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ ζεῖ ἀκόμη καί ὅσα λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στόν ὕμνο τῆς ἀγάπης: «Ἡ ἀγάπη μακροθυμεῖ, χρηστεύεται, οὐ λογίζεται τό κακόν, πάντα στέγει, πάντα πιστεύει... ἡ ἀγάπη οὐδέποτε ἐκπίπτει»[3]»[4].
Ὁ ἄνθρωπος τοῦ Χριστοῦ, ὁ ἄνθρωπος πού ἔχει τόν Χριστό, αὐτός ἔχει καί τήν ἀληθινή, τήν γνήσια, τήν ἀνόθευτη ἀγάπη. «Ἔχετε αὐτά;», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος. «Ἔχετε τήν εὐτυχία, τόν Χριστό, τόν Παράδεισο. Κι ὁ σωματικός ἀκόμη ὀργανισμός λειτουργεῖ θαυμάσια, χωρίς ἀνωμαλίες. Ἡ χάρις τοῦ Θεοῦ ἀλλάζει τόν ἄνθρωπο, τόν μεταμορφώνει ψυχικά καί σωματικά. Πᾶνε τότε ὅλες οἱ ἀρρώστιες. Οὔτε κολίτις, οὔτε θυρεοειδής, οὔτε στομάχι, οὔτε τίποτε. Ὅλα λειτουργοῦν κανονικά. Εἶναι ὡραῖο νά περπατᾶς, νά ἐργάζεσαι, νά κινεῖσαι καί νά ἔχεις ὑγεία. Ἀλλά πρῶτα νά ἔχεις ψυχική ὑγεία. Ἡ βάσις εἶναι ἡ ψυχική ὑγεία, ἀκολουθεῖ ἡ σωματική. Ὅλες σχεδόν οἱ ἀρρώστιες προέρχονται ἀπό τήν ἔλλειψη ἐμπιστοσύνης στόν Θεό καί αὐτό δημιουργεῖ τό ἄγχος. Τό ἄγχος τό δημιουργεῖ ἡ κατάργηση τοῦ θρησκευτικοῦ αἰσθήματος. Ἄν δέν ἔχετε ἔρωτα γιά τόν Χριστό, ἄν δέν ἀσχολεῖσθε μέ ἅγια πράγματα, σίγουρα θά γεμίσετε μέ μελαγχολία, μέ τό κακό»[5]. Πολύ σοφά ὁ Ἅγιος μᾶς διδάσκει, πώς ἡ βάση τῆς ὑγείας εἶναι ἡ ἀγάπη στόν Θεό. Κι ὁ ἄνθρωπος πού πιστεύει καί ἀγαπᾶ τόν Θεό, καταπολεμᾶ ἀποτελεσματικά τό ἄγχος καί κάθε ψυχική ἀρρώστια καί ἀποκτᾶ ἔτσι τήν ψυχική του ὑγεία. Καί ὅταν ἡ ψυχή λειτουργεῖ σωστά, τότε καί τό σῶμα.
«Τί ὅμως γίνεται στόν κόσμο; Ἀκοῦστε με νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα. Μία κοπελίτσα πῆγε σ' ἕναν γιατρό καί τῆς ἔδωσε ὁρμόνες. Τῆς λέω: - Παιδί μου, μήν τίς πάρεις. Δέν εἶμαι γιατρός, δέν θέλω ὑπ' εὐθύνη μου νά ἐνεργήσεις, ὅμως καταλαβαίνω ὅτι δέν πρέπει νά τίς πάρεις. Καλό εἶναι νά πάεις τουλάχιστον σέ ἕναν ἐνδοκρινολόγο. Τό πρόβλημά σου εἶναι περισσότερο ζήτημα ἐνδοκρινολόγου. Εἶναι ἀπ' τίς στενοχώριες. - Πράγματι, ἔχω περάσει στενοχώριες. - Ἔ, αὐτό εἶναι! Εἰρήνευσε, γαλήνευσε, ἐξομολογήσου, μετάλαβε καί θά τακτοποιηθοῦν ὅλα. - Πῆγε λοιπόν, σ' ἕναν ἐνδοκρινολόγο καί τοῦ εἶπε ὅ,τι τίς συνέβαινε. - Πά, πά, πά! τῆς λέει ὁ γιατρός. Νά μήν τά πάρεις καθόλου αὐτά τά φάρμακα! Πέταξέ τα! Θά σοῦ κάνουνε μεγάλο κακό. Καί μετά μοῦ τηλεφωνεῖ: - Ὅ,τι μοῦ εἶπες ἐσύ, μοῦ εἶπε καί ὁ γιατρός!
Βλέπετε λοιπόν τί γίνεται; Ἐνῶ μέ τήν ἐξομολόγηση καί τήν Θεία Κοινωνία ἔχουν θεραπευθεῖ πολλοί ἄνθρωποι»[6]. Γιατί ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι μιά μηχανή, ἀλλά εἶναι μιά ψυχοσωματική ἑνότητα καί ἡ ψυχή ἀποφασιστικά ἐπηρεάζει τό σῶμα, ὅπως καί τό σῶμα τήν ψυχή. Ὅταν ἡ ψυχή ἔχει εἰρήνη, γαλήνη, πού πηγάζει ἀπό τήν πίστη στόν Θεό καί τόν θεῖο ἔρωτα, τότε λειτουργεῖ σωστά καί τό σῶμα.
«Ὅταν εἶναι κανείς ἄδειος ἀπό τόν Χριστό», λέει ὁ Ὅσιος, «τότε ἔρχονται χίλια δύο ἄλλα καί τόν γεμίζουν: ζήλειες, μίση, ἀνία, μελαγχολία, ἀντίδραση, κοσμικό φρόνημα, κοσμικές χαρές. Προσπαθῆστε νά γεμίσετε τήν ψυχή σας μέ τόν Χριστό, γιά νά μήν τήν ἔχετε ἄδεια. Ἄν δέν τήν γεμίσουμε μέ τό φῶς τοῦ Χριστοῦ, ἔρχεται τό σκότος τοῦ πονηροῦ. Ἡ ψυχή μας μοιάζει μέ μιά δεξαμενή γεμάτη νερό. Ἄν τό νερό τό ρίξεις πρός τά λουλούδια, δηλαδή τίς ἀρετές, τόν δρόμο τοῦ καλοῦ, θά ζεῖς τήν ἀληθινή χαρά καί θ' ἀτροφήσουν οἱ κακίες, τ' ἀγκάθια. Ἄν ὅμως ρίξεις τό νερό πρός τά ἀγκάθια, αὐτά θ' ἀναπτυχθοῦν, θά σέ πνίξουν καί θά μαραθοῦν ὅλα τά λουλούδια. Ὅλα», ἔλεγε ὁ Ἅγιος, «νά τά μεταρσιώνετε», δηλαδή νά τά βλέπετε πνευματικά καί νά τά ἀξιοποιεῖτε γιά τήν πνευματική σας πρόοδο. «Ἔτσι θά ζεῖτε τήν χαρά, μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. «Πάντα ἰσχύω ἐν τῷ ἐνδυναμούντι με Χριστῷ...»[7]. Μήν πεῖτε ὅτι θά κατορθώσετε κάτι. Μήν τό φαντασθεῖτε αὐτό ποτέ. Τό εἶπε ὁ Κύριος: «Χωρίς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν»[8]. Δέν γίνεται ἀλλιῶς. Ποτέ ὁ ἄνθρωπος δέν πρέπει νά ἐμπιστεύεται τίς δυνάμεις του, ἀλλά τό ἔλεος καί τήν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἄνθρωπος θά κάνει μία μικρή προσπάθεια, ἀλλά ὁ Χριστός θά τήν στεφανώσει. Εἶναι πλάνη νά πιστεύσετε ὅτι πετύχατε κάτι μόνοι σας. Ὅσο προχωράει ὁ ἄνθρωπος καί πλησιάζει πρός τόν Χριστό, τόσο αἰσθάνεται περισσότερο ὅτι εἶναι ἀτελής. Ἐνῶ ὁ Φαρισαῖος πού λέει: «Ἐγώ! Ἐγώ εἶμαι καλός, κάνω τοῦτο, ἐκεῖνο, τό ἄλλο...», βρίσκεται σέ πλάνη»[9].
Ὁ Κύριος εἶναι ἡ πηγή παντός ἀγαθοῦ. «Ἐγώ τό Α καί τό Ω, ἡ ἀρχή καί τό τέλος», λέγει στήν Ἀποκάλυψη. «Ἐγώ τῷ διψῶντι δώσω ἐκ τῆς πηγῆς τοῦ ὕδατος τῆς ζωῆς δωρεάν»[10]. Ἐγώ δηλαδή σέ αὐτόν πού διψάει, σέ αὐτόν πού Μέ ἀναζητεῖ μέ ἀληθινή καλή ἀναζήτηση καί ἀγωνία, θά τοῦ δώσω δωρεάν νά πιεῖ ἀπό τήν πηγή τοῦ νεροῦ τῆς ζωῆς.
Ὁ Χριστός μᾶς περιμένει, λέει καί πάλι ὁ Ὅσιος Πορφύριος, καί μόλις ἐμεῖς τοῦ ἀνοίξουμε μιά χαραμάδα στήν καρδιά μας, μπαίνει ἀμέσως μέσα μας καί τότε τά ἔχουμε ὅλα. Εἶναι σάν τόν ἥλιο πού, ὅταν τραβήξεις τήν κουρτίνα στό παράθυρο, μπαίνει ἀμέσως τό φῶς καί οἱ ἀκτίνες του μέσα στό δωμάτιο καί ζεσταινόμαστε. «Ὁ Χριστός εἶναι νέα ζωή. Ὁ Χριστός εἶναι τό πᾶν! Εἶναι ἡ χαρά, εἶναι ἡ ζωή, εἶναι τό φῶς, τό φῶς τό ἀληθινό πού κάνει τόν ἄνθρωπο νά χαίρεται, νά πετάει, νά βλέπει ὅλα, νά βλέπει ὅλους, νά πονάει γιά ὅλους, νά θέλει ὅλους μαζί Του, ὅλους κοντά στόν Χριστό. Ὅταν ἐμεῖς βρίσκουμε κάποιο θησαυρό, ἤ ὅ,τι ἄλλο», ἔλεγε ὁ Ὅσιος Πορφύριος, «δέν θέλουμε νά τό λέμε πουθενά. Ὁ χριστιανός, ὅμως, ὅταν βρεῖ τόν Χριστό, ὅταν γνωρίσει τόν Χριστό, ὅταν ὁ Χριστός ἐγκύψει μέσα στήν ψυχούλα του καί Τόν αἰσθανθεῖ, θέλει νά φωνάζει καί νά τό λέει παντοῦ. Θέλει νά λέει γιά τόν Χριστό, τί εἶναι ὁ Χριστός! Ἀγαπήσατε τόν Χριστό καί μηδέν προτιμήσετε τῆς ἀγάπης Αὐτοῦ! Ὁ Χριστός εἶναι τό πᾶν. Εἶναι ἡ πηγή τῆς ζωῆς, εἶναι τό ἄκρον τῶν ἐφετῶν», δηλαδή ὅ,τι πιό ἀνώτερο μπορεῖ νά ἐπιθυμήσει ὁ ἄνθρωπος, «εἶναι τό πᾶν. Ὅλα στό Χριστό ὑπάρχουν τά ὡραῖα.
Καί μακράν τοῦ Χριστοῦ ἡ θλῖψις, ἡ μελαγχολία, τά νεῦρα, ἡ στενοχώρια, οἱ ἀναμνήσεις τῶν τραυμάτων τῆς ζωῆς, τῶν πιέσεων, τῶν ἀγωνιωδῶν ὡρῶν. Ὅλα, ζοῦμε ἐκεῖνα ἐκεῖ τῆς ζωῆς μας. Καί πᾶμε ἐδῶ καί πᾶμε ἐκεῖ, καί τίποτα, καί πουθενά δέν στεκόμαστε. Ὅπου βροῦμε τόν Χριστό, ἄς εἶναι μία σπηλιά, καθόμαστε ἐκεῖ καί φοβούμαστε νά φύγουμε, νά μή χάσουμε τόν Χριστό. Ἀσκηταί πού ἐγνώρισαν τό Χριστό, δέν ἤθελαν νά φύγουν ἀπό τή σπηλιά, οὔτε ἔβγαιναν ἔξω νά κάνουνε πιό πέρα. Ἤθελαν νά εἶναι ἐκεῖ πού αἰσθανόντουσαν τόν Χριστό μαζί τους»[11].
«Ὁ πιστεύων εἰς τόν υἱόν ἔχει ζωήν αἰώνιον∙ ὁ δέ ἀπειθῶν τῷ υἱῷ οὐκ ὄψεται ζωήν, ἀλλ' ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ μένει ἐπ' αὐτόν»[12]. Μένει δηλαδή στόν ἄνθρωπο πού δέν πιστεύει ἡ ὀργή τοῦ Θεοῦ. Εἶναι αὐτό πού λέει ὁ Ὅσιος Πορφύριος, ἡ μελαγχολία, ἡ κατάθλιψη, τά νεῦρα καί ὅλο αὐτό τό ἄσχημο.
«Ἀμήν, ἀμήν, λέγω ὑμῖν, ὅτι ὁ τόν λόγον μου ἀκούων καί πιστεύων τῷ πέμψαντί με ἔχει ζωήν αἰώνιον καί εἰς κρίσιν οὐκ ἔρχεται, ἀλλά μεταβέβηκεν ἐκ τοῦ θανάτου εἰς τήν ζωήν»[13], μᾶς λέγει ὁ Κύριος.
Μᾶς λέγει πάλι, ὅτι «Ἐγώ εἶμαι τό φῶς τοῦ κόσμου∙ ἐγώ εἶμαι ἡ ἀνάστασις καί ἡ ζωή[14], ἐγώ εἶμαι ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια, καί αὐτός πού μέ ἀκολουθεῖ δέν θά περπατήσει στό σκοτάδι, ἀλλά θά ἔχει τό φῶς τῆς ζωῆς»[15].
«Ἐν Αὐτῷ -τῷ Χριστῷ- κατοικεῖ πᾶν τό πλήρωμα τῆς Θεότητος σωματικῶς»[16]. Χωρίς τόν Κύριο, χωρίς θεμέλιο Αὐτόν, δέν μποροῦμε νά ἔχουμε κανένα σωστό πνευματικό οἰκοδόμημα. «Θεμέλιον γάρ ἄλλον οὐδείς δύναται θεῖναι», λέει ὁ Ἀπόστολος στήν πρός Κορινθίους, «παρά τόν κείμενον, ὅς ἐστιν Ἰησοῦς Χριστός»[17]. Ἄς ἀγωνιζόμαστε καί ἄς προσπαθοῦμε νά ἔχουμε τόν Κύριο συνεχῶς μαζί μας. Δηλαδή ἐμεῖς νά εἴμαστε μαζί Του, γιατί ὁ Κύριος πάντα θά θέλει νά εἶναι μαζί μας.
«Ὁ Ἰησοῦς ἄς εἶναι», λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος, «τό γλυκό μελέτημα τῆς καρδιᾶς σου. Ὁ Ἰησοῦς ἄς εἶναι τό ἐντρύφημα τῆς γλώσσας σου, ὁ Ἰησοῦς ἄς εἶναι ἡ ἀναπνοή σου καί ποτέ νά μήν χορταίνεις ἐπικαλούμενος τόν Ἰησοῦ. Διότι ἀπό αὐτή τήν συνεχῆ καί γλυκύτατη μνήμη τοῦ Ἰησοῦ, θά φυτευτοῦν, θά αὐξηθοῦν καί θά γίνουν μεγάλα δέντρα στήν καρδιά σου οἱ τρεῖς μεγάλες ἐκεῖνες ἀρετές: ἡ πίστη, ἡ ἐλπίδα καί ἡ ἀγάπη»[18].
«Ὁ Χριστός εἶναι τό ὀξυγόνο», λέει καί ὁ Ἅγιος Παΐσιος, «καί ἐμεῖς Τόν κάνουμε διοξείδιο τοῦ ἄνθρακα. Φαρμάκι γευόμαστε ὅταν ζοῦμε μακριά ἀπό τόν γλυκύ Ἰησοῦ». «Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ἀρχή καί τό θεμέλιο ὅλων τῶν ἀρετῶν», λέει καί ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Σιναΐτης. Κι ὁ Κλήμης ὁ Ἀλευξανδρεύς λέγει, «ὁ Χριστός μεταβάλλει κάθε δύση σέ ἀνατολή».
«Αὐτός εἶναι ἡ κεφαλή, ἐμεῖς τό σῶμα. Αὐτός εἶναι θεμέλιο, ἐμεῖς ἡ οἰκοδομή. Αὐτός ἡ ἄμπελος, ἐμεῖς τά κλήματα. Αὐτός εἶναι ὁ Νυμφίος, ἐμεῖς ἡ νύμφη. Αὐτός εἶναι ὁ ποιμήν, ἐμεῖς τά πρόβατα. Ἐκεῖνος εἶναι ἡ ὁδός, ἐμεῖς οἱ βαδίζοντες σέ αὐτήν. Ἐμεῖς ἐπίσης εἴμαστε ναός, Αὐτός εἶναι ὁ ἔνοικος. Αὐτός εἶναι ὁ πρωτότοκος, ἐμεῖς οἱ ἀδελφοί Του. Αὐτός εἶναι ὁ κληρονόμος, ἐμεῖς οἱ συγκληρονόμοι. Αὐτός εἶναι ἡ Ζωή, ἐμεῖς οἱ ζῶντες. Αὐτός εἶναι ἡ Ἀνάσταση, ἐμεῖς οἱ ἀναστημένοι. Αὐτός εἶναι τό Φῶς, ἐμεῖς οἱ φωτιζόμενοι»[19]. Αὐτά ὅλα λέγει ὁ Ἱερός Χρυσόστομος, κι ἔτσι μᾶς παρακινεῖ νά ἀγαπήσουμε τόν Νυμφίο τῆς ψυχῆς μας, τόν μόνο ἀληθινό Σωτῆρα καί λυτρωτή μας.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Παρ. 9, 1.
[2] Γαλ. 5, 22.
[3] Α΄Κορ. 13, 4-8.
[4] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς, (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[5] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[6] Ὅ.π.
[7] Φιλ. 8, 13.
[8] Ἰωάν. 15, 5.
[9] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[10] Ἀποκ. 21, 6.
[12] Ἰωάν. 3, 36.
[13] Ἰωάν. 5, 24.
[14] Ἰωάν. 11, 25.
[15] Ἰωάν. 8, 12.
[16] Κολ. 2, 9.
[17] Α΄Κορ. 3, 11.
[19] Ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ, Ἡ φωνή τῶν Πατέρων, Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου