Ἐξομολογεῖσθε τῷ Κυρίῳ[1], «Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς, ἄφες ἡμῖν τά ὀφελήματα ἡμῶν». Πολλές φορές τήν ἡμέρα, ἐπαναλαμβάνοντας τό «Πάτερ ἡμῶν», ζητοῦμε τήν συγχώρεση τῶν ἁμαρτημάτων μας. Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός μᾶς παρέδωσε τό μέγα μυστήριο τῆς μετανοίας καί ἐξομολογήσεως, μέσῳ τοῦ ὁποίου λαμβάνουμε αὐτή τήν ἄφεση τήν ὁποία ζητᾶμε καί ποθοῦμε ὅλοι μας. Ὁ Ἅγιος Πορφύριος -μέγας πνευματικός τῆς ἐποχῆς μας- διεκήρυσσε ὅτι μέσῳ τοῦ μυστηρίου αὐτοῦ θεραπεύεται ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Κι ὄχι μόνο παίρνει ὁ ἄνθρωπος τήν ἄφεση τῶν διαφόρων ἁμαρτιῶν του, συγχωρεῖται γι’ αὐτές, ἀλλά καί θεραπεύεται ἀπό τά διάφορα ψυχικά τραύματα.
Ἔλεγε ὁ Ὅσιος ὅτι «δέν εὐθύνεται μονάχα ὁ ἄνθρωπος γιά τά παραπτώματά του. Τά λάθη, οἱ ἁμαρτίες καί τά πάθη δέν εἶναι μόνο προσωπικά βιώματα τοῦ ἐξομολογουμένου. Ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει πάρει μέσα του καί τά βιώματα τῶν γονέων του καί εἰδικά τῆς μητέρας του, δηλαδή τό πῶς ζοῦσε ἡ μητέρα του ὅταν τόν κυοφοροῦσε∙ ἄν στενοχωριόταν, τί ἔκανε, ἄν κουραζόταν τό νευρικό της σύστημα, ἄν εἶχε χαρά, ἄν εἶχε θλίψη, ἄν εἶχε μελαγχολία. Ὅλο τό νευρικό σύστημα τό δικό της ἐπηρέασε τό νευρικό σύστημα τοῦ ἐμβρύου της. Ὁπότε, ὅταν γεννηθεῖ τό παιδί καί μεγαλώσει, παίρνει μέσα του καί τά βιώματα τῆς μητέρας του, δηλαδή ἄλλου ἀνθρώπου. Δημιουργεῖται», ἔλεγε ὁ Ὅσιος, «μία κατάστασις στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἐξαιτίας τῶν γονέων του», θά λέγαμε ἕνα πνευματικό DNA τό ὁποῖο μεταβιβάζεται ἀπό τούς γονεῖς στά παιδιά. «Τήν κατάσταση αὐτή τήν παίρνει μαζί του τό παιδί σ' ὅλη του τή ζωή. Ἀφήνει ἴχνη μέσα του καί πολλά πράγματα πού συμβαίνουν στή ζωή του εἶναι ἀπόρροια τῆς καταστάσεως αὐτῆς. Τά φερσίματά του ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν κατάσταση τῶν γονέων του. Μεγαλώνει, μορφώνεται, ἀλλά δέν διορθώνεται. Ἐδῶ βρίσκεται μεγάλο μέρος ἀπό τήν εὐθύνη γιά τήν πνευματική κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου»[2]. Γι' αὐτό, ἔλεγε ὁ Ὅσιος Πορφύριος πάλι, ὅτι ἡ λύση ὅλων τῶν προβλημάτων τῶν παιδιῶν εἶναι ὁ ἐξαγιασμός των γονέων. Ὅσο πιό ἅγιοι εἶναι οἱ γονεῖς, τόσο πιό ἅγια εἶναι καί τά παιδιά πού γεννοῦν. Ἀλλά καί ὅσο περισσότερο ἐξαγιάζονται στήν πορεία τῆς ζωῆς τους, τόσο αὐτήν τήν ἁγιότητα τήν ἀντανακλοῦν καί στά παιδιά τους.
«Ὑπάρχει ἕνα μυστικό», ἔλεγε ὁ Ὅσιος. «Ὑπάρχει κάποιος τρόπος ν' ἀπαλλαγεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπ' αὐτό τό κακό», δηλαδή ἀπό τήν κακή κληρονομιά τῶν γονέων του. «Ὁ τρόπος αὐτός», ἔλεγε, «εἶναι ἡ γενική ἐξομολόγηση, ἡ ὁποία γίνεται μέ τήν χάρη τοῦ Θεοῦ». Τί σημαίνει αὐτό; «Μπορεῖ, νά σοῦ πεῖ», ἔλεγε ὁ Ὅσιος, «ὁ πνευματικός: - Πῶς θά ἤθελα νά ἤμασταν σ' ἕνα ἥσυχο μέρος, νά μήν εἶχα ἀσχολίες καί νά μοῦ ἔλεγες τή ζωή σου ἀπό τήν ἀρχή, ἀπό τότε πού αἰσθάνθηκες τόν ἑαυτό σου, ὅλα τά γεγονότα πού θυμᾶσαι καί ποιά ἦταν ἡ ἀντιμετώπισή τους ἀπό σένα! Ὄχι μόνο τά δυσάρεστα, ἀλλά καί τά εὐχάριστα∙ ὄχι μόνο τίς ἁμαρτίες, ἀλλά καί τά καλά. Καί τίς ἐπιτυχίες καί τίς ἀποτυχίες. Ὅλα. Ὅλα ὅσα ἀπαρτίζουν τή ζωή σου.
Πολλές φορές ἔχω μεταχειριστεῖ αὐτή τή γενική ἐξομολόγηση καί εἶδα θαύματα πάνω σέ αὐτό. Τήν ὥρα πού τά λέεις στόν ἐξομολόγο, ἔρχεται ἡ θεία χάρις», ἔλεγε ὁ Ὅσιος, «καί σέ ἀπαλλάσσει ἀπ' ὅλα τά ἄσχημα βιώματα καί τίς πληγές καί τά ψυχικά τραύματα καί τίς ἐνοχές. Διότι τήν ὥρα πού τά λές, ὁ ἐξομολόγος εὔχεται θερμά στόν Κύριο γιά τήν ἀπαλλαγή σου»[3]. Καί ἐπειδή ὁ ἄνθρωπος (ὁ ἐξομολογούμενος) ταπεινώνεται, ἑλκύει αὐτή τή χάρη πού ἐκχέεται ἀπό τόν Θεό μέσῳ τοῦ Πνευματικοῦ κι ἔτσι θεραπεύονται τά ψυχικά του τραύματα.
«Εἶχε ἔλθει σ' ἐμένα», λέει ὁ Ὅσιος, «πρό καιροῦ, μιά κυρία πού ἔκανε αὐτοῦ τοῦ εἴδους τήν ἐξομολόγηση καί βρῆκε μεγάλη ὠφέλεια. Βελτιώθηκε ἡ ψυχολογική της κατάσταση, διότι τήν ἐβασάνιζε κάτι. Ἔστειλε, λοιπόν, αὐτή μία φίλη της καί πήγαμε ἔξω στόν βράχο, στά Καλλίσια. Καθίσαμε καί ἄρχισε κι ἐκείνη νά μοῦ μιλάει. Τῆς λέγω: - Νά μοῦ πεῖς ὅ,τι αἰσθάνεσαι. Ἄν σέ ρωτήσω ἐγώ γιά κάτι, νά μοῦ πεῖς. Ἄν δέν σέ ρωτήσω, νά συνεχίσεις νά τά λέεις ὅπως τά αἰσθάνεσαι.
Ὅλα αὐτά πού μοῦ ἔλεγε τά παρακολουθοῦσα ὄχι ἁπλῶς μέ προσοχή, ἀλλά «ἔβλεπα» μέσα στόν ψυχικό της κόσμο τήν ἐπίδραση τῆς προσευχῆς. Τήν παρακολουθοῦσα μέσα στήν ψυχή της κι «ἔβλεπα» ὅτι πήγαινε χάρις μέσα της ὅπως τήν κοίταζα ἐγώ. Διότι στόν πνευματικό ὑπάρχει χάρις καί στόν παπά ὑπάρχει χάρις. Δηλαδή, ἐνῶ ἐξομολογεῖται ὁ ἄνθρωπος, ὁ ἱερέας προσεύχεται γι' αὐτόν. Συγχρόνως, ἔρχεται ἡ χάρις καί τόν ἐλευθερώνει ἀπ' τά ψυχικά τραύματα, πού γιά χρόνια τόν βασανίζουν χωρίς νά γνωρίζει τήν αἰτία τους. Ὦ, αὐτά», ἔλεγε ὁ Ὅσιος, «τά πιστεύω πολύ»[4]. Εἶναι κάτι, ὅπως ἔλεγε ὁ Ὅσιος, σάν τήν ψυχανάλυση. Ἀλλά εἶναι θεία ψυχανάλυση. Δηλαδή εἶναι τό ἄνοιγμα τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου στόν Θεό κι ὄχι σ' ἕναν ἄνθρωπο, ψυχαναλυτή κ.λπ. ἀλλά στόν Πνευματικό ὁ ὁποῖος εἶναι διορισμένος ἀπό τόν Θεό γιά νά συγχωρεῖ τίς ἁμαρτίες.
«Στόν ἐξομολόγο», ἔλεγε ὁ Ὅσιος, «μπορεῖς νά μιλήσεις ὅπως αἰσθάνεσαι, ἀλλά δέν εἶναι αὐτό τόσο σημαντικό, ὅσο εἶναι τό ὅτι κοιτάζει μέσα στήν ψυχή σου ὁ παπάς καί βλέπει πῶς εἶσαι καί σοῦ μεταδίδει τήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἔχει ἀποδειχθεῖ ὅτι αὐτό τό κοίταγμα εἶναι πνευματικές ἀκτίνες πού σέ ξαλαφρώνουν καί σέ θεραπεύουν. Μήν νομίσετε ὅτι εἶναι ἀκτίνες φυσικές. Εἶναι ἀλήθεια αὐτά τά πράγματα! Καί μέ τόν Χριστό τί ἔγινε; Ἔπιασε τό χέρι τῆς αἱμορροούσης καί εἶπε: «Ἐγώ γάρ ἔγνων δύναμιν ἐξελθοῦσαν ἀπ' ἐμοῦ»[5]. Θά πεῖς: «Ναί, μά ἦταν Θεός!». Ὁ Χριστός, βέβαια, ἤτανε Θεός, ἀλλά μήπως καί οἱ Ἀπόστολοι δέν κάνανε τό ἴδιο; Ὅλοι οἱ Πνευματικοί, οἱ ἐξομολόγοι, ἔχουν αὐτή τήν χάρη κι ὅταν εὔχονται, τήν ἐκπέμπουν ὡς ἀγωγοί. Γιά παράδειγμα, θέλουμε ν' ἀνάψουμε ἐδῶ πέρα μιά θερμάστρα καί βάζουμε ἕνα καλώδιο, ἀλλά δέν μπορεῖ νά κάνει ἐπαφή, διότι τό καλώδιο δέν εἶναι στήν πρίζα. Ἄν, ὅμως, τό καλώδιο μπεῖ στήν πρίζα, μόλις κάνει τήν ἐπαφή, ἔρχεται τό ρεῦμα μέσῳ αὐτοῦ τοῦ ἀγωγοῦ. Εἶναι πνευματικά πράγματα τῆς θρησκείας μας αὐτά. Μπορεῖ νά λέμε γιά καλώδια, ἀλλά στήν πραγματικότητα αὐτή εἶναι ἡ «θεία ψυχανάλυση»[6].
«Σήμερα», δίδασκε καί ὁ Ὅσιος Παΐσιος, «τό πιό ἀπαραίτητο εἶναι νά βροῦν οἱ ἄνθρωποι ἕναν πνευματικό νά ἐξομολογοῦνται νά τοῦ ἔχουν ἐμπιστοσύνη καί νά τόν συμβουλεύονται. Ἄν ἔχουν πνευματικό καί βάλουν ἕνα πρόγραμμα μέ προσευχή καί λίγη μελέτη, ἐκκλησιάζονται, κοινωνοῦν, τότε δέν ἔχουν τίποτε νά φοβηθοῦν σέ αὐτή τήν ζωή»[7]. Ὅπως ἔλεγε προηγουμένως κι ὁ Ὅσιος Πορφύριος, καί αὐτή ἡ κακή κληρονομικότητα μέ τήν γενική ἐξομολόγηση ἐξαλείφεται καί ὁ ἄνθρωπος θεραπεύεται ἀπό ὅλα τά ψυχικά του, τά ψυχολογικά του προβλήματα καί τραύματα.
«Ἡ ψυχή», λέει ὁ Ὅσιος Παΐσιος, «πρέπει νά παρακολουθεῖται ἀπό τόν πνευματικό γιά νά μήν λαθέψει τόν δρόμο της. Μπορεῖ νά βοηθάει στόν ἀγῶνα, λόγου χάρη, καί ἡ πνευματική μελέτη, ἀλλά ἄν κανείς δέν ἔχει πνευματικό ὁδηγό, μπορεῖ νά δίνει δικές του ἑρμηνεῖες σέ αὐτά πού διαβάζει καί νά πλανηθεῖ. Βλέπεις κι ὅταν κάποιος πάει κάπου μέ τό αὐτοκίνητό του καί δέν γνωρίζει καλά τόν δρόμο, μπορεῖ νά συμβουλεύεται τόν χάρτη, ἀλλά σταματάει κιόλας καί ρωτάει γιά νά μήν πάρει λάθος δρόμο. Ξεκινάει ἄς ποῦμε ἀπό τήν Ἀθήνα νά πάει στήν Φλώρινα. Ἔχει χάρτη καί τόν παρακολουθεῖ, ἀλλά ρωτάει καί σέ κανένα περίπτερο, ἄν πηγαίνει καλά, ἄν ὁ δρόμος εἶναι καλός, γιατί σέ καμιά διασταύρωση ὑπάρχει κίνδυνος νά πάρει ἄλλο δρόμο καί νά βρεθεῖ στήν Καβάλα, ἤ σέ κάποιο γκρεμό νά κινδυνέψει νά σκοτωθεῖ. Φυσικά μπορεῖ κάποιος νά ρωτήσει ἀλλά νά μήν πάρει τόν δρόμο πού θά τοῦ ποῦν καί νά βρεθεῖ τελικά ἀλλοῦ, ἤ νά μήν προσέξει τά ἐπικίνδυνα σημεῖα καί νά πάθει κακό. Ὅποιος ὅμως τοῦ δείξει τόν δρόμο καί συγχρόνως τοῦ πεῖ «πρόσεξε στό τάδε σημεῖο ἔχει μιά στροφή ἐπικίνδυνη, ἔχει ἕνα γκρεμό», ἐκεῖνος θά ἔχει τόν μισθό του. Τό ἴδιο θέλω νά πῶ πρέπει νά γίνεται καί στήν πνευματική ζωή. Εἶναι ἀπαραίτητο ὁ πιστός νά ἔχει πνευματικό, πού θά τόν καθοδηγεῖ μέ τίς συμβουλές του καί θά τόν βοηθάει διά τοῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολογήσεως. Ἔτσι μόνο μπορεῖ νά ζήσει ὀρθόδοξη πνευματική ζωή καί νά εἶναι σίγουρος ὅτι βρίσκεται στόν σωστό δρόμο.
Τόν πνευματικό ὁδηγό, φυσικά κανείς θά τόν διαλέξει. Δέν θά ἐμπιστευτεῖ στόν ὁποιονδήποτε τήν ψυχή του. Ὅπως γιά τήν ὑγεία τοῦ σώματος ψάχνει νά βρεῖ καλό γιατρό, ἔτσι καί γιά τήν ὑγεία τῆς ψυχῆς του θά ψάξει νά βρεῖ κάποιον καλό πνευματικό καί θά πηγαίνει σέ αὐτόν τόν γιατρό τῆς ψυχῆς τακτικά»[8].
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Ψαλμ. 117, 1.
[2] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς, (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[3] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[4] Ὅ.π.
[5] Λουκ. 8, 46.
[6] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[7] Πνευματικός Ἀγώνας, Ἁγίου Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Γ’, Ἱερό Ἡσυχαστήριο Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Θεολόγος, 2011 (στό ἑξῆς: Πνευματικός Ἀγώνας, Ἁγίου Παϊσίου Ἁγιορείτου).
[8] Πνευματικός Ἀγώνας, Ἁγίου Παϊσίου Ἁγιορείτου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου