Μητροπολίτης Λουκάς: Ο λαός έχει μοιραστεί από τον πόλεμο και την προπαγάνδα
Μια συνέντευξη για όποιον θέλει να καταλάβει καλύτερα σε τι συνίσταται το εκκλησιαστικό πρόβλημα της Ουκρανίας.
Θανάσης Αυγερινός
Ο θρησκευτικός-εκκλησιαστικός εμφύλιος στην Ουκρανία έχει οδηγηθεί στα άκρα και βαδίζει παράλληλα, ενίοτε διασταυρούμενος, με τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας και Ρωσίας-ΝΑΤΟ.
Με σαφή καθοδήγηση από τις ΗΠΑ και υπερδραστήριο ρόλο της αμερικανικής διπλωματίας το υπαρκτό θρησκευτικό σχίσμα στην Ουκρανία έμελλε να χρησιμοποιηθεί τόσο για να βαθύνει ο διχασμός εντός της ουκρανικής κοινωνίας, όσο και για να δημιουργηθεί και τροφοδοτηθεί το όποιο χάσμα υπήρχε μεταξύ των ελληνόφωνων και σλαβόφωνων Εκκλησιών, εντέλει της Ελλάδας και της Ρωσίας.
Ο σκοπός προφανής: να ενθαρρυνθεί, να θεριέψει και να «νομιμοποιηθεί» ως εθνική ιδεολογία ο πιο ακραίος εθνικισμός στην Ουκρανία, ο οποίος δεν έχει διστάσει να υιοθετήσει τη ναζιστική ιδεολογία της «ανώτερης φυλής», αλλά και να συνεργαστεί ιστορικά με τους Ναζί πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και την ίδια στιγμή, μαζί με το χάσμα μεταξύ ρωσόφωνου και ουκρανόφωνου τμήματος της ουκρανικής κοινωνίας, που οδήγησε στα χρόνια μας σε μια πολυετή εμφύλια σύρραξη κι έναν κανονικό πόλεμο, να θεριεύει και να μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ Ρωσίας και λοιπού ορθόδοξου κόσμου, στις σχέσεις με τον οποίο είχε επενδύσει πολλά με τη σειρά της η ρωσική διπλωματία.
Από στιγμή σε στιγμή θεωρείται αναπόφευκτο ότι θα επιχειρηθεί από την κυβέρνηση Ζελένσκι η βίαιη εκδίωξη της μοναστικής κοινότητας της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου, περίπου 600 ατόμων, μαζί με τους φοιτητές της Θεολογικής Ακαδημίας, οι οποίοι υπάγονται στην κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό τον μητροπολίτη Ονούφριο, που φαίνεται πως παραμένει πλειοψηφική στη χώρα, παρά τις συστηματικές διώξεις εναντίον της και την κρατική πίεση, που αυξήθηκε μετά την έναρξη της ρωσικής πολεμικής επιχείρησης. Τη θέση των εκδιωχθέντων στην ιστορική μονή επιδιώκει να καταλάβει χωρίς να το κρύβει η «αυτοκέφαλη» Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, υπό τον επίσης μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο, η οποία ιδρύθηκε το 2018 και αναγνωρίζεται παγκοσμίως μόνο από 4 από τις 14-15 συνολικά Ορθόδοξες Εκκλησίες, δηλαδή το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Αλεξανδρείας και τις Εκκλησίες Ελλάδας και Κύπρου.
Πριν λίγες ημέρες ο μητροπολίτης Ζαπορόζιε και Μελιτόπολης Λουκάς, ξεκίνησε στην έδρα της επαρχίας του, την πόλη Ζαπορόζιε (σ.σ. Ζαπορίζια επί το ουκρανικότερο)απεργία πείνας σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους μοναχούς της Λαύρας του Κιέβου με την υπερχιλιετή ιστορία. Οι απαντήσεις του στις ερωτήσεις μου έχουν ενδιαφέρον για όποιον θέλει να καταλάβει καλύτερα σε τι συνίσταται το εκκλησιαστικό πρόβλημα της Ουκρανίας, που θα έπρεπε λογικά από καιρό να έχει απασχολήσει και τις υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες, οι οποίες παρακολουθούν διχασμένες – και κάποτε με λόγο ενισχυτικό του διχασμού – την αιματηρή πλέον σύγκρουση, αντί να συνεισφέρουν με λόγο καταλλαγής, ειρήνευσης και αναζήτησης συμβιβασμού.
Πώς θα περιγράφατε την κατάσταση στη χώρα και στην Εκκλησία σας για τους αμύητους σχετικά με τα σχίσματα στην Ορθοδοξία της Ουκρανίας;
Τα σύγχρονα σχίσματα, κατά κανόνα, συνδέονται είτε με τις μεταβαλλόμενες πολιτικές συνθήκες της κοινωνίας, είτε με τις φιλοδοξίες εκκλησιαστικών ιεραρχών ή πολιτικών.