Ἡ ἀγάπη στόν πλησίον (Δ΄) καί στήν κτίση, Ἀγ. Παϊσίου-Πάθη καί ἀρετές, Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτου

Ἡ ἀγάπη στόν πλησίον (Δ΄) καί στήν κτίση, Ἀγ. Παϊσίου-Πάθη καί ἀρετές, 22-1-2024, Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορ.

 

Ὁ Μητροπολίτης Μελέτιος Ε΄ Καβάσιλας καί τό ἐθναρχικό του ἔργο στό Διδυμότειχο

Ο ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΜΕΛΕΤΙΟΣ Ε΄ ΚΑΒΑΣΙΛΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΘΝΑΡΧΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟ ΣΤΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ

Κείμενο του Ιωάννη Α. Σαρσάκη (Καστροπολίτη)

Το παρόν κείμενο αφιερώνω στη μνήμη των τριών «σκαπανέων» της ιστορίας του Διδυμοτείχου : Αρχιμανδρίτη Νικόλαο Βαφείδη, Καθηγητή Γρηγόρη Ευθυμίου και Δάσκαλο Δημήτριο Μανάκα

Κάλυμνος και Διδυμότειχο κατά το πρώτο μισό του 19ου αιώνα

Ο Μελέτιος Καβάσιλας (με το κοσμικό όνομα Μιχαήλ) γεννήθηκε στην Κάλυμνο το 1817. Την εποχή εκείνη εκκολάπτονταν η Ελληνική Επανάσταση δια μέσω της Φιλικής Εταιρείας, μέλη της οποίας επισκέφθηκαν και την Κάλυμνο. Η έναρξη της Επανάστασης του 1821 βρήκε του Καλύμνιους διχασμένους για το αν έπρεπε να έχουν άμεση συμμετοχή στον αγώνα. Έχοντας υπόψη τις απειλές του Τούρκου Βαλή της Ρόδου, καθώς και τις συμβουλές του Μιαούλη αποφασίστηκε η δήλωση υποταγής στους Τούρκους και η κρυφή συμμετοχή στην Επανάσταση, δια μέσω χρηματικών και υλικών προσφορών.

Μετά από επτά χρόνια επαναστατικού αγώνα των Ελλήνων : «Το έτος 1828 τα νησιά Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Ικαρία και Σάμος, αποτελούσαν μέρος του νεοσύστατου Ελληνικού κράτους και σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση του Ι. Καποδίστρια, την έκτη διοίκηση. Όμως το πρωτόκολλο του Λονδίνου της 3ης Φεβρουαρίου 1830, με το οποίο οριζόταν τα ελληνοτουρκικά σύνορα, τα άφηνε εκτός συνόρων του Ελληνικού Κράτους και στη θέση τους έβαζε την Εύβοια. Με το ίδιο πρωτόκολλο, η Σάμος καθιερωνόταν ανεξάρτητη ηγεμονία υπό την επικυριαρχία της Υψηλής Πύλης, η δε Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος και Ικαρία, αποτελούσαν διοικητική περιοχή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας με την επωνυμία ¨Τετράνησος¨»[1].

‘Όπως γίνεται ευκόλως αντιληπτό, την εποχή εκείνη υπήρξε μεγάλη δυσκολία στην Κάλυμνο (όπως και σε άλλες περιοχές της υπόδουλης πατρίδας μας), στην καλλιέργεια της παιδείας. Παρόλα αυτά οι πηγές αναφέρουν τον Μελέτιο ως : «λόγιο κληρικό καταγόμενο εκ Καλύμνου»[2], γεγονός βέβαια που επιβεβαιώνεται από τις αναφορές που παραθέτουμε παρακάτω. Με βάση τις πληροφορίες που συλλέξαμε, δεν κατέστη δυνατόν να εντοπίσουμε σε ποια περιοχή κατόρθωσε ο Μελέτιος να γίνει κάτοχος της Ελληνικής παιδείας, καθώς στη Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, όπου παρατίθενται τα βιογραφικά του στοιχεία, αμέσως μετά τον τόπο και την ημερομηνία της γέννησής του, αναφέρει ότι : «τη αιτήση του μητροπολίτου Διδυμοτείχου Μελετίου (του Σίφνιου), εξελέγη το 1851, ψιλώ ονόματι, βοηθός επίσκοπος Συνάδων[3]»[4], στη θέση αυτή παρέμεινε από τον Μάρτιο του 1851 έως τις 2 Νοεμβρίου 1860.

Πριν προχωρήσουμε στην παράθεση των στοιχείων που αφορούν τον Μητροπολίτη Μελέτιο Καβάσιλα, από το βιβλίο του Δρ. Θανάση Γουρίδη «Τα κρυμμένα πρόσωπα του Ιανού - Διδυμότειχο, μία αέναη περιπλάνηση», θα παραθέσουμε κάποια αποσπάσματα σχετικά με την κοινωνική και οικονομική κατάσταση που επικρατούσε στη Θράκη και στο Διδυμότειχο κατά τα μέσα του 19ου αιώνα : «Η στάση της τουρκικής εξουσίας απέναντι στους υπόδουλους Έλληνες σκληραίνει και ο μουσουλμανικός φανατισμός κορυφώνεται κατά την περίοδο του Κριμαϊκού πολέμου, στα 1853-1856 και αμέσως μετά, παράλληλα με την επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Τοπικός εκφραστής αυτής της συμπεριφοράς είναι ο Ταχήρ πασάς, διοικητής της Αδριανούπολης.

Ἡ ἁγνότητα τῆς Παναγίας

Ἀγρίνιο 26-12-2023

Ἀρχιμανδρίτου Παύλου Ντανᾶ

Ἱεροκήρυκος

Ἡ ἁγνότητα τῆς Παναγίας

Στίς 26 Δεκεμβρίου ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ἑορτάζει τή σύναξη τῆς ὑπεραγίας Θεοτόκου, ἡ ὁποία ὑπηρέτησε τό Μυστήριο τῆς Ἐνανθρωπίσεως τοῦ Θεοῦ Λόγου. Δοξάζει καί ἀνυμνεῖ μέ ὕμνους εὐχαριστηριακούς τήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, ἡ ὁποία γέννησε τόν Κύριό μας καί Σωτήρα τοῦ κόσμου, Ἰησοῦ Χριστό.

Εἶναι δύσκολο νά περιγράψει ἡ ἀνθρώπινη γλώσσα τό μεγαλεῖο τῆς ἁγνότητος τῆς Παναγίας μας. Οἱ θεοφόροι Πατέρες ἀλλά καί oἱ ὑμνογράφοι τῆς Ἐκκλησίας μένουν ἐκστατικοί μπρός στό μεγάλο θαῦμα πού συντελέστηκε στήν Ἀειπάρθενο Θεοτόκο. Μέ ποιά ἐγκώμια νά στεφανώσουμε τό ἱερό καί δοξασμένο πρόσωπό της; Πῶς νά μιλήσουμε γι’ αὐτήν πού ἔγινε «τοῦ ἀνθρωπίνου γένους τό ἐγκαλλώπισμα καί τό καύχημα πάσης τῆς φύσεως;». Δέν ὑπάρχει ἀνθρώπινη γλώσσα, μήτε ὑπερκόσμιος ἀγγελικός νοῦς, γιά νά μπορέσει ἄξια νά ὑμνήσει «τήν Θεοτόκον καί Μητέρα τοῦ Φωτός».

Ἡ Παναγία μας, κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό καί τήν ὀρθόδοξη διδασκαλία εἶναι ἡ κορυφή καί τό τέλος τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Γι’ αὐτό καί ἀναφέρονται στό πρόσωπό της ὅλες oἱ προεικονίσεις, οἱ προτυπώσεις καί οἱ προφητεῖες.

Ἡ Θεοτόκος συνελήφθη ἀπό τήν συζυγική συνάφεια τοῦ γάμου ’Ιωακείμ καί Ἄννης. Ἐπισφράγισαν ἔτσι μέ μιά πράξη ἁγνή, μιά ζωή σωφροσύνης. Ὁ ἱερός Δαμασκηνός ἀναφωνεῖ: «Ὦ! ζευγάρι λογικῶν τρυγόνων, Ἰωακείμ καί Ἄννα, πού ὑπήρξατε γεμᾶτοι σωφροσύνη! Σεῖς, ἐπειδή τηρήσατε τόν φυσικό νόμο τῆς σωφροσύνης, ἀξιωθήκατε νά πάρετε αὐτό πού εἶναι πάνω ἀπό τή φύση. Διότι φέρατε στόν κόσμο τήν μητέρα τοῦ Θεοῦ. Ἐσεῖς, ἀφοῦ ζήσατε μέ εὐσέβεια καί ὁσιότητα μέσα στά ὅρια τῆς ἀνθρωπίνης φύσεως, γεννήσατε τήν ἀνώτερη ἀπό τούς ἀγγέλους κόρη, τήν Κυρία τῶν Ἀγγέλων. Κορίτσι ὡραιότατο καί γλυκύτατο κρίνο, πού ξεφύτρωσε ἀνάμεσα στ’ ἀγκάθια άπό τήν πιό εὐγενική καί βασιλική ρίζα τοῦ Δαβίδ» (PG 6, 660- 680).

Βεβαίως, ἡ πτώση τῶν Πρωτοπλάστων εἶχε σάν συνέπεια τήν φθορά, τόν θάνατο καί τήν ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό καί τόν Παράδεισο. Κανείς δέν εἶχε τήν δύναμη, οὔτε ἀπό τούς ἀγγέλους, οὔτε ἀπό τούς ανθρώπους νά χαρίσει τήν εὐτυχία στόν πεπτωκότα ἄνθρωπο. «Πάντες ἐξέκλιναν ἅμα ἠχρειώθησαν» (Ρωμ. 3, 12).

Ἡ ἀγαθότητα ὅμως τοῦ Θεοῦ, δέν ἄφησε τόν ἄνθρωπο ἕρμαιο τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ διαβόλου. Ὁ ἱερός Αὐγουστίνος λέει: «Προτοῦ γεννηθεῖ ὡς ἄνθρωπος ἀπό τήν Παρθένο, ὁ Λόγος τήν εἶχε προορίσει ὡς Μητέρα του». Ἦταν «ἡ ἐξ ἁπασῶν ἐκλεγεῖσα γενεῶν καί φυλῶν καί γλωσσῶν καί ἐθνῶν καί λαῶν... Ἡ πρό αἰώνων προορισθεῖσα τῷ Ποιητῇ καί Βασιλεῖ τῶν αἰώνων», ὅπως ἀναφέρει ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός. Γι’ αὐτό καί τό γεγονός τῆς γεννήσεως τῆς Θεοτόκου φέρνει τήν χαρά καί τήν ἀγαλλίαση σ’ ὅλο τό ἀνθρώπινο γένος.

Τσερκάσι Θεοδόσιος: «Ἡ παγκόσμια κοινότητα ὑπερασπίζεται τήν Ἐκκλησία μας»

Όπως γνωρίζετε, στις 19 Δεκεμβρίου 2023, μια ομάδα ιεραρχών και κληρικών από διάφορες Τοπικές Ορθόδοξες Εκκλησίες, μαζί με έναν αριθμό οργανώσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε συμβουλευτικό καθεστώς με τα Ηνωμένα Έθνη, υπέγραψαν συμφωνία για την ίδρυση της Διεθνούς ένωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων "Εκκλησία κατά της ξενοφοβίας και των θρησκευτικών διακρίσεων".

Η είδηση αυτού του σημαντικού γεγονότος στον παγκόσμιο χώρο της θρησκείας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων διαδόθηκε από τη Λέσχη Τύπου της Γενεύης.

Σήμερα μιλάμε με τον εμπνευστή και συμπρόεδρο της Ένωσης, τον Μητροπολίτη Τσερκάσι και Κάνεφ Θεοδόσιο (Snigirev).

Σεβασμιώτατε, μαζί με άλλους ιεράρχες των Τοπικών Εκκλησιών, ξεκινήσατε τη δημιουργία της Διεθνούς ένωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων "Εκκλησία κατά της ξενοφοβίας και των θρησκευτικών διακρίσεων". Είναι γνωστό ότι η Ένωση ιδρύθηκε με κύριο στόχο την προστασία των δικαιωμάτων των ορθόδοξων πιστών στην Ουκρανία. Αλλά τα προβλήματα των πιστών δεν υπάρχουν μόνο στην Ουκρανία. Θα μπορούσατε να μας μιλήσετε για τις προοπτικές αυτής της νέας διεθνούς δομής ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τον κύριο στόχο της;

Η ανάγκη για νομική προστασία των συμφερόντων των ορθοδόξων πιστών σε διεθνές επίπεδο έχει καθυστερήσει εδώ και καιρό, καθώς υπάρχουν δομές στον κόσμο που προωθούν εδώ και δεκαετίες μια ατζέντα αντίθετη προς τον Χριστιανισμό.

Συγκεκριμένα, το λεγόμενο "δικαίωμα στην άμβλωση", τα "δικαιώματα της LGBT κοινότητας", το "δικαίωμα στην ευθανασία" κ.λπ.

«Πνευματικές δοκιμασίες» Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, π. Σωφρονίου, 38ο Μέρος.Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

«Πνευματικές δοκιμασίες»

Ἅγιος Σιλουανός ὁ Ἀθωνίτης, π. Σωφρονίου, 38ο Μέρος

Ὁμιλία τοῦ Ἀρχ. Σάββα Ἁγιορείτη στίς 18-10-2015

Συνεχίζουμε μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ καί σήμερα τόν Ἅγιο Σιλουανό καί εἴμαστε στό κεφάλαιο γιά τήν δογματική συνείδηση καί τή Χάρη. «Ἡ Χάρις καί ἡ δογματική συνείδηση πού γεννᾶ»[1]. Ὅταν δηλαδή ὁ ἄνθρωπος ἔχει ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, πού σημαίνει ἔχει ἐμπειρία τῆς Θείας Χάρης, τῆς ἐνέργειας τοῦ Θεοῦ, τότε, ὅπως λέγαμε, ἀποκτάει μία γνώση πνευματική, ἡ ὁποία δέν εἶναι γνώση ἐγκεφαλική, ὅπως οἱ γνώσεις πού ἐνδεχομένως μᾶς προσφέρονται στό σχολεῖο, ἤ παίρνουμε ἀπό τίς ἐγκυκλοπαίδειες, ἀπό τά βιβλία, ἀλλά εἶναι μία γνώση βιωματική, ἡ ὁποία δημιουργεῖ στήν ψυχή μία ἀντίληψη τοῦ τί εἶναι ὀρθό, ἀληθινό καί τί εἶναι ψευδές, τί εἶναι λάθος γιά τόν Θεό. Καί ὁ ἄνθρωπος ἀποκτάει μία συνείδηση δογματική καί μπορεῖ νά διαισθάνεται ἄν κάτι πού ἀκούσει εἶναι ὀρθό δογματικά ἤ ὄχι, καί νά ἐνεργεῖ βέβαια κι αὐτός σωστά. Μπορεῖ νά μήν ἔχει μόρφωση κοσμική καί νά μήν μπορεῖ νά διατυπώσει τά δόγματα μέ ἀκρίβεια, νά περιγράψει αὐτό πού ζεῖ, ἀλλά ὅμως ἔχει αὐτό τό κριτήριο καί μπορεῖ νά σοῦ πεῖ ὅτι ἐδῶ κάτι δέν πάει καλά, ἀκούγοντας λ.χ. ἕνα κήρυγμα, γιατί ὁ κήρυξ, ὁ ἱεροκήρυξ σφάλλει κάπου δογματικά.

Ἔλεγε ὁ Ἅγιος Σιλουανός, «Ἄλλο νά πιστεύεις στόν Θεό καί ἄλλο νά γνωρίζεις τόν Θεό». Ἄλλο θεωρητικά νά λές πιστεύω στόν Θεό ὅτι εἶναι Τριαδικός κλπ. καί ἄλλο νά ἔχεις ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, νά ἔχεις δηλαδή μία ζωντανή σχέση μέ τόν Θεό. «Ό διανοούμενος-θεολόγος», λέει ὁ π. Σωφρόνιος, «ἴσως πεῖ γιά τά γραπτά τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ», πού πρῶτα ὁ Θεός θά τά δοῦμε μετά ἀπό λίγα μαθήματα, τά ὁποῖα θά δεῖτε ὅτι ἐξωτερικά φαίνονται πολύ ἁπλοϊκά, πολύ ἁπλά εἶναι. Ἀλλά καί τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι ἁπλό καί ὁ Θεός εἶναι ἁπλός! Ἴσως λοιπόν ἕνας μορφωμένος διανοούμενος θεολόγος νά πεῖ ὅτι σ’ αὐτά, «δέν βρίσκω πλούσια θεολογική σκέψη οὔτε δογματική γνώση. Θά μιλήσει ἔτσι, γιατί ἡ πνευματικότητά του ἀνήκει σέ ἄλλο ἐπίπεδο θρησκευτικῆς ζωῆς»[2]. Ἕνα ἐπίπεδο, θά λέγαμε, εἶναι τό πνευματικό-διανοητικό, θεωρητικά δηλαδή ξέρει κάποια πράγματα καί ὑπάρχει καί ἕνα ἄλλο ἐπίπεδο πού ζεῖς. Τώρα ἄς ποῦμε ἐμεῖς εἴμαστε ἐνώπιος ἐνωπίῳ, ὁ ἕνας βλέπει τόν ἄλλον, ζοῦμε ὁ ἕνας τήν παρουσία τοῦ ἄλλου. Ἄλλο εἶναι αὐτό λοιπόν καί ἄλλο νά ποῦμε θεωρητικά ὅτι εἴμαστε ἄνθρωποι καί μποροῦμε νά κοινωνοῦμε καί εἴμαστε ἔτσι καί ἔτσι καί ἔτσι καί περιγράφουμε μία τέτοια συνάντηση θεωρητικά, ἀλλά δέν ἔχουμε ἐμπειρία αὐτῆς τῆς συνάντησης. Ἔτσι καί μέ τόν Θεό, ἄλλο εἶναι νά λές ἐξωτερικά θεολογικά πράγματα γιά τόν Θεό καί ἄλλο νά ἔχεις ἐμπειρία ἄμεση μέ τόν Θεό. Σ’ αὐτό τό ἐπίπεδο κινεῖται ὁ Ἅγιος Σιλουανός. Ἕνας ὅμως πού ἁπλῶς «φιλοσοφεῖ» θά λέγαμε, ἤ θεολογεῖ ἔτσι στοχαστικά, δέν ἔχει τέτοια ἐμπειρία καί δέν θά ἱκανοποιηθεῖ ἴσως ἀπό τά κείμενα τοῦ Ἁγίου Σιλουανοῦ, τά ὁποῖα εἶναι ἁπλά, ἀλλά ἐκφράζουν αὐτή τή ζωντανή ἐμπειρία τῆς συνάντησης μέ τόν Θεό. Καί ἐκεῖνο πού πρέπει νά ἐπιδιώξουμε ὅλοι βεβαίως εἶναι αὐτό, ὄχι νά ἔχουμε μία θεωρητική γνώση γιά τόν Θεό, ἀλλά νά ἔχουμε μία ζωντανή σχέση μέ τόν Θεό. Θυμᾶμαι μιά γιαγιά στό χωριό μου στήν Πελοπόννησο πού μᾶς ἔλεγε, ἐγώ -λέει- μιλάω μέ τήν Παναγία! Καί δέν ἦταν φαντασία της αὐτό. Πήγαινε στήν εἰκόνα καί μιλοῦσε. Ζοῦσε δηλαδή αὐτή τή ζωντανή σχέση.

Ἐκλατινισμός τῶν νέων στήν Μητρόπολη Κίτρους Κατερίνης & Πλαταμῶνος…

…με μία προβληματική «θεία λειτουργία» που η Εκκλησία απέρριψε για ευνόητους λόγους.

Ο Κίτρους Γεώργιος δεν πάει καλά. Έκανε μία αρχαιοπρεπή θεία Λειτουργία σε μία Εκκλησία που δέν έχει τέμπλο (τυχαίο;), στραμμένος πρός δυσμάς ενώ αυτό απαγορεύεται από τους ιερούς κανόνες και τους Αγίους Πατέρες και έβαλε τον Εσταυρωμένο Χριστό σε ένα κρυφό σημείο του ναού. Κοπέλες δε ομιλούν μέσα στην Εκκλησία πάνω από το Ιερό Ευαγγέλιο. Μετά από την συμπροσευχή του σε χειροτονία προτεστάντη μας μιλάει και για αρχαίους τύπους. Ποιόν εμπαίζει; [FACEBOOK]

23 Ἰανουαρίου. Κλήμεντος ἱερομάρτυρος ἐπισκόπου Ἀγκύρας († 312), Ἀγαθαγγέλου μάρτυρος (†312)· Διονυσίου ὁσίου τοῦ ἐν ᾿Ολύμπῳ (†1540). Ἁγιογραφικό ἀνάγνωσμα.

Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα. Ἡμέρας, Τρίτης λβ΄ ἑβδ. ἐπιστολῶν (Ἰακ. γ΄ 1-10).

Ιακ. 3,1             Μὴ πολλοὶ διδάσκαλοι γίνεσθε, ἀδελφοί μου, εἰδότες ὅτι μεῖζον κρῖμα ληψόμεθα·

Ιακ. 3,1                      Αδελφοί μου, μη ζηλεύετε και μη επιδιώκετε να γίνεσθε πολλοί διδάσκαλοι, διότι γνωρίζομεν καλά, ότι ημείς οι διδάσκαλοι έχομεν μεγαλυτέραν ευθύνην και εάν δεν αγωνιζώμεθα να εφαρμόζωμεν πιστώς όσα διδάσκομεν, θα λάβωμεν μεγαλυτέραν καταδίκην.

Καί ποιά ἡ ἀντίδραση τῶν ἐκκλησιαστικῶν ταγῶν στή δαιμονική αὐτή ἐπιδρομή σέ βάρος τῶν εὔπλαστων ψυχῶν τῶν νεαρῶν βλαστῶν τοῦ Ἔθνους;

Και ποια η αντίδραση των εκκλησιαστικών ταγών στη δαιμονική αυτή επιδρομή σε βάρος των εύπλαστων ψυχών των νεαρών βλαστών του Έθνους;

Λυκούργος Νάνης , Ιατρός

Και ποια η αντίδραση των εκκλησιαστικών ταγών στη δαιμονική αυτή επιδρομή σε βάρος των εύπλαστων ψυχών των νεαρών βλαστών του Έθνους; Δεν έπρεπε εδώ και καιρό να έχουν χαλάσει τον κόσμο κατά το δη λεγόμενο;

Δεν συντελείται πνευματικό έγκλημα ιδιαζόντως ειδεχθές και κολοσσιαίων διαστάσεων σε βάρος του εύθραυστου ψυχικού κόσμου αλλά και σε βάρος της βιολογικής υποστάσεως των παιδιών μας; Γιατί δεν εξαπολύουν κεραυνούς από άμβωνος; Γιατί δεν συντάσσουν και εξαποστέλλουν διαφωτιστικές προς το λαό εγκυκλίους; Γιατί δεν κατεβάζουν τον κόσμο στο πεζοδρόμιο; Γιατί δεν αποκόπτουν από την εκκλησιαστική κοινωνία τους ενόχους; Γιατί συναγελάζονται με τους ενόχους πολιτικούς εξουσιαστές και φωτογραφίζονται μαζί τους;